NOSWAITH..........1

kynn diwedd y noswaith ddigri \

NOSWEITHIE........1

vagad o nosweithie \

NWYFAU............1

na merched orwyllt ei nwyfau \

NYCHY.............1

yn wir i hir nychy \

NYDDU.............1

o elio gwlan ai nyddu i wlad \

NYTH..............1

ne bigo nyth llygoden \

NYTMIC............1

yno y sinsir a 'r Nytmic \

O.................321

Barddoniaeth rydd allan o lsg.

Rryw i wraig o naturiaeth \

O chais ddwyn klod am sadrwydd \

O chais fod yn gellweirus \

Llawn yw gwraig o ddryg addysg \

Llawn vydd gwraig o darhustra \

o drais a rrwysg a thraha \

ysgafn don llawn o faswedd \

llattai glud llawn o daeredd \

o thebyge i kae fowredd \

ai ddial o daw amser./ \

O mynni ditheu wrando \

er a welsoch o lyfrau \

o wraig a ddoeth ir goleu \

o dywyllwg ufferneu \

o deyrnas y dyrwestwr \

o gariad ar ei chwthwr \

o blith pryfed uffernol./ \

a wnaeth gwyr o filwri \

gymaint o wyr da eu kampau \

hi a wna lawer o ymdrwssio \

Hynn o wawd yr hen brydydd \

Barddoniaeth rydd allan o lsg.

O vlaen barnu darllean \

yr wythfed ben o Ifan \

o bechod nag ymarfer \

o hon i doeth Mareia \

o henwaed y brenhinoedd \

o lwyth Siwda ai kenedloedd \

o gyff Dafydd broffwyd Krist \

Pan oedd Mair dair o vlwyddau \

ag o honi yr addewid \

o Grist yr arglwydd Iessu \

i eni yn vab o gnawd merch \

o vlaen // ir deuddeg bostol \

gael o Elen lueddog \

vaint o verched nai henwi \

o elio gwlan ai nyddu i wlad \

oedd o lwyth Seth ap Addaf \

ag o rad Duw goruchaf \

o aur hen // am y llyfrau \

o ddig wrtho nas rroddai \

Llawn yw merch o rinweddau \

hi a wna lawer o chydig \

O bydd neb a chwenycho \

O daw gofyn a gwiriaw \

Terfyn Barddoniaeth rydd allan o lsg.

llyma symeth llyfr o deithie Syr Sion Mandefyl marchog vrddol, wedi i gyfieithio o Saesneg yn Gymraeg ar ddvll Araith ag a elwir yr athro yma ef:

llyma symeth llyfr o deithie Syr Sion Mandefyl marchog vrddol, wedi i gyfieithio o Saesneg yn Gymraeg ar ddvll Araith ag a elwir yr athro yma ef:

