DIAV..............2

ac a wnaeth wylva yrrddassol dri diav /

ac a wrthodais [~ wrthodes ] yr archescopaeth / o herwydd gweled vaint a vy armerth y wledd honno / ar gynylleidva / ai darvod mewn tri diav /

DIBALLEDIG........1

a gobaith diballedig /

DICLLONI..........1

ac o herwydd hyny / diclloni a wnaythant /

DIEWORNOD.........1

ac yno i trigodd Emrys dri diewornod yn peri kladdy y kelanedd / menignaythy [~ meddyginiaethu ] yr hai briwedic

DIGON.............1

ac mai digon oedd vn bad / ir vn a gai y vyddegoliaeth /

DIGONI............1

ac yna pan weles pawb arthur yn digoni / Enyny a wnaythant hwyntav / i ymladd o hyny allan / trwy ddysg i harglwydd vrenin

DIGOVAIN..........1

ac o dra digovain wrtho ef / i gollyngyssant y twyssogion hynny yn rhydd / i vyned yw gwlad i hvn

DIGOWETHEF........1

ac yna i dowod y brenin am wrlais / i digowethef ef oni ymhwelai

DIGRIVWCH.........1

a thriliaw y wledd a wnaythant trwy Esmwythder a digrivwch /

DINGOL............1

a gwaiw oni vy ef varw / a ffedwar o varchogion da eraill a las yno / o wyr arthur nid amgen / hirlas o Eiliawn meiric ap kattwr Iarll kerniw halidys o dingol /

DILWNG............1

ac yno i dowod kynar wrth arthur mai ef a oedd dilwng i vod yn vrenin ar ynys brydain / kans ni allai ef / na neb arall / dyny mor kleddav hwnw allan or garreg / ond y neb y sydd gyvion vrenin ir ynys /

DILLAD............1

ac wedir fferenav dyvod ir llys a wnaythant a diosg i dillad parch /

DIM...............3

a chynta dim a gowsont yni kyngor gweirio /r/ Eglwyssi /

ac na allai ef er dim / na ddelai a chredy hyny a oric hithae ar nosson hono ir enillwyd arthur ap ythur /

ac nid oedd dim well gan yr amherawdr nac ymgaffel a Gwalchmai a newidiaw dyrn

DINAS.............16

a ffan oeddent yn dechrav ymladd ar dinas / i daeth ythur ai lu atynt /

ac a barodd ef i ddwyn / ar Elor o vlaen y llu / hyd oni ddaythant at dinas verolan y sydd yn agos at saint albons / cans yno i roedd y peganiaid ssayson yn lladd /

ac myned a oric or saysson / ir dinas honno /

a myned a wnaeth llawer i mewn ir dinas /

ac a allodd i gael / Sef a oric arthur ai lu / dan ymgylchy y dinas / ai kronni yno vis or vnty / oni veirw llawer o honynt o newyn / a dolyrio a wnaeth / ffrolho yn vawr a chynic myned ef

ac or ty arall ir dinas ir oedd tir teg gwastad sych /

ac yn agos at y dinas i roedd ffridd ne fforest deg addas i hela bwystviliaid /

ac am hyny / i kyfflybid hi i ryvain / hefyd yn y dinas honno / ir oedd dwy Eglwys Arbennig /

a mynachlog y kannonwyr oedd honno / hevyd yno i roedd yr archesgobty penaf / or tri archesgobty oedd yn ynys brydain a hevyd aniveiri oedd yn y dinas honno / amrevailion gelvyddydav /

a ffenna lle a dinas yn y dyrnas oedd kaerllion arwysg yn yr amser hwnw /

ac wedi darvod y kinio ychod / i daeth pawb allan / oddigerth y dinas / i edrych amravailion chwareoedd / nid amgen / marchogion / yn torri ffynn /

ac a ddygbwyd korff Bedwyr Bentrilliaid Twysog normandi / hyd y dinas a wnaethoedd ef i hynan yno / a khorff kai hir /

a ddycbwyd / hyd y dinas oedd iddo ef i hvn / o vewn angioy /

a dechrav y vlwyddyn rhacwyneb / ir aeth Arthur drwy wledydd Lorayn / Braband fflanndres / almayn / Lombardi / oni ddaethant at dinas oedd o vewn twsk yr honn ddinas a wrthnebodd Arthur ond or diwedd ymroi a wnaythant bawb i Arthur / wedi lladd o honynt / Syr fferant marchog yrddol

