DYRNASSE..........4

mewn amryw dyrnasse \

mewn llawer o dyrnasse \

er maint i holl dyrnasse \

oedd mewn amryw dyrnasse \

DYRNASSOEDD.......1

Mae o vewn i dyrnassoedd \

DYRWESTWR.........1

o deyrnas y dyrwestwr \

DYSGER............1

Gwell i gwyr onis dysger \

DYSGLE............1

ac ar un o 'r dysgle \

DYWEDUD...........2

dywedud gweniaeth gwag ofer \

Gwatwar dywedud gweniaeth \

DYWEDWCH..........1

Dywedwch wir yn ddiamau \

DYWYLLED..........1

ac i mae kynn dywylled \

DYWYLLWG..........1

o dywyllwg ufferneu \

DYWYSSOGION.......1

o dywyssogion a barwnied \

E.................3

iddo e hun yn dragowydd \

e gaiff atteb digon kroch \

ac os e bydd gwac d' ysgubor \

EBRON.............1

sef Dserico ac Ebron \

ECKEL.............1

uwch benn avon Eckel \

EDERYN............1

Nid oes ederyn i ti /n/ gymar \

EDIFAR............1

hynny vydd ydifar [~ edifar] iddo \

EDIFARU...........1

kymer rybydd i edifaru \

EDIFEIRWCH........1

ond trwy gyffes ac edifeirwch \

EDLIW.............1

edliw gwarth dyn ai dirmig \

EDLIWIAIST........1

Vy mhlant a liwiaist [~ edliwiaist] i mi \

EDLIWIO...........1

Vy nhylodi /r/ wyt y 'w liwio [~ edliwio] \

EDLIWIR...........1

gwaetha i mi a edliwir \

EDRYCH............2

Wrth edrych a mynegi \

heb edrych ar i veie \

EDRYCHODD.........1

pann edrychodd ar y trefi \

EDSIPT............1

lythrenau // Edsipt hefyd \

EF................20

Ef a liwiodd i Efa \

ag ef a ddaw i varnu \

am na chae ef Wenfrewy dirion \

llyma symeth llyfr o deithie Syr Sion Mandefyl marchog vrddol, wedi i gyfieithio o Saesneg yn Gymraeg ar ddvll Araith ag a elwir yr athro yma ef:

yr oedd ef yn orucha \

ond nid oedd ef yn kredu \

Ef a 'i gyrrid yn ddiame \

ef a scrifennid henw \

ef a ddoe yr holl bysgod \

i vod ef yn bridd a lludw \

pan vo ef yn trengy \

A phann vo ef marw \

i vod ef yn wir yn dyfod \

Ond i gadw ef velly \

ef a gyfyd i benn \

ef a ddyfod wrthun \

ac ef a 'i teifl yn heleth \

Ef a gyll yn dragwyddol \

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

onid ef vo ddaw i 'th erbyn. \

EFA...............3

A gwneuthur gorsedd Efa \

ni bu wraig waeth nog Efa \

Ef a liwiodd i Efa \

EFE...............1

Efe a wyr bob bachgen \

EGIPT.............1

trwy Egipt ac Ethiope \

EGLUR.............3

ar ddangos yn eglur \

weithie /n/ dew weithie /n/ eglur \

hwnn oedd wynn ac eglur \

EGLWYS............2

a glana a vu mewn eglwys \

iddi hithe lan eglwys \

EI................37

Ni wna ddim yn ei amser \

ond gorwedd pann ei llocher \

ni sai /n/ ei chower deirawr \

hwy y pery ei llid noi galar \

hir y pery ei chynddrygedd \

ni sai wrth ei haddewid \

drwg ei moes gwaeth ei haraeth \

drwg ei moes gwaeth ei haraeth \

ar ei phryd ag yn ei chalonn \

ar ei phryd ag yn ei chalonn \

ne ei dal ar ei drwg weithred \

ne ei dal ar ei drwg weithred \

a wisgen am ei breichiau \

am benn ei holl byrthnassau \

waed ei mebion [~ meibion] diamau \

Karu ei brawd a wnai Beiblys \

a gorwedd gan ei ystlys \

nes estynn rrwym ei gwregys \

Karu ei thad a wnaeth Myrha \

Semiramys ei mab hyna \

hynn a wnaeth ei difetha \

ar ei gwyr yr oer laddfa \

a fynno kadw ei grefydd \

na merched orwyllt ei nwyfau \

er mawr boen ei diddanwr \

o gariad ar ei chwthwr \

rrag eryr llym ei adain \

a haeddynt ei koroni \

a gossod ei gwallt ai lifo \

a llusgo kwrr ei llygad \

nag a rydd rrag ei barnu \

fod yn hawdd ei gordderchu \

Hi a ad yn noeth ei dwyfron \

a rrych rrwng ei dwy wenfron \

wrth weled ei twull ai moddion \

i drossi wrth ei weled \

Winber barod ei awenydd \

EIDDEWON..........2

am vynd i wlad yr Eiddewon \

yn pregethu i 'r Eiddewon \