OBAITH..........1

Nid oes obaith dim daioni:

OBEITHIO........3

tan obeithio troi o rhod

dan obeithio gwell newyddion.

a bydd fyw dan wir obeithio.

OCH.............10

Och! ni chawn ryw goffor dofn

Och, och! ai 'n eifr digred

Och, och! ai 'n eifr digred

Och, na fawn i ymol [~ ym mol] hen fuwch

Och, na bawn o blith ei bar

Och, na bawn i yn ei freichie

Och! wel dyma anlwch greulon

Och, na bae hi ar flaen y ngheledde [~ fy nghleddyf]!

Och, na chawson dirion derfyn

och Huw, i ble 'r awn heno?

OCHEL...........1

i ochel y gafod ddychryn.

OCHENAID........1

yn rhoi arnoch i mo 'i ochenaid.

OCHNEIDIO.......2

Taw son, druan, paid ac ochneidio.

mi gymrwn ychydig ag ochneidio.

OD..............3

Od oes, doed mewn gwrol gariad

O dos [~ Od oes] dim lwcc, scorn genym

Ow, pam hyny, gwen lliw 'r od?

ODIAETH.........1

Mi a wele yma gornel odiaeth

ODIETH..........1

Mi a 'th wele [~ welaf] di 'n bregethwr odieth;

ODRE............1

dan odre 'ch pais i ymguddio?

ODDI............6

Pe cawn i fynd oddi yma i ryw le!

Tyrd oddi yma, gwas aflawen,

Ag oddi yno ni awn yn union

Mi dyna y pedole oddi dana ti

Tyrd oddi yna i 'th roi mewn carchar.

oddi gerth brain neu lugod.

ODDIAR..........1

oddiar y nghlyn ddwyn fy nghledde.

ODDIWRTH........4

Cenad wy, Frenhin, oddiwrth y Parliament

oddiwrth jarll Esex i 'ch sialensio.

oddiwrth ei gilydd fel wyn gwar

dwyn dillad y gwas oddiwrth y gwely:

ODDIWRTHYN......1

y peth na wyddwn ddim oddiwrthyn.

ODDIYMA.........1

Mi glywais gan wr oddiyma i Rythyn

OEDD............31

Pum, Esex a Brwx oedd dechre 'r RHyfel;

i ddangos gaethed oedd i le

pan oedd o wrth dre Gaerangon [~ Gaerwrangon]

ag oedd hwnw yn ei feddylia,

oedd yn sefyll ar fiswelyn;

fy ngwyr i oedd y cwbwl.

Nid oedd gronun o dryssor gantho

Nyni ein dau oedd wcha [~ wychaf] yn tarro.

Nid oedd mo 'n bath am fwrdrio.

Gwell oedd i mi farw yn y man

RHaid oedd gwneythr wyneb truan

dygason y cwbwl oll oedd genni;

Diryfedd oedd i 'r Brenin golli

a maint o dwyll oedd yn ei armi,

y mae Jarls, hwn oedd yn frenin?

yr ustus Brodsaw i 'w farn a fynwn.Brodsaw, hwn oedd yn haris

Mi ddygaswn nad oedd un dyn

oedd glywed swn un gair o 'i eneu:

Gwell oedd geni fegio y [~ fy] mara

ar y cynta oedd Arglwydd Crwmwel.

Fe ddywedodd gwraig oedd ar ei siwrne

Myfi oedd yn gofyn defed.

o ddwylo 'r mwrdwyr oedd i 'w erbyn?

Gwae oedd i 'r gangen a 'i confeie.

Gwyr North Cymru oedd yn gweinio;

ag yn ei blannu lle 'r oedd yr hen wreiddin.

pan oedd dialedd dan ein dwylo.

dwyn y teyrnasoedd a 'r cwbl oedd geni.

Hynny oedd yn peri i chwi gael pwys

Gwr synhwyrol jawn oedd hwnw;

ag oedd yn amser eich hen dade

OEDDWN..........2

Nid oeddwn i ond siarad

Onid oeddwn i yn eich clywed

OEN.............3

mae [~ mai] oen llyweth ydi 'r llwynog.

i farw fel oen gwirion gwar

Rwy mor alarus a 'r oen am y ddafad.

OER.............2

a diolch am lastwr oer neu succan.

oer ddiwedd i 'r Jddewon!

OERDDIG.........1

a mawr iw fy amarch oerddig.

OES.............21

Onid iw fy oes i yn fer,

Nid oes obaith dim daioni:

oes neb a brynn rybanne?

Oes neb a fyn waltysu ei esgidie?

Oes yma neb a gymer fenter

Oes llawer o wyr gyd a 'r Brenin?

Oes yma neb ymysc y gwerin

Od oes, doed mewn gwrol gariad

Os colli a wnaeth hwnw ei oes,

O dos [~ Od oes] dim lwcc, scorn genym

Oes neb a bryn gleddyfe,

Oes dim o 'r gwaith genych ond hynu [~ hynny]?

Nid oes mo 'r dadle wedi barnu.

Oes un ohonoch chwi 'r Cwmpeini

os oes ynthynt ddim daioni.

Oes neb a fedr chware hasard

Oes neb a bryn nag og nag ared [~ aradr],

nid oes arnynt hwy mor ordor

Os oes ond hynny, byddwn lawen.

Nid oes geni ond gweddio;

Oes yma neb yn ofni y Rowndied?

OFER............3

Ni chewch i nag esgob nag ofer weddiau.

nag ofer fiwsic, cerddor na phrydydd,

Ofer iti roi dy weddi;

OFN.............8

i lechu rhag ofn yr 'Scotied!

rhag ofn digwydd bob rhyw ball

rhag ofn syrthio yn ei rhwyde.

Gwilia rhag ofn fy yspryd i

rhag ofn syrthio dan draed bleiddied.

Gelwch am ddiod rhag ofn i mi dagu.

rhag ofn bod General Mwngc mewn males;

rhag ofn penyd nid eill undyn