ac yna / Arthur a ddanvones twyssog y dinas ychod o wlad Twsk / yn garcharor i gastell doral a elwir heddiw kastell dovyr /

a myned i gaer wynt / a chadarnhav / y dinas arnynt /

DINBLOT...........1

a elwid Dinblot /

DINDAGOL..........2

a elwid Dindagol

a ffan ddarvy yddynt ymrithio yn y ffyrf hynny / myned a wnaythant hyd y morth castell dindagol ddechrav nos / gan vanegi ir porthor / vod Gwrlais wrth y porth Sef a oric y porthor a ygores y porth / gan dybiaid mai gwrlais ai ddav was oedd yno /

DINESSYDD.........1

ac wedi darvod yddynt dreilio y wledd honno / mewn tridiav a thair nos / y pedwrydd dydd i rhodded i rhai a vyssai yn gwsnaythy / dros i llavyr ney i travel / nid amgen / i rhai o naddynt i rhodded dinessydd /

DINTAGOL..........1

ac anwylwas Gwrlais a mi a roddaf ar wlffin ffyrf medaf yn yr Estron Iaith Iordans / o dintagol marchog

DIOD..............3

ac ef / ar heini a gowssant wybod nad yvai ythur ddim diod / namyn dwfr ffynon / yr hon oedd yn agos i ddinas verolan / Sef y saysson a baryssant wenwyno /r/ ffynon hono /

ac yno i meddyliodd Arthur i kadw hwynt / heb na bwyd na diod / a ffan glyby baldwrf brawd kolgrin hyny / ef a ddaeth a chwech mil o wyr arvoc gantho / hyd o vewn deng milldir at gaer Evroc Sef i byssai ynte yn aros kledric / twyssog o Germania / ai nerth ynte / ir saysson

ac velly i gwarhawd hwynt / dri diwarnod a thair nos / heb na bwyd na diod /

DIODYDD...........1

ac ni vynai ef vod hebddi a anvon mynych anrhegion i Eigir / nid amgen diodydd mewn ffiolav Eyraid / modrwiav aur a ffethav eraill Euraid / hyd pan ydnaby gwrlais Iarll cerniw hyny /

DIOGI.............1

a diogi / gael gorvod arnomi y brytaniaid / gan hvd i byomi yn segyr / gwedi ymroi i wleddav /

DIOSG.............1

ac wedir fferenav dyvod ir llys a wnaythant a diosg i dillad parch /

DIR...............6

ac yna i daethant illdav o gytyndeb a llynges vawr ganthynt i dir myniw / a ffan glyby ythur brawd y brenin hyny argysswr mawr a vy ganto / cans i roedd Emrys yn glaf ynghaer wynt /

ac o bydda i vrenin / mi ai hanrydeddaf / o dir a dayar a chyvoeth / val i bo ef bodlon

a mab llew ap kynvarch / nai ap i chwaer i Arthur / i ervyniaid nerth gantho / Sef i daeth howel a ffymtheg mil o wyr arvoc gidac ef i Southamton / i dir /

ac i borth tovnes i Dir lloiger i daethant / gan anrhithio y gwledydd hyd yn hafren /

ac arthur ai lynges ar y mor / yn ceisio dyvod i dir /

ac yna / ir addewis medrod / yw wyr / os ef a orvyddai wneythur i bodd oll / o dir a daiar a da /

DIRGEL............2

ac velly aros a wnaythant mewn lle dirgel a thranoeth i daeth gwyr Arthur ar karcharorion hyny hyd y pant koedawc / lle i roedd y rhyvainwyr yn aros /

a chan dybiaid i gallai ef gadw /r/ kleddav iddo i hvn / i gyddio a wnaeth ef mewn lle dirgel a ffan ddaeth y marchog eilwaith at Arthur / govyn a wnaeth ef ir marchog a vwriyssai ef y kleddav ir llyn /

DIRYBYDD..........1

ac yna myned a wnaythant ir lle a elwir maes Beli / ar veddwl dwyn kyrch dirybydd am benn Emrys ai lu / Ac Emrys a fogelawdd hynny /

