GASTIE.............1

O 'r diwedd rhwng ymbell fytheiriad trwm, a bod pawb a 'i bistol pridd yn chwythu mwg a than, ac absen iw gymydog, a 'r llawr yn fudr eusys rhwng colli diod a phoeri, mi ofnais y gallei gastie' butrach na rheini fod yn agos, ac a ddeisyfiais gael symmud.

GASTIEU............1

rhai eraill a 'm diystyrant i mhellach gan 'y ngalw 'n Fran, fe ddywed Bran i mi fod yno gastieu drwg meddant.

GATHOLIC...........6

Dyma i chwi geneu, ebr un o 'r pedwar, i ddwyn ei benyd am ddadcuddio dirgelion yr Eglwys Gatholic.

Weldyma i ti 'r Eglwys a fyn Rhagrith ei galw 'n Eglwys Gatholic, ac mai rhain yw 'r unic rai cadwedig, eb yr Angel:

O, ebr ynteu, mae honno yn y Ddinas ucha 'fry yn rhann fawr o 'r Eglwys Gatholic.

Ond, ebr ef, mae 'n y Ddinas yma rai Eglwysi Prawf, yn perthyn i Eglwys Loegr, lle mae 'r Cymru a 'r Saeson tan brawf tros dro, i 'w cymmwyso at gael eu henweu 'n Llyfr yr Eglwys Gatholic, a 'r sawl a 'i caffo, gwyn ei fyd fyth!

Wel' dyma 'r Eglwys Gatholic, eb yr Angel.

a chyn i mi gael ennyd i spio am le i ffoi, dyma 'r Awyr oll wedi duo, a 'r Ddinas wedi tywyllu 'n waeth nac ar Ecclips, a Taraneu 'n rhuo a 'r Mellt yn gwau 'n dryfrith, a Chafodydd di-dorr o saetheu marwol yn cyfeirio o 'r Pyrth isa at yr Eglwys Gatholic;

GATHOLIG...........1

Fel y gwelais i o fewn chwarter awr, dyma Bapist oedd yn tybio mai 'r Pap a pioedd yr Eglwys Gatholig, yn cleimio fod iddo ynte fraint.

GAWN...............3

Ni fedrais i ymattal ddim hwy heb ofyn i 'm cyfell a gawn gennad i siarad.

Ertolwg, ebr fi, f' Arglwydd a gawn i nesau i gael manylach golwg ar y Brenhinlle godidog hwn?

Attolwg, Syr, ebr fi, a gawn ni wybod eich henw chwi, oblegid nis gwn i flino ar neb o 'r Wlad yma 'rioed.

GAWSEI.............1

a 'r Prydydd aethei a 'r maes ar bawb ond yr Offeiriad, a hwnnw, o barch i 'w siacced, a gawsei 'r gair trecha, o fod yn ben y cymdeithion da, ac felly cloes y Bardd y cwbl ar gan:

GEDWCH.............2

Am hynny trowch hwy 'n ei hol, neu gedwch gyda chwi hwynt.

Ond yr wythfed y gwr cwmbrus yna sy 'n fy mygwth i, gedwch ef yn rhydd uwchben y Geulan tan Gwrt Cyfiawnder, i brofi, gwneud ei gwyn yn dda i 'm herbyn i, os geill.

GEDYRN.............1

Oblegid mae 'r Creigieu dur a diemwnt tragwyddol sy 'n toi Annwn yn rhy gedyrn o beth i 'w malurio.

GEFFYL.............1

A pheth yw Hwndliwr ath siommei mewn rhyw hen geffyl, methiant, wrth y Potecari a 'th dwylla o 'th arian a 'th hoedl hefyd am ryw hen physygwriaeth fethedig?

GEFN...............3

a hyn newydd roi 'mhen i lawr ac yn lled-effro, mi glywn bwys mawr yn dyfod arnai 'n lledradaidd o 'm coryn i 'm sowdl, fel na allwn symmud bys llaw, ond y tafod yn unic, a gwelwn megis Mab ar fy nwyfron, a Merch ar gefn hynny.

