GRAIG............1

LLyw hi - a oes Clai dan y ddayar ney graig fel Clos yr hen Draskell [~ Treasgell ] - a ody Draskell

GRAS.............1

y fraint yma. sef ymarferyd yn Gydwybodol a moddion gras fe ofala yr Arglwydd am ei achos. ni Edi

GREFYDDOL........1

r trethwyr A pheth sydd waeth y mai erledigeth grefyddol yn amalhai yn ofnadwy ag ymraniade dinistrol rhwng crefeddwyr

GREFFTWR.........1

man yna - a Ode yn rhyw glefyddyd [~ celfyddyd ] ney grefftwr - pa le may Martha, Bett, a odyn hwy mewn

GRIFFITH.........3

wedu roddi yr papurau a 'r LLyfrau cyfrifon Wm Griffith iddynt hwy sef Mr. Houghton a Mr. Maywell y

aeth £ 20..0s..0d. o arian parod I mi Dalu Griffith Evans ag mi fues Ine yn Ei Derbun Bob

n y flwiddin 1743 a fediddiwid n eglwis abartawe gan Griffith David y Cyfriw oedd n ailode gwreiddiol n Corffoli

GRIFFITHS........1

fod ] Mr. RHees wedi gwneid dim angyfiawnder a Mr Griffiths a 'r executors oedd ef i Sefydlu - a 'u

GROVE............1

ei wraig anwid n r un Shir n y grove m mhlwif llanginin n y flwiddin 1743 a fediddiwid n

GRWGNACH.........1

pynt - y may yr Deylyed o bob gradd yn grwgnach yn rhyfedd ond y mae pethe hyn eto heb

GRYPHUDD.........1

i bobol yn y lluthur nesaf y me [~ mae ] Gryphudd Morus or LLew auredd a 'i wraig yn dumno

GRYSTION.........1

wedy ey Enyll o fewn ychydyg y fod yn Grystion may arnaynne [~ arnaf innau ] chwant dwaid fod eych LLythyr

GUDA.............1

yn _____s yn y gnawd, er hynny yr wyf guda chwy yn yr yspryd yn gweled eych Trefen chwy

GULYDD...........1

ag o faney eryll atoch chwu o bryd ey gulydd, fe ddarfy fy Mrawd Rees, Scryfenny awst Dywetha, ag

GUN..............1

ymadawsa RHai I plwy LLethrach RHai I Cabrel Rees gun I Moses Davidd [~ Dafydd ] ac y mae mosus yn

GUSURUS..........2

o Mary land tair Blynedd i nawr. mae Sefyllfa gusurus yn dieddol i wneud y meddwl yn llonydd, Pan

yn hawsach lefaru, trwy hyn rwyf fi yn fwy gusurus i fy hun. ag a fwy lles i erill

GW...............1

Carid [~ cariad ] I CHwi oll fel Teulu a 'm Gw at Eich Gwraig yn Benodol / ydwyf Eich Caredig frawd

GWAITH...........4

ar eych Brawd John o LLyndayn y Scryfenny lawer gwaith ag yr wy yn bwryadi yddo e wneithyr felly

fawr, y Gole, y cwn a 'r Ceffyle beder gwaith Drostin [~ drostynt ] y flwyddyn hon ag ar hyny fe

chwech swllt o dreth ar bob math o geffyl gwaith ag 16s o dreth ar bob ceffyl cyfryw a

Valley. ar Black, - Ag etto mai o Bosibl bydd gwaith y 'w wneud yn eich ardalodd chwi: yn y

GWAITHYO.........1

a thylwyth ey wraig e y mae e yn gwaithyo yn Aberystwith y may Bett yn gwasnaythy a Sall

GWANHAU..........1

ycmudeth ar eclwis y mae yr achos yn cwanhu [~ gwanhau ] yn mlith yr arminied nid oes neb yn dufod

GWANWYN..........1

yr oedd genif feddwl mawr I ddyfod trosodd y gwanwyn hyn ond mi ffeiles bartoi [~ paratoi ] erbyn yr amser

GWARTHEG.........1

uchen yn mun [~ mynd ] o £ 15 I £ 20 r Eidon Cwartheg [~ gwartheg ] O £ 8 i £ 14 aneirod o £ 6 I £ 10 y Defed o £ 1 10s

GWASANAETH.......1

y ni oll fel Teilu yn roddi ein Cwasneth [~ gwasanaeth ] I chwi a 'Teilu Samuel THomas Carllegan Samuel THomas

GWASANETH........1

pa le may Martha, Bett, a odyn hwy mewn gwasaneth - pwy mor belled ydch [~ ydych ] oddywrth yr Anyalwch lle