ple i buost o 'r wlad allan \

i lawer iawn o ynyssoed \

newyddion o 'r tyrnasse \

a welais o ryfeddode \

mewn llawer o dyrnasse \

am rai o 'r gwledydd penna \

a llawer o ryfeddodau \

ac a gyfeiriais o 'm blaen \

dec ar hugain o villtyroedd \

ac i mae braich o 'r mor \

Ac o amgylch y Groegdir \

i mae llawer o ynysdir \

ac yn un o 'r ynysse \

sydd ddec a thrugain o villtyroedd \

Mi a glowsswn lawer o son \

am y Sawden o Babilon \

ar saith vrenhiniaeth o 'r vath decka \

ac o vewn kastell Babilon \

yr oedd wyth mil o wyr kryfion \

ac yn un o 'i vrenhiniaethe \

oedd o vewn brenhiniaeth Dsuwdea \

ac o vewn kaere y dinas honn \

mae llawer iawn o drefi \

o Gaerselem siwrne dridie \

gynt o 'i hamgylch hithe \

ac yr oedd o 'r naill ystlys \

ac arni lawer o binagle \

a phedwar a deugain o bilere \

wedi i gweithio o 'i mewn yn bybur \

o vain marbl digon pur \

yr oedd kwetkie o 'r vath lana \

rhyw vorwyn o 'r dyffryn \

Ac nid ymhell o ddyna \

mae koedydd o 'r vath decka \

na mynd i 'r un o 'r rheini \

oedd o 'i hol yn llosgi \

o 'r vann hwnnw allan \

ni ddaw vo vyth o hono \

yr honn o 'i naturieth \

o haidd o 'r vath leia \

o haidd o 'r vath leia \

y doeth rhai o 'r gwyr penna \

ac aeth yn brenn o 'r tecka \

o vlaen i llygaid yna \

i weled llawer o ynyssoedd \

ac yn i hemyl vrynn o halen \

honn oedd gyflawn o yd a gwin \

honn oedd gyflawn o bob peth \

yn hir o amser yno \

i 'r un o 'r merchede \

a phob un o 'r llanckesse \

a vagen o 'r vath ore \

a tharian o 'r vath ore \

A llawer un o honyn \

rhac haul a glaw o 'r wybrenn \

lysowod o bum gwryd \

ac o vewn i hamgylchoedd \

mae pum mil o ynyssoedd \

Ac ymhob ynys o 'r rheini \

mae llawer iawn o drefi \

a hwnn nid oedd i ffydd o 'r gore \

lygod o 'r rhai mwyia \

Ac o vewn fforest Tombyr \

i mae llawer o bupyr \

o vewn tir Lomba \

deg a deugain o ddiwrnodie \

a llawer o lyssieue \

ac a yfe o honi hithe \

ai yn wych o bob klefyde \

y decka o 'r holl drefi \

allan o 'r bedd yn ddilwgwr \

Ac o bydde ymrysson \

Ac o vewn yr holl dyrnas \

nid arferir o briodas \

saith o vrenhiniaethe \

A llawer o lyssieue \

a 'r rheini o 'r vath ore \

ond aur ac arian o 'r gore \

o 'r un vettel wedi i weithio \

o vettel aur ac arian \

Ac o vewn ynys Pater \

o brenie i mae llawer \

a vydd val peillied o 'r vath ffeindia \

Ac a wnair o hono vara \

val o 'r gwenith o 'r wlad yma \

val o 'r gwenith o 'r wlad yma \

i mae llawer o goed gwenwynic \

o wragedd vo vydde i 'r brenin \

odd i ar y lann o 'r holl bysgode \

dair mil ar ddec o Oliffant \

a 'r rheini o 'r vath ore \

a llawer o honyn hevyd \

ni vedren ddim o 'r doedyd \

a llawer o wiberoedd \

a llawer iawn o nadroedd \

os un o honyn ni ddaw yno \

ni bydd o ffreind ddim iddo \

i gael o adar yr wybrenn \

o herwydd maen /yn/ kredu \

rhai o honyn heb ddim ffroene \

Mae gan bob un o honyn \

ddeubar o drecks y 'w galyn \

ac ynddi mae dwy vil o drefi \

a 'r rheini o 'r vath lana \

ac o vewn yr India vwia \

o vewn brenhiniaeth fansi \

yn ddec a deugain o villtyroedd \

O vewn tair milltir at honn \

ac arni ddeuddeng mil o bontydd \

i mae llawer o gristnogion \

lle mae /r/ gwyr o dair troedvedde \

ac o amgylch honn hevyd \

mae ugain milltir o hyd \

A deuddec porth o 'r glana \

a phedwar ar hugain o bilere \

yn i neuadd o 'r aur gore \

o aur a main gwerthvawr \

dair o wragedd priod \

a phob un o honun \

a 'r rheini o 'r vath ffeindia \

o aur o 'r vath bura \

o aur o 'r vath bura \

yw main gwerthfawr o 'r rhai penna \

o dywyssogion a barwnied \

a llawer o bennaethied \

ddim o 'r vath ore \

na /r/ Sawden o Babilon \

un o 'r avonydd mwia \

Ac a ddoethym o Gataia \

A thair milltir o honi \

na all neb ddim o 'i cherdded \

ddyfod allan o honi \

am vod o Grist yn prynnwr \

Ac a ddoeth kwmwl o 'r awyr \

ac o vewn y kwmwl etto \

o waith brenin y drigaredd \

ac o vewn i holl bower \

o wledydd i mae llawer \

ac o vewn y wlad honn \

mae llawer o drefi mowrion \

lle mae llawer o bethe \

a llawer o vain gwrthie \

Mae o vewn i dyrnassoedd \

ddeg a thrugain o vrenhinoedd \

