Adran or blaen |
Gwae yntwy yr ynfydion * pan fu waith Faddon
Arthur ben-haelion y llafneu bu gochion
Gwnaeth a'r y alon gwaith gwyr gafynnion
Taliesin ben-Beirdd a'i cant.
Yn Llong-borth llas i Arthur,
Gwyr dewr cymmynynt a dur;
Amherawdr llywiawdr llafur,
Llywarch hên a'i cant.
Yn Llongborth y llâs Gereint,
Gwr dewr o goddir Dyfneint,
Hwynt-hwy yn lladd; gyd as lleddeint.
Llywarch hen a'i dywawt.
Tri meib i Rodri mywn tremyn eu câd
Cadell, 'Narawd, Merfyn:
Rhannu wnaeth yr hyn oedd yn
Rhoddiad, holl Gymru rhy'ddyn?
Wyth cant llawn a'i wrantu, pen rhinwedd
Pan y rhannwyd holl Gymru,
A saith deg llawn waneg llu
Eisioes oedd oed Jesu.
Rhannodd a gadodd er gwell, dawn ufudd,
Dinefwr, i Gadell,
Y mâb hunaf o'i stafell;
Pennaf o wyr pwy un well.
Anarawd gwastawd dan go' yn gyfan
A gâfas Aberffro:
A daioni Duw yno;
Fe biau breiniau a bro.
Gwir, gwir a ddywedir i ddyn, Paun ieuangc,
Powys gafas Merfyn.
Llyna'r modd yr adroddyn'
Treiir rhwng y tri wyr hyn
Dafydd Nanmor a'i cant.
Colles Cymru fawr gwawr gwreiddiaf,
Cyweithlon esgud gloywddydd glewaf;
Gwreiddlyw nid byw ba wnaf o'i golled!
Gwreiddlew hyged rhoddged rhwyddaf.
Gwr a lâs drosom gwr o oedd drosaf,
Gwr oedd dros Gymru hy y henwaf.
Gwrawl Lywelyn gwraf o Gymro:
Gwr ni charodd ffô i'r ffordd nessaf.
Gwr gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf:
Gwr gwrdd ei bebyll gwersyll gorsaf.
Gwreiddfab Gruffydd digraffaf; am reg,
Yn ddeddfau mawrdeg Nudd a Mordaf.
Gwr gayw-rudd gwr prudd fegis Priaf;
Gwr gwin yn frenin fyddin falchaf;
Gwr hylwydd ei glod gwr haelaf am draul;
Hyd y cerddai'r Haul i'r fan bellaf.
Gwr dig i ddistryw llyw llyseiddiaf;
Gwr dygn i alar, câr cywiraf;
Gwr cywirgoeth doeth detholaf o Fôn
Hyd yng Nghaerlleon y lle teccaf.
Bleddyn fardd a'i cant.
Pôb cantref pôb tref ynt yn treiddiaw,
Pôb tylwyth pôb llwyth y sy'n llithraw,
Pôb gwan pôb cadarn cadwed o'i law.
Pôb mâb yn ei grud y sy'n udaw;
Bychan lles oedd i'm am fy'n twyllaw,
Gadel pen arnaf heb pen arnaw;
Pen pan lâs ni bu gas Gymraw,
Pen pan lâs oedd lesach peidiaw.
Pen milwr pen moliant rhag llaw,
Pen dragon pen draig oedd arnaw.
Pen Llywelyn deg, dygn a braw,
I'r byd fod pawl haiarn trwyddaw
Gruffydd ap yr Ynad côch a'i cant.
Ir brig | Adran nesaf |