SYCH................1

Sych nattur creawdur craff Sereniawg wybr Siwrnai gobraff.

SYCHODD.............1

Pan ballod y Zel, y cryfhaodd Diofalwch, pan oerodd y Cariad, y brydiodd amharch, a phan sychodd grym dwywolder, y ffrydiodd ysgelerdr a phechod.

SYDD................32

RHai a ddywedant ddarfod eu galw yn borth yn erbyn y FFichtiaid, a hyn sydd debyccaf i fod yn wirionedd, gan nad yw Gildas ei hun [td. 66]

Ac yn ddiattreg hwy a aethant, ac a waeddasant hyd yr heolydd, Gwrtheyrn Sydd Frenin Teilwng o deyrn-wialen ynys Brydain, a CHonstans Sydd Anheilwng.

Ac yn ddiattreg hwy a aethant, ac a waeddasant hyd yr heolydd, Gwrtheyrn Sydd Frenin Teilwng o deyrn-wialen ynys Brydain, a CHonstans Sydd Anheilwng.

A hwy a attebasant gan ddywedyd, O Arglwydd frenin pwy all dy luddias di rhac gwneuthur y peth sydd dda yn dy olwg?

Nyni y Brutaniaid truain wedi'n harcholli a'n dugn-friwio gan hygyrch ruthr ein gelynion, ydym yn danfon y llythyr hwn attoch chwi y Saeson anrhydeddus (swn eich gweithredoedd enwog sydd wedi ehangu cymmaint) i ddeisyf porth gennych y cyfamser hwn.

Ein gwlad sydd ehang ddigon, fflwch mywn pob peth perthynasol i'n cynhaliaeth, digon yw hi i ni a chwithau.

Sydd yn ffrwythlawn a llawn o bob danteithion a'r a all calon dyn ewyllysio, ond y trigolion ydynt lwrfion llesc a diofal.

Canys ni a wyddom pa luniaeth sal foldwyllog sydd gartref ond chwi a gewch yma eich digoni a'r Fara gwyn a chig a chwrwf da.

Geiriau'r CHronicl sydd fal hyn, A Gwedi meddwi Gwrtheyrn, neidiaw a orug Diawl yntho, a pheri iddaw gytsynniaw a'r Baganes ysgymmun heb fedydd arni.

Canys dyn tynghetfenawl wyt ti, heb Dad, a minnau sydd o lin brenhinawl o ran Mam a thad.

Y lle hwnnw sydd bedair milltir is-law LLan-petr PontStephan yn Sir Gaerfyrddin a'r Lan Teifi.

Gwnewch chwitheu Anwylwyr yr un ffunud i Hengist, yr hwn sydd megis ail Agag:

O herwydd fy mod (ebe Pasgen) yn myfyrio a'r beth sydd agos yn amhossibl i ddyfod i ben.

Ac efe a ddywedodd wrth Weision y Brenin ei fod efe yn Feddyg celfyddgar ac yn jachau pob math o haint a chlefyd, Ac o bydd gwiw (eb'r ef) gan ardderchoccaf fawrhydi y Brenin i gymmeryd o'r Feddyginiaeth sydd gennyf i, fy mywyd i trosto oni bydd cyn pen nemmawr o amser yn holl jach.

Pe buaswn i yn jach, yr wyf yn meddwl, na fuasai i'r barbariaid hyn gymmaint achlysur gorfoledd a'r y sydd ganddynt yr awr-hon.

a'r geiriau oeddynt y rhai hyn, Pwy Bynnag A Dynn Y Cleddyf Hwn, Allan Or Einion, Hwnnw Sydd Frenin Cyfiawn I Ynys Brydain.

Fe gafwyd, ei feddrod ef tua diwedd teyrnasiad Harri'r ail, a'r geiriau hyn oedd yn argraphedig a'r groes blwm, yr hon oedd wedi ei hoelio wrth yr Ysgrin, Yma Y Gorwedd Arthur Brenin Enwog Y Brutaniaid, Yn Yr Ynys Afallon * Hyn sydd yn dangos. 1,

"Tri phrifrei gwraig y sydd, ei chowyll, ei hargyffreu, a'i hwynebwerth, nid amgen y gwarthrudd;

Ond eu geiriau eu hun sydd yn newid agwedd cymmaint (ym mhob oes agos) fal pettai eu Hynafiaid yn eu clywed yn siarad heddyw, y rhai a fuont fyw ynghylch wyth cant o flynyddoedd a aethant heibio, diau ydyw, na ddeallent hwy ond ychydig neu ddim o'r hyn a ddywedent.

trwy lafurus boen a diwydrwydd wedi chwilio allan berffeithrwydd y cwbl, a'r y sydd bossibl i gael y ffordd honno:

Ond pa fodd bynnag yw hynny, ys yw gennyf, mae nid oddiar y RHufeiniaid neu'r LLadinwyr, y benthycciasom ni yr holl eiriau cydystyrol a'r LLadin y rhai sydd yn ein Hiaith, er nad wyf yn amheu i'n Hynafiaid echwyna ambell un.

