CYFLE.............1

Ag yna, wedi i parattoi hwynt yn gymhedrol, a'i dysgu a wnaeth Arthur i gyrchu ag i aros cyfle.

CYFREITHIAV.......1

ac o gytyndeb / yr holl aniveroedd hyny / i gwnaythbwyd cyfreithiav da / yr amser hwnw dros yr holl ynyssoedd hyny /

CYFFROI...........1

ac ymffystio yn grevlon a wnaythant blith drafflith / oni glowid i twrf yn cyffroi /r/ ddaiar / gan drwst Saledav y milwyr / yn ffystio /r/ llawr /

CYMELL............1

ac ynte oedd wedi cymell y ffeichtiaid hyd y mor / kans hwnw oedd y trydydd ffo / a wnaythodd Arthur a howel / ar yr ormessol genedl honno /

CYNYLL............1

ac wedi cynyll aneirif o bobloedd a goressgyn holl loiger hyd yng haer Evroc /

CYNYR.............1

Ymlaen y kyntaf ir oedd Cai Hir ap Cynyr marchog a Bedwyr iarll, ymlaen yr ail ir oedd Holidnys twysog Rydain, a Gwidiart, twysog Poytyers, ymlaen y trydydd Owain o Gaerllion a Gwinwas o Gaer Gaint, ag ymlaen y bedwerydd ir oedd Irien o Gaer Vaddon a Gwrsalen o Gaerdor, a elwir heddiw Dorchester.

CHADARNHAV........2

ac ymgylchy yr holl gyvoeth / a chadarnhav y kyvrithiav hyd na lavassai neb wnevthyr kam ai gilidd /

a myned i gaer wynt / a chadarnhav / y dinas arnynt /

CHADW.............1

a chadw y bobol hyny yno / oni vy veirw miloedd o honynt o newyn / yr hwn lyn / yw vn or ynyssoedd /

CHADWAF...........1

a dwedyd wrthyn val hyn / O chwchwi dwyllwyr lladron / ni khadwassoch ammod a mi ni chadwaf vinav ammod a chwithav

CHADWAI...........1

ac onide ni chadwai gyfraith arvav

CHADWYN...........1

ac llyma ni Arglwydd a chadwyn yn llaw pob vn o honam mi /

CHAEL.............2

a rhy hwyr i rwyti yn gwneythyr Iawn I ryvain / ai brenhinoedd / lle i mae yr holl vyd yn ddarostwngedig i ryvain / ond tydi a thithav sy yn attal y dyrnged / yr hon syddyledys i ryvain i chael o ynys brydain / yr hon i by Ilkassar yn i chael /

a rhy hwyr i rwyti yn gwneythyr Iawn I ryvain / ai brenhinoedd / lle i mae yr holl vyd yn ddarostwngedig i ryvain / ond tydi a thithav sy yn attal y dyrnged / yr hon syddyledys i ryvain i chael o ynys brydain / yr hon i by Ilkassar yn i chael /

CHAER.............2

a chaer Evroc /

ac Arthur a gymerth i ffordd tya chaer arclyd / cans ef a glowsai fod scoti yn keissio howel allan or gaer / Sef a wnaeth kattwr Iarll ai lu / kyrchy hyd yn llongav y saysson / ai llenwi hwy oi wyr i hyn /

CHAI..............3

ach / os ef ni wnai hynny / i lladdav ef y marchog / o chai ef i weled eilwaith /

a thri lledrithiog varchogion oedd yno / Meny ap Tegwared / Trystan ap talwch a chai hir ap kynar varvog kans ymrithio a wnaent / drwy ddierth Gelvyddydon / yn y ffyrf i mynent pan vai galed arnynt

ac am hyny i gelwid hwynt gwrthnebis varchogion / Tri kynghoriaid varchogion oedd yno / nid amgen Kynan ap Kledvai Eiddyn / Aron ap kynvarch Brenin yr alban / a meiriawn ap llowarch hen / y tri hyn oeddent kynghorwyr Arthur / pa ryvel na bygwth a vai arno / hwynt ai kynghorent / val na chai neb y gore arno /

CHAIFF............1

ac ath ladd dithav hevyd / o chaiff ef dy weled /

CHAINC............1

a chainc oliwydd yn llaw pob vn o naddynt / yn arwydd i bod yn genadav /

CHAN..............2

ac o ffrainc Bedwar vgain mil o varchogion arvog / a chan y davddeg gogyvwrdd a chida Geraint garwys or ysbaen / i daeth mil a dav kant o varchogion arvoc /

a chan dybiaid i gallai ef gadw /r/ kleddav iddo i hvn / i gyddio a wnaeth ef mewn lle dirgel a ffan ddaeth y marchog eilwaith at Arthur / govyn a wnaeth ef ir marchog a vwriyssai ef y kleddav ir llyn /

CHANOL............1

ac yn i chanol i roedd gyffelib i Einion o ddur /

CHANT.............1

A rhyfedi Arthur i hun oedd chwech o wyr, chwe chant a chwe mil.

