YNNILL..............7

Y .4. vlwyddyn oi wledychiad ef i dinustrodd y Dans lawer ar y North ac ynnill tref Iork. ond ni bu hir hyd pann dyrrwyd ymaith ac ef a anrheithiodd y brenhin o Iork i Durham o gwbl lid a dicter wrth yr ardalwyr am vddunt ddioddef ir Dans ddyfod val na hewyd grwn .9. mlynedd./

Y .6. vlwyddyn oi wrogeth ef i gwnaethbwyd trwy holl Gred lu dirvaur o chwechant o viloedd i vyned i ynnill Kaerusalem ai capten ai penn arweddwr oedd Gotphre Duk o Lorayn ai ddau vrodur a llawer o bennaethied Kred am benn hynny ac ynn yr amser hwnnw i gwystlodd llawer mil o wyr i tir i vyned ir siwrnai honn./

Yr .11.ec vlwyddyn o wrogeth brenhin Stephan i bu varw Siephre Plantagined Iarll gwr Mawd Amherodres gwedi ynnill eilwaith o hono ddugiaeth Normandi ar vrenhin Stephan ac i diweddodd i vowyd a Harri i vab ynn i le a ddauth.

Y vlwyddyn gyntaf honn i dauth brenhin Scotlond i Gawnterbri i wneuthur gwrogeth i vrenhin Richard. Ynghylch hynn o amser holl vrenhinoedd Cred a'mbyrratoodd [~ a ymbaratodd ] ddirvawr lu i vynd i ynnill Kaerusalem ac i gynorthwyio y Cristnogion yn yr Assia. Ar drydedd vlwyddyn oi wrogeth ir aeth brenhin Richard a dirvawr lu gantho tu a Chaerusalem ac ar y phordd i kwnkweriodd Ynys Ciprws Ac ynn Assia ir ymgyfeillachodd a brenhin Phrainc/

a brenhin Lloegr a vordwyodd i Normandi ac yno weithie ynnill o vrenhin Phraink howlds a chestyll ynn Normandi ac weithie brenhin Lloegr yn ynnill yn Phrainc. Ond brenhin Richard aeth i ossod wrth gastell Gaelart ac vn or castell ai harganvu ac ai trewis yn i benn a gwnn ac ai lladdodd./

a brenhin Lloegr a vordwyodd i Normandi ac yno weithie ynnill o vrenhin Phraink howlds a chestyll ynn Normandi ac weithie brenhin Lloegr yn ynnill yn Phrainc. Ond brenhin Richard aeth i ossod wrth gastell Gaelart ac vn or castell ai harganvu ac ai trewis yn i benn a gwnn ac ai lladdodd./

Y .18. vlwyddyn i siwrneiodd y brenhin Richard i Iwerddon lle i cafas gywilydd mwy nac anrhydedd a cholled mwy noc ynnill./

YNNILLYSSAI.........1

Yn y vlwddyn honn i kymerth Edward Prins Cymru wrogeth Gien ac Acqwitan ac a wnaeth ho maets i Edward .3. edd i dad am hynny Ynghylch 40. vlwddyn o goroniad Edward y .3.edd Dampetyr o Spaen a vyriodd Harri i vrawd allan o vrenhiniaeth ac am hynny i diengis at Brins Edward oedd yr amser hwnnw yn y dre a elwid Bwrdeaux ar Petyr hwnn drwy nerth y Prins a roes maes i Harri i vrawd ac ai byriodd allan ac a laddodd bum mil oi wyr ac a gafas Petyr lawer o gestyll a threfydd drychefn yr rhai a ynnillyssai Harri i vrawd arno or blaen ac ychydic gwedi hynny i kynnullodd Harri i lu ynghyd ac a ryfelodd ar i vrawd Pityr hyd pan i gorchvygodd hyd i varwolaeth ac heb wrthwyneb a veddiannodd vrenhiniaeth Spaen./

YNO.................113

Yr Wiliam hwnn a ryfelodd a Phraink ac a wnaeth lawer o ddryge a cholledion yno ac a glevychodd ar clevydd hwnnw a dduc i vywyd ac ynn i glefyd ac i gwnaeth i Destament ac i rhodd ac i gorchmynnodd Deirnas Loegr ai choron i Wiliam Ruphws i ail mab rhai ai galwai Wiliam Goch.

Ynn y .3.edd vlwyddyn i rhyfelodd yr y Scottied a Lloegr ar brenhin a ordeinodd lu ac aeth yno ac yn ol llawer Scirmais a rhyfel i gwnaethbwyd heddwch ac ar Valcolyn brenhin Scotlond dyngu llw vfudddra i vrenhin Lloegr

Y 4edd vlwyddyn i bu wynt angyrriol ynn Llundain ac i byrrodd ir llawr gant o dai a phenn Bow chwrch ac a wnaeth lawer o anrhaith ynn Winchestr ac mywn lleoedd eraill Ac yn yr amser hwnnw i rhyfelodd y Cymru ac i lladdwyd Rhys i blaenor ac i gorchvygwyd hwynt. Ar Rhys hwnn a elwid y brenhin diwaethaf o Gymru Malcolyn brenhin y Scotlond a llu mawr gantho a ddauth i Loegr ond Iarll Northymyrlond ai kymerth i vynu ac yno i lladdwyd Malcolyn brenhin y Scottlond./

Yr ail vlwyddyn ir aeth y gair varw y brenhin a chynnwrf aeth ynn Lloegr ac anodd vu i gostegu Ar vyrder gwedi hynny ir aeth brenhin Stephan a llu mawr gantho i Normandi ac yno i bu rhyngtho ryfel mawr ac Iarll Angeow gwr Mawd Amherodres ac aer kyfreithlon coron Loegr./

A phan ddarfu iddo ddarostwng yno i gwnaeth Instans i vab yn Dduc yno./

A phan ddarfu iddo ddarostwng yno i gwnaeth Instans i vab yn Dduc yno./

Gwedi hynny i kynnullodd y brenhin bower mawr ar Amherodres a gilodd i Rydychen ac yno i rhodd y brenhin i wyr wrth y dref ond yr amherodres a gonveiwyd allan ar hyd nos a hi aeth i Walingphord ac wedi hynny ir aeth i Normandi heb vawr gid a hi

Harri duc o Normandi ynghweryl Mawd amherodres i vam a ddauth i Loegr ac a ennillodd gastell Malmzbri ac yno y Twr gwynn a thre Nottingham a llawer o gestyll a chadernyd a llawer maes a vu rhyngthun./

Y .3.edd vlwyddyn i dauth ef i Gymru a dirvawr lu gantho ac a ryolodd yno ac wedi hynny i hadeilodd gastell Rhuddlan

Yn y 23. vlwyddyn oi wrogaeth i bu varw Harri y mab hynaf i Harri yr ail Ac yno drachefn ir aeth yn rhyfel rhwng brenhin Philip o Phrainc ynghylch Piteow a chastell Gisowrs ar 24. o Harri yr ail Richard Iarll Piteow a ryfelodd yn erbyn brenhin Lloegr i dad ac a gymerth rann brenhin Phrainc ac a ennillodd ar i dad lawer phortres a chastell Ac yboludd gwedi i bu varw brenhin Harri yr ail oed Crist yno .1188./

Yn y 23. vlwyddyn oi wrogaeth i bu varw Harri y mab hynaf i Harri yr ail Ac yno drachefn ir aeth yn rhyfel rhwng brenhin Philip o Phrainc ynghylch Piteow a chastell Gisowrs ar 24. o Harri yr ail Richard Iarll Piteow a ryfelodd yn erbyn brenhin Lloegr i dad ac a gymerth rann brenhin Phrainc ac a ennillodd ar i dad lawer phortres a chastell Ac yboludd gwedi i bu varw brenhin Harri yr ail oed Crist yno .1188./

