DEU................1

O ben y Murddyn yma 'r oeddem yn cael digon o le, a llonydd i weled yr holl Stryd o 'n deu-ty.

DEW................1

Gobeithio, ebr y Meddwyn, y cafi gennych beth ffafr, mi yrrais i chwi lawer ysclyfaeth dew mewn llifeiriant o gwrw da;

DEYRNAS............3

Nid yw hwn ond dywedyd yn deg am ei neges, hel clod y mae e 'r awron, ac ar fedr wrth hynny ymgodi i 'r Swydd ucha 'n y Deyrnas;

etto ei fawrhad ei hun, nid llesad y Deyrnas yw corph y gainc.

Oblegid myn y Goron Uffernol os bwri hwy yma, mi a faluriaf tan Seiliau dy Deyrnas di hyd oni syrthio 'n un a 'm Teyrnas fawr fy hun.

DI.................20

Beth, eb yr Angel, yw dy neges di yma?

Os denodd glendid hon, di i chwantio corph Merch, nid rhaid iddi ond codi bys ar un o Swyddogion ei Thad (sy o 'i hamgylch bob amser er nas gwelir) a hwy a drosglwyddant iti fenyw yn ddiattreg;

Os byddi Duwiol yn cyrchu i 'r Eglwys a 'r Allor, gelwir di 'n Rhagrithiwr, os peidi, dyna di 'n Anghrist ne' 'n Heretic:

Os byddi Duwiol yn cyrchu i 'r Eglwys a 'r Allor, gelwir di 'n Rhagrithiwr, os peidi, dyna di 'n Anghrist ne' 'n Heretic:

Os llawen fyddi, gelwir di 'n wawdiwr:

os distaw, gelwir di 'n gostog gwenwynllyd;

os dilyni onestrwydd, nid wyti ond ffwl di-ddeunydd;

os llyfn dy leferydd, dyna di 'n ffals, neu ddihiryn anhawdd dy ddirnad;

Etto ni wyddit fod y rhesymmeu hyn a feddalhae graig, yn llesio fawr iddynt hwy, a 'r achos fwya oedd, nad oedd fawr yn cael hamdden i 'w gwrando, gan edrych ar y Pyrth, ac o 'r gwrandawyr nid oedd fawr yn ystyried, ac o 'r rheini nid oedd fawr yn eu cofio chwaith hir, rhai ni choelient mai Belial yr oeddynt yn ei wasanaethu, eraill ni fynnent mai 'r twll bach di-sathr hwnnw oedd Borth y Bywyd, ac ni choelient mai hudoliaeth oedd y Pyrth disclair eraill a 'r Castell i rwystro iddynt weled eu Destryw nes mynd iddo.

mae dy Frenhines di a rhai Twysogion Llychlyn a 'r Ellmyn, ac ychydig o fan Dwysogion eraill.

a chyn i mi gael ennyd i spio am le i ffoi, dyma 'r Awyr oll wedi duo, a 'r Ddinas wedi tywyllu 'n waeth nac ar Ecclips, a Taraneu 'n rhuo a 'r Mellt yn gwau 'n dryfrith, a Chafodydd di-dorr o saetheu marwol yn cyfeirio o 'r Pyrth isa at yr Eglwys Gatholic;

Cynta gwaith a wnaeth y Frenhines a 'r Seinctieu eraill oedd droi ar eu glinieu, ac achwyn eu cam wrth Frenin y Brenhinoedd yn y geirieu yma, Mae estyniad ei adenydd ef yn lloneid lled dy dir di oh IMMANUEL!

A ph'run meddi di rwan debycca ai Cyfreithiwr i Gigfran reibus, ai Prydydd i Forfil?

Beth, ebr fi, y gelwir di?

mi ges wybod gan Ffrind, medd un, nad oes ymryd hwn a hwn adel ffyrling i 'w Wraig, ac nad oes dim di-ddigrwydd rhyngthynt;

Oblegid myn y Goron Uffernol os bwri hwy yma, mi a faluriaf tan Seiliau dy Deyrnas di hyd oni syrthio 'n un a 'm Teyrnas fawr fy hun.

Pa ddelw bynnac, pe troent y llywodraeth uffernol tros ei cholyn, gyrr di hwynt yno 'n sydyn, rhag ofn i mi gael gorchymyn i 'th daro di 'n ddim cyn d' amser.