CHANY.............1

a chany a wnaeth ef y delyn oni attebed ef or gaer /

CHARY.............1

a ffan edrychodd ythur erni / i chary yn vawr a wnaeth ef megis nas gallodd i gelyf [~ gelu ] /

CHASWALLON........1

a chaswallon lawhir / arglwydd Gwynedd /

CHATTWR...........4

a mam honno a hanodd o ddyledogion RHyvain a chattwr Iarll kerniw ai magyssai hi /

a chattwr Iarll kerniw yn gyntaf i dywad / val hyn / Arglwydd vrenin heb ef / mae arnafi ofyn i lesgedd /

a chattwr / twysog kerniw aeth gida hwynt / wrth orchymyn Arthur / oni ddaethant ir borthva /

Ag o flaen y kyntaf ir oedd Aron ap Kynfarch, brenin yr Alban, CHattwr, iarll Cerniw, a'r fyddin honno oedd o'r tu deau.

CHAWR.............1

a ffa le bynac ir elai /r/ heini ni allai na chawr / na milwr i haros hwynt / er kadarned a vai /

CHEFFIR...........1

ac ni cheffir hwynt / nac o gadernid nac o gryvder / ond trwy gelvyddyd yn vnic a ffe baent hwynt yma / val i maent hwy yno / hwy a savent yn dragowydd val i bae kof kyvliw amdanynt /

CHERDDED..........1

a chyd ymladd a cherdded

CHERRIC...........1

ac yn y diwedd i gyrrwyd y saysson i ffo ai hymlid hyd y lle a elwir mynydd damen / kans lle ychel kadarn oedd hwnw / o greigiav a cherric / ar nos hono i byant yno /

CHESTYLL..........1

a chestyll ir rhai eraill /

CHIDA.............2

ac o ffrainc Bedwar vgain mil o varchogion arvog / a chan y davddeg gogyvwrdd a chida Geraint garwys or ysbaen / i daeth mil a dav kant o varchogion arvoc /

a ffen glyby lles amherawdyr rhyvain hyny / ir aeth ef yn i gyngor / ef a Senydd rhyvain / Sef oedd yn i gyngor anvon at vrenhinoedd y dwyrain i erchi nerth ganthynt yn erbyn arthur a chida hyny / twyssogion Ieyrll Barwniaid /

CHILAMWRI.........1

a chilamwri / vod Emrys yn glaf / llawen a vy ganthynt dros ben / gan dybiaid na allai ythur ymdaro a hwynt ylldav / a thra vywyd yno / Sef a ddoeth vn or saysson a elwid Eppa a ddaeth at pasgen /

CHLAVED...........1

ac nis gadawai i gynghoriaid iddaw vyned a chlaved oedd ef /

CHLEDVWLCH........1

a chledvwlch hyd yr ymynnydd /

CHLEDWYR..........1

ac i roedd kyvysinaid a chledwyr tannav yn kanv yno amravailion ganiadav /

CHLEDDE...........1

ac nid mogelynt / nac er gwaiw / Saeth / na chledde mewn brwydr / ar dydd i kai Arthur i gweled hwynt / ni khai ef ddirmig / na chwilidd /

CHLOMEN...........1

a chlomen wen yn llaw pobvn / onaddynt /

CHLOWED...........2

a chlowed a wnaythoedd y ssaysson na doedd yn ffraink neb allai ddiodde nac aros Emrys heb angav /

a dechrav anrrhithio / a chlowed o Emrys hynny / ynte a ddaeth a llu mawr gantho /

CHODI.............1

a chodi a oric or ryvainwyr yddynt ai gwasgary yn ddrwc / sef a oric y brytaniaid /

CHOEGWYR..........1

ac i dowad wrth priamus / mai gwas Ivanc oedd ef o gegin y brenin arthur O dydi / heb priamus / o dydiw bechgin a choegwyr arthur / kyn wched a thydi / mae /n/ rhaid yw varchogion ef vod yn wrolwych / ar amser hwnw hevyd i llas yno Syr Gherrard / marchog or brytaniaid / a llawer eraill /

CHOFFEWCH.........2

a choffewch i ennynny yn eych glewder

a manegi yddynt i dylai /r/ holl vyd vod yn ostyngedic ney yn yfydd i ryvain a choffewch mai eych teidiav chwi a gedwis ryvain yn benna lle or byd / o ddewrder milwriaeth a ffyniant / na wrthodwch chwithav angav / er kadw braint rhyvain /

CHOLLED...........1

ac a welai ef mai pechod a cholled oedd vwrw y kleddav hwnw ir llynn /

CHOLLI............1

a cholli aniveri o wyr da / i daeth Arthur ir tir /

CHOWRI............1

ac amravailion gyvrwyddodav arnynt / a chowri gynt ai dyg o eitiar yssbaen /

CHREDY............1

ac na allai ef er dim / na ddelai a chredy hyny a oric hithae ar nosson hono ir enillwyd arthur ap ythur /

CHRONI............1

a chroni /

CHRYFDER..........1

ac yno i gwyby pawb mai gwell oedd gywrainrwydd / na chryfder / ar amser hwnw i roedd pasgen ap gwrtheyrn gwedi ffo i Germania /

CHWAER............4

ac Anna i chwaer /

a mab llew ap kynvarch / nai ap i chwaer i Arthur / i ervyniaid nerth gantho / Sef i daeth howel a ffymtheg mil o wyr arvoc gidac ef i Southamton / i dir /

a gorchymyn i vedrod / nai vab i chwaer / liwio a llyvodraythy yr ynys yn dda /

a manegi iddo a wnavthant / ddarvod i vedrod / i nai vab i chwaer wisgo koron y brytaniaid / am i benn /

CHWARE............2

ac yn benna ar ymwan / a hevyd / ni doedd dychymig chware na bai yno / ar vrenhines ar arglwyddessay / ar vylcher gaer / yn edrych ar hyny /

ac a ellynt / ar neb a gai vyddegoliaeth y chware / ef a gai dros i dravel / ar gost y Brenin /

CHWAREOEDD........1

ac wedi darvod y kinio ychod / i daeth pawb allan / oddigerth y dinas / i edrych amravailion chwareoedd / nid amgen / marchogion / yn torri ffynn /

CHWAREON..........1

a chwareon / val i gallai bob marchog / ar ai mynai dorri ffon ar varch / ne ymwan /

CHWAROEDD.........1

ac aeth ef ir vynwent lle i roedd y kleddav yn y garreg / ar amser hwnw ni doedd neb yn disgwyl y kleddav / cans y marchogion oll aythant / ir chwaroedd ychod /

CHWCHWI...........3

ac yna i dywad Eidol / ar Esgob dyvric i vrawd chwchwi bobol ddrwc /

a dwedyd wrthyn val hyn / O chwchwi dwyllwyr lladron / ni khadwassoch ammod a mi ni chadwaf vinav ammod a chwithav

ac os chwchwi / wyr da /

CHWE..............3

A beddino i lu a wnaeth yn wyth byddin, ag ir oedd bum cant a chwe mil o wyr ymladd profadwy ymhob byddin.

A rhyfedi Arthur i hun oedd chwech o wyr, chwe chant a chwe mil.

A rhyfedi Arthur i hun oedd chwech o wyr, chwe chant a chwe mil.

CHWECH............7

ac yno i meddyliodd Arthur i kadw hwynt / heb na bwyd na diod / a ffan glyby baldwrf brawd kolgrin hyny / ef a ddaeth a chwech mil o wyr arvoc gantho / hyd o vewn deng milldir at gaer Evroc Sef i byssai ynte yn aros kledric / twyssog o Germania / ai nerth ynte / ir saysson

ac val i roeddent velly nychaf genadav yn dyvod o Germania A chwech igain llong ganthynt / yn llawn o wyr arvoc at kledric / i vod yn dwyssog arnynt /

a rwng i lladd ai boddi i kolled chwech mil or saysson /

ac a gavas ef or chwech ynys eraill / o betyd / chwechigen mil / Sef oedd henway yr ynyssoedd hyny / Iwerddon / ynys yr ia scotland / orck llychlyn a denmarc /

ac val i ddoeddent velly yn gyvagos i goed nychaf / chwech mil or brytaniaid yn rhoi kri ar y rhyvainwyr /

A rhyfedi Arthur i hun oedd chwech o wyr, chwe chant a chwe mil.

ac a vy varw / wedi iddo ef dyrnassy chwech blwyddyn arhigain