Gwelwn ynteu brawf eglur mae'r un Jaith sydd gennym ni fyth, er ei bod er ys talm wedi dirywio ennyd, trwy gymmyscu Saesoneg a hi.

Ond camsynniad ydyw tybied mae oddi wrth y Saeson y cawsom ni yr holl eiriau cydystyrol a'r Saes'neg, y rhai sydd yn ein Jaith ni.

Hyn sydd yn dangos yn eglur nad oedd na Bonheddig na gwreng yn medru Saes'neg yn yr amser hwnnw, ac am hynny ni allwn gasglu yn dra rhesymmol nad oedd Dafydd ap Gwilym yn gwybod dim.

A meistrawl ar fawl wiw lamp, A'r gost lle bu gorau'r gamp, Gwaith anorphen sydd gennyf, Caru crefft er curio cryf.

Yr wyf yn meddwl, na fyddai anghymmwys pe cymreigwn ryw ran o'r LLythyr a anfonasant at y FFidus hwnnw, yr hwn sydd fal y canlyn.

Canys pa beth sydd yn fyrr yn yr hwn a luniwyd un-waith trwy allu Duw yn y Groth? ¶

Pa beth a ddywedi am Blant bychain, y rhai ni allant wybod trwy brofiad, y llesad sydd o Fedydd, na'r colled trwy ei eisiau.

Yr ym yn cael Ystori nodedig ynghylch LLangc a Elwid Athanasius, yr hon sydd fal y canlyn. "

Canys efe a ddywed, "Pwy bynnag, wedi addyscir iddynt byngciau'r ffydd, a'r sydd yn ewyllysgar i fyw yn ol RHeol (yr Efengyl) a gynghorir i ymprydio a gweddio, er cael maddeuant pechodau Ac nyni a weddiwn ac a ymprydiwn gyda hwy.

Hyn sydd lawenydd, a chyssur hylwydd I'r Bugail jawn-ffydd, Dorf ddisglair-wen.

Syprian, yr hwn a ddywed, Yr ym yn derbyn y Cymmun bob dydd, megis Ymborth sydd yn ein meithrin i Jechydwriaeth.

SYLFAENOL...........1

Yn credu holl byngciau sylfaenol y Grefydd Grist'nogol. 3,

SYMMUD..............1

Pa un a wnaeth y Gwaith a sefyll gwedi'n neu syrthio, ni's gwn i, ond y mae 'n siccr i'r Brenin symmud oddi yno i DDeheubarth, ac a'r lan Teifi y gorphwysodd mywn lle anial yno, ac a wnaeth Gastell hoyw.

SYNDOD..............1

Oni wrandewi a'r lais yr Arglwydd dy DDuw, Yr Arglwydd a'th dery di ag ynfydrwydd, ac a dallineb, ac a syndod calon.

SYNNASANT...........1

Pan ddychwelodd Alexander adref, efe a fynegodd yr hyn a welsai i'w Henuriaid, y rhai a synnasant yn fawr i glywed hynny, ac felly y danfonwyd am [td. 240]

SYNNU...............2

Synnu a wnaeth pawb yn ddirfawr i weled y fath ddamwain ryfeddol a honno, ac o'r diwedd y Brenin a ymgynghorodd a'i ddauddeg prif-fardd am yr achos na safai'r gwaith.

Ond etto pan ystyriwyf eu diffuant ewyllysgarwch i garu tangneddyf a hedd, synnu nid wyf ddim.

SYNWYR..............1

Sef achos yw hynny, wrth na bydd cyflawn o synwyr a dysc, hyd pan fo barf arno;

SYNWYROLAF..........1

Ac yno y dywad y Synwyrolaf o honynt, RHac i'n celfyddyd fod yn watworgerdd, dywedwn beth amhossibl i fod Felly hwy a ddywedasant[td. 80]

SYPRIAN.............3

Yn Amser y Merthyr Sanctaidd hwnnw Syprian, y bu dadl (nid ynghylch a ddylid bedyddio plant bychain, canys yr oedd hynny yn ddi-ddadl) ond ynghylch yr Amser y dylid eu bedyddio.

Syprian a ddywed, Nad allai efe ddirnad fod y Dawn nefol yn cael ei attal ddim llai y ffordd honno, trwy Daenelliad, nac yn y ffordd arall, o hydd FFydd i'w dderbyn.

Syprian, yr hwn a ddywed, Yr ym yn derbyn y Cymmun bob dydd, megis Ymborth sydd yn ein meithrin i Jechydwriaeth.

SYRTHIAI............2

Ond cymmaint a adailadid y Dydd a Syrthiai'r nos, ac ni ellid mywn modd yn y byd i beri'r gwaith sefyll.

Yn FFraingc, na chai un Apostat (neu'r hwn a ymadawodd a'r ffydd) ei dderbyn mywn Cymmundeb, os syrthiai yn glaf, ond y dylid edrych a fyddai gwellhad Buchedd ynddo.