Y .4. vlwyddyn o goroniad brenhin Richard ac ynte yn Assia ir aeth rhwng arglwyddi Lloegr a Wiliam Esgob Eli yr hwnn a ydowsse [~ adawsai ] y brenhin i lywodraethu y Deyrnas tra vai ynte allan ac yno i newidiodd brenhin Richard gaerusalem a Gwi o Lessingham am Ciprws a chwedi hynny ynn hir o amser i gelwid yn vrenhin Kaerusalem

a brenhin Lloegr a vordwyodd i Normandi ac yno weithie ynnill o vrenhin Phraink howlds a chestyll ynn Normandi ac weithie brenhin Lloegr yn ynnill yn Phrainc. Ond brenhin Richard aeth i ossod wrth gastell Gaelart ac vn or castell ai harganvu ac ai trewis yn i benn a gwnn ac ai lladdodd./

o vrenhin Sion i bu drafes mawr rhwng pennaethied Lloegr ai harglwyddi a chyphredin y Deyrnas ynn gymaint ac i gorfu ar y brenhin ddanvon i Phlawndrs am nerth ac arglwyddi Lloegr a ddanvonodd at Lewys vab Philip brenhin Phrainc ac ai kymerson ynn lle brenhin arnun ac ai kadarnhausson i ryfela yn erbyn brenhin Sion. A chynn diwedd y rhyfel hwnn i clefychodd y brenhin ac i bu varw yn Nywark vpon Trent y .19. o vis Hydref oedran Crist .1216. Ond rhai y sydd ynn teuru mae Mynach ai gwenwynodd ef ynghaer Wrangon ac yno i claddwyd./

Yn y .55. or brenhin hwnn i kymerth Edward vab Harri drydydd i siwrnai tu ar tir bendigaid ac yno i nerthodd ef Dref Acrs yr honn ir oedd Sawden Swrrey gwedi rhoi siets [~ sij ] wrthi./

Edwart gyntaf or henw vab Harri .3.edd pan glybu varwolaeth i dad mis Awst nessaf at hynny a ddauth i Loegr ac a goroned yn vrenhin ac a wledychodd .35. mlynedd gwedi dyfod or tir bendigaid ac yn Westmestr i coronwyd yr .19. dydd o vis Awst oed Crist yna .1274. ac yn y lle ir oedd Alexander brenhin y Scotlont ac yno i gwnaeth lw obediens i vrenhin Edwart

Y 24. vlwyddyn i rhyfelodd yr y Scottied ar y brenhin ar brenhin a roes sawt wrth Verwick ac yno i bu vaes creulon ar Saesson a gafas y gore ac a ennillodd y Dref ac yno i lladdwyd or y Scottied bump mil arhugein ar brenhin a ymroes gwedi hynny i Edward./

Y 24. vlwyddyn i rhyfelodd yr y Scottied ar y brenhin ar brenhin a roes sawt wrth Verwick ac yno i bu vaes creulon ar Saesson a gafas y gore ac a ennillodd y Dref ac yno i lladdwyd or y Scottied bump mil arhugein ar brenhin a ymroes gwedi hynny i Edward./

Ynghylch y 33. Walks brenhin Scotlond a ddalwyd ac a ddauth i Lunden ac yno i bu varw y boludd gwedi hynny i dauth llawer o arglwyddi ac Esgyb o Scotlond i ymroi i vrenhin Edwart a chwedi hynny ir aeth y brenhin i Scotlond ac ir ymgyfarvu a Robert de Bruce ynn emyl tre Saint Iohnes lle i bu ymladd aruthur Ond brenhin Edward aeth ar maes ac a laddodd .7. mil or Scottied a Robert de Bruce a gilodd i Norway a llawer o arglwyddi Scotlond a ddalwyd ac a ddanvonwyd i Lunden ac yno i buont veirw

Ynghylch y 33. Walks brenhin Scotlond a ddalwyd ac a ddauth i Lunden ac yno i bu varw y boludd gwedi hynny i dauth llawer o arglwyddi ac Esgyb o Scotlond i ymroi i vrenhin Edwart a chwedi hynny ir aeth y brenhin i Scotlond ac ir ymgyfarvu a Robert de Bruce ynn emyl tre Saint Iohnes lle i bu ymladd aruthur Ond brenhin Edward aeth ar maes ac a laddodd .7. mil or Scottied a Robert de Bruce a gilodd i Norway a llawer o arglwyddi Scotlond a ddalwyd ac a ddanvonwyd i Lunden ac yno i buont veirw

Yn amser Edward gyntaf hwnn i kyvodes Madoc a Morgan yn erbyn y brenhin ac i lladdyssont Syr Roger Puleston Liftenant y brenhin ac i dauth y brenhin i Gymru i dir Mon ac yno i gwnaeth gastell y Duw Mares a chestyll eraill ar vordyr y mor ac y chydic gwedi hynny i dalwyd Madoc a Morgan ac yn Llunden i colled eill dau ac i rhoes Brenhin Edwart y kyntaf i Edwart yr ail yr hwnn a elwid kaer yn Arvon, Dwyssogaeth Cymru ac Iarllaeth gaer Lleon./

Yr Edward hwnn a briodes Isabel merch ac etifedd Philip Brenhin Phrainc gwedi hynny ef a ddanfones y vrenhines at Edward i mab i wneuthr heddwch rhyngtho a brenhin Phrainc oedd yn cadw ac yn meddiannu i dir ai gyfoeth ef or parth draw ir mor a thra vuont yno i peris y brenhin drwy ddryg kyngor grio yn Llunden i wraic ai vab ynn draeturied iddo ef ai Deyrnas. A phann ddoeth y vrenhines ai mab ir tir ef a gilodd y brenhin hyd ynghastell Nedd ac yno i dalwyd ef ac i dugpwyd i gastell Kenelworth ynghylch kalan Gayaf. Yn yr vn vlwyddyn gwedi yr Ystwyll i kynhalwyd Parlment yn Llunden ac yno i tynwyd ef oi vrenhiniaeth a gwyl Vair y kanhwylle nessaf at hynny i koroned Edwart .3.edd i vab ef yn vrenhin yn .15. mlwydd o oedran. A mis Ebrill hynny i dugpwyd yr hen vrenhin

Yr Edward hwnn a briodes Isabel merch ac etifedd Philip Brenhin Phrainc gwedi hynny ef a ddanfones y vrenhines at Edward i mab i wneuthr heddwch rhyngtho a brenhin Phrainc oedd yn cadw ac yn meddiannu i dir ai gyfoeth ef or parth draw ir mor a thra vuont yno i peris y brenhin drwy ddryg kyngor grio yn Llunden i wraic ai vab ynn draeturied iddo ef ai Deyrnas. A phann ddoeth y vrenhines ai mab ir tir ef a gilodd y brenhin hyd ynghastell Nedd ac yno i dalwyd ef ac i dugpwyd i gastell Kenelworth ynghylch kalan Gayaf. Yn yr vn vlwyddyn gwedi yr Ystwyll i kynhalwyd Parlment yn Llunden ac yno i tynwyd ef oi vrenhiniaeth a gwyl Vair y kanhwylle nessaf at hynny i koroned Edwart .3.edd i vab ef yn vrenhin yn .15. mlwydd o oedran. A mis Ebrill hynny i dugpwyd yr hen vrenhin i gastell Barklay ac yno i llas ef a beer [~ ber ] brwd ynn i din./