Ffwrdd, ffwrdd a 'r rhain i Wlad yr Anobaith, ebr y Brenin ofnadwy, rhwymwch y pedwar gefn-gefn, a theflwch hwy at eu cymeiriaid, i ddawnsio 'n droednoeth hyd aelwydydd gwynias, ac i rygnu fyth heb na chlod na chlera.

Ffwrdd, ffwrdd a 'r rhain i Wlad yr Anobaith, ebr y Brenin ofnadwy, rhwymwch y pedwar gefn-gefn, a theflwch hwy at eu cymeiriaid, i ddawnsio 'n droednoeth hyd aelwydydd gwynias, ac i rygnu fyth heb na chlod na chlera.

GEG................1

a gymerwch i 'r Gelyn echryslawn yna sy a 'i geg yn llosci o syched am eich gwaed, yn lle 'r Twysog trugarog a roes ei waed ei hun i 'ch achub?

GEGEU..............1

Wrth hyn, dyma 'r Brenin a 'r holl gegeu culion yn rhoi oer-yscyrnygfa i geisio dynwared chwerthin;

GEI................1

oblegid pa mwya sy gennit, mwya gei ac y geisi, rhyw ddolur diwala sy 'n perthyn i 'r Stryd.)

GEILIOG............1

Fel yr oeddynt yn mynd ymlaen, yr oedd y dyrfa 'n cynnyddu, a phawb yn deg ei wen, ac yn llaes ei foes i 'r llall, ac yn rhedeg i ymgyfwrdd a 'u trwyneu gan lawr, fel dau Geiliog a fyddei 'n mynd i daro.

GEILL..............2

Marchoges, ebr ef, y gelwir yma, y Ferch a fynn farchogaeth ei gwr, a 'i chymdogaeth, a 'i gwlad os geill, ac o hir farchogaeth, hi a ferchyg ddiawl o 'r diwedd o 'r drws yna hyd yn Annw'n.

Ond yr wythfed y gwr cwmbrus yna sy 'n fy mygwth i, gedwch ef yn rhydd uwchben y Geulan tan Gwrt Cyfiawnder, i brofi, gwneud ei gwyn yn dda i 'm herbyn i, os geill.

GEILW..............3

y Twrc a 'i geilw ei hun Duw 'r ddaiar, a fynnei 'r hyna 'n briod sef 1% Balchder:

Rhai a 'm geilw i 'n Ffrind;

Ie, rhai a 'm geilw ar henw parchediccach yn Henwr, etto nid eiddo fi hanner y coelion, a 'r brutieu, a 'r cynghorion a roir ar yr Henwr;

GEINIOG............1

Rhyw Sion lygad y geiniog, eb ynte, yw 'r cwbl.

GEIRDA.............1

Yna Meistr Enllibiwr, alias Gelyn y geirda, dim atteb:

GEIRIEU............4

Yma mae hi 'n cadw ei Hyscol, ac nid oes na Mab na Merch o fewn yr holl Ddinas, na fu 'n 'Scolheigion iddi hi, a rhan fwya 'n yfed eu Dysc yn odiaeth, fel y gwelir ei gwersi hi wedi mynd yn ail natur yn gyfrodedd trwy eu holl feddylieu, geirieu a gweithredoedd agos er ein blant.

Y Cott sy a 'i olwg ar ei Dir ef i 'w Fab ei hun, y lleill i gyd ar Arian ei gynnyscaeth ef, oblegid ei ddeiliaid ef ydynt oll, sef ei Farsiandwyr, ei Daelwriaid, ei Gryddion, a 'i Grefftwyr eraill ef, au huliodd ac a 'i maentumiodd e 'n yr holl wychder mawr hwn, ac heb gael ffyrling etto, nac yn debyg i gael, ond geirieu teg, ac weithieu fygythion ondodid.

Cynta gwaith a wnaeth y Frenhines a 'r Seinctieu eraill oedd droi ar eu glinieu, ac achwyn eu cam wrth Frenin y Brenhinoedd yn y geirieu yma, Mae estyniad ei adenydd ef yn lloneid lled dy dir di oh IMMANUEL!