Pa ddelw bynnac, pe troent y llywodraeth uffernol tros ei cholyn, gyrr di hwynt yno 'n sydyn, rhag ofn i mi gael gorchymyn i 'th daro di 'n ddim cyn d' amser.

Canys er bod dy ddiben di a 'r henddyn draw (gan edrych ar Amser) yn nesau o fewn ychydig ddalenneu 'n fy Llyfr disommiant i;

Etto nid rhaid i ti uno'n [~ unofn ] soddi at Lucifer, er daed fyddei gan bawb yno dy gael di, etto byth nis cant:

DIANC..............1

ac yn ei Thrysorfa aneirif o blesereu a theganeu i gael cwsmeriaeth pawb, a 'u cadw yn gwasanaeth ei Thad, Ie, 'r oedd llawer yn dianc i 'r Stryd fwyn hon, i fwrw tristwch eu colledion a 'u dyledion yn y Strydoedd eraill.

DIANGANT...........1

Gwae finneu a 'm heiddo, pa fodd y diangant, a hwythe 'n llygadrythu fyth ar y peth sy 'n eu dallu fwyfwy, ac yn eu hanreithio yn eu dallineb?

DIANGODD...........1

Canys diangodd fy Yspryd ar escill Phansi allan o 'r corpws cloiedig:

DIAWL..............1

Aie, ebr Ceccryn, myn Diawl, mi wna 'n hallt i chwitheu, er y galleich fy lladd, nid oes gennych ddim awdurdod i 'm llysenwi.

DIAWLIAID..........1

Erbyn clywed hyn oll, 'r oeddwn inne 'n ysu am gael gwybod pa ryw bobl allei 'r Seithnyn hynny fod, a 'r Diawliaid eu hunain yn eu harswydo cymmaint.

DIBEN..............1

mi 'm gwelwn mewn Dyffryn pygddu anfeidrol o gwmpas ac i 'm tyb i nid oedd diben arno:

DIBYN..............2

Gosodwch, ebr ef, y rhain ar fin y Dibyn ger bron Gorsedd Cyfiawnder, hwy a gant yno uniondeb er nas gwnaethant.

a bwriwch hwy 'n rhwym tros y Dibyn diobaith, au penne 'n isa.

DICHELL............1

Ond er eu bod hwy 'n eu tybio 'u hunain yn addas ddyweddi i 'r tair Twysoges fry, etto nid yw eu gallu a 'u dichell ddim wrth y rheini.

DICHLINED..........1

Er maint, er cryfed, ac er dichlined yw 'r Mawr hwn, etto mae yn y Stryd fach accw Un sy Fwy nac ynteu.

DIEFLYN............1

Ar y gair, gwelwn gnap o henddyn gwargam a 'i ddeupen fel miaren gen lawr, yn ymsythu ac yn edrych arnai 'n waeth na 'r Dieflyn coch, a chyn dywedyd gair, dyma fe 'n taflu penglog fawr heibio i 'm pen i diolch i 'r Garreg fedd a 'm cyscododd.

DIEITHR............1

Llonydd, Syr, ertolwg, ebr fi, i Ddyn dieithr na fu yma 'rioed o 'r blaen, ac ni ddaw byth pe cawn unwaith ben y ffordd adre.

DIEMWNT............1

Oblegid mae 'r Creigieu dur a diemwnt tragwyddol sy 'n toi Annwn yn rhy gedyrn o beth i 'w malurio.

DIFA...............1

A fedrwch wi, Syre, ganu ar y pedwar mesur ar hugain, a fedrwch wi ddwyn acheu Gog a Magog, ac acheu Brutus ap Sylvius hyd ganmlwydd cyn difa Caer-Troia?

DIFFAITH...........1

Tyrd yn nes attynt, eb yr Angel, ac a 'm cippiodd i wared yn y llen-gel, trwy lawer o fwrllwch diffaith oedd yn codi o 'r Ddinas, ac yn Stryd Balchder descynnasom ar ben 'hangle o Blasdy penegored mawr, wedi i 'r Cwn a 'r Brain dynnu ei Lygaid, a 'i berchenogion wedi mynd i Loegr, neu Frainc, i chwilio yno am beth a fasei can haws ei gael gartre, felly yn lle 'r hen Dylwyth lusengar daionus gwladaidd gynt, nid oes rwan yn cadw meddiant ond y modryb Dylluan hurt, neu Frain rheibus, neu Biod brithfeilchion, neu 'r cyffelyb i ddadcan campeu y perchenogion presennol.

