AARON.............1

ag oedd chwaer // i Aaron/ \

ABKAN.............1

i dyrnas brenin Abkan \

ABL...............6

Nid yw abl vy meddwl \

Nid wyf abl i rifo \

nid yw abl mo 'm ko \

nid abl neb i 'w drafaelio \

nid abl un dyn bydol \

nid wyf abl byth y 'w ddoedyd \

ABSALON...........1

ai vab Absalon beunydd \

AC................239

ac a ddoeth hon wrth i bodd \

ac I dull a 'i modd a 'i krefydd \

ac a gyfeiriais o 'm blaen \

ac euthym i vrenhiniaeth Hwngari \

Ac a hedais yn bybyr \

ac a welais yr ymerodr yna \

ac i mae braich o 'r mor \

ac yn emyl honn yma \

Ac o amgylch y Groegdir \

ac yn un o 'r ynysse \

ac o vewn kastell Babilon \

yn kael kyfloc ac elw \

ac yn un o 'i vrenhiniaethe \

Ac i mae Kaerselem hithe \

ac o vewn kaere y dinas honn \

ac yn agos atti \

sef Dserico ac Ebron \

Barsabe ac Asgalon \

Dsaffe ac Aramatha \

ac ar ystlys y wlad yma \

ac i mae yn y ddinas honn \

Ac i mae Nazareth yn ddie \

yn gyfing ac yn vechan \

ac yr oedd o 'r naill ystlys \

ac arni lawer o binagle \

ac yn ymyl honn yma \

ac a roed barn arni \

ac erchi mynd a hi i 'w llosgi \

Ac a roes hithe i gweddi \

ac a dyfodd y koed krinion \

Ac velly pawb a wybu \

ac val dyna y rhos kynta \

Ac i mae /n/ dec dros benn \

ac ynddi hithe yn ddie \

Ac yn agos at hynny \

Ac nid ymhell o ddyna \

Ac yn agos at hynn yma \

Ac yno mae /r/ mor marw \

Ac yn agos i 'r wlad honno \

ac i mae/n/ yn kredu /n/ dda \

Ac yn agos i 'r dinas \

Ac yn y ddinas yma \

ac a daflasson bentwynion \

Ac pentewyn a dyfodd i vynu \

ac aeth yn brenn o 'r tecka \

ac yn i hemyl vrynn o halen \

ac ynddi y kyfarvu y tri brenin \

i ddyn tu ac att i lunieth \

hwnn oedd wynn ac eglur \

ac ni chen hwy dario \

i 'r un wlad ac i doethon \

ac os meibion a vydde \

Ac a ddysgen uddun seythu \

Ac mi a gymerais hedva \

ac a ddoethym i Ethiopia \

ac yn y wlad honn \

ac mae yno lawer dyn \

Ac ar y troed sy vawr a llydan \

ac a 'i kode uwch i benn \

Ac yr oedd yno ffynnon \

ac yn yr afon ddyfnfawr \

Ac ynddi y mae hevyd \

ac o vewn i hamgylchoedd \

Ac ymhob ynys o 'r rheini \

ac uwch benn y wlad honno \

Ac yn yr ynys honn \

ac yn addoli yn wastadol \

Ac i mae yn ynys Kana \

Ac o vewn fforest Tombyr \

ac i mae y fforest yma \

Ac yn agos iawn att honn \

ac a yfe o honi hithe \

ac euthum i ddinas Kalami \

ac ynddi vedd sain Tomas \

Ac o bydde ymrysson \

ac yn y wlad honn \

ac yn y dyrnas honn \

noeth oedd Eva ac Adda \

ac velly kimin hun \

Ac o vewn yr holl dyrnas \

Ac velly y wlad honn \

ac i mae yn llawn ynddi \

yd aur ac arian heb ri \

Ac yn union ar i chyfor \

ac i mae y bobl hwythe \

ac i mae rhyfel kreulon \

ac a euthym i ynys Iana \

ac ynddi vrenin reiol \

Ac yr oedd dano ynte \

Ac i mae i blas hevyd \

ond aur ac arian o 'r gore \

Ac i mae i barwydydd \

o vettel aur ac arian \

Ac o vewn ynys Pater \

Ac a wnair o hono vara \

ac medde y bobl gyffredin \

Ac yr oedd yn i veddiant \

ac uddun benne bytheiaid \

Ac i mae yn yr ynysse \

Ac yn ynys Dodyn \

Ac mewn ynys a elwir Raso \

ac a 'i krogan i vynu ar brenn \

Ac yn yr ynyssoedd yn emyl \

ac ynddi mae dwy vil o drefi \

Ac i maen yn doedyd \

ac o vewn yr India vwia \

ac i mae yno ieir gwnnion \

ac i mae dinas Kassai \

Ac i mae i chwmpas yn gyhoedd \

ac val y doeded i mi \

ac ar i glann mae tref newydd \

ac arni ddeuddeng mil o bontydd \

Ac yn y dref honn \

ac hwynt yw /r/ gweithwyr gore \

ac o amgylch honn hevyd \

Ac ynddi i mae i blas \