a phob un o honun \

Ac o vewn dinas Suwsse \

mae dwy bel o aur o 'r fwia \

mae dwy bel o aur o 'r fwia \

o vewn yn gwlad ninne \

saith yn wir o vrenhinied \

a deg a thrugain o ddugied \

o ieirll yn i gwrt ynte \

ac o vewn y llys honn \

mae ugain o esgobion \

ac o serving men mae yno \

o vain gwrthie ac aur pur \

mae tair mil o wyr mewn arfe \

A dwy ddesgil o aur neu o arian \

A dwy ddesgil o aur neu o arian \

bob amser o 'i vlaen a ddygan \

ac ar un o 'r dysgle \

o 'i vlaen yn llawn o bridddir \

o 'i vlaen yn llawn o bridddir \

vor o 'r vath ryfedda \

a 'r rheini o 'r blassussa \

Ac o 'i vewn mae kreigie \

yn llawn o vain gwrthie \

o hanner dydd allan \

ni welir ddim o hono \

yr hynaf o 'r holl drefi \

lle mae assen un o 'r Kowri \

a deugain troedfedd o hyd ynddi \

yr honn ffos o 'i gweled \

mae ergid saeth ynddi o led \

a gwydyr gwynn a wnair o hono \

ac a vyddir o bell o wledydd \

ac a vyddir o bell o wledydd \

ac o 'i mewn yn wastadol \

Ond ystyn o hono yntey \

yn wastad o 'i mewn hithe \

o aur ac arian ddigawn \

o chwant yr aur melyn \

mae gwlad a gwyr o 'r mwia \

wyth ar hugain o droedfedde \

a wna lawer o riddvan \

o herwydd hwy a ddoedan \

i lawer o boen a thrallod \

yn lladd un o 'i gyffredin \

ddim o 'r help iddo ynte \

ddim o briodi i merched \

mae anifel o 'r vath decka \

ac ugain kufudd o hyd yn hwnnw \

ac ni chymer ddim o 'r vittel \

ac o vewn yr holl wlad \

Ac o vewn i holl drefi \

ac o gwmpas i therfyn \

Ac o vewn i holl goweth \

ac yn hynn o randir \

vod y bobl o 'r vath Dduwiola \

ni chaiff neb o 'm gwassanaeth \

yn y vlwyddyn ddau o amsere \

bob amser o 'i mewn hi \

ac o 'i mewn ymhob mann \

Ac o vewn yr ynysse hynny \

Ac nid ymhell o 'r rheini \

bedair avon o honi allan \

mae llawer o vain gwrthie \

drwy lawer iawn o wledydd \

A 'r rhann vwyiaf o 'i graian \

ac arni mae llawer o rinwedd \

y pedair avon o Baradwys \

ac o 'r rhai yma a henwyd \

a henwais o 'r blaen i chwi \

Na hyd yr un o 'r afonydd \

o waith Duw yn dovydd \

pob peth o vewn Rhuven \

o radd i radd bob un i ti \

er bod ddigon iddo o le \

gida llawer o ryfeddode \

a chanthun dair o bele euraid \

Ac o 'r tair pel yma \

a vwrir o vlaen henaint \

oni bo dyn o 'i vewn yn llosgi \

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

Ef a wnaethbwyd ac a ysgrifenwyd yr araeth vchod y dydd diwaethaf o fis mihefin oed krist yna /1586/ gann Rissiart ap Sion (o lanngynhafal ap Rhobert ap Grvffydd ap llewelyn ap Einion) allan o lyfr mawndefil / pob peth diniwed sydd dda o flaen yr owdvr penna / Terfynn y /22/ die o Chwefror oed krist /1610/ Barddoniaeth rydd allan o lsg.

blygeingwaith o 'r ty tafarn, \

dowaid i mi beth o 'th hanes \

O bum mewn tai gweigion \

dowaid yr achos o 'r dechreuad \

di a gai rann o 'm kyfrinach \

kadair a chlystoc o 'r vath ore \

a gwyr o gerdd yn gelfydd \

o law i law i roi /r/ delyn \

ac o bydde dyn afrolus [~ afreolus] \

o ddechreunos hyd y bore \

o gredicrwydd [~ garedigrwydd] yn wylo./ \

yn dewis kwrw o vlaen llefrith. \

a mwy no hynn o lawer, \

o ddigrifwch a mwynder./ \

A llawer o achossion beunydd \

vagad o nosweithie \

ac od oeddyt ti un o 'r rheini \

bydde vagad o 'r kwmpeini \

A rhai o 'r chwaryddion kardie \

Gwell i gwedde i ti o geubrenn \

ffei ffei o 'r kyngor hwnnw \

gael o 'r galon i hamkan \

Duw Iessu o 'r nef a 'm katwo \

er vy mod yn dyfod o 'r dafarn \

O gyfrwystra yr wyt velly \

i mae eraill o 'th gymdeithion \

Ymorweddiad pawb o 'r untu \

o vewn y dafarn obru \

nis down i o benn o 'i treuthu./ \

nis down i o benn o 'i treuthu./ \

ac eraill o 'r man gyrtie. \

o vewn i lyfr y 'w hentrio./ \

A rhai yno o ddifri \

hynn oedd y 'w plith o gelfyddyd \

y rhann vwya o achossion \

a 'r a glowais i o gwynion \

O chait ti a 'th vath ych kredu \

Kynn diwedd hynn o ymswn \

ac o bydde gantho arian \

ni byddi varw byth o henaint \

Ac am a wneuthum o gamwedde \

llyma ddiwed hymn o 'mddiddan [~ ymddiddan] \

Ac fal hynn y terfyna yr ymddiddan hwnn rhwng yr Wtresswr a 'r Dvllvan, Ddywllyn kyntaf o 'r Grawys glan oet krist 1610./