ef a ddanfones y vrenhines at Edward i mab i wneuthr heddwch rhyngtho a brenhin Phrainc oedd yn cadw ac yn meddiannu i dir ai gyfoeth ef or parth draw ir mor a thra vuont yno i peris y brenhin drwy ddryg kyngor grio yn Llunden i wraic ai vab ynn draeturied iddo ef ai Deyrnas. A phann ddoeth y vrenhines ai mab ir tir ef a gilodd y brenhin hyd ynghastell Nedd ac yno i dalwyd ef ac i dugpwyd i gastell Kenelworth ynghylch kalan Gayaf. Yn yr vn vlwyddyn gwedi yr Ystwyll i kynhalwyd Parlment yn Llunden ac yno i tynwyd ef oi vrenhiniaeth a gwyl Vair y kanhwylle nessaf at hynny i koroned Edwart .3.edd i vab ef yn vrenhin yn .15. mlwydd o oedran. A mis Ebrill hynny i dugpwyd yr hen vrenhin i gastell Barklay ac yno i llas ef a beer [~ ber ] brwd ynn i din./

drwy ddryg kyngor grio yn Llunden i wraic ai vab ynn draeturied iddo ef ai Deyrnas. A phann ddoeth y vrenhines ai mab ir tir ef a gilodd y brenhin hyd ynghastell Nedd ac yno i dalwyd ef ac i dugpwyd i gastell Kenelworth ynghylch kalan Gayaf. Yn yr vn vlwyddyn gwedi yr Ystwyll i kynhalwyd Parlment yn Llunden ac yno i tynwyd ef oi vrenhiniaeth a gwyl Vair y kanhwylle nessaf at hynny i koroned Edwart .3.edd i vab ef yn vrenhin yn .15. mlwydd o oedran. A mis Ebrill hynny i dugpwyd yr hen vrenhin i gastell Barklay ac yno i llas ef a beer [~ ber ] brwd ynn i din./

Ynghylch y chweched vlwyddyn Robert le Bruce pan glybu vod anvndeb rhwng Edward kaer yn Arvon ac arglwyddi Lloegr a ddauth drychefn i Scotlond ac yno i kymerpwyd ynn vrenhin. Ac yno ir aeth Edward Kaer yn Arvon a llu mawr gantho ac yn ymyl Banockisborn i kyfarvu ar y Scottied ac i bu vrwydyr greulon rhyngthunt ond Lloegr a gollodd y maes./

Ynghylch y chweched vlwyddyn Robert le Bruce pan glybu vod anvndeb rhwng Edward kaer yn Arvon ac arglwyddi Lloegr a ddauth drychefn i Scotlond ac yno i kymerpwyd ynn vrenhin. Ac yno ir aeth Edward Kaer yn Arvon a llu mawr gantho ac yn ymyl Banockisborn i kyfarvu ar y Scottied ac i bu vrwydyr greulon rhyngthunt ond Lloegr a gollodd y maes./

Ar .9. vlwyddyn oi wrogeth ir ennillodd yr y Scottied Verwik ac ychydic wedi hynny ir entrysson ynn Northwmberlond a lladd gwyr a gwragedd a phlant yno./

gwedi hynny i bu vrwydr rhwng arglwyddi Lloegr ar brenhin ynn lle a elwir Browghbridg ac yno i lladdwyd llawer o varwnnied Lloegr ac wedi hynny Iarll Lancastr a llawer o varwnnied ereill a marchogion a ddienyddwyd ynn anrhugaroc./

Y 13. trwy Barlment i galwyd ef yn vrenhin Phrainc ac yno i kydiodd arfeu Lloegr a Phraink val i maen yno ac etto./

Y 13. trwy Barlment i galwyd ef yn vrenhin Phrainc ac yno i kydiodd arfeu Lloegr a Phraink val i maen yno ac etto./

Y 14. vlwyddyn a brenhin Edward y .3.edd yn mordwyo tu a Phlandrs i kyfarfu ar y mor yn emyl havyn Slus a brenhin Phrainc ai lu ac yno i bu battel aruthur rhyngthun a brenhin Edward a ennillodd y maes a brenhin Phrainc a gilodd a phedwarkant o longe iddo ac oedd ynddun a ddistrywiwyd, a ddalwyd ac a voddwyd./

Yr 20. vlwyddyn i mordwyodd i Normandi ac i gorescynnodd y tir ac ai hysbeiliodd ac i danfonodd i Loegr yr ysbeil ac yno i bu yr maes ynghresse ar maes a ennillodd Edward y .3.edd ac yno i llaas [~ llas ] brenhin Boem a phedwar vgein o Dwyssogion a .12. cant o varchogion vrddolion a dec mil arhvgein or kyphredin Gwedi hynny i rhoes Edward sawt wrth Galais ac i bu yno yr yspas o vlwyddyn Ac yn hynny o amser i dauth brenhin Phraink ar vedr kwnnu yr sawd ac ymddiphin y Dref ac ir aeth phwrdd heb roi maes ac yno i rhoed y Dref i vrenhin Edward y trydydd Yr amser i sowdiwyd Calais i dauth Davydd o Scotlond drwy annoc brenhin

Yr 20. vlwyddyn i mordwyodd i Normandi ac i gorescynnodd y tir ac ai hysbeiliodd ac i danfonodd i Loegr yr ysbeil ac yno i bu yr maes ynghresse ar maes a ennillodd Edward y .3.edd ac yno i llaas [~ llas ] brenhin Boem a phedwar vgein o Dwyssogion a .12. cant o varchogion vrddolion a dec mil arhvgein or kyphredin Gwedi hynny i rhoes Edward sawt wrth Galais ac i bu yno yr yspas o vlwyddyn Ac yn hynny o amser i dauth brenhin Phraink ar vedr kwnnu yr sawd ac ymddiphin y Dref ac ir aeth phwrdd heb roi maes ac yno i rhoed y Dref i vrenhin Edward y trydydd Yr amser i sowdiwyd Calais i dauth Davydd o Scotlond drwy annoc brenhin Phrainc i vordyr Lloegr ar vrenhines a wnaeth o opheiriaid a llygion ac yn

Yr 20. vlwyddyn i mordwyodd i Normandi ac i gorescynnodd y tir ac ai hysbeiliodd ac i danfonodd i Loegr yr ysbeil ac yno i bu yr maes ynghresse ar maes a ennillodd Edward y .3.edd ac yno i llaas [~ llas ] brenhin Boem a phedwar vgein o Dwyssogion a .12. cant o varchogion vrddolion a dec mil arhvgein or kyphredin Gwedi hynny i rhoes Edward sawt wrth Galais ac i bu yno yr yspas o vlwyddyn Ac yn hynny o amser i dauth brenhin Phraink ar vedr kwnnu yr sawd ac ymddiphin y Dref ac ir aeth phwrdd heb roi maes ac yno i rhoed y Dref i vrenhin Edward y trydydd Yr amser i sowdiwyd Calais i dauth Davydd o Scotlond drwy annoc brenhin Phrainc i vordyr Lloegr ar vrenhines a wnaeth o opheiriaid a llygion ac yn agos i Ddurham mywn maes a ddalodd brenhin y Scotlond a llawer o arglwyddi ac Ieirll ac a laddodd yn y maes hwnnw or kyphredin bymthec mil./

Yr 20. vlwyddyn i mordwyodd i Normandi ac i gorescynnodd y tir ac ai hysbeiliodd ac i danfonodd i Loegr yr ysbeil ac yno i bu yr maes ynghresse ar maes a ennillodd Edward y .3.edd ac yno i llaas [~ llas ] brenhin Boem a phedwar vgein o Dwyssogion a .12. cant o varchogion vrddolion a dec mil arhvgein or kyphredin Gwedi hynny i rhoes Edward sawt wrth Galais ac i bu yno yr yspas o vlwyddyn Ac yn hynny o amser i dauth brenhin Phraink ar vedr kwnnu yr sawd ac ymddiphin y Dref ac ir aeth phwrdd heb roi maes ac yno i rhoed y Dref i vrenhin Edward y trydydd Yr amser i sowdiwyd Calais i dauth Davydd o Scotlond drwy annoc brenhin Phrainc i vordyr Lloegr ar vrenhines a wnaeth o opheiriaid a llygion ac yn agos i Ddurham mywn maes a ddalodd brenhin y Scotlond a llawer o arglwyddi ac Ieirll ac a laddodd yn y maes hwnnw or kyphredin bymthec mil./