Ac i mae i steddva ynte \

Ac i mae i 'r amerod \

Ac i mae i vwrdd bwytta \

ac nid yw i ffydd ynte \

Ac yn Assia ddyfna \

ac i mae yn heleth \

Ac a ddoethym o Gataia \

Ac a hedais yn y mann \

ac i mae gwlad yn y tir \

ac i mae kynn dywylled \

Ac a ddoethon hwythe \

ac a syrthiasson ar i glinie \

Ac a ddoeth kwmwl o 'r awyr \

ac o vewn y kwmwl etto \

Ac yn nessa at hynny \

ac o vewn i holl bower \

ac o vewn y wlad honn \

Ac o vewn dinas Suwsse \

ac ar y twr ucha \

Ac yn wir yn i hemyl \

Ac i mae y meini hynny \

Ac i mae yn i lys reiol \

ac o vewn y llys honn \

ac o serving men mae yno \

o vain gwrthie ac aur pur \

ac yn waettio ar y kroesse \

ac ar un o 'r dysgle \

ac nad oedd i ddibenn \

Ac i mae /n/ kredu yn gyfan \

ac i Grist arglwydd Iessu \

ac i mae yn y wlad yma \

ac yn donne yn taflu \

Ac o 'i vewn mae kreigie \

Ac y tu hwnt i hynny \

ac hwy a ddiflannan \

Ac i mae ffrwyth y rheini \

ac a vyddir o bell o wledydd \

ac o 'i mewn yn wastadol \

ac er hynny yn mynd yn noethion \

ac wrth yr atteb hwnnw \

Ac ar lann avon ffyson \

ac i mae honn yn llawn \

o aur ac arian ddigawn \

Ac i mae llawer dyn \

ac ni ddon hwy vyth allan \

Ac yn agos at honn yma \

Ac mewn ynys mae merched \

Ac i mae gwlad arall \

Ac yngwrthwyneb hynny \

ac a vyddan lawen ddigon \

A phann ymadawo ac yma \

ac ynddi bobyl yn gyflawn \

Ac yngwlad Arabia \

ac i mae iddo ynte wddw \

ac ugain kufudd o hyd yn hwnnw \

ac ni chymer ddim o 'r vittel \

ac a 'r kyrn hynn yma \

Ac i maen kimin un \

ac o vewn yr holl wlad \

Ac o vewn i holl drefi \

ac o gwmpas i therfyn \

Ac i mae yn ddigon tebic \

Ac o vewn i holl goweth \

ac yn hynn o randir \

tu ac att i llunieth korfforol \

ac yn y dyrnas honn \

Ac yn y wlad honn yma \

ac yn medi i hyd yn ddie \

ac yn vlodeuoc y gerddi \

a elwir Oriel ac Arged \

ac o 'i mewn ymhob mann \

mae mwyn aur ac arian \

Ac o vewn yr ynysse hynny \

Ac nid ymhell o 'r rheini \

ac yno heb liw dydd \

yn lle bu Adda ac Eva \

Ac ir ydis yn siarad \

Ac ynghanol y Baradwys honn \

ac mae /n/ rhedec yn vuan \

Ac ar i gwaelode \

sydd ac aur ynddi heb ri \

yn vwyn aur ac arian \

ac i mae honn yma \

ac yn rhedec y mae hithe \

trwy Egipt ac Ethiope \

ac arni mae llawer o rinwedd \

ac o 'r rhai yma a henwyd \

Ac i vynd i Baradwys daiarol \

Ac wedi i mi weled y kwbwl \

Kynn vyrred ac i gellais yn siwr \

Ac velly yr wf [~ wyf] i y gigvran \

Ac wedi darfod i 'r Gigvran \

Ac yn wann iawn y ffydd \

Ac o 'r tair pel yma \

ac ef a 'i teifl yn heleth \

ond trwy gyffes ac edifeirwch \

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

ac wrth yfed vwynach vwynach \

i gael isgower ac englyn \

ac nid hwyrach kynn ymado \

ac o bydde dyn afrolus [~ afreolus] \

ac yno ir af beunydd, \

ac yfed mewn llawenydd, \

ac val dyma i ti /r/ arfer, \

ac yn gweled diflas bethe \

ac od oeddyt ti un o 'r rheini \

ac nis gwyddwn ar fy llw \

Ac y 'w plith yr oedd llawer och \

ac yn debic yn y diwedd \

ac os kaiff y korff a chwenych \

ac os e bydd gwac d' ysgubor \

ac i 'r dafarn i 'm dygan \

Korff ac enaid yn kolli, \

ac ni wyddost di gan veddwi \

ac nid oes mo 'rr achos hwnnw \

Ac od ydoedd dim y 'w dwylo \

ac eraill o 'r man gyrtie. \

kontinuwio ac adswyn talaith \

ac o bydde gantho arian \

ac aros yno hyd angau \

Ac ar hynn ffarwel wttresswr \

Ac am a wneuthum o gamwedde \

Ac fal hynn y terfyna yr ymddiddan hwnn rhwng yr Wtresswr a 'r Dvllvan, Ddywllyn kyntaf o 'r Grawys glan oet krist 1610./