GWASNAYTHY.......1

e yn gwaithyo yn Aberystwith y may Bett yn gwasnaythy a Sall yn Bwyta Bwyd Segyr - y ddarfych Screfenny

GWASTAD..........1

ffeilsant a chael gafel yn y tir da a Gwastad a welsant y tro cynta, hwy a ddychelsant [~ ddychwelsant

GWEDI............7

THomas Anwil Frawd yn y Berthunas Ore, Yr wyf Gwedi Gweled Eich LLythur CHwi ag yn LLawen Iawn Genuf

CHwi ag yn LLawen Iawn Genuf Glywed Eich Bod Gwedi Sefudlu Eich hunain Mor DDumunol - yr wyf Gwedi Cael

Bod Gwedi Sefudlu Eich hunain Mor DDumunol - yr wyf Gwedi Cael y Cyfle hwn I Isgrufenu [~ ysgrifennu ] r ychudig

DDaioni Ein Duw Da - Er Ein Gofid yr yn Gwedi Gorfod RHoi RHai A DDerbuniasom yn LLawen oddi ar

Argoel Iddo Droi Ei aeb yn ol A RHai gwedi mund y ffordd yr holl DDaiar David THos fu

Cael Ei Derbun y 'n plith: Benjn. Davies Gwidi [~ gwedi ] Cael Ei DDewis yn Winidog [~ weinidog ] Yn funon will

CHwaer THos. THomas Frowen, - y mae Lettie ffynon Beder Gwedi Cael Plentin o Mr. Williams Ofeirad Meidrim y mae

GWEITHIO.........1

chwech mis o hynny mor glaf ag iddo fethy Gweithio. fe a aeth i Gymry Mis Awst, ag yn

GWEITHYO.........1

eto yn LLynden y mey [~ mae ] David yn dal gweithyo RHaffe y may Bettsy yn Tyddy [~ tyfu ] yn fawr

GWELED...........7

hynny yr wyf guda chwy yn yr yspryd yn gweled eych Trefen chwy, My a Screfenes [~ ysgrifennais ] gopp o

addo y 'w gylydd ddod y roy tro ych gweled, ag y mae e yn caryo fy nghost y

ei creft crudd mi fues yn disgwl eich cweled [~ gweled ] yn fawr rha [~ yr haf ] diwetha yn oelei bw

fu siomi mi fuddwn yn llawen iawn eich cweled [~ gweled ] yr ochor hun I 'r Bedd ond nid oes

ond nid oes cenif [~ gennyf ] fawr obaith eich cweled [~ gweled ] ond cobeithio [~ gobeithio ] cawn cwrdd yr ochor Draw lle

Anwil Frawd yn y Berthunas Ore, Yr wyf Gwedi Gweled Eich LLythur CHwi ag yn LLawen Iawn Genuf Glywed

wrth Simon James, yr ymdrechaf i dyfod i 'ch gweled cynted ag y Gallwyf, Arwydd dda yw bod tymlad

GWELES...........1

bod ] David, THomas a Bet wedi Scrifeny attochi Mi gweles E heddyw. maent oll yn iach. Mr Theophilus RHees

GWELSOCH.........1

yn amhosibl i fyw yn y wlad hon Nis gwelsoch chwi y fath galedi yr ys holl amser y

GWELWCH..........2

LLaw, ag wedy hynny yn gyson fel ag y gwelwch Ichod, ag felly chwy fyddwch yn gwybod y dydd

i 'n gwlad ni I hala atteb hwn os gwelwch fod yn dda, a cadwch y tir i mi

GWELY............1

blwiddun yn Claf ac y [~ yn ] cadw yr cwelu [~ gwely ] yn awr y mae yn Dechre Cwella [~ gwella ] yno

GWELL............1

o hireth am weled Custal, ag os ewyllys Duw gwell na 'r amser gynt. Ag fel y byoch yn

GWELLA...........1

cwelu [~ gwely ] yn awr y mae yn Dechre Cwella [~ gwella ] yno wedu bod yn precethu [~ pregethu ] 3 Saboth ac y

GWENITH..........1

presenol y mae 'r LLafur yn ddrud iawn cwenith [~ gwenith ] winsister [~ Winchester ] £ 1 .s barlis o 12s I 14s Curch

GWENYTH..........2

d cyg moch o 6d y 3d a 3d/2, Gwenyth o 6 y 7s/6d, Barlys 3s a 3s/9d

mae ] newyn yn wyneby ein gwlad y mae yr gwenyth 17s/ Barlys 9s/5d cyrch [~ ceirch ] 5s/ Wynchester potatos

GWERTHY..........1

ohony yma o flawd a LLafyr, mae R yn gwerthy am 5d. y pound ag y mae yn cal

GWESTWNE.........1

Heleth. on [~ ond ] y may gyda fi Lawer o Gwestwne I ofyn y chwy on Ny chynwis fy Mhapyr

GWEYDD...........2

chwi a pha beth y mau James y Cweudd [~ gweydd ] yn ei wneid a THomas ei fab a odu

gyda ] llaweudd, Leicwn wibod hnes [~ hanes ] James y cweidd [~ gweydd ] a 'i bobol yn y lluthur nesaf y me

GWIDI............4

David THos fu Mrawd a THos David Laugharne; RHai Gwidi Cael Ei Derbun y 'n plith: Benjn. Davies Gwidi

Gwidi Cael Ei Derbun y 'n plith: Benjn. Davies Gwidi [~ gwedi ] Cael Ei DDewis yn Winidog [~ weinidog ] Yn funon

Etto yn y Gymd-ogaeth Y mae David Traedyruch Gwidi Marw a 'i wraig a Blant mewn Tylodi mawr

Williams Ofeirad Meidrim y mae Jno. Lewis Corngavor [~ Corngafar ] gwidi Priodi - yr ydum ni yn Dymyno Ein Carid [~ cariad

GWILLION.........1

odych chwy yn agos y fyffyne [~ bythynau ] y Dynion Gwillion [~ gwylltion ] - a ody ffouls Gwylltyon yn amal yn y

GWLAD............12

ydys yn dwaid fod Nadrodd Mawryon yn eych glad [~ gwlad ] a ody felly - a Oes Geifyr, Bwch ddanas, Moch

a Oes Nemor o waith y Auctioneer yn eych gwlad chwy - o ba Le yr ydch yn cal [~ cael

gosty Yn awr my ro ychydyg o hanes eyn gwlad nyney - y mae yr anyfeylied o bob rhyw wedi

lwyb [~ wlyb ] yawn - pwy fath dowydd sydd yn eych gwlad chwy yn gyffredyn - a Oes LLawer o fellt a

a ody hyn y wyr - a oes yn eych gwlad chwy - Trefen y gadw Cyfeillach, yr wy bwryady Screfeny

eisiau ] Bara y me [~ mae ] newyn yn wyneby ein gwlad y mae yr gwenyth 17s/ Barlys 9s/5d cyrch

d, y mae yn dda y ny fod eych gwlad chwy a llafyr ynthy oblegyd y mae LLawer yn

athrawieth o Ewllus RHudd yn amal yn eich cwlad [~ gwlad ] ai nid iw ac os iw pa fodd y

funa fel yr isralied a fu yn spo cwlad [~ gwlad ] canan y mant [~ maent ] yn rhoddi anair i 'r

ond y mae llawer hen lafur yn ein cwlad [~ gwlad ] eto heb ei ddurnu y barlis am 2s. 6d

yn dymuna' [~ dymuno ] arnoch os halwch lythyr i 'n gwlad ni I hala atteb hwn os gwelwch fod yn

a 4s o dreth ar bob ci yn ein gwlad ni nawr onid yw hyn yn gathiwed anrhesymol a

GWLAN............1

r Cyg o bob RHyw - a ody ydeufydd [~ edafedd ] gwlan ar LLycu yn ddryd - a Oes LLyn a Hemp

GWMPAS...........1

fues Ine yn Ei Derbun Bob yn ychudug o gwmpas Dau fis yn ol sydd oddiar pan Darfuddes a

GWN..............1

Hon - beth y mae yr RHaglynieth yn drefny Nis gwn - dymynaf arnoch Gofyo amdanaf y a 'm plant amddyfad

GWNEID...........1

ym ni yn deall for [~ fod ] Mr. RHees wedi gwneid dim angyfiawnder a Mr Griffiths a 'r executors oedd

GWR..............2

y maeu [~ mae ] fani fu merch a 'i Cwr [~ gwr ] yn Buw yno oddiar Dechre Ebrill Cabrel [~ Gabriel ] yn

a Martha Eich Merch. nid wyf yn nabod ei gwr, ag at Martha eich hen ferch yn Ynghyfreth. [~ yng

GWRAIG...........2

NGharyad Gwresog y 'ch Blant y gyd, ag y gwraig Dafydd ych Mab ag y fy anwil chwar, a

CHwi oll fel Teulu a 'm Gw at Eich Gwraig yn Benodol / ydwyf Eich Caredig frawd (yn yr Arglwidd