Yn y .30. vlwyddyn. Edward Prins Cymru yn agos i dre Boitiers a roes maes i Iohn brenhin Phrainc ac arno i duc y maes ac yno i dalodd y brenhin ai vab Philip a naw Iarll ac Esgob Sens a llawer y chwanec o Ieirll ac arglwyddi a barwnied a marchogion hyd vnkant arbymthec. Ac yno i llaas [~ llas ] y Duc o Byrgwyn ar Duc o Athiens a Syr Iohn Clermont marsial o Phrainc a llawer o varwnnied a marchogion a gwyr o ryfel hyd yn .1700. a 3000 eraill or kyphredin./

Yn y .30. vlwyddyn. Edward Prins Cymru yn agos i dre Boitiers a roes maes i Iohn brenhin Phrainc ac arno i duc y maes ac yno i dalodd y brenhin ai vab Philip a naw Iarll ac Esgob Sens a llawer y chwanec o Ieirll ac arglwyddi a barwnied a marchogion hyd vnkant arbymthec. Ac yno i llaas [~ llas ] y Duc o Byrgwyn ar Duc o Athiens a Syr Iohn Clermont marsial o Phrainc a llawer o varwnnied a marchogion a gwyr o ryfel hyd yn .1700. a 3000 eraill or kyphredin./

Y .33. vlwyddyn ir aeth brenhin Edward y .3.edd ac Edward towyssoc Cymru gid ac ef i Galais ac i Phrainc ac i distrywiodd y gwledydd heb drugaredd Ac ar vyr ir aeth yn heddwch dan i vrenhin Lloegr gael Gasgwyn Gien, Poitiers, Lymson Beleuil a llawer o arglwyddiaetheu a threfydd a chestyll ar holl diroedd a berthyne vddunt ac ar vrenhin Sion dalu yn i rawnsswm dair mil o Ddukats yr yw pump mil o bunneu. Ac yno i rhyddhawyd brenhin Sion o Phrainc. Y 37. vlwyddyn y dauth i sportio i Lundain ac yn y Savoy yn Llunden i bu varw./

Yn y 42. o Edward y .3.edd i dechreuodd rhyfel drychefn rhwng Lloegr a Phrainc ar duc o Lancastr a ddanvonwyd yno a llu gantho ac yn agos i Ard i paviliodd y Duc o Byrgwyn o vywn milldir at baviliwns Lloegr yr yspas o .18. diwrnod ac heb gynnic maes ond or diwedd mynd heb wybod ar hyd nos phwrdd./

Y 45. i tyddodd [~ tyfodd ] kynnwrf mawr rhwng Phrainc a Lloegr ar Saesson vynychaf yn colli yr maes ac ar y gwaetha. a thre Lymog ac ereill a ryfelodd ar Edward Brins ac yn hynny peth eisse arian peth gan glevyde a dryge ereill yr ymedewis Edward ar rhyfel ac i dauth i Loegyr, ac yno i gadewis yn i ol i vrodur y Duc o Lancastr ac Iarll Cambrids. Eithr ni hir dariysson hwy yno./

Y 45. i tyddodd [~ tyfodd ] kynnwrf mawr rhwng Phrainc a Lloegr ar Saesson vynychaf yn colli yr maes ac ar y gwaetha. a thre Lymog ac ereill a ryfelodd ar Edward Brins ac yn hynny peth eisse arian peth gan glevyde a dryge ereill yr ymedewis Edward ar rhyfel ac i dauth i Loegyr, ac yno i gadewis yn i ol i vrodur y Duc o Lancastr ac Iarll Cambrids. Eithr ni hir dariysson hwy yno./

Y .5. vlwyddyn i kwnnodd Kent ac Essex yn erbyn y brenhin ac i gwnaethont gaptenied arnunt a Siack Straw yn benn captenn yr hwnn a ddauth ir Twr Gwynn ynn Llunden ac yno i dalyssont Archesgob Canterburi ac arglwydd Saint Iohn a phrier yr hwnn oedd Gyphesswr y brenhin ac ar y twr hyl torri i penne a lladd ac ysbeilo yr holl ddieithred yn Sowthwerk a llosgi ty y Duc o Lancastr yr hwnn a elwid Savoy ac yn i harver ehunen yn rhyfeilch ac yn diddymu y brenhin eithr trwy wrolaeth a dilechtid Wiliam Walworth maer Lunden i gwyhanwyd ac i lladdwyd i capten Siack Straw./

Y vlwyddyn honn i danfonodd y brenhin Syr Thomas Persi a llu o sawdwyr gantho i Acqwitayn i gynorthwyio Syr Robert Knols oedd Lieutenant yno, ac i orchvygu y wlad honno./

Y vlwyddyn honno i kynhalwyd kyphredin eisteddfod yn tre Gonstans ac i danvoned yno o Loegyr Richard Iarll Warwic a thri Esgob a llawer o ddoctoried a marchogion ac ysgwieiried hyd yn wythgant o veirch ac ynn yr Eisteddfod honn i barnwyd am heresi Iohn Wiclyph, Iohn Hwss a Ierom o Braga

Pan oedd oed Crist 1414. i kynhalwyd parlment yn Leycestr ac yno i gwnaethbwyd llawer o acts da a chyfreith ac y mysc materion ereill i rhoed bil yn erbyn yr eglwysswyr ac yn debic i gymryd lle./

Pan oedd oed Crist 1428. i rhoed sawd wrth dref Orliawns a Syr Iohn Phostolph a llu gantho aeth o Baris tu ac yno a bwyd gantho ac yna ar y phordd i kyfarvu llu or Phrancod ac ef ac yn ol hir ymladd i syrthiodd y maes ir Saesson ac yno i llas or Phrancod .25. cant ac i dalwyd xij cant yn garcharorion./

Pan oedd oed Crist 1428. i rhoed sawd wrth dref Orliawns a Syr Iohn Phostolph a llu gantho aeth o Baris tu ac yno a bwyd gantho ac yna ar y phordd i kyfarvu llu or Phrancod ac ef ac yn ol hir ymladd i syrthiodd y maes ir Saesson ac yno i llas or Phrancod .25. cant ac i dalwyd xij cant yn garcharorion./

Pan oedd oed Crist 1429. i torrodd y sawd wrth Orliawns ac ir ennillwyd llawer o drefydd a chestyll nid amgen Geneuile Menin a Phort a .5. mil o wyr oedd gan arglwydd Talbot a their mil arhugein or Phrancod ac yno i dalwyd yn garcharorion arglwydd Talbot ac arglwydd Scals ac eraill ac or Saesson i llas hyd xij cant A hynny a vu lawen gan Ddolphyn ac eraill oi ran ef./

A phan glybu y Duc o Betphord hynn ef a wnaeth lu angyrriol i vaint o Saesson a Normaniaid ac a ganllynodd [~ ganlynodd ] y Dolphyn o le i gilydd hyd pan ddauth i Semles barr lle y gwelai y lluoedd bob vn i gilydd ac yno ir arrhoessont ddeuddydd a dwynos ac yno megis Capten llwfr ar hyd nos i kilodd y Dolphyn i dre Bray. A phan Regal Phrainc rhac na allai ymddired i wyr Paris ef a ymadewis a Dolphyn ac a ddauth i Baris./

