DRAGON............1

ac yn benaf arnynt / i raeth ythur ben dragon / a ffymtheg mil o wyr arvoc gantho / a merddin hevyd / am i vod yn orav / o athrylith / kilamwri / oedd vrenin yn ywerddon yr amser hwnw / a ffan glyby / kilamwri hynny dyvod a llu mawr /

DRAGOWYDD.........3

ac ni cheffir hwynt / nac o gadernid nac o gryvder / ond trwy gelvyddyd yn vnic a ffe baent hwynt yma / val i maent hwy yno / hwy a savent yn dragowydd val i bae kof kyvliw amdanynt /

a chymell y llaill yn gaeth dragowydd / kattwr Iarll /

ac yna i gwnaeth Arthur Drefn ar i varchogion / ir vort gron / ai vilwyr / gan roi i bawb o honynt raddav a galwedigaethav Savadwy yw ydnabod yn dragowydd / yr hwn a oleva i lawer o honynt / yn ol hyn / yniwedd yr ystori hono /

DRAGWYDDAWL.......1

ac velly kymryd tir a wnaythant gan Emris trwy dragwyddawl gaethiwed / Sef hyny / alban /

DRAIC.............1

ac ar ben y paladr hwnw / pellen o dan ar lun draic /

DRAIG.............2

a llyn Draig o dan erni /

Ag yn ol hynu ir oedd Arthur a lleng o wyrda gidag ef, ag o'i flaen ir oedd delw a draig euraid yn arwydd noddfa i bawb o'r brathedig.

DRAIS.............1

a dwyn Elen i drais nith howel ymber llydaw o ddigan y gwarcheidwad a myned i ben mynydd a hi a marchogion y wlad ai hymlidiodd /

DRANOETH..........5

a lladd llawer o bobty / oni aeth hi yn nos ar bore dranoeth i daeth y saysson i maes or gaer /

a ffan vy ddydd dranoeth i duc Arthur gyrch ir mynydd arnynt /

ac erbyn dydd dranoeth / i ddoedd Arthur ai lynges / ymhorth Barilio yn Normandi /

ac erchi iddaw adaw ffrainc ai thervynav yn llonydd ne roi kad ar vaes i Arthur dranoeth /

A ffan glybu Arthur hynu, myned a wnaeth hud y lle a elwyd y Glyn Ancessia, canys yno y doe'r emerawdr dranoeth.

DRAVEL............1

ac a ellynt / ar neb a gai vyddegoliaeth y chware / ef a gai dros i dravel / ar gost y Brenin /

DRAVTHY...........1

a ddelav rrac llaw yn yr ynys hon / Sef ir attebodd merddin / na doedd Iawn dravthy or rryw bethav hynny / ond pan vai raid a ffestwedwn / i heb amgen / yr yssbryd glan yr hwn y sydd im dysgv i ai oddiwrthif pan vai raid ym wrtho

DRAW..............3

a ffo a wnaeth hingestr ar saysson oll / hyd y parth draw i hwmber /

ac nid oedd vn or ty draw ir sbaen / ar a vynai dda / na ddaeth ir wledd honno / i gymryd amravailion roddion ar a vynai bawb / a llawer hevyd a ddaeth yno / i edrych y wledd / heb i gwahawdd /

ac i dowad wrthynt / ha wyr da / nid ymladd y bobl / draw yn gytyn / kans pob kasgal ysgymyn anghyvreithlon ynt

DRAWODD...........1

ac a drawodd Marcinicus ar i benn ai gleddav / oni holldodd hyd i ddwyvron / gan erchi iddaw vanegi iw gydgymydeithion yn yffern vod yn hwy kleddyddav y brytaniaid nai tavodav /

DRAWSTER..........1

a ffan ddaethant yno ir aethant / yn i gweddi ar ddyw / o vlaen Temyl apolo / val i genyssid Iessy Brenin y Brenhinoedd / ar y dydd hwnw i ryddhav y byd / oddiwrth i pechodav / ddangos o honaw ef / oi vawr wrthiav yddynt oleini / drwy wrthiav pwy oedd vrenin tilwng [~ teilwng ] ir ynys hono / rrac kolli gwaed gwirioniaid / wrth darowsder [~ drawster ] /

DRAYTHODD.........1

ac a draythodd / val i gwelsai /

DRAYTHY...........1

ac a ddowad Aron ap Kynvarch / rhovi a dyw arglwydd heb ef / ni vedra vi draythy vaint yw vy lliwenydd i / am yr amadrodd a ddwedaist am ryvain

DRE...............1

ac a elwir heddiw ston hing / ar amser hwnw i roedd arthur gidai dadmaeth / nid amgen kynar varvog / marchog ynghaer kynar varvog / o vewn tair milldir at dre /r/ bala o vewn Penllyn yn sir veirionydd /

