Adran nesaf | |
Adran or blaen |
BUANT.............1
| |
Yna i cafas yn i gyngor fyned i'r lle a elwir Licris, ag yno i buant y nos honno. | YK LLst 129, 44v. 4 |
BUM...............1
| |
A beddino i lu a wnaeth yn wyth byddin, ag ir oedd bum cant a chwe mil o wyr ymladd profadwy ymhob byddin. | YK LLst 129, 45r. 1 |
BURGWYN...........1
| |
ac ai lu gantho i burgwyn / i ddarostwng y wlad honno / | YK 133v. 15 |
BUTLER............1
| |
ac yna i rhoddes Arthur / i bedwyr bentrilliaid oi lys ef / nid amgen / pen butler Iarlleth normandi / | YK 116r. 19 |
BV................3
| |
ac ni bydd gwaeth yn trigaredd ninav / nac i bv yr yddeon / | YK 94v. 16 |
ac o hyny allan / i bv raid i gilamwri warhav i Arthur / ef ai werin / | YK 113r. 17 |
ac yn y diwedd i gyrry i ffo / ar rhai ni bv wiw i dala / i lladd ai hysbeilio / | YK 127v. 8 |
BWRDD.............2
| |
a thri o varchogion Gwyry / nid amgen Bwrdd ap Bwrdd / Predyr ap Evroc Iarll / | YK 139r. 22 |
a thri o varchogion Gwyry / nid amgen Bwrdd ap Bwrdd / Predyr ap Evroc Iarll / | YK 139r. 23 |
BWRW..............3
| |
ac yn bwrw i llydded / oddiwrthynt | YK 93v. 22 |
ac wedi ymladd / yn hir o amser / ef a welai y ddraig / yn bwrw tan ar y kawr / oni losges ef / yn vlw oll / | YK 123v. 5 |
a bwrw /r/ kleddav hwnn ir llyn / val i gorchmynais i ti / gan ddwedyd ymhell | YK 138v. 1 |
BWYD..............2
| |
ac yno i meddyliodd Arthur i kadw hwynt / heb na bwyd na diod / a ffan glyby baldwrf brawd kolgrin hyny / ef a ddaeth a chwech mil o wyr arvoc gantho / hyd o vewn deng milldir at gaer Evroc Sef i byssai ynte yn aros kledric / twyssog o Germania / ai nerth ynte / ir saysson | YK 108v. 19 |
ac velly i gwarhawd hwynt / dri diwarnod a thair nos / heb na bwyd na diod / | YK 110r. 6 |
BWYSTVILIAID......1
| |
ac yn agos at y dinas i roedd ffridd ne fforest deg addas i hela bwystviliaid / | YK 116v. 13-14 |
BWYTTA............1
| |
ac yn i bwytta yn lled amrwd / | YK 124v. 14 |
BY................12
| |
ac i by ef yn nychy yn hir o amser / oni ddigiodd y gwyr oedd yn kadw octa | YK 103r. 20 |
ac wedi hyny i by ef varw ar sawl ai hyvodd gidac ef / wedi iddo ef dyrnassy vn vlwyddyn ar bymtheg / | YK 105r. 3 |
ac yna i by ymladd creylon a lladd llawer o bobty / | YK 108v. 14 |
ac yno i by vrwydyr vawr a lladdva o bobty / cans o gysgod y deri i brethynt hwy y brytaniaid / | YK 109v. 23 |
ac yna i by ef ddayddeng mlynedd yn ol hyny / yn gorffwyssaw | YK 113v. 4 |
a naw mlynedd i by ef yn goresgyn y gwledydd hynny / | YK 116r. 7 |
a rhy hwyr i rwyti yn gwneythyr Iawn I ryvain / ai brenhinoedd / lle i mae yr holl vyd yn ddarostwngedig i ryvain / ond tydi a thithav sy yn attal y dyrnged / yr hon syddyledys i ryvain i chael o ynys brydain / yr hon i by Ilkassar yn i chael / | YK 120v. 4 |