Erbyn ymorol un o gennadon Lucifer a ddaethei a Llythyr at Angeu, ynghylch y saith garcharor hyn ac ymhen ennyd parodd Tynged ddarllen y Llythyr ar osteg, ac hyd yr wy 'n cofio dyma 'r geirieu:

GEIRWON............1

Yn wir, f' arglwydd ebr finneu, nis gwn i p'le yw yma, na pheth yw fy neges, na pheth wy fy hun, na pheth aeth a 'm rhan arall i, yr oedd genni bedwar aelod a phen, a pha un ai gartre y gadewais, ai i ryw geubwll, canys co [~ cof ] 'genni dramwy tros lawer o geunentydd geirwon, y bwriodd y Tylwyth-teg fi, ys teg eu gwaith, nis gwn i Syr, pe crogid fi.

GEISI..............1

oblegid pa mwya sy gennit, mwya gei ac y geisi, rhyw ddolur diwala sy 'n perthyn i 'r Stryd.)

GEISIO.............2

Etto gwaith ofer oedd iddo geisio cloi 'r Enaid a fedr fyw a thrafaelio heb y Corph:

Wrth hyn, dyma 'r Brenin a 'r holl gegeu culion yn rhoi oer-yscyrnygfa i geisio dynwared chwerthin;

GEL................2

Tyrd gyda mi, neu dro, eb ef, a chyda 'r gair, a hi 'n dechreu torri 'r wawr, f' a 'm cippiodd i 'mhell bell tu ucha 'r Castell, ac ar scafell o gwmmwl gwyn gorphwysasom yn yr entrych, i edrych ar yr Haul yn codi, ac ar fy nghydymaith nefol oedd lawer discleiriach na 'r Haul, ond bod ei lewyrch ef ar i fynu gan y llen-gel oedd rhyngddo ac i wared.

Tyrd yn nes attynt, eb yr Angel, ac a 'm cippiodd i wared yn y llen-gel, trwy lawer o fwrllwch diffaith oedd yn codi o 'r Ddinas, ac yn Stryd Balchder descynnasom ar ben 'hangle o Blasdy penegored mawr, wedi i 'r Cwn a 'r Brain dynnu ei Lygaid, a 'i berchenogion wedi mynd i Loegr, neu Frainc, i chwilio yno am beth a fasei can haws ei gael gartre, felly yn lle 'r hen Dylwyth lusengar daionus gwladaidd gynt, nid oes rwan yn cadw meddiant ond y modryb Dylluan hurt, neu Frain rheibus, neu Biod brithfeilchion, neu 'r cyffelyb i ddadcan campeu y perchenogion presennol.

GELFYDDYD..........1

a 'r Bardd yn dadcan ei gelfyddyd, mi fedraf, ebr ef, ei chyffelybu hi i bob coch a gwyn tan yr Haul, a 'i gwallt hi i gan peth melynach na 'r aur;

GELL...............2

Blino ar y ffloreg ddiflas honno, a myned i gell arall, yno 'r oedd Pendefig wedi cyrchu Bardd o Stryd Balchder, i wneud Cerdd fawl i 'w angyles, a chywydd moliant iddo 'i hun;

O 'r Ganghell ni aethom trwy dylleu cloieu i ben rhyw gell neilltuol, llawn o ganhwylleu ganol dydd goleu, lle gwelem Offeiriad wedi eillio 'i goryn yn rhodio, ac megis yn disgwil rhai atto;

GELLID.............1

Y nesa oedd scerbwd teneu a elwid Angeu Ofn, gellid gweled trwy hwn nas medde 'r un Galon;

GELLOEDD...........1

Wrth ymadel a rhain, gwelsom gip ar gelloedd lle 'r oeddid yn gwneud castieu bryntach nac y gad gwylder eu henwi, a wnaeth i 'm Cydymaith fy nghippio i 'n ddigllon o 'r Llys penchwiban yma, i Drysordy 'r Dwysoges (oblegid ni aem lle chwenychem er na doreu na chloieu.)

GELW...............1

Gelw chwitheu, ebr Cyhuddwr, Meistr Ceccryn cyfreithgar, alias, Cwmbrus y cyrtieu:

GELWCH.............5

Beth, ebr fi, y gelwch i 'r tair Hudoles yna?

Attolwg f' arglwydd, ebr fi, pa fodd y gelwch y Pendefigion urddasol yna yn fwy Lladron na 'Speilwyr-ffyrdd?

Gelwch fi yma fel y fynnoch yn eich gwlad eich hun, ond fe 'm gelwid i gartre, Bardd Cwsc.

Gelwch, ebr ef, Meistr Rhodreswr mel-dafod, alias, Llyfn y llwnc, alias, Gwen y gwenwyn.

Ebr y Bwriadwr, gelwch ynte 'n rhodd, Meistr Cyhuddwr, ei frodyr, alias, Gwiliwr y gwallieu, alias, Lluniwr Achwynion.

GELWID.............2

Y drws nesa 'r oedd yr Angeu gwaetha 'i liw o 'r cwbl a 'i afu wedi diflannu, fo 'i gelwid Angeu Cynfigen;

Gelwch fi yma fel y fynnoch yn eich gwlad eich hun, ond fe 'm gelwid i gartre, Bardd Cwsc.

GELWIR.............11

Y Castell fry yn yr awyr, ebr ef, a pieu Belial, Tywysog llywodraeth yr Awyr, a Llywodraethwr yr holl Ddinas fawr obry, fe 'i gelwir Castell Hudol, canys hudol mawr yw Belial, a thrwy hudoliaeth y mae e 'n cadw tan ei faner y cwbl oll a weli;

Beth y gelwir y Strydoedd mawr hyn, ebr fi?

Gelwir, ebr ynte, bob un wrth henw 'r Dwysoges sy 'n rheoli ynddi;

Os byddi Duwiol yn cyrchu i 'r Eglwys a 'r Allor, gelwir di 'n Rhagrithiwr, os peidi, dyna di 'n Anghrist ne' 'n Heretic:

Os llawen fyddi, gelwir di 'n wawdiwr:

os distaw, gelwir di 'n gostog gwenwynllyd;

Marchoges, ebr ef, y gelwir yma, y Ferch a fynn farchogaeth ei gwr, a 'i chymdogaeth, a 'i gwlad os geill, ac o hir farchogaeth, hi a ferchyg ddiawl o 'r diwedd o 'r drws yna hyd yn Annw'n.

Beth y gelwir chwi, ebr ynte?

Beth, ebr fi, y gelwir di?

F' a 'm gelwir i Rhywun, ebr ef, ac nid oes na llatteiaeth nac athrod, na chelwyddeu na chwedleu, i yrru rhai benben, nad arna 'i y bwrir y rhan fwya o honynt.

Y Walddiadlam y gelwir hon, canys pan ddeler unwaith trwyddi, yn iach fyth ddychwelyd.

GELWYDD............2

oblegid gofynnwch i un lle y dywedpwyd y mawr gelwydd gw'radwyddus, pwy a 'i dyweid;

Ertolwg, a hyspyswchwi i bawb a glywoch yn fy henwi, na ddywedais i ddim o 'r petheu hyn, ni ddyfeisiais ac ni adroddais i gelwydd erioed i wradwyddo neb, nac un chwedl i yrru ceraint bendramwnwgl ai gilydd;

GELWYDDOG..........1

Ond o hir graffu, mi a 'u gwelwn hwy 'n well a theccach eu gwedd na 'r giwed felynddu gelwyddog honno.

GELYN..............4

priodi Gelyn!

a gymerwch i 'r Gelyn echryslawn yna sy a 'i geg yn llosci o syched am eich gwaed, yn lle 'r Twysog trugarog a roes ei waed ei hun i 'ch achub?

oddieithr ymbell un a wylei 'n ddistaw o frynti fod cyd yn Ninas y Gelyn.

Yna Meistr Enllibiwr, alias Gelyn y geirda, dim atteb: