DINAS..............2

Ond yr awron fe roes y tri i wascu i penneu 'nghyd, pa fodd nesa y gallent ddifa y Stryd groes accw, sef Dinas IMMANUEL, ac yn enwedig un Llys mawr sy yno;

Bodlonrhwydd a Llonyddwch, ebr ef, yw happusrwydd dyn, ond nid oes yn eich Dinas chwi ddim o 'r fath betheu i 'w cael.

DINASOEDD..........1

ac yna ymaith a ni fel y Gwynt tros Dai a Thiroedd, Dinasoedd a Thyrnasoedd, a Moroedd a Mynyddoedd, heb allu dal sulw ar ddim gan gyflymed yr oeddynt yn hedeg.

DINIWEIDRWYDD......1

Tosturi, diniweidrwydd a bodlonrhwydd yn eglur yn wyneb pob Dyn;

DIOBAITH...........1

a bwriwch hwy 'n rhwym tros y Dibyn diobaith, au penne 'n isa.

DIOD...............1

O 'r diwedd rhwng ymbell fytheiriad trwm, a bod pawb a 'i bistol pridd yn chwythu mwg a than, ac absen iw gymydog, a 'r llawr yn fudr eusys rhwng colli diod a phoeri, mi ofnais y gallei gastie' butrach na rheini fod yn agos, ac a ddeisyfiais gael symmud.

DIODYDD............2

Mynd i 'r Seler, yno cymyscu Diodydd cryfion o swyn-serch o greifion ewinedd a 'r cyffelyb:

Yno gwelem fyrdd o Ferched glan, pob diodydd, ffrwythydd, dainteithion, pob rhyw offer a llyfreu cerdd dafod a thant, telyneu, pibeu, cywyddeu, caroleu, &c.

DIOLCH.............1

Ar y gair, gwelwn gnap o henddyn gwargam a 'i ddeupen fel miaren gen lawr, yn ymsythu ac yn edrych arnai 'n waeth na 'r Dieflyn coch, a chyn dywedyd gair, dyma fe 'n taflu penglog fawr heibio i 'm pen i diolch i 'r Garreg fedd a 'm cyscododd.

DIOLCHGARWCH.......1

Ni weliti yma ond sobrwydd mwynder a sirioldeb, heddwch a diolchgarwch;

DIOLCHWCH..........1

diolchwch iddo 'n hytrach am gadw coffadwriaeth parchus o 'ch henw ar y Ddaiar.

DIPHWYS............1

Angeu, Frenin y Dychryniadau, Cwncwerwr y Cwncwerwyr at ein Parchediccaf Gar a 'n Cymydog Lucifer Brenin Hirnos, Penllywodraethwr y Llynclyn Diphwys annerch.

DIR................6

a 'r henddyn accw sy 'n siarad ag ef, un ydyw o Stryd yr Elw, sy ganddo arian ar holl dir yr Arglwydd agos, a heddyw 'n dyfod i orphen taledigaeth:

Y Cott sy a 'i olwg ar ei Dir ef i 'w Fab ei hun, y lleill i gyd ar Arian ei gynnyscaeth ef, oblegid ei ddeiliaid ef ydynt oll, sef ei Farsiandwyr, ei Daelwriaid, ei Gryddion, a 'i Grefftwyr eraill ef, au huliodd ac a 'i maentumiodd e 'n yr holl wychder mawr hwn, ac heb gael ffyrling etto, nac yn debyg i gael, ond geirieu teg, ac weithieu fygythion ondodid.

Hwn yn addo mawredd iw Gariad, ac ynteu ar werthu ei Dir;

Cynta gwaith a wnaeth y Frenhines a 'r Seinctieu eraill oedd droi ar eu glinieu, ac achwyn eu cam wrth Frenin y Brenhinoedd yn y geirieu yma, Mae estyniad ei adenydd ef yn lloneid lled dy dir di oh IMMANUEL!

PAN oedd Phoebus un-llygeidiog ar gyrraedd ei eithaf bennod yn y deheu, ac yn dal gwg o hirbell ar Brydain fawr a 'r holl Ogledd-dir;

Maent yn agor, ebr ynte, i Dir Ango, Gwlad fawr tan lywodraeth fy mrawd yr Angeu, a 'r Gaer fawr yma, yw Terfyn yr anferth Dragwyddoldeb.

DIRBOENEU..........1

A phwy a wasanaethei 'r fath Gigydd maleisddrwg mewn gwallco ennyd, ac mewn dirboeneu byth wedi, ac a allei gael byd da tan Frenin tosturiol a charedig i 'w ddeiliaid, heb wneud iddynt erioed ond y Daioni bwygilydd, a 'u cadw rhag Belial i roi teyrnas i bob un o 'r diwedd yn ngwlad y Goleuni!

DIRFAWR............3

Yna 'r egorodd y Porthor lwyth o feibl dirfawr o faint;

Gorfod mynd o 'm llwyr anfodd gan y nerth a 'm cippiodd fel corwynt, rhwng uchel ac isel, filoedd o filltiroedd yn ein hol ar y llaw asswy, oni ddaethom eilwaith i olwg y Wal derfyn, ac mewn congl gaeth ni welem glogwyn o Lys candryll penegored dirfawr, yn cyrraedd hyd at y Wal lle 'r oedd y drysau aneirif, a rheiny oll yn arwain i 'r anferth Lys arswydus hwn:

canys, ymdrechodd a dychlammodd f' yspryd gan y dirfawr ddychryn, ac ymorchestodd mor egniol, oni thorrodd holl gloieu Cwsc, a dychwelodd f' enaid iw chynnefin swyddeu:

DIRGEL.............1

Yma mae tai teg a gerddi tra hyfryd, perllannau llownion, llwyni cyscodol, cymmwys i bob dirgel ymgyfarfod i ddal adar, ac ymbell gwnningen wen:

DIRGELION..........1

Dyma i chwi geneu, ebr un o 'r pedwar, i ddwyn ei benyd am ddadcuddio dirgelion yr Eglwys Gatholic.

DIRIONACH..........1

Yr oedd y Stryd ar orufynu, etto 'n bur lan ac union, ac er nad oedd y tai ond is yma nac yn y Ddinas ddihenydd, etto 'r oeddynt yn dirionach, os oes yma lai o feddianneu mae 'ma hefyd lai o ymryson a gofalon;

DIROEDD............1

mwy o Sidaneu oedd gan y Marsiandwyr, mwy o Weithredoedd ar Diroedd gan y Cyfreithwyr, a mwy o Godeu llownion, a Bilieu a Bandieu gan y Llogwyr.

DIS................1

A pheth yw Pigwr-pocced, a ddygo bumpynt, wrth gogiwr dis, a 'th yspeilia o gantpunt mewn traean nos?

DISCLAIR...........3

a chwippyn dyma 'r Disclair yn cyfeirio tros y Castell attom yn union, ar hyn gollyngasant eu gafel, ac ar eu hymadawiad troesant attai guwch uffernol;

ac ychydig, o mor ychydig yn derbyn pelydryn o oleuni disclair gyda 'r bara a 'r gwin.

Etto ni wyddit fod y rhesymmeu hyn a feddalhae graig, yn llesio fawr iddynt hwy, a 'r achos fwya oedd, nad oedd fawr yn cael hamdden i 'w gwrando, gan edrych ar y Pyrth, ac o 'r gwrandawyr nid oedd fawr yn ystyried, ac o 'r rheini nid oedd fawr yn eu cofio chwaith hir, rhai ni choelient mai Belial yr oeddynt yn ei wasanaethu, eraill ni fynnent mai 'r twll bach di-sathr hwnnw oedd Borth y Bywyd, ac ni choelient mai hudoliaeth oedd y Pyrth disclair eraill a 'r Castell i rwystro iddynt weled eu Destryw nes mynd iddo.

DISCLEIRIACH.......1

Tyrd gyda mi, neu dro, eb ef, a chyda 'r gair, a hi 'n dechreu torri 'r wawr, f' a 'm cippiodd i 'mhell bell tu ucha 'r Castell, ac ar scafell o gwmmwl gwyn gorphwysasom yn yr entrych, i edrych ar yr Haul yn codi, ac ar fy nghydymaith nefol oedd lawer discleiriach na 'r Haul, ond bod ei lewyrch ef ar i fynu gan y llen-gel oedd rhyngddo ac i wared.

DISCLEIRWYCH.......1

a Phorth mawr discleirwych ymhen isa pob Stryd, a Thwr teg ar bob Porth, ac ar bob Twr yr oedd Merch landeg aruthr yn sefyll yngolwg yr holl Stryd;

DISCLEIRWYN........1

Arhowch, ebr y Porthor discleirwyn gan graffu ar eu talcennau hwy, mi a ddangosa i chwi rywbeth;

DISGWIL............1

O 'r Ganghell ni aethom trwy dylleu cloieu i ben rhyw gell neilltuol, llawn o ganhwylleu ganol dydd goleu, lle gwelem Offeiriad wedi eillio 'i goryn yn rhodio, ac megis yn disgwil rhai atto;

DISGWYL............1

ymbell un tan blygu at lawr, a roe Lythyr yn llaw ei Dduwies, un arall Gerdd, a disgwyl yn ofnus fel 'Scolheigion yn dangos eu Tasc i 'w Meistr;

DISIEU.............2

rhai 'n tyngu ac yn rhegu uwchben y Dabler, eraill yn siffrwd y Disieu a 'r Cardieu.

pob math o chwareuon tawlbwrdd ffristial, disieu, cardieu, &c.

DISOMMIANT.........1

Canys er bod dy ddiben di a 'r henddyn draw (gan edrych ar Amser) yn nesau o fewn ychydig ddalenneu 'n fy Llyfr disommiant i;

DISTAW.............2

os distaw, gelwir di 'n gostog gwenwynllyd;

Ni wnaethom ni, ebr un Cerddor, ddrwg i neb erioed, ond eu gwneud yn llawen, a chymeryd yn distaw a gaem am ein poen.

DISTAWODD..........1

ar y gair distawodd y trwst, a phawb a 'i lygad arnai, a than wichian, Bardd, ebr un, trafaelio eb un arall, i 'n plith ni ebr y trydydd;

DISTAWRWYDD........2

Bu ryfedd genni 'r Distawrwydd a 'r Tawelwch hawddgar oedd yma wrth i wared.

a chwippyn er maint oedd y distawrwydd o 'r blaen, dyma si o 'r naill i 'r llall fod yno Ddyn bydol;

DITHEU.............1

gwybydd ditheu yspryd angall, nad yw 'r tair Twysoges hyn ond tair hudoles ddinistriol.

DITLAU.............3

er hynny ni cheiti ganddo ond trwy ffafr fawr un cibedrychiad, a chofio er dim ei alw wrth ei holl ditlau a 'i swyddau.

mae e 'n orchwylus glywed ei ditlau, eb y trydydd, nis gall aros mo 'r llysenwau.

Ai tybied, eb yr Enllibiwr, nad oes ditlau i chwitheu?

DIWALA.............2

wel', ebr ef, mae yn y Pelydr accw lawer swyn ryfeddol, mae e 'n eu dallu rhag gweled bach, mae e 'n eu synnu rhag ymwrando a 'u perygl, ac yn eu llosci a thrachwant diwala am ychwaneg o hono, ac ynte 'n wenwyn marwol, yn magu ynddynt glefydon anescorol, na ddichon un meddyg, ie, nac angeu byth bythoedd ei hiachau, na dim oni cheir physygwriaeth nefol a elwir edifeirwch, i gyfog y drwg mewn pryd cyn y greddfo 'n rhybell, wrth dremio gormod arnynt.

oblegid pa mwya sy gennit, mwya gei ac y geisi, rhyw ddolur diwala sy 'n perthyn i 'r Stryd.)

DIWEDD.............8

O 'r diwedd wedi porthi fy Llygaid ar bob rhyw hyfrydwch o 'm hamgylch, onid oedd yr Haul ar gyrraedd ei gaereu 'n y Gorllewin;

ac o 'r diwedd gofynnais eu cennad fel hyn o hyd y nhin [~ fy nhin ];

Gwrthodwyd y Stiwardiaid y cynnyg cynta, rhag iddynt dlodi 'r holl Stryd, ac fel y codaseint eu Plasau ar furddynnod ei Meistred, felly rhag iddynt o 'r diwedd droi 'r Dwysoges ei hun allan o feddiant.

O 'r diwedd rhwng ymbell fytheiriad trwm, a bod pawb a 'i bistol pridd yn chwythu mwg a than, ac absen iw gymydog, a 'r llawr yn fudr eusys rhwng colli diod a phoeri, mi ofnais y gallei gastie' butrach na rheini fod yn agos, ac a ddeisyfiais gael symmud.

A phwy a wasanaethei 'r fath Gigydd maleisddrwg mewn gwallco ennyd, ac mewn dirboeneu byth wedi, ac a allei gael byd da tan Frenin tosturiol a charedig i 'w ddeiliaid, heb wneud iddynt erioed ond y Daioni bwygilydd, a 'u cadw rhag Belial i roi teyrnas i bob un o 'r diwedd yn ngwlad y Goleuni!

Marchoges, ebr ef, y gelwir yma, y Ferch a fynn farchogaeth ei gwr, a 'i chymdogaeth, a 'i gwlad os geill, ac o hir farchogaeth, hi a ferchyg ddiawl o 'r diwedd o 'r drws yna hyd yn Annw'n.

A fedrwch wi frutio pa bryd, a pheth a fydd diwedd y rhyfeloedd rhwng y Llew a 'r Eryr, ac rhwng y Ddraig a 'r Carw coch?

Ac ar y llaw asswy 'r oedd henddyn a elwid Amser, yn dylifo aneirif o edafedd aur, ac edafedd arian, a chopr, a haiarn lawer iawn, ac ymbell edy 'n prifio 'n well at ei diwedd a myrddiwn yn prifio 'n waeth;

DIWEDDAR...........1

a dechreu 'r ffrwgwd diweddar oedd dadleu ac ymdaeru fasei rhyngddynt, p'run oreu o 'r seithryw a garei bot a phibell;

DIWRNODIAU.........1

hyd yr edafedd yr oedd orieu, diwrnodiau, a blynyddoedd;

DIWYDRWYDD.........1

Mawr, a mawr tros ben yw gallu, a chyfrwysdra, a diwydrwydd y t'wysog Belial a 'i luoedd hefyd sy ganddo heb rifedi 'n y Wlad isa.

DIWYNO.............1

Yna, ebr y Brenin, wedi ymsythu ar ei frenhinfainc, Fy lluoedd ofnadwy anorchfygol na arbedwch ofal a phrysurdeb i hebrwng y Carcharorion hyn allan o 'm Terfyneu i rhag diwyno Ngwlad;

DIYSTYRANT.........1

rhai eraill a 'm diystyrant i mhellach gan 'y ngalw 'n Fran, fe ddywed Bran i mi fod yno gastieu drwg meddant.

DLODI..............1

Gwrthodwyd y Stiwardiaid y cynnyg cynta, rhag iddynt dlodi 'r holl Stryd, ac fel y codaseint eu Plasau ar furddynnod ei Meistred, felly rhag iddynt o 'r diwedd droi 'r Dwysoges ei hun allan o feddiant.

DO.................1

F' aeth ffordd yma 'Scolheigion, ebr fi, do, ebr ynte, rai unic a dihelp a phell oddiwrth ymgeledd a 'u carei;

DOD................3

Prin yr aethei rhai'n heibio, dyma Dyrfa arall yn dyfod i 'r golwg, rhyw Arglwydd gwych aruthr, a 'i Arglwyddes wrth ei glun, yn mynd yn araf mewn stat, a llawer o Wyr cyfrifol yn eu gapio a myrdd hefyd ar eu traed yn dangos iddo bob ufudd-dod a pharch;

Rhag Twysog y byd hwn, sy 'n llywodraethu ymhlant yr anufudd-dod meddei 'r gwiliwr;

Yma, meddei 'r Gwilwyr, ffowch yma at eich union Frenin sy etto trwom ni 'n cynnyg i chwi gymmod, os trowch i 'ch ufudd-dod oddiwrth y Gwrthryfelwr Belial a 'i hudol-ferched.

DOREU..............1

Wrth ymadel a rhain, gwelsom gip ar gelloedd lle 'r oeddid yn gwneud castieu bryntach nac y gad gwylder eu henwi, a wnaeth i 'm Cydymaith fy nghippio i 'n ddigllon o 'r Llys penchwiban yma, i Drysordy 'r Dwysoges (oblegid ni aem lle chwenychem er na doreu na chloieu.)