ac wedi hyny i by Kystenin / | YK 121r. 24 |
a fferthynol i ti holi pethav dledys yddynt hwy / kans Sibli ddoeth a ddraganodd / i byddai dri amherawdyr or brytaniaid yn rhyvain / Sef ni by ond dav hyd yn hyn / | YK 121v. 18 |
ac yno i by vrwydyr galed o bobty / | YK 127v. 2 |
ac ol dyrnod arno or hwn y by ef varw / | YK 135v. 3 |
ac yna i by ymladd kreylon | YK 135v. 24 |
BYANT.............1
| |
ac yn y diwedd i gyrrwyd y saysson i ffo ai hymlid hyd y lle a elwir mynydd damen / kans lle ychel kadarn oedd hwnw / o greigiav a cherric / ar nos hono i byant yno / | YK 100v. 7 |
BYASSAI...........1
| |
ac o herwydd hyny / gad i mi weled a elli di roddi y kleddv val i byassai / | YK 107v. 5 |
BYASSENT..........1
| |
ac ar y rhythyr kyntaf / gyrry ffo ar y brytaniaid / ai hymlid ir koed i byassent or blaen / | YK 127r. 10 |
BYCHAIN...........1
| |
ac yn Ranny yn saith o Baladrav bychain / | YK 99r. 7 |
BYCHAN............1
| |
ac ni ddiengis or gad hono / ond rivedi bychan / henway twysogion medrod a las yno nid amgen Eiaes Bryt a Bassynt or saysson / | YK 136v. 23 |
BYCHEDDAWL........1
| |
ac yn i le ynte i rroed dewi / yn archesgob kaer llion arwysg kans gwr dysgedig bycheddawl oedd ef / | YK 119v. 27 |
BYCHEDDOL.........1
| |
a gwr dysgedig bycheddol oedd yntav / | YK 120r. 5 |
BYD...............6
| |
a llawer or byd a veddiana ar paladyr arall yw merch a vydd iti a meibion hono ai hwirion a veddianant oll ol yn ol Sef a oric ythur / kyd na bai petrys gantho a ddodyssai verddin / gyrchy i Elynion a wnaeth ef | YK 99v. 3 |
a ffan ddaethant yno ir aethant / yn i gweddi ar ddyw / o vlaen Temyl apolo / val i genyssid Iessy Brenin y Brenhinoedd / ar y dydd hwnw i ryddhav y byd / oddiwrth i pechodav / ddangos o honaw ef / oi vawr wrthiav yddynt oleini / drwy wrthiav pwy oedd vrenin tilwng [~ teilwng ] ir ynys hono / rrac kolli gwaed gwirioniaid / wrth darowsder [~ drawster ] / | YK 105v. 19 |
ac ar vrys ni wnaeth ef lai / na goresgyn holl Europia / Sef oedd hyny / traian y byd / | YK 114r. 10 |
ac aber / val i gallai longav ddyvod o eithavoedd byd iddi | YK 116v. 9 |
a oric ef / mae darvodedig yw pob peth yn y byd hwn / | YK 119v. 23 |
a manegi yddynt i dylai /r/ holl vyd vod yn ostyngedic ney yn yfydd i ryvain a choffewch mai eych teidiav chwi a gedwis ryvain yn benna lle or byd / o ddewrder milwriaeth a ffyniant / na wrthodwch chwithav angav / er kadw braint rhyvain / | YK 129v. 4 |
BYDD..............2
| |
ac ni bydd gwaeth yn trigaredd ninav / nac i bv yr yddeon / | YK 94v. 15 |
ac o bydd da /r/ kynghorav / ni a orvyddwn / ar wyr rhyvain / Sef er kael o honynt hwy gam dyrnged or ynys honn / er dyvod ai lluoedd iw ymddiffin hi / rac estron genedl / ar awr honn / ni ddylant i ni ddim / | YK 121r. 8 |