A phan glybu y Duc o Betphord hynn ef a wnaeth lu angyrriol i vaint o Saesson a Normaniaid ac a ganllynodd [~ ganlynodd ] y Dolphyn o le i gilydd hyd pan ddauth i Semles barr lle y gwelai y lluoedd bob vn i gilydd ac yno ir arrhoessont ddeuddydd a dwynos ac yno megis Capten llwfr ar hyd nos i kilodd y Dolphyn i dre Bray. A phan Regal Phrainc rhac na allai ymddired i wyr Paris ef a ymadewis a Dolphyn ac a ddauth i Baris./

Y vlwyddyn honn i gwnaethbwyd Iarll Warwic yn Regal yn Phrainc ac i diswyddwyd y Duc o Iork oed Crist yno 1438./

brenhin i llas y Duc o Somersed ac Iarll Northwmberlond ac arglwydd Staphord ac wyth mil y chwanec ar Duc o Iork a dduc y brenhin yn anrhydeddus i Lundain ac yno i gwnaethbwyd y Duc o Iork yn arglwydd Protector y Deyrnas ac ar y brenhin./

Oedran Crist .1460. Harri .6.ed .38. i gwnaeth y Duc o Iork lu anveidrol o Gymru a gwyr y Nordd ac Iarll Warwic a ddauth a llu mawr o Galais ac yn agos i Lwdlo ymordyr Cymru i bu rhyngthun vaes a thu ac yno i dauth y brenhin ar duc o Somersed a llu aruthur ganthun ar nos kyn y vattel i kilodd Andro Trolop o ddiwrth y Duc o Iork at y brenhin ar nos honno y kilodd y Duc ehun ac ir aeth i Iwerdd on ac Iarll Warwic a Salsbri i Ddefnsir ac o ddyno i Galais./

Y vlwyddyn honn I gwnaethbwyd y Duc o Somersed ieuank yn gapten yng Halais ond pan ddoeth ef yno ni chae ef ddyfod ir dref eithr yn dda gantho gymryd y Geins gan yr Iairll oedd yno oi vlaen ef./

Y vlwyddyn honn I gwnaethbwyd y Duc o Somersed ieuank yn gapten yng Halais ond pan ddoeth ef yno ni chae ef ddyfod ir dref eithr yn dda gantho gymryd y Geins gan yr Iairll oedd yno oi vlaen ef./

Y vlwyddyn honn i dauth Iarll y Mars ac Iarll Warwic ac i tiriyssont yn Sandwits ac i daethan i Lundein lle i cressawyd yn anrhydeddus A chwedi hynny ir aethont a phump mil arhvgein o lu ganthun i gyfarvod ar brenhin yr hwnn oedd ai lu gantho yn emyl Norddhampton ac yno i bu yr maes ac yno i syrthiodd y maes i Iarll y Mars ai barti ac o du yr brenhin i llas y Duc o Bwckingam ac Iarll Salsbri a dec mil y chwanec o Saesson./

Y vlwyddyn honn i dauth Iarll y Mars ac Iarll Warwic ac i tiriyssont yn Sandwits ac i daethan i Lundein lle i cressawyd yn anrhydeddus A chwedi hynny ir aethont a phump mil arhvgein o lu ganthun i gyfarvod ar brenhin yr hwnn oedd ai lu gantho yn emyl Norddhampton ac yno i bu yr maes ac yno i syrthiodd y maes i Iarll y Mars ai barti ac o du yr brenhin i llas y Duc o Bwckingam ac Iarll Salsbri a dec mil y chwanec o Saesson./

ar darn arall or llu a gilodd ac a ydewis [~ adewis ] y brenhin ehunan ar Duc o Somersed ar vrenhines ai mab a gilodd i Esgobaeth Ddurham Ac yn ol y maes hwnn ydd aeth Iarll y Mars ar brenhin i Lundein ac yno i gwnaethbwyd Parlment ac yn y Parlment hwnnw i gwnaethbwyd y Duc o Iork yn aer apparawns ai heyrs ynn i ol yntau./

Gwedi yr maes hwnn pann glybu y brenhin ar vrenhines ddyfodiad Iarll y Mars a Iarll Warwic a llu aruthur o vordr Cymru ganthun kymryd i siwrnai a wnaethont tu ar Nordd. Ar Ieirll aeth i Lunden ac yno drwy vndeb vrddas Lloegr ar kyphredin Edward Iarll y Mars a griwyd ynn vrenhin y 4ydd dydd o vis Mawrth oed Crist .1460.

Pan griwyd Edward yn vrenhin efo a ganllynodd [~ ganlynodd ] vrenhin Harri .6.ed tu ac Iork ac a gyfarvu ai lu yn y lle a elwir Towton ac yno i bu vaes kreulon rhyngthun ond Edward ai hennillodd. Ac yn y maes hwnnw i llas chwe mil arhugein a seithgant ac yno i lladdwyd Iarll Northwmberlond ac Iarll Westmerlond ac arglwydd Cliphord a llawer ychwanec ar brenhin Harri a gollodd i gyd ac a gilodd or Deyrnas gwedi teyrnassu dair blynedd arbymthec arhugein a chwe mis./

Pan griwyd Edward yn vrenhin efo a ganllynodd [~ ganlynodd ] vrenhin Harri .6.ed tu ac Iork ac a gyfarvu ai lu yn y lle a elwir Towton ac yno i bu vaes kreulon rhyngthun ond Edward ai hennillodd. Ac yn y maes hwnnw i llas chwe mil arhugein a seithgant ac yno i lladdwyd Iarll Northwmberlond ac Iarll Westmerlond ac arglwydd Cliphord a llawer ychwanec ar brenhin Harri a gollodd i gyd ac a gilodd or Deyrnas gwedi teyrnassu dair blynedd arbymthec arhugein a chwe mis./

Oed Crist 1467. I kwnnodd Iarll Warwic ynn erbyn y brenhin ar duc o Glarens brawd y brenhin gid ac ef. Ac Archesgob Iork Markuys Mowntaguw i vrodyr ar Iarll ar duc o Clarens aeth i Galais ac yno i priododd y Duc verch Iarll Warwic

maes hwnn i dauth gwyr y Nordd i Warwic lle ir oedd yr Iarll ar Duc o Clarens gwedi kynnull llu mawr a brenhin Edward ai bower ynte a ddauth yn i herbyn ond yn ddirybudd yr Iarll ar hyd nos aeth am benn camp y brenhin ac a ddalodd y brenhin, ac ai danfonodd i Vudylham castel yngharchar yn Iork Sir at Archescob Iork brawd yr Iarll ac yno drwy gyngor a nerth Syr Wiliam Stanley a Syr Thomas Borowgh i diangodd or carchar ac i Lundein i dauth ac i kynnullodd lu mawr Ac yno i kyfarvu ac arglwydd Wels a llu mawr gantho ynte ar brenhin a dduc y maes ac yno i llas dec mil ynn y lleiaf a thorri penne arglwydd Wels a Syr Robert Wels i vab a Syr Robert Demok a llawer y chwanec ar maes hwnn a elwir los coat Phild. achos gwyr Lincol Sir a vyrrodd i siackedi ac a gilodd./