DREF..............1

ac wedi / darvod iddo lonyddy pob lle i daeth ef hyd y dref a elwid caer baladin / a heddiw shatesburi i edrych beddav y sawl a baryssai hingestr i ladd yno drwy vrad o Ieyrll barwniaid a marchogion yrddolion /

DREFEGLOYS........1

ac a gysegrwyd llawer o eglwisi yn i henw hwynt / nid amgen / llanddervel o vewn penllyn yngwynedd / yn enw dervel gadarn / llanpadarnvawr llanpadarn odyn / llanpadarn drefegloys / yn enw padarn beisrydd o vewn Sir abertivi yn y deav /

DREFN.............1

ac yna i gwnaeth Arthur Drefn ar i varchogion / ir vort gron / ai vilwyr / gan roi i bawb o honynt raddav a galwedigaethav Savadwy yw ydnabod yn dragowydd / yr hwn a oleva i lawer o honynt / yn ol hyn / yniwedd yr ystori hono /

DREILIO...........1

ac wedi darvod yddynt dreilio y wledd honno / mewn tridiav a thair nos / y pedwrydd dydd i rhodded i rhai a vyssai yn gwsnaythy / dros i llavyr ney i travel / nid amgen / i rhai o naddynt i rhodded dinessydd /

DRI...............5

ac yno i trigodd Emrys dri diewornod yn peri kladdy y kelanedd / menignaythy [~ meddyginiaethu ] yr hai briwedic

ac a wnaeth wylva yrrddassol dri diav /

ac velly i gwarhawd hwynt / dri diwarnod a thair nos / heb na bwyd na diod /

a fferthynol i ti holi pethav dledys yddynt hwy / kans Sibli ddoeth a ddraganodd / i byddai dri amherawdyr or brytaniaid yn rhyvain / Sef ni by ond dav hyd yn hyn /

ac am hynny / i gorvy ef bob kenedleth trwy dri pheth oedd yn i galon ef nid amgen gobaith da / arvay kysegredig a rinwedd i vilwyr /

DRIGAIN...........1

ac ir llyn hwnw mae yn dyvod drigain a thrychant / o avonydd y rrai yssydd yn llithro / o vynyddoedd prydain

DRIGAREDD.........1

ac velly hevyd i daeth Assaf ai bobl i drigaredd Emrys /

DRIGAW............1

ac yna / ymgadarnhav i drigaw o herwydd ofni /

DRINDOD...........1

a llawer o viloedd gida hynny / ar ymladd hynny oedd ddyw llyn y drindod / henway marchogion Arthur / a ddiengis yn vyw or gad hono / nid amgen dervel gadarn / wrth i gryfder / kariadog vreichvras o nerth i waiw / padarn beisrydd wrth i bais / y vagddy hyll / rh

DRIST.............1

ac yn drist am i ddianc ddwy waith oddiarno /

DRISTWCH..........1

ac yna i kymerth lles / yr amherawdyr dristwch mawr yndo i hvn / ddryced a vysai i ddamwain ef /

DRO...............1

a chyn hyny ni allai ef dro ond o nerth dav wr gryvion / gan ddwedyd / ha /r/ twyllwyr Am galwent "haner gwr marw / gwell yw haner "gwr marw a orvyddo / na gwr byw a orvydder /

DROES.............1

a Bosso Iarll a droes atto ef /

DROGANV...........1

ac i herchis Emrys iddo ddwedyd a droganv /

DROI..............1

ac yna yn llidioc i codes Arthur gan droi i darian rhyngtho a ffrolho /

DROS..............9

a ddistrowiassai y saysson ar gost Emrys oll / dros wyneb yr ynys / ar bymthegved dydd wedi hyny i daeth ef i lyndain /

a chilamwri / vod Emrys yn glaf / llawen a vy ganthynt dros ben / gan dybiaid na allai ythur ymdaro a hwynt ylldav / a thra vywyd yno / Sef a ddoeth vn or saysson a elwid Eppa a ddaeth at pasgen /

ac yn ymestyn dros eithavoedd ffrainc / ar paladyr arall dros ywerddon /

ac yn ymestyn dros eithavoedd ffrainc / ar paladyr arall dros ywerddon /

a thi arwyddocaf y seren a welaisti ar ddraic danllyd ar paladyr a ystynodd dros ffrainc yw mab a vydd iti a chyvoethawc a vydd hwnw /

a rraffav dros y gaer /

ac o gytyndeb / yr holl aniveroedd hyny / i gwnaythbwyd cyfreithiav da / yr amser hwnw dros yr holl ynyssoedd hyny /

ac a ellynt / ar neb a gai vyddegoliaeth y chware / ef a gai dros i dravel / ar gost y Brenin /

ac wedi darvod yddynt dreilio y wledd honno / mewn tridiav a thair nos / y pedwrydd dydd i rhodded i rhai a vyssai yn gwsnaythy / dros i llavyr ney i travel / nid amgen / i rhai o naddynt i rhodded dinessydd /