BYDDA.............1
| |
ac o bydda i vrenin / mi ai hanrydeddaf / o dir a dayar a chyvoeth / val i bo ef bodlon | YK 98r. 20 |
BYDDAI............2
| |
a fferthynol i ti holi pethav dledys yddynt hwy / kans Sibli ddoeth a ddraganodd / i byddai dri amherawdyr or brytaniaid yn rhyvain / Sef ni by ond dav hyd yn hyn / | YK 121v. 16 |
ac o byddai hynny yn ry vychan / hwy a gaent ymhwaneg or kyffelib / pan ddelai ef yno / | YK 133r. 25 |
BYDDE.............1
| |
ac yna i dowad howel ymber llydaw / rhyngofi a dyw / pa mi bawb ar neyldy / ni bydde gystal | YK 121v. 9 |
BYDDEGOLIAETH.....1
| |
a thrwy nerth duw ar llafr a gymeryssoch / ar angav / ef a ylch ych pechodav chwi yn lan / a chwi a gewch orvod a byddegoliaeth ar ych gelynion / | YK 110v. 16 |
BYDDIN............15
| |
ac yn y diwedd i gorvy /r/ brytaniaid arnynt / gan ddwyn pentraink ganthynt / yw byddin i hvn / | YK 127v. 5 |
A beddino i lu a wnaeth yn wyth byddin, ag ir oedd bum cant a chwe mil o wyr ymladd profadwy ymhob byddin. | YK LLst 129, 45r. 1 |
A beddino i lu a wnaeth yn wyth byddin, ag ir oedd bum cant a chwe mil o wyr ymladd profadwy ymhob byddin. | YK LLst 129, 45r. 2 |
Ag ymlaen pob byddin ir oedd dau farchog clodfawr, profadwy. | YK LLst 129, 45r. 4 |
Ag yn ol y pedair byddin hynu ir oedd pedair eraill a dau farchog o reolwyr ar bob vn ohonynt. | YK LLst 129, 45r. 11 |
a ffan ddarvy iddaw yr ymadrodd hyny / ef a vyddinodd i lu yn ddavddeg byddin / | YK 129v. 17 |
ac ymlaen pob byddin / lleng o varchogion arvoc / | YK 129v. 18 |
ac yn ol yr hain ir oedd pedair byddin eraill / ymlaen y gyntaf ir oedd Penitus Seneddwr o Ryvain / | YK 130r. 17 |
ac yn gyntaf / i kyvarvy byddin Brenin yr ysgaen / | YK 130v. 8 |
a byddin / Aron ap kynvarch / | YK 130v. 9 |
ac yno geraint Gaerwys a Bosso Iarll rhydychen / ai byddin hwyntav yn tylly byddin gwry rhyvain / | YK 130v. 14 |
ac yno geraint Gaerwys a Bosso Iarll rhydychen / ai byddin hwyntav yn tylly byddin gwry rhyvain / | YK 130v. 15 |
ac er hyny y vyddin a ddyc i gorff ef oni garvyant a byddin brenin bilia a hono ai gwasgarodd hwynt / | YK 131r. 2 |
a byddino i wyr a oric medrod / yn naw byddin Sef rhivedi ymhob byddin / lleng o wyr arvog / | YK 136r. 12 |
a byddino i wyr a oric medrod / yn naw byddin Sef rhivedi ymhob byddin / lleng o wyr arvog / | YK 136r. 13 |
BYDDINO...........1
| |
a byddino i wyr a oric medrod / yn naw byddin Sef rhivedi ymhob byddin / lleng o wyr arvog / | YK 136r. 11 |
BYDDINODD.........1
| |
ac yn i erbyn yntav / i byddinodd arthur i wyr yntav / | YK 136r. 17 |
BYDDINOEDD........2
| |
ac wedi hynny / ymgyrchy a wnaythant y byddinoedd a lladd llawer o bob ty / | YK 93r. 11 |