DIFLANNU...........2

fel yr oedd hwn yn nesau 'r oedd fy nghymdeithion i 'n tywyllu ac yn diflannu;

Y drws nesa 'r oedd yr Angeu gwaetha 'i liw o 'r cwbl a 'i afu wedi diflannu, fo 'i gelwid Angeu Cynfigen;

DIFREGWAWD.........1

Myfi, ebr ef, yw Taliessin ben-beirdd y gorllewin, a dyna beth a 'm difregwawd i.

DIGALONNI..........1

ac yna dechreuodd y maes galluocca a chynddeiriocca' fu 'rioed ar y ddaiar, pan ddechreuwyd gwyntio Cleddy 'r Yspryd, dechreuodd Belial a 'i luoedd uffernol wrthgilio, yn y man dechreuodd y Pap lwfrhau, a Brenin Ffrainc yn dal allan, ond yr oedd ynte ymron digalonni, wrth weled y Frenhines a 'i deiliaid mor gyttunol, ac wedi colli ei Longeu a 'i Wyr o 'r naill tu, a llawer oi ddeiliaid yn gwrthryfela o 'r tu arall;

DIGIO..............1

Nid oedd yma na chas, na llid, ond i bechod, ac yn siccr o orchfygu hwnnw, dim ofn ond rhag digio 'u Brenin, a hwnnw 'n barottach i gymmodi nac i ddigio wrth ei ddeiliaid, na dim swn ond Psalmau mawl i 'w ceidwad.

DIGOFAINT..........1

rhag y digofaint sy ar ddyfod arnoch.

DIGON..............3

ac oni basei i 'r Angel fy nghynnal, baswn digon man er gwneud pastai cyn cael daiar.

O ben y Murddyn yma 'r oeddem yn cael digon o le, a llonydd i weled yr holl Stryd o 'n deu-ty.

i rywle digon uchel, eb ef, ceisio y maent dorri trysordy 'r Dwysoges.

DIGRED.............2

ar y air f' a 'm trosglwyddodd i fynu, lle 'r oedd Eglwysi 'r Ddinas ddihenydd, canys yr oedd rhith o Grefydd gan bawb ynddi hyd yn oed y digred.

er maint y soniant am eu Goleuni oddimewn, nid oes ganddynt gymaint a Spectol natur pe sy gan y digred y welaist gynneu.

DIGRIF.............1

pob llunieu gwledydd, a threfi, a dynion, a dyfeisieu, a chastieu digrif:

DIGRIFWCH..........1

Hyd y Stryd allan gwelit chwareuon Interlud, siwglaeth a phob castieu hug, pob rhyw gerdd faswedd dafod a thant, canu baledeu, a phob digrifwch;

DIGWYDDODD.........1

Oddiwrth y cwn mudion digwyddodd i ni droi i Eglwys fawr benegored, a myrdd o escidieu yn y porth, wrth y rhain deellais mai teml y Tyrciaid ydoedd;

DIHELP.............1

F' aeth ffordd yma 'Scolheigion, ebr fi, do, ebr ynte, rai unic a dihelp a phell oddiwrth ymgeledd a 'u carei;

DIHENYDD...........5

Och fi, ai Dynion dihenydd, ebr fi, yw 'r cwbl sy ynddi?

wrth fyned gwelem ymhen ucha 'r Strydoedd lawer wedi lled-troi oddiwrth hudoliaeth y Pyrth dihenydd, ac yn ymorol am Borth y bywyd, ond naill ai methent ei gael, ai blinent ar y ffordd, nid oedd fawr iawn yn mynd trwodd, oddieithr un dyn wynebdrist oedd yn rhedeg oddifri a myrdd o 'i ddeutu 'n ei ffoli, rhai 'n ei watwar, rhai 'n ei fygwth, a 'i geraint yn ei ddal ac yn ei greu i beidio ai daflu ei hun i golli 'r holl fyd ar unwaith.

Ni edrychaswn i fawr nad dyma 'r Gwilwyr yn dechreu gwaeddi ar y Dynion dihenydd, ffowch, ffowch am eich einioes!