DISGIN............2

ac yn disgin yn yr alban / a ffan glowes arthur hyny / gado caer Evroc /

ac yn disgin ar vordor ffrainc /

DISGWYL...........1

ac aeth ef ir vynwent lle i roedd y kleddav yn y garreg / ar amser hwnw ni doedd neb yn disgwyl y kleddav / cans y marchogion oll aythant / ir chwaroedd ychod /

DISTROWIOR........1

a mynychaf i gorvyddai y saysson arno ef oni vy agos a distrowior holl ynys /

DITHAE............1

ac Eidiol Iarll / i vrawd a ffan welas yr Esgob hingestr i dwad ef wrthynt val hyn / ha wyr da pa mynech i oll ryddhav / myvi vy hyn ai lladdwn ef / val i gwnaeth Samwel proffwyd / pan welas ef araf brenin Amlech ynghaer ef a barodd dorri i araf yn ddryllie man / gan ddwedyd wrtho val hyn / nid amgen val i gwnavthost di vamav heb veibion i gwna vinav dy vam dithae heb vab /

DITHAV............2

ac er kodi dy vraint dithav arglwydd vrenin / A mi a roddaf i ti i vyned yno / ddavddeg mil o varchogion arvoc a phetid hevyd a ffan ddarvy i bawb / dervyny i ymadrodd / ar maint /

ac ath ladd dithav hevyd / o chaiff ef dy weled /

DIVANY............1

ac yna divany a oric Eppa allan or llys /

DIWARNOD..........1

ac velly i gwarhawd hwynt / dri diwarnod a thair nos / heb na bwyd na diod /

DIWEDD............14

ac yn y diwedd byddinoedd Emrys a dwyllodd y saysson

ac ef or diwedd /

ac yn y diwedd i gorvy eythyr arnynt /

ac yn y diwedd i gyrrwyd y saysson i ffo ai hymlid hyd y lle a elwir mynydd damen / kans lle ychel kadarn oedd hwnw / o greigiav a cherric / ar nos hono i byant yno /

ac yn y diwedd i kavas Arthur y vyddegoliaeth gan yrry ffo ar Golgryn / hyd ynghaer evroc /

ac ef hyd yn y diwedd i llas kolgrin a Baldwrf i vrawd /

ac yn y diwedd Arthur a laddodd Riclwff /

ac yn y diwedd i lladdodd Arthur bytta gawr

ac yn y diwedd i kymell i ffo /

ac yn y diwedd i gorvy /r/ brytaniaid arnynt / gan ddwyn pentraink ganthynt / yw byddin i hvn /

ac yn y diwedd i gyrry i ffo / ar rhai ni bv wiw i dala / i lladd ai hysbeilio /

ac or diwedd i kavas gwalchmai yr hwn oedd ef yn i ddamyno / nid amgen / nad kwrdd a lles amherawdr rhyvain /

a dechrav y vlwyddyn rhacwyneb / ir aeth Arthur drwy wledydd Lorayn / Braband fflanndres / almayn / Lombardi / oni ddaethant at dinas oedd o vewn twsk yr honn ddinas a wrthnebodd Arthur ond or diwedd ymroi a wnaythant bawb i Arthur / wedi lladd o honynt / Syr fferant marchog yrddol

ac yn y diwedd i ffoes medrod / ai lu gantho /

DIWEIRACH.........1

ac am hyny dewrach a vyddai y gwyr / a diweirach a vyddai /r/ gwragedd /

DIWIAV............1

a myned yn wllis Emrys / gan ddwedyd wrtho val hyn Arglwydd vrenin gorchyvedic ydiw yn diwiav ni

DLEDYS............2

ac am hyny / ninav a holwn yddynt hwythav beth dledys / ar kadarnaf o honom / kymered gan y llall / kans yn rhieni ni a orvy arnynt hwy / nid amgen / Beli a Bran / meibion dyfnwal moel myd / o herwydd hwynt a ddygyssant vgain o voneddigion RHyvain / yn wystlon ganthynt i ynys Prydain / am dyrnged /

a fferthynol i ti holi pethav dledys yddynt hwy / kans Sibli ddoeth a ddraganodd / i byddai dri amherawdyr or brytaniaid yn rhyvain / Sef ni by ond dav hyd yn hyn /