ac yn y diwedd byddinoedd Emrys a dwyllodd y saysson | YK 93r. 18 |
BYDDWCH...........1
| |
a dwedyd wrthi / Arglwyddes / byddwch i wych / | YK 103r. 9 |
BYDDWN............2
| |
a byddwn ni gyttyn i gynyny gwyr rhyvain megis anveiliaid / kans ni thebygynt hwy i rroem i gad ar vaes yddynt | YK 129r. 13 |
ac ni byddwn ni wrthynt / | YK 132r. 15 |
BYGWTH............1
| |
ac am hyny i gelwid hwynt gwrthnebis varchogion / Tri kynghoriaid varchogion oedd yno / nid amgen Kynan ap Kledvai Eiddyn / Aron ap kynvarch Brenin yr alban / a meiriawn ap llowarch hen / y tri hyn oeddent kynghorwyr Arthur / pa ryvel na bygwth a vai arno / hwynt ai kynghorent / val na chai neb y gore arno / | YK 140v. 17 |
BYMTHEG...........1
| |
ac wedi hyny i by ef varw ar sawl ai hyvodd gidac ef / wedi iddo ef dyrnassy vn vlwyddyn ar bymtheg / | YK 105r. 6 |
BYMTHEGVED........1
| |
a ddistrowiassai y saysson ar gost Emrys oll / dros wyneb yr ynys / ar bymthegved dydd wedi hyny i daeth ef i lyndain / | YK 95r. 5 |
BYNAC.............5
| |
a gwyr gwynedd gan i hystlys mewn koed gar i law / megis i gallent erbyniaid y saysson pa ffordd bynac i delynt / | YK 93r. 8 |
ac yn hono yn sevyll gleddav noeth / o erbyn i vlaen / a llythrenav o aur yn yssgrivenedig arno / yn yr ystyr hyn / nid amgen / mae pwy bynac a dynav y kleddav hwnw allan or garreg / ar Einion honno / | YK 106r. 12 |
ac nid oedd vn Brenin na thwyssawg ar ir elai yr hain attynt / nas gwrandawent a ffa neges bynac a geisient ni ffallai neb yddynt / | YK 139r. 20 |
a ffa le bynac ir elai /r/ heini ni allai na chawr / na milwr i haros hwynt / er kadarned a vai / | YK 139v. 2 |
a phedrod baladrddellt / kyneddvay yr hain / oedd pwy bynac a wnelai gam ar gwan / hwynt a maylent yn i gweryl ar y kyviawnder / | YK 140r. 15 |
BYNNOEDD..........1
| |
a govyn iddaw a wnaeth ef / beth a roddai ef o dda ir neb a laddai Emrys / pasgen attebodd gan ddwedyd / mi a roddaf mil o bynnoedd am kydmeithas inav tra vwy byw / | YK 98r. 19 |
BYOMI.............1
| |
a diogi / gael gorvod arnomi y brytaniaid / gan hvd i byomi yn segyr / gwedi ymroi i wleddav / | YK 120v. 23 |
BYSGODRYW.........1
| |
ac vgain troydvedd yn i lled a ffymp troydvedd yn i ddyfndwr a ffedwar o amriw bysgodryw yndo vn ymhob kornel ir llyn | YK 112v. 7 |
BYSSAI............2
| |
ac yno i meddyliodd Arthur i kadw hwynt / heb na bwyd na diod / a ffan glyby baldwrf brawd kolgrin hyny / ef a ddaeth a chwech mil o wyr arvoc gantho / hyd o vewn deng milldir at gaer Evroc Sef i byssai ynte yn aros kledric / twyssog o Germania / ai nerth ynte / ir saysson | YK 108v. 24 |
ac wedi darvod i Arthur wastatav ynys brydain yn y modd gorav i byssai erioed / i gwreicawdd Arthur a gwenhwyvar verch gogvran gawr / | YK 113r. 3 |
Adran nesaf | Ir brig |