DRWG..............5

a gwellav y kyvreithiav drwg /

a drwg vy gan ythur ladd gwrlais / ond o hynny allan / i kymerth ythur Eigr ddirgeledic yn wraic briod iddaw ar goedd /

ac yna tost a drwg vy gan arthur weled y reglwys wedi i d..

ac yna i dwedai ffrolho wrth Arthur / mae drwg oedd i obaith ef / pan ollyngodd ef i vad yn rhydd /

a drwg vy gan Arthur hyny o ddamwain / am Elen /

DRWST.............1

ac ymffystio yn grevlon a wnaythant blith drafflith / oni glowid i twrf yn cyffroi /r/ ddaiar / gan drwst Saledav y milwyr / yn ffystio /r/ llawr /

DRWY..............12

ac wedi / darvod iddo lonyddy pob lle i daeth ef hyd y dref a elwid caer baladin / a heddiw shatesburi i edrych beddav y sawl a baryssai hingestr i ladd yno drwy vrad o Ieyrll barwniaid a marchogion yrddolion /

a ffally i Ethrilythyr / nessav attynt tramawr esgob caer llion Arwysg A dwedyd wrth Emrys / arglwydd heb ef dyvynnwch attoch verddin bardd gwrtheyrn / cans hwnw a wyr dychmygv gwaith Ryvedd drwy Erhrylith dysg Sef wedi hynny i kad merddin garllaw ffynnon galabas /

ac yna i daeth holl Esgobion a ffenaithiayd y dyrnas a thrwy anrhydedd mawr i claddwyd ef garllaw mynachlog ambri o vewn kor y kowri wedi iddo ef dyrnassy ond vn vlwyddyn vgain Tervyn Ythur Bendragon Ac wedi hynny drwy gyngor

ac yn ddiannod / kynyll llu mawr a oric ythur a lladd a llosgi drwy holl gyvoeth gwrlais / Sef gwrlais am na doedd aniver gantho / i roi kad ar vaes ir brenin /

a ffan ddaethant yno ir aethant / yn i gweddi ar ddyw / o vlaen Temyl apolo / val i genyssid Iessy Brenin y Brenhinoedd / ar y dydd hwnw i ryddhav y byd / oddiwrth i pechodav / ddangos o honaw ef / oi vawr wrthiav yddynt oleini / drwy wrthiav pwy oedd vrenin tilwng [~ teilwng ] ir ynys hono / rrac kolli gwaed gwirioniaid / wrth darowsder [~ drawster ] /

achos hono / drwy gyngor a dyndeb yr archesgobion twyssogion ar penaithiaid / gossod a wnaythant / varchogion / o yrrddas / i wiliad y kleddav hwnw /

ac wedi i bawb wisgo am dano / drwy vendith yr archesgobion / kyrchy i gelynion a wnaythant / yn greylon / oni vy nos a wnaythant ai lladd /

ac wedi gorvod o Arthur a khattwr Iarll / ar y saysson / drwy ladd y naill ran /

ac ai trewis ef ar i dalken / onid oedd i waed ef / yn ffrydio ir llawr / drwy i helmed /

ac yn lle Sampson archesgob kaer efroc a vyssai varw yno / ir roed Teilaw Esgob llandaph / drwy Eiriol howel mymber llydaw /

a dechrav y vlwyddyn rhacwyneb / ir aeth Arthur drwy wledydd Lorayn / Braband fflanndres / almayn / Lombardi / oni ddaethant at dinas oedd o vewn twsk yr honn ddinas a wrthnebodd Arthur ond or diwedd ymroi a wnaythant bawb i Arthur / wedi lladd o honynt / Syr fferant marchog yrddol

a thri lledrithiog varchogion oedd yno / Meny ap Tegwared / Trystan ap talwch a chai hir ap kynar varvog kans ymrithio a wnaent / drwy ddierth Gelvyddydon / yn y ffyrf i mynent pan vai galed arnynt

DRYCHANT..........1

ac er hynny y brytaniaid a ddygassai i gorff ef hyd y lle i ddoedd y ddraic auraid / Sef a oric hirlas nai Bedwyr bentrilliaid pan weles kai hir / gwedi ladd / kymryd gidac ef drychant marchog arvoc grymys provedic /