maes hwnn i dauth gwyr y Nordd i Warwic lle ir oedd yr Iarll ar Duc o Clarens gwedi kynnull llu mawr a brenhin Edward ai bower ynte a ddauth yn i herbyn ond yn ddirybudd yr Iarll ar hyd nos aeth am benn camp y brenhin ac a ddalodd y brenhin, ac ai danfonodd i Vudylham castel yngharchar yn Iork Sir at Archescob Iork brawd yr Iarll ac yno drwy gyngor a nerth Syr Wiliam Stanley a Syr Thomas Borowgh i diangodd or carchar ac i Lundein i dauth ac i kynnullodd lu mawr Ac yno i kyfarvu ac arglwydd Wels a llu mawr gantho ynte ar brenhin a dduc y maes ac yno i llas dec mil ynn y lleiaf a thorri penne arglwydd Wels a Syr Robert Wels i vab a Syr Robert Demok a llawer y chwanec ar maes hwnn a elwir los coat Phild. achos gwyr Lincol Sir a vyrrodd i siackedi ac a gilodd./

ar Duc o Clarens gwedi kynnull llu mawr a brenhin Edward ai bower ynte a ddauth yn i herbyn ond yn ddirybudd yr Iarll ar hyd nos aeth am benn camp y brenhin ac a ddalodd y brenhin, ac ai danfonodd i Vudylham castel yngharchar yn Iork Sir at Archescob Iork brawd yr Iarll ac yno drwy gyngor a nerth Syr Wiliam Stanley a Syr Thomas Borowgh i diangodd or carchar ac i Lundein i dauth ac i kynnullodd lu mawr Ac yno i kyfarvu ac arglwydd Wels a llu mawr gantho ynte ar brenhin a dduc y maes ac yno i llas dec mil ynn y lleiaf a thorri penne arglwydd Wels a Syr Robert Wels i vab a Syr Robert Demok a llawer y chwanec ar maes hwnn a elwir los coat Phild. achos gwyr Lincol Sir a vyrrodd i siackedi ac a gilodd./

Y vlwyddyn honn ir aeth Iarll Warwic ar duc o Clarens i Phrainc ac yno i buon ynghylch chwe mis ac yno i dauth Iarll Warwic ar duc o Clarens ac Iarll Penvro ac arglwydd Rhydychen ar kyphredin a ddauth attun ac Edward a gilodd i Phlandrs at y Duc o Byrgwyn a brenhines Elsabeth ai mab Edward a gymerth Seintwari ynn Westmestr ______

Y vlwyddyn honn ir aeth Iarll Warwic ar duc o Clarens i Phrainc ac yno i buon ynghylch chwe mis ac yno i dauth Iarll Warwic ar duc o Clarens ac Iarll Penvro ac arglwydd Rhydychen ar kyphredin a ddauth attun ac Edward a gilodd i Phlandrs at y Duc o Byrgwyn a brenhines Elsabeth ai mab Edward a gymerth Seintwari ynn Westmestr ______

Oed Crist 1470. i kyfarvu vrenhin a brenhin Harri yn i gwmpeniaeth ac Iarll Warwic Dduw Pasc y Marnad Phild dec milltir o Lundein ac yno rhyngthun i bu vaes kreulon ar gore a gafas brenhin Edward ac yno i llas Iarll Warwic a elwid Richard Nevyl a Markuys Mowntaguw i vrawd a dec mil ychwanec./

Oed Crist 1470. i kyfarvu vrenhin a brenhin Harri yn i gwmpeniaeth ac Iarll Warwic Dduw Pasc y Marnad Phild dec milltir o Lundein ac yno rhyngthun i bu vaes kreulon ar gore a gafas brenhin Edward ac yno i llas Iarll Warwic a elwid Richard Nevyl a Markuys Mowntaguw i vrawd a dec mil ychwanec./

Ac ar vyrr ynn ol y maes hwnnw i kymerth brenhines Margred Seintwari y Mewley yn Hamsir ac atti i dauth y duc o Somersed ac Iarll Defnsir a llawer y chwanec o lu a brenhin Edward a llawer llu mawr gantho a ymgyfarvu ac wynt yn emyl Tewksbri ac yno i bu vaes creulon rhyngthun ond brenhin Edward ai duc a brenhines Margred a ddalwyd ac a roed ac Edward i mab gerr bronn y brenhin a vwrdrwyd yn gwilyddus./

Y vlwyddyn honn i bu varw y brenhin Harri .6.ed ac ai gorph i douthbwyd or twr gwynn i Bowls ac yno i bu noswaith ac medd rhai Richard duc o Gloseter ai lladdodd a dager brawd Edward vrenhin oedd y Duc

Pan oedd oed Crist 1488. i lladdodd kyphredin y Nordd Iarll Northwmberlond. Ar vlwyddyn honno i bu vaes yn Phlawndrs rhwng arglwydd Dawbnee ac arglwydd Morley a las yno./

Pan oedd oedran Crist .1512. I torred penn Edward Dela pwl ac i danfoned Marqwys Dorsed i Spayn a dec mil o lu gantho ac yno i gwnaeth lawer o ddrwc yn Gien ac ar ddydd gwyl Saint Lawrens i llosgodd y Regent ar Karrik y rhai oedd ddwy aruthr o vaint./

Ar vlwyddyn honn i dauth Siames brenhin Scotlond i Loegr a chan mil o lu gantho y nawed dydd o vis Medi ac i pwyntiwyd maes rhyngtho ac arglwyddi o Loegyr nid amgen arglwydd Tressorer ac arglwydd Haward a marchogion vrddolion a boneddigion ambenn hynny ar maes a vu yng Krakmor dwy villtir o Northampton ac yno i llas Siamys brenhin Scotlond ac vnarddec o Ieirll y Scotlond a thri o Esgobion a phedwar arddec o varchogion vrddolion a deuddec mil o voneddigion a chyphredin am benn hynny o Scotlond./

Ar vlwyddyn honn vis Mai i kwnnodd prentissied Llunden yn erbyn gwyr dieithr oedd yno ac am hynny i colled llawer o honun ac i dauth y rhann arall o honun i Westmestr a chebystre am i gyddfeu ac i pardynwyd. Ar .24. dydd o Vai ydd aeth brenhines y Scotlond tu ac adref./

Oed Crist .1520. I torred penn y Duc o Bwckingam y .22. dydd o Vai. Y mis yr aeth y Cardinal i Galais i geisso heddwch rhwng brenhin Phrainc ar Emperodr ac yno i tarriodd hyd vis Rhacvyrr heb nes i heddwch

Oed Crist .1521. y chweched dydd o vis Mehevin i dauth yr Emperodr i Lunden ac o Lunden ir aeth i Winsor ac yno i gwnaethbwyd yn varchoc or gardys Ac o ddyno i Sowthampton a thross y mor y Yspaen ar amser hwnnw Iarll ______ arglwydd Admiral a losges Morlais ym Bruttaen ac yno i tiriodd yng Calais ac o ddyno i Bickardi ac yno i Llosges gestyll a threfi Ac a rodd wrth Heldyng ond y min gayaf oedd i kwnnodd i sawd ac i dauth adref./

Oed Crist .1521. y chweched dydd o vis Mehevin i dauth yr Emperodr i Lunden ac o Lunden ir aeth i Winsor ac yno i gwnaethbwyd yn varchoc or gardys Ac o ddyno i Sowthampton a thross y mor y Yspaen ar amser hwnnw Iarll ______ arglwydd Admiral a losges Morlais ym Bruttaen ac yno i tiriodd yng Calais ac o ddyno i Bickardi ac yno i Llosges gestyll a threfi Ac a rodd wrth Heldyng ond y min gayaf oedd i kwnnodd i sawd ac i dauth adref./

Oed Crist .1521. y chweched dydd o vis Mehevin i dauth yr Emperodr i Lunden ac o Lunden ir aeth i Winsor ac yno i gwnaethbwyd yn varchoc or gardys Ac o ddyno i Sowthampton a thross y mor y Yspaen ar amser hwnnw Iarll ______ arglwydd Admiral a losges Morlais ym Bruttaen ac yno i tiriodd yng Calais ac o ddyno i Bickardi ac yno i Llosges gestyll a threfi Ac a rodd wrth Heldyng ond y min gayaf oedd i kwnnodd i sawd ac i dauth adref./

Yr ail vlwyddyn i kwnnodd arglwydd Kildar ac i rhyfelodd ynn erbyn y brenhin ac i lladdodd Esgob Dulun ac yno idd yrrodd y brenhin Syr Wiliam Skevington./

Pan oedd oed Crist 1540. yr .28. dydd o vis Gorphennaf Thomas Cromwel Iarll Essex ac arglwydd Water Hwngerphord a dorred i penne ynn y Twr hyl am dresson. Ac oni bai vynny o Dduw hynny e drigse Richard ap hoel esqwier a Sersiant of arms a Sion Lloyd mab dd ap hoel ddu gwr bonheddic a Hoel ap Syr Mathew prydydd a gwr g. a deuddec ychwanec o wyr Dyphryn Tyveidad am ovyn i kyfraith ac yno i gwnaeth Hoel y ddau Englyn hynn nid amgen./

Yr .8.ed dydd o Awst y prioded y brenhin ac arglwyddes Catrin Haward kares y duc o Norpholk ond ni hir byrrhaodd honno hefyd ac yno i darfu y kasgyl ir tylodion

Ar .28.en dydd i torred penn arglwydd Leonard Gray am lawer o draeturiaeth a wnaethoedd ef yn Iwerddon penn vuassai Ddebiti ir brenhin yno./

Pann oedd oedran Crist 1544. ar .36. o Harri 8ed i danfonodd y brenhin lu i Lith ac y Scotlond ac i lladdyssont ac i dunustryssont y wlad heb arbed na thref na chastell na dyn. Ac yn Lith i gwnaethbwyd pump a deugein o varchogion. Ar vlwyddyn honn i danvoned llu i Phrainc ac i ddauth [~ ydd aeth ] y brenhin ehun yno

Y vlwyddyn honn i rhodd y brenhin sawd wrth Vwlen nid amgen y 14. dydd o vis Gorphenna idd auth o Ddofyr i Galais ar .15.ed o Galais i Vorgeissyn ac yno i campiodd noswaith ar .16.ec wrth Vwlen ac yno i campiodd ar du /

Y vlwyddyn honn i rhodd y brenhin sawd wrth Vwlen nid amgen y 14. dydd o vis Gorphenna idd auth o Ddofyr i Galais ar .15.ed o Galais i Vorgeissyn ac yno i campiodd noswaith ar .16.ec wrth Vwlen ac yno i campiodd ar du /

Y .14. dydd o vis Medi i hagored pyrth y dref ar dri ar y gloch gwedi hanner ______ ac yno i dechreusson ddyfod allan ac hyd yn saith ar y gloch or nos i pyrhaesson [~ parheusont ]. Ac yno ir oedd o wyr a gwragedd a meibon a merched 4000. ac o hynny 1500. ynn abl i ymladd a chanthun ir aeth a allyssont i ddwyn ai kephyle ai gwarthec ac a allen i ddwyn. ar brenhin a roes vddun o nerth i ddwyn i heiddo ganthun .75. gwagen

Y .14. dydd o vis Medi i hagored pyrth y dref ar dri ar y gloch gwedi hanner ______ ac yno i dechreusson ddyfod allan ac hyd yn saith ar y gloch or nos i pyrhaesson [~ parheusont ]. Ac yno ir oedd o wyr a gwragedd a meibon a merched 4000. ac o hynny 1500. ynn abl i ymladd a chanthun ir aeth a allyssont i ddwyn ai kephyle ai gwarthec ac a allen i ddwyn. ar brenhin a roes vddun o nerth i ddwyn i heiddo ganthun .75. gwagen

Yr .8.ed dydd o hydref i dauth Dolphyn o phrainc a phower mawr gantho a champio y Morgeisseyn a danfon i drwmpeter a chann march gid ac ef tu a Bwlen ac a ddeuthont lle buyssei y brenhin ynn campio ar Trwmpeter a ddauth wrth Vwlen iat ac a ganodd i Drwmpet i geiso dyfod at arglwydd Debiti ac yno i tariodd o naw ar y gloch kynn hanner hyd dau ar y gloch gwedi hanner. ac i hagorwyd y porth iddo ac i dauth gerr bronn arglwydd Debiti ac a ddowod /

Yr .11. dydd o Hydref i dauth toryf aruthr o longau ar y mor i ymddangos ynghyfer tre Vwlen ac yno i harroesson ddau ddiwrnod mywn golwc ir dref. Ac o ddiyno i hwyliysson rhwng Bwlen a Chalais i ymofyn am i meistyr y Dolphyn o Phrainc./

Gorllewin i dre Vwlen tu draw ir hafyn lu o ddeunaw mil o Phrancod ac yno i campiysson ddec diwrnod ar chweched dydd o vis Chwefrol i gyrwyd i gilo. Ac Iarll Harphord ai gwmpeini ai dyrrodd ac arglwydd Admiral oedd Ddebiti y Mwlen ac heb ladd mawr o Loegyr a lladd llawer or Phrancod./

oedd y brenhin ac ar y phordd kynn i ddyfod yno i kyfarfu y brenhin ac ef a thrugein a phumcant o wyr mywn siackedi o velued vn lliw gid ac ef a siacked y Prins gwedi i brodrio ac aur ai llewys o aur dilin. Ac yno i daethont i Hampton Cowrt at y brenhin Harri .8.ed a brenhines Gatrin a thrannoeth i torrodd ac i gwahanodd yr ost i ddangos bod heddwch

oedd y brenhin ac ar y phordd kynn i ddyfod yno i kyfarfu y brenhin ac ef a thrugein a phumcant o wyr mywn siackedi o velued vn lliw gid ac ef a siacked y Prins gwedi i brodrio ac aur ai llewys o aur dilin. Ac yno i daethont i Hampton Cowrt at y brenhin Harri .8.ed a brenhines Gatrin a thrannoeth i torrodd ac i gwahanodd yr ost i ddangos bod heddwch

A chwedi hynny i trigodd arglwydd Admiral ar brenhin ynghylch .6. diwrnod i gydwledychu ac ni welpwyd na chynt na chwedi dreiwmph na bankets nar vath vwmings nar vath riolti hyd yn oed yr rhai oedd ynn dwyn y tyrtsie mewn brethyn aur. ac yno ir aeth yr Admiral i Phrainc, gwedi cael dirfawr lawenydd a chresso a rhoddion ac anrhegion iddo ef ac ei gyfeillon ai gwmpeini

Llyma ddau Englyn a wnaeth ef yno i Syr Thomas Iohnes./

Yr .21. ar .22. Syr Thomas Seimer arglwydd Admiral Lloegr ynghefeillach Denelox Syr Antoni Kingston, Syr Pityr Carw. Knotts, a Sieley a galeinsiodd bawb at y Tylt ac yno i treiysson ehunen ynn debic i o ryfel ac o worsib

Mis Mowrth y vlwyddyn honn Syr Andro Dwdley Veis neu Vnder Admiral Lloegr ar y mor a ddalodd ddwy long a llawer o garcharorion ac a ddauth a hwynt i Orwel hafn ac yno i tariysson wrth blesser y brenhin

Y vlwddyn honn ddugwyl Valentein yn Pheuersham yngHent i mwrdrwyd Arden gwr bonheddic drwy vndeb a gwarth i wraic ac am hynny hi a losged yngHawnterbri ac vn a groced [~ groged ] mywn cadwyne yno a dau yn Pheuersham wrth gadwyne A gwraic a losged yn Smythphild ac yno hefyd Mosby ai chwaer a vygwyd am yr vn mwrdwr./

Y vlwddyn honn ddugwyl Valentein yn Pheuersham yngHent i mwrdrwyd Arden gwr bonheddic drwy vndeb a gwarth i wraic ac am hynny hi a losged yngHawnterbri ac vn a groced [~ groged ] mywn cadwyne yno a dau yn Pheuersham wrth gadwyne A gwraic a losged yn Smythphild ac yno hefyd Mosby ai chwaer a vygwyd am yr vn mwrdwr./

Pan ddalwyd y Duc o Northwmberlond yn Norwits ir oedd vrenhines Mari yn Phramingham yn Swydd Swpholk ac o ddi yno i dauth y trydydd dydd o Awst i Lundein ac ir Twr gwynn i gymryd meddiant. a thra oedd i gras hi yno hi a ryddhaodd o garchar y Duc o Norpholk a Doctor Gardiner Esgob Winsiestr ac arglwydd Cowrtney ac Esgob Durham ac Esgob Sisiestr ac Esgob Caervrangon ac esgob Llundein a llawer y chwanec

Pan ddalwyd y Duc o Northwmberlond yn Norwits ir oedd vrenhines Mari yn Phramingham yn Swydd Swpholk ac o ddi yno i dauth y trydydd dydd o Awst i Lundein ac ir Twr gwynn i gymryd meddiant. a thra oedd i gras hi yno hi a ryddhaodd o garchar y Duc o Norpholk a Doctor Gardiner Esgob Winsiestr ac arglwydd Cowrtney ac Esgob Durham ac Esgob Sisiestr ac Esgob Caervrangon ac esgob Llundein a llawer y chwanec

Ac a roessont gri ymddiphynniant hwy y Deyrnas rhac yr y Spaeniards a dieithred eraill a thybied y kaen ganllyn [~ ganlyn ] a sevyll yn i hanghrediniaeth a goresgyn brenhines Mari a diley y phydd gatholic ac yno i dauth y Traeturiaid hynn i Rotsiestr ac yno i dauth attun yn gystal rai a anyssid o vaes Kent ac yngHent nid amgen Robert Rwdston. Cwtbert Vychan Water Mantels, Kneuet, Godphrey a llawer ychwanec ac er a ddauth attun o bob tir etto er hynn Cawnterbri a vu gowir yn gymaint a thrwy borth Duw a synwyr a gwroleth Iohn Twein Maer ai gyd vrodyr ac aldermen y Dref a nerth a chynhorthwy kowiried eraill ymddiphynnwyd y Dre hyd nad aeth vn o honi erioed at Weiat nac at vn oi barti

Ac a roessont gri ymddiphynniant hwy y Deyrnas rhac yr y Spaeniards a dieithred eraill a thybied y kaen ganllyn [~ ganlyn ] a sevyll yn i hanghrediniaeth a goresgyn brenhines Mari a diley y phydd gatholic ac yno i dauth y Traeturiaid hynn i Rotsiestr ac yno i dauth attun yn gystal rai a anyssid o vaes Kent ac yngHent nid amgen Robert Rwdston. Cwtbert Vychan Water Mantels, Kneuet, Godphrey a llawer ychwanec ac er a ddauth attun o bob tir etto er hynn Cawnterbri a vu gowir yn gymaint a thrwy borth Duw a synwyr a gwroleth Iohn Twein Maer ai gyd vrodyr ac aldermen y Dref a nerth a chynhorthwy kowiried eraill ymddiphynnwyd y Dre hyd nad aeth vn o honi erioed at Weiat nac at vn oi barti

Y .6.ed dydd o vis Chwefrol ir aeth Weiat i Gingston dros y dwr ac yno ar nos kynn hynny i kilodd llawer o ddiwrtho ac ef aeth phwrdd dduw merchyr y lludw y .7.ed dydd o vis Chwefrol efo ai barti a ymlidwyd rhyd [~ ar hyd ] y meyssydd ac a ddalwyd ond Weiat aeth kynn hynny i Siaring Cross ac i Phlit Strit kynn i ddala a vuassai yn Lwdgat a phan welas y porth yn gayad e droodd drychefn. a Chnevet megis traetur a saethodd gwnn at y Cowrt gat ar Rebel hwnn a ddechreuwyd yngHent a Defnsir trwy Syr Gawen Carw Syr Pityr Carw, Gibbs, Champernham ac eraill a Syr Pityr Carw a

Harri Islye yn dyvod at Weiat a gyfarfu arglwydd Abergeyni a Mastr Warham a Wiliam Sentler ac ef ac ynteu a ddiangodd i Hamsir ac yno i dalwyd mywn dillad Llongwr ai wyneb gwedi anphurfo a glo ac a thom ac velly y dauthbwyd ac ef i Lundein./

o vis Gorphennaf i herbynnwyd i Winsiestr ac ir mynstr i ddauth [~ ydd aeth ] kynn kymryd i letty ac yno Esgob Winsiestr a thri o Esgobion eraill ar opheiriaid ar gwyr ar plant a phrophessi ai kope amdanunt a phedair croes oi blaen yn i erbynn y mywn./

Y .24. dydd ynghylch tri ar y gloch gwedi hanner i dauth ef oi letty ar i draed ac arglwydd Stiwart ac Iarll Derbi gid ac ef ac Iarll Penfro a llawer o Ieirll a gwyr mawr eraill oi vlaen ac ar i ol ac ynte wrtho ehun ynn y kanol ac velly ir aeth ir Cowrt ac yno i tariodd ychydic ac o ddyno ydd aeth ir Mynstr ar vam Eglwys i Osber./

A phann ddarfu y brenhin ar vrenhines aeth law yn llaw ar ddau gleddau oi blaen ac y Stad Lloegyr yn waetio arnun ir Cowrt. Ar .18.ed dydd o vis Awst i dauth y brenhin ar vrenhines i blas y Duc o Swpholk yn Sowthwerk ac i kinowsson yno a chwedi kinno yno i marchokaessont drwy bont Lundein./

A phann ddarfu y brenhin ar vrenhines aeth law yn llaw ar ddau gleddau oi blaen ac y Stad Lloegyr yn waetio arnun ir Cowrt. Ar .18.ed dydd o vis Awst i dauth y brenhin ar vrenhines i blas y Duc o Swpholk yn Sowthwerk ac i kinowsson yno a chwedi kinno yno i marchokaessont drwy bont Lundein./

A thrwy Lunden ac o gwmpas yr heolydd i rhoed brethynneu mawr werthoc a chloth o Raens a brethyn aur a brethynn arian a llawer o bagiwns a chwarye a chanue o glod a moliant ac anrhydedd ir brenhin ar vrenhines ac yno i herbynnwyd i Eglwys Bowls ac yno Esgob Llundein ai cressawodd yn vchelwriedd ac yn anrhydeddus a chwedi gwneuthur i gweddi i marchokayssont i Westmestr/.

A thrwy Lunden ac o gwmpas yr heolydd i rhoed brethynneu mawr werthoc a chloth o Raens a brethyn aur a brethynn arian a llawer o bagiwns a chwarye a chanue o glod a moliant ac anrhydedd ir brenhin ar vrenhines ac yno i herbynnwyd i Eglwys Bowls ac yno Esgob Llundein ai cressawodd yn vchelwriedd ac yn anrhydeddus a chwedi gwneuthur i gweddi i marchokayssont i Westmestr/.

Y vlwyddyn honn arglwydd Siawnsler Lloegr, arglwydd Harri Iarll Arndel, arglwydd Paged aeth dros y mor i Galais ac yn agos i Vark i buon yn Embassators yn trettio am heddwch y rhwng yr Emprowr a brenhin Phrainc ac arglwydd Cardnal oedd yno ac adref i troessant a phallu yr heddwch