SYRTHIENT...........1

Ni wnaeth hyn ond gwanhychu ein gwlad ni, canys yn lle cydymgynnull eu byddinoedd yn erbyn y Saeson, hwy a syrthient allan a'i gilydd;

SYRTHIO.............1

Pa un a wnaeth y Gwaith a sefyll gwedi'n neu syrthio, ni's gwn i, ond y mae 'n siccr i'r Brenin symmud oddi yno i DDeheubarth, ac a'r lan Teifi y gorphwysodd mywn lle anial yno, ac a wnaeth Gastell hoyw.

SYRTHIODD...........1

Ac yno, gwedi iddo barhau dri niwrnod a thair nos mywn gweddi, y syrthiodd tan o'r wybr yn y bedwaredd nos, ac a loscodd y Castell a'r Brenin a'i holl Gyfeillion yn ulw.

T...................1

Beth a dal i't anwadalu Wedi'r hen fargen a fu ?

TACCLUS.............1

Ac allan o law y daeth atto ynghylch cant o Wyr Boneddigion Gwynedd, y rhai oeddynt oll yn wyr hoywion tacclus, ond heb wybod gair o Saes'neg na FFrangeg;

TAD.................7

Ac y mae'r un Tad duwiol yn ei Esponiad a'r Ps. 51. 5.

ond yn ol trugaredd ac ewyllys y Tad nefol.

Ac nid oedd hyn ddim peth newydd, neu weithred a ddychymygasant eu hunain, ond Cadernid Gwirionedd amlwg a gadd yr Eglwys oddi wrth yr Apostolion, fal y mae'r Tad digymmar hwnnw (o ran dysg a Duwioldeb) S.

Ac y mae'r un Tad Duwiol yn dywedyd yn eglur, ac yn profi trwy Resymmau di-amheuol fod yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Plant bychain hyd ei Amser ef ym mhob gwlad Ac efe a Sgrifennodd ynghylch Bl.

yr ysgrifennodd Tad parchedig a elwid Gregori Nazianzen, ac efe a ddywed fal hyn;

Canys efe a daerodd na ddylid bedyddio neb yn Enw'r Tad a'r Mab a'r Yspryd Glan, ond y FFurf a ddylai fod, Yr wyf yn dy fedyddio di i farwolaeth CHrist A pha broselytiaid bynnag a allai'r Heretic hwnnw i ynnill, efe a'i hail-fedyddiai (megis y mae ei DDisgyblion yn gwneuthur etto) er eu bod wedi eu bedyddio o'r blaen, pa un a'i yn Fabanod, a'i ynteu mywn Oedran.

y bu'r Tad parchedig hwnnw farw.

TADAU...............9

Ond y prif-achos o hyn oll, oedd pechodau ffiaidd a drwg-fuchedd y Brutaniaid, ac am hynny Pawb a'r a'i cawsant a'i difasant, a'i gelynion a ddywedasant Ni wnaethom ni a'r fai, canys hwy a bechasant yn erbyn yr Arglwydd, trigle cyfiawnder sef yr Arglwydd gobaith eu tadau.

Tadau Bedydd.

A'r achos nad yw'r Tadau hyn yn amddiffyn Bedydd Plant trwy Resymmau Sgrythurol, ydyw o herwydd nad oedd neb yn yr Amser hwnnw yn petruso a ddylid Bedyddio Plant bychain.

yw Tadau Bedydd Ond y maent yn wir ddiau yn colli yn rhy hagr yn eu cyfrifon;

canys y mae'n orchwyl hawdd i brofi fod Tadau bedydd yn atteb dros Blant er ys 'chwaneg na thri chant o flynyddoedd cyn yr Amser hwnnw, hynny ydyw, er Amser yr Apostolion, fal yr ymddengys oddiwrth dystiolaeth hen Athraw a elwid Tertulian, yr hwn a scrifennodd ynghylch Bl.

Gwir jawn y mae efe yn Scrifennu yn erbyn Tadau Bedydd, a hynny am ddau achos, fal y mae'n amlwg wrth ei Eiriau.

Etto f'ymddengys fod Tadau Bedydd yn atteb tros Blant yn yr Amser hwnnw, ped amgen ni allasai efe ddywedyd dim yn eu herbyn.

Wedi'r Tadau bedydd hyn ddyfod ynghyd, Yr Offeiriad a'i cynghorai hwy i edrych a'r gyflawni'r Addewid ac oeddynt yn myned i'w wneuthur, sef a'r iddynt ymegnio hyd eithaf eu gallu i addysgu'r Plentyn yn y FFydd Grist'nogol, a'i ddwyn [td. 238]

Ac yno, gwedi gweddio am nerth yr Yspryd Glan, yr Offeiriad a gymmerai'r plentyn yn ei Freichiau, a gwedi cael ei Enw gan y Tadau bedydd, efe a'i trochai dair gwaith yn y Dwfr yn enw'r Drindod, ond os byddai'r Plentyn yn wan, efe a daenellid dwfr arno.

TAENELLA............1

Ac fel hyn y gwnei iddynt i'w glanhau, taenella ddwfr puredigaeth.

TAENELLIAD..........2

Taenelliad hefyd.

Ond Taenelliad dair gwaith a [td. 239]