Yna i ffordd yr aeth a mi tros elltydd a thrwy goedydd, tros foroedd a dyffrynoedd tros Gestyll a Thyrau, Afonydd a Chreigiau, a ph'le y descynnem ond wrth un o Byrth Merched Belial, o 'r tu cefn i 'r Ddinas ddihenydd, lle gwelwn fod y tri Phorth dihenydd yn cyfyngu 'n un o 'r tu cefn, ac yn agor i 'r un lle:

Oddiyno, gwelwn y Carcharorion yn mynd rhagddynt i 'w dihenydd tragwyddol:

DIHOENI............1

canys yr oedd rhai 'n rhy foliog i le mor gyfyng, eraill yn rhy egwan i ymwthio wedi i Ferched ei dihoeni, a rheini 'n eu hattal gerfydd eu gwendid afiach.

DILLAD.............1

wedi dwyn hyd yn oed y dillad oddiarnynt.

DILUW..............1

ac am eich Cywydd chwitheu, medraf ddwyn eich Acheu trwy berfedd llawer o Farchogion, a Thywysogion, a thrwy 'r dw'r Diluw, a 'r cwbl yn glir hyd at Adda.

DILYNI.............1

os dilyni onestrwydd, nid wyti ond ffwl di-ddeunydd;

DIM................12

wel', ebr ef, mae yn y Pelydr accw lawer swyn ryfeddol, mae e 'n eu dallu rhag gweled bach, mae e 'n eu synnu rhag ymwrando a 'u perygl, ac yn eu llosci a thrachwant diwala am ychwaneg o hono, ac ynte 'n wenwyn marwol, yn magu ynddynt glefydon anescorol, na ddichon un meddyg, ie, nac angeu byth bythoedd ei hiachau, na dim oni cheir physygwriaeth nefol a elwir edifeirwch, i gyfog y drwg mewn pryd cyn y greddfo 'n rhybell, wrth dremio gormod arnynt.

er hynny ni cheiti ganddo ond trwy ffafr fawr un cibedrychiad, a chofio er dim ei alw wrth ei holl ditlau a 'i swyddau.

a hwytheu a roent ymbell gip o Wen gynffonnog i gadw eu haddolwyr mewn awch, ond nid dim ychwaneg, rhag iddynt dorri eu blys, a mynd yn iach o 'r Clwy ac ymadel.

Yn wir, Syr, meddei 'r Codog, ni fynnaswn i er a feddai, fod arnoch eisieu dim a 'r a allwn i at ymddangos heddyw 'n debyg i chwi 'ch hunan, ac yn siccr gan ddarfod i chwi daro wrth Arglwyddes mor hawddgar odidog a hon; (

Yn ddiau, f' Arglwydd, ebr un o 'r pen-cymdeithion a elwid Gwenieithiwr, nid yw f' ewythr yn dangos dim ond a haeddechi o barch, ond trwy 'ch cennad, ni roes ef hanner a haeddei f' Arglwyddes o glod.

Yn wir, un o 'ch Monachod chwi, ebr hi, ist, ist, eb ef, dim anair i Wyr yr Eglwys:

Nid oedd yma na chas, na llid, ond i bechod, ac yn siccr o orchfygu hwnnw, dim ofn ond rhag digio 'u Brenin, a hwnnw 'n barottach i gymmodi nac i ddigio wrth ei ddeiliaid, na dim swn ond Psalmau mawl i 'w ceidwad.

Nid oedd yma na chas, na llid, ond i bechod, ac yn siccr o orchfygu hwnnw, dim ofn ond rhag digio 'u Brenin, a hwnnw 'n barottach i gymmodi nac i ddigio wrth ei ddeiliaid, na dim swn ond Psalmau mawl i 'w ceidwad.

Fe roesei ar y Pap a 'i Fab arall o Ffrainc ddinistrio Eglwys Loegr a 'i Brenhines, ar y Twrc a 'r Moscoviaid daro y rhanneu eraill o 'r Eglwys a lladd y bobl, yn enwedig y Frenhines a 'r Twysogion eraill, a llosci 'r Bibl yn anad dim.

mi ges wybod gan Ffrind, medd un, nad oes ymryd hwn a hwn adel ffyrling i 'w Wraig, ac nad oes dim di-ddigrwydd rhyngthynt;

Ac nid oes dim ffordd bossibl i ti ddianc weithian, na thros yr Agendor i Baradwys, na thrwy 'r Wal-derfyn yn d' ol i 'r Byd:

Yna Meistr Enllibiwr, alias Gelyn y geirda, dim atteb: