YNA..................3

yna mae pob un yn gosod ei offrwm ar garn o goed, a phan ddel yr haul yn ddigon uchel, mae 'r plant yn ei dano oddiamgylch, ac yn ei losgi, tra mae 'r milwyr yn dawnsio ac yn canu, yr hen bobl yn bloeddio ar yr ysprydion drwg, ac yn cynnyg iddynt bibau o thybacco;

yna, hwy a benlyniant, ac a weddiant am i 'r haul eu bendithio hwynt, a 'r cyfryw ffrwythau ag y maent yn eu hoffrymmu iddo.

yna y bydd i 'r angel Michael bwyso 'r holl eneidiau mewn clorian.

YNDDI................3

maent yn ymolch ynddi o bur addoliad, ac yn mynych daflu iddi fel yn offrwm, ddarnau o aur ac arian.

a thra maent yn ymdrochi ynddi, maent yn dala gwellten fer rhwng eu bysedd.

Mae y rhai mwyaf gwybodus o honynt yn credu fod un Duw ag sydd goruwch y cwbl, ac yn cyfrif iddo waith y greadigaeth, a llywodraeth pob peth ag sydd ynddi;

YNDDO................5

nid ydynt yn meddwl dim arall, ond eu bod hwy yn tybied fod enaid Elias, Jeremia, neu un o 'r hen brophwydi, wedi ei ddanfon ynddo.

ac na allasai un llyfr gynnwys ei holl weithredoedd a 'i ymadroddion ynddo.

Meddyliau y rhai ag sydd yn cael eu cyfrif yn bobl fwyaf deallus ymhlith y Tibetiaid yw, pan fyddo 'r Grand Lama mewn wyneb i farw, naill ai o ran oedran neu o ryw glefyd, nad yw ei enaid ond gadael ei hen sych gyfanneddiad i edrych am un arall mwy ifangc a gwell i drigfannu ynddo, yr hyn sy 'n cael ei ganfod yn fynych gan rai o 'r Tayshoo Lama mewn un arall.

ac nad yw pechod yn gwreiddio ynddo mor belled, fel na's gellid trwy iawn drefn ac arferiad ei lwyr chwynnu a 'i ddiwreiddio ymaith o hono, os na fydd yr enaid yn llwyr wrthwyneb:

Mahomet, wedi dala sulw manol ar yr amrywiol sectau, a 'r ymraniadau ag oedd rhwng yr Iuddewon a 'r Crist'nogion, a feddyliodd ynddo ei hun fod yn dra hawdd, trwy ychydig o ddeheurwydd, godi crefydd newydd, a gwneuthur ei hun yn archoffeiriad o honi i lywodraethu 'r bobl.

YNDDYNT..............1

Yr oeddent hefyd yn credu, fod rhyw ysprydion yn cyfaneddu ynddynt yn yr un dull ag y mae eneidiau dynion yn cyfaneddu yn eu cyrph daearol;

YNG..................11

yr hwn hefyd oedd eu harweinydd o dir y caethiwed yng wlad yr Aipht, i 'w dwyn i feddiannu 'r addawedig wlad (ag oedd i fod yn gysgod o 'u tragywyddol ddedwyddwch) sef gwlad Canaan.

rhoddi y gyfraith i Moses ar fynydd Sinai, eu sefydlu yng wlad Canaan dan lywodraeth Josua, adeiladu teml Salomon;

Y parodrwydd i addoli 'r llo aur wrth fynydd Sinai, sy 'n rhoi achos i feddwl eu bod yn euog o 'r un ffieidd-dra yng wlad yr Aipht:

Ac yn yr 862 o flynyddau y buant yn aros yng wlad Canaan, cyn eu caethiwo gan y Caldeaid, hwy a lithrasant bedair gwaith ar ddeg o leiaf i eilun-addoliaeth.

Canys yr angenrheidrwydd o Gyfryngwr rhwng Duw a dyn oedd, fel y gellid meddwl, yn farn gyffredinol, wedi gwreiddio yng nghalonnau holl ddynolryw mor fore a 'r dechreuad.

ond fe allai nad yw rhai o honynt ond bychain, neu fath o hieroglyphics, yr hyn sy 'n beth cyffredin yng wledydd y dwyrain.

Mae y rhai'n yn agos yr un peth ag sy 'n ysgrifenedig yng nghyfraith Moses, yr hyn a ddengys, fod crefydd nattur yn oestad yr un peth, ymhob oes, ac ymhlith pob cenhedlaeth, er ei bod yn cael ei dirywio trwy ymarferiadau a seremoniau o ddyfais dynolryw.

Pra Molga, yr hwn sy 'n sefyll ar ei law ddeheu, wrth ddeisyfiad rhai o 'r ysprydion damnedig, a drodd y ddaear a 'i hwyneb i lawr, ac a gymmerodd dan uffern yng nghledr ei law;

i satan demtio 'n teidau cyntaf, er mwyn eu gwneuthur hwy yn atgas yng olwg Duw eu Creawdr;

Hanes y Grefydd Baganaidd yng Ngogleddol Barthau Ewrop.

Priestley yn meddwl y gellir dy fod a 'r Trinitariaid dan un o 'r ddwy blaid hyn, sef y rhei'ny sydd yn credu nad oes un ddwyfol nattur yng Nghrist heblaw honno o eiddo 'r Tad;

YNGHYD...............8

Yn ddiweddaf, fe ddywed Persius, fod gwledd fawr i frenin Herod yn Rhufain ymhlith yr Iuddewon, ynghyd a goleuadau gorfoleddus.

Y rhai'n, ynghyd ag eraill ag oedd yn cael eu cadw yn y teulu, a guddiodd Jacob dan dderwen yn Sechem, fel na chaent eu defnyddio mwyach.

ynghyd a llawer o enwau eraill perthynol i 'r pethau neu 'r lleoedd ag oeddent hwy yn ei dybied fod dan ei hawdurdod.

ac os hynny a ddigwydd, mae ef yn cael ei ennyn drachefn oddiwrth y pethau mwyaf pur, megis mellt, ignus fatus, neu rwbian dau bren ynghyd hyd ne's ennynont yn dan goleu.

Pan fyddo un farw, maent yn gosod yn ei goffin garreg dan a hernyn, fel na byddo yn ddiffygiadol o oleu yn y byd nesaf, bwyall at dorri 'r coed a 'r drysni yn ei ffordd i 'r nef, trwy 'r gelltydd a 'r anialwch, ynghyd a bwa, a saethau, a bwyd, fel y gallont fod yn barod i sefyll yn erbyn pob gwrthwynebiad, ac i ymladd eu ffordd yn eu blaen heb lewygu.

Yr oedd y bobl yma yn cyfrif edifeirwch, ynghyd a phob rhyw rinwedd, yn rai o 'r perffeithrwydd mwyaf mewn nattur, ag a allai wneuthur dyn yn ddedwydd;

y temlau cyssegredig a adeiladasant, ynghyd a 'r holl seremoniau ag oeddent yn arferyd i heddychu eu duwiau.

felly fod yr undeb yn y Duwdod yn gyfan gwbl yn yr emperichoresis, yr hyn sy 'n clymmu tair sylwedd ynghyd:

YNGHYFFINIAU.........1

Ond crefydd a llywodraeth teyrnas y Tibetiaid a 'r Lasiaid, ynghyffiniau China, yw 'r mwyaf hynod o honynt oll.

YNGHYLCH.............6

fe ymddangosodd ynghylch saith neu wyth o honynt yn Ffraingc, Yspaen, Persia, & c.

Yr oedd hefyd gan y Groegiaid ynghylch deng mil ar hugain o dduwiau.

Yn ddiweddar amser yr offrymwyd ynghylch 64,080 o ddynion, wrth gyssegru teml i eilunod, mewn yspaid pedwar diwrnod, yn America.

Mae yma rai temlau o faintioli mawr, ac fe ddywedir fod un o honynt yn cynnwys ynghylch chwech ugain mil o ddelwau;

Ynghylch y Rhan oreu o 'r Grefydd Baganaidd.

Mae 'r sect hon wedi dechreu ynghylch canol y drydedd oes gan Sabelius, philosophydd o wlad yr Aipht.

YNGYD................1

Ei hiliogaeth a 'i genhedliad, ei enedigaeth, ei fywyd, a 'i farwolaeth, yngyd a 'i holl ddioddefiadau a ragfynegwyd yn fanol, gan ol-yn-ol brophwydi Iuddewaidd, a 'i grefydd sydd yn awr wedi ymdannu dros ran fawr o 'r ddaear.

YNO..................4

Yn y flwyddyn 714, Iuddew a elwid Serenus, a osododd ei hun i maes i 'r Iuddewon yn Yspain, mai ef oedd i 'w harwain i Palestina, ac i osod i fynu ymmerodraeth yno.

Oddi yma hi aeth trosodd i wlad yr Aipht, ac oddi yno i blith y Groegiaid, y rhai a 'i tannodd trwy holl genhedlaethau gorllewinol y byd.

ac i gario 'r dull o grefydd sydd yn cael ei gosod yno i uwch radd o odidawgrwydd;

Am ein dyledswydd i Dduw, mae 'r idea a roir yno yn barchus, yn anrhydeddus, ac yn ddymunol;

YNTE.................1

Yr oeddent hwy hefyd yn meddwl fod pechod, a phob rhyw ddrwg arall, yn deillio naill ai trwy ymgyfeillachu a dynion o dueddiadau drwg, anwybodus o 'r hyn ag oedd yn ddrwg, megis llid a thrachwantau cnawdol, neu ynte trwy ryw dueddiadau a phleserau ag oedd yn eu meddyliau eu hunain;

YNTEF................1

Ond o ran eu bod hwy 'n credu i Dduw greu 'r diafol, er mwyn tormento a gwneuthur rhyw ddrwg i ddynolryw, maent yn ei addoli yntef, nid o gariad, ond rhag ei ofn;

YNYS.................3

O ddeutu 'r flwyddyn 434, fe ymddangosodd yn ynys Candy gau Fesia a elwid Moses;

yr oedd hwn yn dywedyd mai efe a roddodd y gyfraith gyntaf i 'r Iuddewon, iddo ddyfod i lawr o 'r nef i waredu 'r Iuddewon o 'r ynys honno, trwy wneuthur iddynt basio dros y mor yn eu hol i dir yr addewid:

mai efe yw brenin Seylon, ac iddo adael ol ei droed mewn tri man o 'r byd, sef yn nheyrnas Siam, Pegu, a 'r ynys ragddywededig Seylon.

YNYSOEDD.............1

Yn Asia, Indiaid, Arabiaid, Persiaid, ymmerodraeth Mogul, Fisapwr, Colconda, Malabar, Cham o Tartary fawr, teyrnas Sumatra, Jafa, ac ynysoedd y Maldefiaid.

YR...................329

YR Iuddewon o ran eu dechreuad sy 'n deilliaw o hiliogaeth yr hen batriarc, sef Abraham;

YR Iuddewon o ran eu dechreuad sy 'n deilliaw o hiliogaeth yr hen batriarc, sef Abraham;

yr hwn hefyd oedd eu harweinydd o dir y caethiwed yng wlad yr Aipht, i 'w dwyn i feddiannu 'r addawedig wlad (ag oedd i fod yn gysgod o 'u tragywyddol ddedwyddwch) sef gwlad Canaan.

yr hwn hefyd oedd eu harweinydd o dir y caethiwed yng wlad yr Aipht, i 'w dwyn i feddiannu 'r addawedig wlad (ag oedd i fod yn gysgod o 'u tragywyddol ddedwyddwch) sef gwlad Canaan.

Barn y bobl hynny ag oedd yn byw yn yr oesoedd cyntaf wedi 'r diluw, ymddengys fod yn syml, yn barchus, ac yn ddidwyll;

yr oeddynt hwy yn edrych ar Dduw fel eu Creawdwr, ac yn hollol gredu yn ei ragluniaethau, trwy gyfeirio eu golwg ymlaen at y Person hwnnw ag oedd i fod yn offrwm dros bechod, neu yn gyfryngwr drostynt at Dduw.

Ni welwn hefyd, mai mewn ychydig amser ar ol gwasgariad plant Noa, rhannu 'r teuluoedd, a chymmysgu 'r ieithoedd, i lawer iawn o ddynol ddychymygiadau newyddion gymmeryd lle mewn crefydd, yr hyn fu 'n achos o alw Abraham o Ur y Caldeaid, fel y byddai iddo ef a 'i dylwyth gadw addoliad ac adnabyddiaeth o 'r gwir Dduw.

Mewn trefn i ddangos gwreiddiol egwyddorion y grefydd Iuddewig, ni a gawn yn y lle nesaf osod i lawr o flaen y darllenydd swm eu ffydd, yr hon a gynhwysir mewn tair ar ddeg o erthiglau, y rhai ydynt y fath a all un genedl neu Grist'nogion eu harddel, ond honno yn unig mewn perthynas i ddyfodiad y Mesia.

Yr wyf yn credu, trwy ffydd berffaith, mai Duw yw Creawdwr pob peth, ei fod ef yn tywys ac yn cynnal ei holl greaduriaid;

Yr wyf yn credu fod un Duw, ac nad oes undeb ond efe:

Yr wyf yn credu, nad yw Duw yn beth corphorol;

Yr wyf yn credu, mai Duw yw dechreuad a diweddiad pob peth.

Yr ydwyf yn credu, mai Duw yn unig a ddylid ei wasanaethu, ac na ddylid addoli dim arall ond efe.

Yr wyf yn credu beth bynnag a ddysgwyd i ni gan y prophwydi, ei fod yn wirionedd dwyfol.

Yr wyf yn credu, fod athrawiaeth a phrophwydoliaethau Moses yn wir;

mai efe yw tad a phennaeth y doctoriaid, yr holl rai a fuant fyw o 'i amser ef hyd yn hyn, ac a fydd o hyn allan.

Yr wyf yn credu, fod y gyfraith yn anghyfnewidiol, ac na roddir un arall yn ei lle.

Yr wyf yn credu, fod y gyfraith ag sydd gennym yn bresennol, yr un ag a roddwyd i Moses.

Yr wyf yn credu, fod y gyfraith ag sydd gennym yn bresennol, yr un ag a roddwyd i Moses.

Yr wyf yn credu, fod Duw yn gwybod holl feddyliau dynion a 'u gweithredoedd.

Yr wyf yn credu, y bydd i Dduw wobrwyo gweithredoedd pob un a gadwo ei orchymynion, a phoeni troseddwyr ei gyfraith.

Yr wyf yn credu, fod y Messia i ddyfod;

Yr wyf yn credu adgyfodiad y meirw, yr hyn a fydd pan welo Duw fod yn dda.

Yr wyf yn credu adgyfodiad y meirw, yr hyn a fydd pan welo Duw fod yn dda.

O ddeutu amser ein Iachawdwr, yr oedd yr Iuddewon wedi ymrannu yn amryw sectau;

O ddeutu amser ein Iachawdwr, yr oedd yr Iuddewon wedi ymrannu yn amryw sectau;

ond y rhai mwyaf nodedig o honynt oedd y Phariseaid, y Saduseaid, yr Esseniaid, a 'r Herodiaid.

Phariseaid, sect nodedig, a elwid felly oddiwrth y gair Hebraeg (Pharesh) yr hwn sy 'n arwyddo ymraniad neu ymneillduad, o herwydd eu bod hwy yn cymmeryd arnynt i gadw 'r gyfraith a thraddodiadau, a rhodio yn fwy perffaith a sanctaidd nag eraill o 'r Iuddewon.

Yr oedd y Phariseaid yn groes i opiniynau 'r Saduseaid, trwy ddala adgyfodiad y meirw, a 'r hanfod o angylion ac ysprydion, Act.

Ond yn ol hanes Josephus, nid oedd yr adgyfodiad yma ddim yn 'chwaneg [~ ychwaneg ] nag athrawiaeth y Pythagoriaid;

sef, fod yr enaid yn cael ei symmud o un corph i 'r llall, a 'i eni o newydd.

Oddiwrth yr adgyfodiad hyn yr oeddynt yn cau allan y rhai drygionus, gan gredu fod eneidiau 'r cyfryw yn cael eu trosglwyddo i dragywyddol drueni.

Oddiwrth yr adgyfodiad hyn yr oeddynt yn cau allan y rhai drygionus, gan gredu fod eneidiau 'r cyfryw yn cael eu trosglwyddo i dragywyddol drueni.

Ond am droseddiadau bychain yr oeddynt yn meddwl fod y rhei'ny i gael eu poeni yn y cyrph ag oedd yr eneidiau hynny (ag oedd yn euog o 'r trosedd) i gael eu danfon iddynt nesaf.

Ond am droseddiadau bychain yr oeddynt yn meddwl fod y rhei'ny i gael eu poeni yn y cyrph ag oedd yr eneidiau hynny (ag oedd yn euog o 'r trosedd) i gael eu danfon iddynt nesaf.

Yn ol y farn hon, yr oedd disgyblion Crist yn gofyn mewn perthynas i 'r dyn dall, (Ioan ix. 2.)

Gyd a 'r Eseniaid yr oeddynt yn dal rhag-arfaethiad ddiammodol, a chyd a 'r Saduseaid ewyllys rydd:

yr oeddynt hwy yn haeru, eu bod yn deilliaw o 'r un gwreiddyn a 'r gyfraith ysgrifenedig ei hun.

Yr oeddynt hefyd yn cymmeryd arnynt gadw cyfraith Dduw i 'r manylwch mwyaf;

Saduseaid, sect ymhlith yr Iuddewon a elwir felly, oddiwrth un Sadoc ei sylfaenwr.

Fe fu farw yn amser Ptolomy Philadelphus, brenin yr Aipht.

Yr Antigonus yma oedd yn mynych athrawiaethu ei ysgolheigion, nad o ofn slafaidd, nac er mwyn gwobr y dylid gwasanaethu Duw, ond yn unig trwy fabwysiadol gariad a dyledus barch.

ac nid hynny yn unig, ond hefyd yr oeddynt yn gwadu 'r bod o angylion ac ysprydion, ac yn arddel ond Duw yn unig;

felly yn agos o 'r un farn a 'r Epicuriaid, ond eu bod hwy yn addef mai gallu Duw a greodd y byd, ac mai wrth ei ragluniaeth ef yr oedd bob peth yn cael ei lywodraethu, yr hyn oedd yr Epicuriaid yn ei wadu.

felly yn agos o 'r un farn a 'r Epicuriaid, ond eu bod hwy yn addef mai gallu Duw a greodd y byd, ac mai wrth ei ragluniaeth ef yr oedd bob peth yn cael ei lywodraethu, yr hyn oedd yr Epicuriaid yn ei wadu.

felly yn agos o 'r un farn a 'r Epicuriaid, ond eu bod hwy yn addef mai gallu Duw a greodd y byd, ac mai wrth ei ragluniaeth ef yr oedd bob peth yn cael ei lywodraethu, yr hyn oedd yr Epicuriaid yn ei wadu.

Mae rhai 'n meddwl nad oeddynt yn edrych ar angylion fel bodau neillduol, neu hanfod o honynt eu hunain, ond megis galluoedd yn dylifo oddiwrth y Bod dwyfol, fel ag y mae llewyrch yn beth gwahanol oddiwrth yr haul.

fel ag yr oeddent yn tybied am y defnydd sy 'n bywhau cyrph dynion, ac yn marw gyd a hwynt.

Mae llawer o 'r sect hon etto ymhlith yr Iuddewon gwasgaredig;

Yr oedd dau fath o honynt, rhai yn byw yn gymdeithasol, yn priodi, ac yn cyfaneddu mewn dinasoedd, ac yn arferyd eu hunain mewn hwsmonaeth a rhyw gelfyddydau diniwaid eraill;

yr oedd y rhai'n yn cael eu galw 'r ymarferol.

Y lleill oeddent yn arferyd eu hunain i fyfyrdodau, am hynny yn cael eu galw yr Esseniaid myfyrdodol.

Yr oedd y rhai'n yn gochelyd byw mewn trefydd, rhag ofn i hynny dynnu ymaith eu myfyrdodau duwiol, a 'u dwyn dan amryw fath o brofedigaethau.

Yr oedd pob un o honynt yn dilyn yr un defodau.

Yr oedd pob un o honynt yn dilyn yr un defodau.

yr oedd pob peth yn gyffredin yn eu mysg, yn llettygar i ddieithriaid, yn anghydmarol am eu diweirdeb, ac i bob math o bleserau yn llwyr ddieithriaid.

Yr oeddent yn credu anfarwoldeb yr enaid a bywyd tragywyddol, ond yn gwadu adgyfodiad y corph.

Yr oeddent yn credu anfarwoldeb yr enaid a bywyd tragywyddol, ond yn gwadu adgyfodiad y corph.

Er bod ein Iachawdwr yn argyhoeddi yr holl sectau Iuddewig eraill, etto, ni ddywedodd ef ddim am yr Esseniaid, ac nid oes air o son am danynt yn y Testament Newydd;

Er bod ein Iachawdwr yn argyhoeddi yr holl sectau Iuddewig eraill, etto, ni ddywedodd ef ddim am yr Esseniaid, ac nid oes air o son am danynt yn y Testament Newydd;

yr achos o hyn oedd, mae 'n debyg, o herwydd eu neillduolrwydd oddiwrth bawb eraill ond y rhai a fyddai o 'r un farn a hwynt eu hunain.

Yr oeddent yn derbyn dieithriaid, ac llettygar i drafaelwyr;

yr oeddent ymhob peth yn grefyddol.

Yr oeddent yn manol chwilio 'sgrifenadau [~ ysgrifenadau ] 'r henuriaid;

Herodiaid, sect ag sy 'n cael ei henwi 'n fynych yn yr efengyl, er nad yw Josephus na Philo yn son dim am dani.

ond fel ag y bu llawer Herod yn llywodraethu ar yr Iuddewon, maent etto yn ymrannu mewn perthynas i ba un o honynt oedd yn cael ei adael yn Fessia.

Mae y rhan fwyaf yn meddwl mai Herod y mwyaf, mab i Antipater, yr hwn a fu farw ychydig fisoedd wedi geni ein Iachawdwr.

Fe ymddangosodd mewn amser pan oedd yr holl fyd yn disgwyl am y Messia.

Yr oedd ef yn dywysog galluog, yn ddyn ardderchog, ac yn rhyfelwr enwog.

Yn ddiweddaf, fe ddywed Persius, fod gwledd fawr i frenin Herod yn Rhufain ymhlith yr Iuddewon, ynghyd a goleuadau gorfoleddus.

a gyfenwir Antipas, a Thetrac o Galilea, oedd pen yr Herodiaid.

Yr oedd ef yn dywysog glan, ac yn ddigon trachwantus;

Heblaw hyn, mae llawer o opiniynau eraill mewn perthynas i 'r sect hon, ond yr hwn a fynegwyd uchod, sy 'n cael fwyaf o dderbyniad gan ddifinyddion.

Ond gan nad oes fawr yn gwybod beth yr ydys yn ei feddwl wrth y gair Talmud, yn y lle nesaf ni a gawn roi ychydig o eglurhad o hono.

Cynhulliad o athrawiaethau crefyddol a moesol yr Iuddewon yw 'r Talmud.

Mae dau fath ag sy 'n myned dan yr enw hwn;

Y Talmud o Jerusalem a 'r Misna, yn ol dehongliad y Caldeaid, Onkelos, a Jonathan, yw 'r llyfrau hynaf o athrawiaeth ag sydd gan yr Iuddewon, ond yr awdwyr sanctaidd eu hunain.

Y Talmud o Jerusalem a 'r Misna, yn ol dehongliad y Caldeaid, Onkelos, a Jonathan, yw 'r llyfrau hynaf o athrawiaeth ag sydd gan yr Iuddewon, ond yr awdwyr sanctaidd eu hunain.

Pan ddinystriwyd Jerusalem gan Titus ymmerawdwr Rhufain, yr hyn a ddigwyddodd yn y flwyddyn 70 o oedran Crist, fe gafodd yr Iuddewon eu gwasgaru dros wyneb yr holl ddaear, fel nad oes braidd un wlad na thalaith heb rai o honynt yn ei chrwydro;

Pan ddinystriwyd Jerusalem gan Titus ymmerawdwr Rhufain, yr hyn a ddigwyddodd yn y flwyddyn 70 o oedran Crist, fe gafodd yr Iuddewon eu gwasgaru dros wyneb yr holl ddaear, fel nad oes braidd un wlad na thalaith heb rai o honynt yn ei chrwydro;

Pan ddinystriwyd Jerusalem gan Titus ymmerawdwr Rhufain, yr hyn a ddigwyddodd yn y flwyddyn 70 o oedran Crist, fe gafodd yr Iuddewon eu gwasgaru dros wyneb yr holl ddaear, fel nad oes braidd un wlad na thalaith heb rai o honynt yn ei chrwydro;

maent hyd heddyw yn disgwyl y Messia, yr hwn yn y iaith Hebraeg sy 'n arwyddo Eneiniog. -

Crist a elwir felly, canys efe yw 'r gwir Fesia, yr hwn sy 'n Frenin, Offeiriad, ac yn Brophwyd;

ac o 'i herwydd ef y cafodd brenhinoedd, offeiriaid, a phrophwydi eu heneinio, yr hyn oedd yn cael ei wneud yn ffiguraidd neu 'n gysgodol o hono, oddiwrth y gair Mesach, fe eneiniwyd.

Felly Saul, Dafydd, Solomon, Joash, a brenhinoedd Juda, a dderbyniasant y frenhinol eneiniad, Aaron a 'i feibion yr * Misna sy 'n arwyddo ail adroddiad, neu, ail gyfraith Gamara, math o agoriad ar y Misna.

Ond y mae 'r Iuddewon etto, yn eu hynfydrwydd, yn parhau i ddysgywl am Fesia tymhorol, yr hwn, meddant hwy, a ddarostwng y byd, ac a osod i fynu un lywodraeth gyffredinol;

Ac wrth y wraig o Samaria, 'Myfi yr hwn wyf yn ymddiddan a thi yw hwnnw.'

Yn ol y brophwydoliaeth hon, yr ydym yn cael hanes am lawer o dwyllodwyr a gymmerasant arnynt enw 'r Mesia.

Pob oes ymysg yr Iuddewon sydd wedi bod yn hynod am ryw gau gristiau, neu gau brophwydi, y rhai oedd yn dra llwyddianus i dwyllo'r bobl.

Y cyntaf, a 'r mwyaf enwog, oedd Simon Magus, yr hwn a gyhoeddodd ei hun yn Samaria, mai efe oedd gallu Duw.

Yn yr oes ganlynol, un Barchochobas, trwy ei dwyll, a dynodd erledigaeth echryslawn ar yr Iuddewon.

Yn yr oes ganlynol, un Barchochobas, trwy ei dwyll, a dynodd erledigaeth echryslawn ar yr Iuddewon.

Yr ydys yn dywedyd iddo ef gymmeryd yr enw hwn, ag sy 'n arwyddo yn Hebraeg, Mab y Seren, o herwydd fod prophwydoliaeth Balaam yn dywedyd, y deuai seren allan o lwyth Jacob;

Yr ydys yn dywedyd iddo ef gymmeryd yr enw hwn, ag sy 'n arwyddo yn Hebraeg, Mab y Seren, o herwydd fod prophwydoliaeth Balaam yn dywedyd, y deuai seren allan o lwyth Jacob;

yr hyn ag oedd ef yn ei osod iddo ei hun, gan roi allan, mai efe oedd y Mesia.

Fe dynnodd yr Iuddewon i wrthryfela yn erbyn llywodraeth Adrian.

yr oedd hwn yn dywedyd mai efe a roddodd y gyfraith gyntaf i 'r Iuddewon, iddo ddyfod i lawr o 'r nef i waredu 'r Iuddewon o 'r ynys honno, trwy wneuthur iddynt basio dros y mor yn eu hol i dir yr addewid:

yr oedd hwn yn dywedyd mai efe a roddodd y gyfraith gyntaf i 'r Iuddewon, iddo ddyfod i lawr o 'r nef i waredu 'r Iuddewon o 'r ynys honno, trwy wneuthur iddynt basio dros y mor yn eu hol i dir yr addewid:

pan aed i ymofyn am y twyllwr, yr oedd ef wedi diflannu, am hynny hwy a dybiasant mai yspryd ydoedd ar ddull dyn wedi dyfod i amharchu 'r Iuddewon.

Yn yr oes ganlynol, 530, fe ymddangosodd gau Fesia yn Palestina, a elwid Julian;

fe roddodd hwn ei hun i maes yn goncwerwr i wared yr Iuddewon o ddwylaw gorthrymedig y Crist'nogion trwy nerth arfau.

fe gymmerodd yr Iuddewon i fynu eu harfau, ac a dorrasant yddfau llawer o 'r Crist'nogion;

O ddeutu 'r ddeuddegfed oes yr oedd yr amser yn bur ffrwythlon am dwyllwyr o 'r fath hyn;

O ddeutu 'r ddeuddegfed oes yr oedd yr amser yn bur ffrwythlon am dwyllwyr o 'r fath hyn;

un nodedig yn Morafia, yr hwn, meddant hwy, a allai wneuthur ei hun yn anweledig pryd y mynnai, trwy swyno llygaid ei ganlynwyr.

Yn yr oes ddiweddaf fe ymddangosodd twyllwr nodedig a elwid Sabatai Tzevi, a osododd ei hun i fynu yn lle Mesia, ond yn groes i ddisgwyliad yr Iuddewon, fe a drodd yn Fahometan, yn 1666.

Yn yr oes ddiweddaf fe ymddangosodd twyllwr nodedig a elwid Sabatai Tzevi, a osododd ei hun i fynu yn lle Mesia, ond yn groes i ddisgwyliad yr Iuddewon, fe a drodd yn Fahometan, yn 1666.

Yn olaf, fe ymddangosodd un Rabby Mordecai o ddeutu 'r flwyddyn 1682, yr hwn a gymmerodd arno yr enw o Fesia, ac a dwyllodd beth mawr o 'r Iuddewon yn Itali a Germany i 'w ganlyn;

Yn olaf, fe ymddangosodd un Rabby Mordecai o ddeutu 'r flwyddyn 1682, yr hwn a gymmerodd arno yr enw o Fesia, ac a dwyllodd beth mawr o 'r Iuddewon yn Itali a Germany i 'w ganlyn;

ond fe gafodd hwn ei gymmeryd i fynu gan yr Inquisition a 'i drin fel twyllwr, yn ol ei haeddiant.

Y pethau mwyaf neillduol a ddigwyddodd yn amser neu hanes yr Iuddewon yw, galw Abraham o wlad y Caldeaid, arwain yr Israeliaid o wlad yr Aipht trwy 'r mor coch;

Y pethau mwyaf neillduol a ddigwyddodd yn amser neu hanes yr Iuddewon yw, galw Abraham o wlad y Caldeaid, arwain yr Israeliaid o wlad yr Aipht trwy 'r mor coch;

Y pethau mwyaf neillduol a ddigwyddodd yn amser neu hanes yr Iuddewon yw, galw Abraham o wlad y Caldeaid, arwain yr Israeliaid o wlad yr Aipht trwy 'r mor coch;

rhannu 'r llwythau, eu caethgludiad yn Babilon, eu hadymchweliad dan Zorobabel i adeiladu 'r deml yr ail waith, dinystrio hon drachefn gan Titus, a gwasgariad yr Iuddewon dros yr holl fyd.

rhannu 'r llwythau, eu caethgludiad yn Babilon, eu hadymchweliad dan Zorobabel i adeiladu 'r deml yr ail waith, dinystrio hon drachefn gan Titus, a gwasgariad yr Iuddewon dros yr holl fyd.

rhannu 'r llwythau, eu caethgludiad yn Babilon, eu hadymchweliad dan Zorobabel i adeiladu 'r deml yr ail waith, dinystrio hon drachefn gan Titus, a gwasgariad yr Iuddewon dros yr holl fyd.

Pob dyn ag sy 'n caru 'r gwirionedd, ac yn chwennych cael iawn dystiolaeth o 'i grefydd, nid oes achos i Gristion fyth gael gwell na 'r hyn a welir mewn perthynas i gyflwr yr Iuddewon yn bresennol!

Yr wrthddrych gyntaf o eilun-addoliaeth a ellir feddwl, oedd yr haul, lleuad, a 'r ser, ac yn gysgodol o honynt, y tan.

Yr wrthddrych gyntaf o eilun-addoliaeth a ellir feddwl, oedd yr haul, lleuad, a 'r ser, ac yn gysgodol o honynt, y tan.

Eraill oedd yn credu fod yr addoliad yn y dechreuad yn cael ei wneuthur i angylion.

a hyn y maent yn ei brofi trwy ddyfynnu yr adnod olaf o 'r bedwaredd bennod o Genesis, lle y dywedir, yn ol y cyfieithad cyffredin, 'I ddynion ddechreu galw ar enw 'r Arglwydd.' -

Yn fuan ar ol y diluw, fe aeth yr holl fyd yn benwan mewn eilun-addoliad;

Mae 'n ddigon eglur fod delwau gan Laban, pan yr y'm yn cael hanes i Rachel, o gariad iddynt, fyned a hwynt gyd a hi.

Delwau eraill a sonier am danynt yn yr ysgrythurau, yw 'r Teraphim, y llo aur, Baal, Bel, Baalpeor, Baal-perith, Beelzebub, Meloc, Anam-melec Adramelec, Repham, Dagon, Nergal, Ashima, Nibaas, Tartac, Rimmon, Nisroc, Tammus, Sheshac, Nebo, Meni, Gad, Mahussin, Duw 'r pwerau, neu 'r duwiau cadwedigol gan y Papistiaid, Asharoth, a Succoth-benoth.

Ond llawer o 'r rhai'n oedd yr un peth dan wahanol enwau.

Yma, pan oedd pob gwlad a chenedl a delwau neillduol iddynt eu hunain, yr oeddent yn barod i dderbyn y rhei'ny perthynol i 'w cymmydogion.

Ac er cymmaint oedd eu hawl i philosophi, nid oedd hynny yn yr hyn lleiaf yn gwella dim ar y wlad.

Yr Aiphtiaid, er cymmaint oeddent hwy yn ei glaimio o ddoethineb, a wasanaethent deirw brithion, adar, cennin, winwyns, & c.

Yr oedd hefyd gan y Groegiaid ynghylch deng mil ar hugain o dduwiau.

Yr oedd rhai cenhedlaethau yn Germani, Scandinafia a Thartari, yn meddwl fod marwolaeth ddisyfed mewn rhyfel, neu hunan-laddiad, yn ffordd happus o ddiweddiad, at gael tragywyddol ddedwyddwch gyd a 'u duwiau.

Yn ddiweddar amser yr offrymwyd ynghylch 64,080 o ddynion, wrth gyssegru teml i eilunod, mewn yspaid pedwar diwrnod, yn America.

Ni fu gan yr Hebreaid erioed ddelwau o 'u gwaith eu hunain;

ond yr oe'nt [~ oeddent ] hwy yn dderbyniol o rhai ag oedd gan y cenhedlaethau o 'u hamgylch.

Y parodrwydd i addoli 'r llo aur wrth fynydd Sinai, sy 'n rhoi achos i feddwl eu bod yn euog o 'r un ffieidd-dra yng wlad yr Aipht:

Ac yn yr 862 o flynyddau y buant yn aros yng wlad Canaan, cyn eu caethiwo gan y Caldeaid, hwy a lithrasant bedair gwaith ar ddeg o leiaf i eilun-addoliaeth.

Dan deyrnasiad y deg llwyth, yr oedd eilun-addoliad yn sefydledig yn eu plith;

Gwedi 'r Iuddewon ddyfod yn eu hol o Babilon, yr oeddent yn llwyr wrthwyneb i addoli delwau, ac am hynny a oddefasant lawer o galedi o 'u hachos.

Y gwasanaeth y mae 'r Papistiaid yn ei roddi i 'r Forwyn Fair, i 'r seintiau eraill, ac i angylion heb rifedi, traws-sylweddiad yr elfennau yn y cymmun, y rhelywiau a 'u delwau, sy 'n drosedd nid bychan yn eu golwg, ac yn peri iddynt (nid yn ddiachos) edrych ar Grist'nogion yn eilun-addolwyr.

ER bod eilun-addoliaeth wedi dechreu yn fuan ar ol y diluw, etto gallwn ddeall fod y grefydd honno a draddododd Noa i 'w hiliogaeth, yr hon hefyd a arferwyd gan rai o 'r Patriarciaid hyd amser Abraham, sef, addoliad o un gwir Dduw, Penllywodraethwr a Chreawdwr pob peth, a gobeithio yn ei drugaredd trwy Gyfryngwr.

Canys yr angenrheidrwydd o Gyfryngwr rhwng Duw a dyn oedd, fel y gellid meddwl, yn farn gyffredinol, wedi gwreiddio yng nghalonnau holl ddynolryw mor fore a 'r dechreuad.

ymhlith y goleuadau nefol yr haul, lleuad, a 'r planedau, a darawsant gyntaf yn eu meddyliau;

hwy a wyddent wrth nattur fod yr haul a 'r lleuad yn rhagori ar yr holl gyrph wybrennol eraill;

hwy a wyddent wrth nattur fod yr haul a 'r lleuad yn rhagori ar yr holl gyrph wybrennol eraill;

Yr oeddent hefyd yn credu, fod rhyw ysprydion yn cyfaneddu ynddynt yn yr un dull ag y mae eneidiau dynion yn cyfaneddu yn eu cyrph daearol;

Yr oeddent hefyd yn credu, fod rhyw ysprydion yn cyfaneddu ynddynt yn yr un dull ag y mae eneidiau dynion yn cyfaneddu yn eu cyrph daearol;

i 'r cyfryw yr oeddent yn offrymmu ac yn talu eu haddunedau, i 'r diben iddynt hwythau fod yn genhadon ffyddlon drostynt at Dduw.

i ba rai yr oeddent ac y maent, mewn rhai mannau, yn rhoi dwyfol anrhydedd ac addoliad iddynt hyd y dydd heddyw.

oddiwrth y Caldeaid hi a dannodd ei hun dros holl wledydd y dwyrain, lle cafodd ei phroffeswyr yr enw o Sabiaid.

Oddi yma hi aeth trosodd i wlad yr Aipht, ac oddi yno i blith y Groegiaid, y rhai a 'i tannodd trwy holl genhedlaethau gorllewinol y byd.

Mae gweddill o 'r sect hon fyth yn parhau yn y dwyrain, dan yr enw Sabiaid;

yr hon, fel y dywedant hwy, a dderbyniasant oddiwrth Sabas mab Seth.

Ymhlith eu llyfrau, ag sy 'n cynnwys athrawiaeth eu sect, y mae un llyfr a elwir Seth, yr hwn, meddant hwy, a gyfansoddwyd gan y Patriarc hwnnw.

YR ydym yn cael hanes fod y Chinese yn gyffredinol yn addoli un goruchaf Dduw, Brenin nef a daear, neu yn hytrach yr hwn y maent yn alw Y Meddwl Tragywyddol, yr hwn, yn ol eu hathrawiaeth hwy, yw bywyd yr holl greadigaeth:

YR ydym yn cael hanes fod y Chinese yn gyffredinol yn addoli un goruchaf Dduw, Brenin nef a daear, neu yn hytrach yr hwn y maent yn alw Y Meddwl Tragywyddol, yr hwn, yn ol eu hathrawiaeth hwy, yw bywyd yr holl greadigaeth:

YR ydym yn cael hanes fod y Chinese yn gyffredinol yn addoli un goruchaf Dduw, Brenin nef a daear, neu yn hytrach yr hwn y maent yn alw Y Meddwl Tragywyddol, yr hwn, yn ol eu hathrawiaeth hwy, yw bywyd yr holl greadigaeth:

YR ydym yn cael hanes fod y Chinese yn gyffredinol yn addoli un goruchaf Dduw, Brenin nef a daear, neu yn hytrach yr hwn y maent yn alw Y Meddwl Tragywyddol, yr hwn, yn ol eu hathrawiaeth hwy, yw bywyd yr holl greadigaeth:

a thrwy 'r haul, yr hwn y maent yn ei gyfrif yn yspryd tragywyddol;

a thrwy un dwyfol arall a elwir Chansay, yr hwn, meddant, sy ag awdurdod ar bob peth dan y lleuad.

ond yn unig bod hyn o wahaniaeth, sef bod y brenin yn offrymmu i 'r cyrph nefol, megis yr haul, y lleuad, a 'r ser;

yr arglwyddi, * Tangwam, llywodraethwr yr awyr a 'r gwlaw.

yr arglwyddi, * Tangwam, llywodraethwr yr awyr a 'r gwlaw.

Mae gan yr offeiriaid yma gymmaint o awdurdod ar y duwiau, fel ag y maent yn eu cospi a 'u chwipio pan na fyddont yn atteb eu dibenion.

Maent yn dala athrawiaeth y Pythagoriaid, neu drawsglwyddiad yr enaidiau i ryw greaduriaid eraill;

maent yn ofnus iawn pan welont ddiffyg ar yr haul neu 'r lleuad, y rhai y maent yn eu hystyried fel gwr a gwraig, ac yn meddwl eu bod yn ddig wrthynt ar y cyfryw amser.

canys os bydd iddynt weddio arnynt am ryw beth, ac heb gael dim effaith oddiwrth eu gweddi, hwy nid yn unig ddannodant iddynt y diofalwch, ond hefyd hwy a lusgant y ddelw trwy 'r lleoedd mwyaf drewllyd a diffaith ar hyd yr heolydd:

MAE 'r bobl hyn, medd hanesion, yn addoli yr un duwiau, er eu bod dan wahanol enwau, a 'r Bramiaid;

yr ydys yn galw eu crefydd Banian, a 'r bobl Baniaid.

Mae 'r Baniaid, megis y rhan fwyaf o 'r Paganiaid, yn credu fod un Duw goruchaf, ac yn ei alw Parabrama, yr hyn yn eu iaith hwy sy 'n arwyddo perffaith;

i 'r trydydd, dros yr elfennau a chyrph dynion.

Mae 'n beth rhyfedd yr hybarch sydd gan y bobl hyn i 'r afon Ganges;

eithr y duwiau y maent hwy yn addoli yw llywodraethwyr a fu 'n byw ryw amser ar y ddaear, ac a gawsant yr anrhydedd yma trwy ryw weithredoedd rhagorol;

Maent yn cadw gwyl, ymha un y maent yn llosgi peth aneirif o lampau wrth eu drysau, ac yn rhodio i fynu ac i wared ar hyd yr heolydd, i gyfarfod ag eneidiau eu cyfeillion a fuasant feirw 'n ddiweddar, o flaen pa rai y maent yn gosod bwyd a diod, ac yn eu gwawdd i 'w tai i orphwys, fel na ddiffygient yn eu siwrnai i baradwys, yr hyn meddant hwy, sy 'n daith tair blynedd o leiaf.

Maent yn cadw gwyl, ymha un y maent yn llosgi peth aneirif o lampau wrth eu drysau, ac yn rhodio i fynu ac i wared ar hyd yr heolydd, i gyfarfod ag eneidiau eu cyfeillion a fuasant feirw 'n ddiweddar, o flaen pa rai y maent yn gosod bwyd a diod, ac yn eu gwawdd i 'w tai i orphwys, fel na ddiffygient yn eu siwrnai i baradwys, yr hyn meddant hwy, sy 'n daith tair blynedd o leiaf.

Yn eu barn, mae 'r bobl yn meddwl yr un peth a 'r Crist'nogion hereticaidd, sef, y Manicheans;

Y maent hefyd yn credu fod gan yr epaid enaid dynol, a 'u bod gynt yn ddynion;

ac un o deitlau brenin Pegu yw, Arglwydd yr Elephant wen.

ond fe allai nad yw rhai o honynt ond bychain, neu fath o hieroglyphics, yr hyn sy 'n beth cyffredin yng wledydd y dwyrain.

Ymhyrth y temlau hyn y mae ffont neu lestr mawr a dwfr, yn yr hon y mae 'r ymdeithyddion yn golchi eu traed cyn myned i mewn.

ond eu crefydd sydd yn agos yr un peth a 'r rhai a soniwyd am danynt eisoes yn y taleithau rhagflaenol.

Mae y rhai'n yn agos yr un peth ag sy 'n ysgrifenedig yng nghyfraith Moses, yr hyn a ddengys, fod crefydd nattur yn oestad yr un peth, ymhob oes, ac ymhlith pob cenhedlaeth, er ei bod yn cael ei dirywio trwy ymarferiadau a seremoniau o ddyfais dynolryw.

Mae y rhai'n yn agos yr un peth ag sy 'n ysgrifenedig yng nghyfraith Moses, yr hyn a ddengys, fod crefydd nattur yn oestad yr un peth, ymhob oes, ac ymhlith pob cenhedlaeth, er ei bod yn cael ei dirywio trwy ymarferiadau a seremoniau o ddyfais dynolryw.

Mae y rhai'n yn agos yr un peth ag sy 'n ysgrifenedig yng nghyfraith Moses, yr hyn a ddengys, fod crefydd nattur yn oestad yr un peth, ymhob oes, ac ymhlith pob cenhedlaeth, er ei bod yn cael ei dirywio trwy ymarferiadau a seremoniau o ddyfais dynolryw.

Y duw y maent hwy yn ei addoli trwy fawr anrhydedd, yw Sommona Codon, am yr hwn y mae ganddynt yr hanes ddychymygol hon;

Y duw y maent hwy yn ei addoli trwy fawr anrhydedd, yw Sommona Codon, am yr hwn y mae ganddynt yr hanes ddychymygol hon;

Yr oedd gan Sommona Codon ddau ddisgybl neillduol, delwau pa rai sy 'n sefyll o 'r tu iddo ar ei allor, ond nid cymmaint ag ef ei hun;

Pra Molga, yr hwn sy 'n sefyll ar ei law ddeheu, wrth ddeisyfiad rhai o 'r ysprydion damnedig, a drodd y ddaear a 'i hwyneb i lawr, ac a gymmerodd dan uffern yng nghledr ei law;

a 'r dull yr ydym ni, greaduriaid darfodedig, yn farnu am gyfiawnder ac anghyfiawnder.

Maent yn addef iddo yr un priodoliaethau a ninnau;

yr hyn yr oedd yr hen Bersiaid yn ei ddala fod yn awdwr goleuni a thywyllwch.

yr hyn yr oedd yr hen Bersiaid yn ei ddala fod yn awdwr goleuni a thywyllwch.

yr hyn yr oedd yr hen Bersiaid yn ei ddala fod yn awdwr goleuni a thywyllwch.

mewn 80 yr holl greaduriaid ond dyn;

ac yn y 75 diwrnodau nesaf, y creodd ef deidau holl ddynolryw, yr hyn sy 'n gwneuthur i fynu 365, sef blwyddyn gyfan.

Mae eu hoffeiriaid yn gorfod gwilied ddydd a nos i gadw ar gyn y tan cyssegredig yn y temlau, yr hwn, meddant hwy, nid yw byth yn cael ei ddiffodd;

Mae 'r Gaurs hefyd yn dala, fel ag yr oedd y byd i gael ei liosogi a 'i drigfannu gan ddau ddyn yn unig, i Dduw ordeinio i Efa ddwyn dau efyll bob dydd i 'r byd, ac nad oedd i angeu gael awdurdod ar eu had dros fil o flynyddau;

Acrob yn oruchwiliwr dros angylion yr haul, y lleuad, y ddaear, y dyfroedd, dynion, llysiau, a holl greaduriaid y byd.

Crefydd yr Indiad o fewn i 'r Ganges.

ER bod yma lawer o grefyddau wedi eu gosod i fynu gan y bobl ag sy 'n cymmeryd arnynt enw crist'nogion, ni wn i a ydynt hwy yn yr ymweddiad lawer yn well na 'r Indiaid.

Y bobl hynny sy 'n byw o ddeutu Bengal a addolant yr afon Ganges;

Yn Goa, heblaw llawer o ddelwau dychrynedig i 'r olwg, hwy a addolant y peth cyntaf a gyfarfyddant yn y boreu dros yr holl ddiwrnod hwnnw, yn enwedig os mochyn a fydd;

Ond i ddiweddu 'r hanes yn y parthau hyn - Mae gan pobl Narising a Bisnagar ddelw, at yr hon y mae llawer iawn o bererinion yn tramwy a rhaffau am eu gyddfau, a chyllill wedi sticco yn eu coesau a 'u breichiau;

Mae 'r Tibetiaid yn cael eu llywodraethu gan ddyn, neu dduw-dyn, yr hwn y maent yn ei alw Dalai Lama, i 'r hwn y maent yn talu 'r fath wageddol barch ac anrhydedd, fel ag y mae ymmerawdwr China, a 'r holl arglwyddi mwyaf, yn edrych arnynt eu hunain yn ddedwydd, trwy roi anrhegion gwerthfawr, i gael rhyw beth oddiwrtho at wisgo am eu gyddfau, fel yn ymddiffyniad rhag amryw drallodion ac adfyd.

Mae 'r duw-dyn hwn yn cael ei gadw mewn palas ardderchog ar ben mynydd Patuli, yr hwn sydd wedi ei addurno a pheth aneirif o berlau a meini gwerthfawr, ac yn cael ei oleuo a rhifedi mawr o lampau.

Meddyliau y rhai ag sydd yn cael eu cyfrif yn bobl fwyaf deallus ymhlith y Tibetiaid yw, pan fyddo 'r Grand Lama mewn wyneb i farw, naill ai o ran oedran neu o ryw glefyd, nad yw ei enaid ond gadael ei hen sych gyfanneddiad i edrych am un arall mwy ifangc a gwell i drigfannu ynddo, yr hyn sy 'n cael ei ganfod yn fynych gan rai o 'r Tayshoo Lama mewn un arall.

Ond y maent hwy 'n meddwl ei fod wedi rhannu awdurdodau 'r byd hwn dan amryw swyddwyr eraill o is radd, yn enwedig i un a elwir Itoga, yr hwn, meddant hwy, yw duw 'r ddaear, i ba un y rhoddant eu holl addoliad.

ac os cymmerwn olwg fer ar rai o 'r cenhedlaethau mwyaf nodedig ymhlith yr Indiaid, ni gawn weled fod eilun-addoliaeth yn eu plith hwynt yn agos o 'r un lliw.

Yn Firginia y mae 'r trigolion ag sydd etto heb gael eu hymchwelyd yn grist'nogion, a chanddynt ryw idea am y goruchaf Dduw, yr hwn, meddant hwy, sydd er pob tragywyddoldeb;

yn yr achos hyn maent yn offrymmu plant bychain iddo er mwyn ei radloni.

Yn Canada mae 'r trigolion yn credu fod un Duw hollalluog, creawdwr a chynhaliwr bob peth, yr hwn maent yn ei alw, Yspryd mawr y bywyd;

am hynny maent yn cymmeryd arnynt ei addoli mewn pob gwrthddrych ag sy 'n ymddangos yn hardd, yn enwedig pethau glan a chiwrain, megis yr haul, y ser, a 'r cyfryw oleuadau nefol.

a phan y bont yn offrymmu, mae 'n rhaid bod yr awyr yn glir:

yna mae pob un yn gosod ei offrwm ar garn o goed, a phan ddel yr haul yn ddigon uchel, mae 'r plant yn ei dano oddiamgylch, ac yn ei losgi, tra mae 'r milwyr yn dawnsio ac yn canu, yr hen bobl yn bloeddio ar yr ysprydion drwg, ac yn cynnyg iddynt bibau o thybacco;

yna mae pob un yn gosod ei offrwm ar garn o goed, a phan ddel yr haul yn ddigon uchel, mae 'r plant yn ei dano oddiamgylch, ac yn ei losgi, tra mae 'r milwyr yn dawnsio ac yn canu, yr hen bobl yn bloeddio ar yr ysprydion drwg, ac yn cynnyg iddynt bibau o thybacco;

yna mae pob un yn gosod ei offrwm ar garn o goed, a phan ddel yr haul yn ddigon uchel, mae 'r plant yn ei dano oddiamgylch, ac yn ei losgi, tra mae 'r milwyr yn dawnsio ac yn canu, yr hen bobl yn bloeddio ar yr ysprydion drwg, ac yn cynnyg iddynt bibau o thybacco;

Yn Florida, yr haul yw 'r ddelw fwyaf, yr hon maent yn addoli unwaith bob blwyddyn fel hyn: -

Yn Florida, yr haul yw 'r ddelw fwyaf, yr hon maent yn addoli unwaith bob blwyddyn fel hyn: -

Hwy a gymmerant groen bwch, ac a 'i llanwant a phob math o ffrwythau a llysiau peraidd, ac addurnant ei gyrnau a 'i wddf a rhybanau, gan ei osod ar gorph o hen bren, a 'i ben at yr haul;

Cyn yr elont i ryfel, y maent yn troi gyd a pharch mawr at yr haul, ac yn dymuno arno roddi llwyddiant a buddugoliaeth iddynt ar eu gelynion;

Cyn yr elont i ryfel, y maent yn troi gyd a pharch mawr at yr haul, ac yn dymuno arno roddi llwyddiant a buddugoliaeth iddynt ar eu gelynion;

Iddo ef y maent yn offrymmu y pethau mwyaf gwerthfawr yn eu meddiant, ac yn talu iddo y fath barch ac anrhydedd, yn gymmaint a bod eu brenhinoedd a 'u hoffeiriaid yn myned i mewn i 'w temlau a 'u cefnau at yr allor, ac felly i maes drachefn, am nad ydynt yn beiddio gymmaint ag edrych ar ei ddelw sanctaidd.

Ymhlith y ser y mae ganddynt barch mawr i 'r blaned gwener, fel y maent yn tybied ei bod hi yn un o genhadon yr haul.

Pan fyddo diffyg ar yr haul, maent yn meddwl ei fod yn ddig wrthynt, ac yn cymmeryd arnynt wybod am beth, wrth edrych ar ei hwyneb;

ac hefyd, yn clymmu cwn wrth goed a 'u chwipio, hyd ne's gwnelont y lleisiau mwyaf echryslawn yn y byd, at ddihuno 'r lleuad, yr hon, meddant hwy, sydd ar y pryd hynny mewn llewig.

YN Lapland, a gwledydd gogleddol eraill, yr ydym yn cael hanes, er pan gynhyddodd y grefydd gristnogol, fod Atheistiaeth ac eilun-addoliaeth wedi lleihau mewn amryw fannau;

o herwydd eu bod yn addoli Crist a 'u delwau 'n gymmysgedig, y naill fel y llall, ac yn yr un dull.

Maent fel eraill o 'r Paganiaid, yn addef un Duw goruchaf, yr hwn y maent yn ei arfogi a tharanau, a chanddynt yr un meddyliau am dano ag oedd gan yr hen Baganiaid am eu Jupiter.

Maent fel eraill o 'r Paganiaid, yn addef un Duw goruchaf, yr hwn y maent yn ei arfogi a tharanau, a chanddynt yr un meddyliau am dano ag oedd gan yr hen Baganiaid am eu Jupiter.

Maent fel eraill o 'r Paganiaid, yn addef un Duw goruchaf, yr hwn y maent yn ei arfogi a tharanau, a chanddynt yr un meddyliau am dano ag oedd gan yr hen Baganiaid am eu Jupiter.

A thrachefn, mae ganddynt barch mawr i 'r haul, yr hon a alwant Baifa, o herwydd yr effaith sydd ganddi ar gyrph dynion ac anifeiliaid.

A thrachefn, mae ganddynt barch mawr i 'r haul, yr hon a alwant Baifa, o herwydd yr effaith sydd ganddi ar gyrph dynion ac anifeiliaid.

a phan y maent yn eu haddoli, maent yn eu hiro a gwaed yr offrwm a roddir iddynt;

a chwedi gorwedd i lawr ar eu boliau, maent yn mwmlan rhyw fath o weddiau i 'r ddaear, dan yr hon y maent yn meddwl fod y diafol yn cyfanneddu.

yr ydys yn dywedyd pan agorir un cwlwm, bod gwynt hwylus yn codi;

os agorant yr ail, mae gwynt cadarn yn codi, ac yn llanw 'r hwylau;

Ond yr offeryn pennaf y maent hwy yn ei ddefnyddio mewn ffordd o ddewinyddiaeth yw 'r drwm, ar yr hwn y maent yn gosod rhifedi mawr o fodrwyau pres, yr hwn y mae 'r swynwr yn ei ffysto, ac yn mwmlan rhyw eiriau swyniol wrtho, ne's yn y diwedd y byddo ef yn cwympo mewn llewig;

Ond yr offeryn pennaf y maent hwy yn ei ddefnyddio mewn ffordd o ddewinyddiaeth yw 'r drwm, ar yr hwn y maent yn gosod rhifedi mawr o fodrwyau pres, yr hwn y mae 'r swynwr yn ei ffysto, ac yn mwmlan rhyw eiriau swyniol wrtho, ne's yn y diwedd y byddo ef yn cwympo mewn llewig;

Ond yr offeryn pennaf y maent hwy yn ei ddefnyddio mewn ffordd o ddewinyddiaeth yw 'r drwm, ar yr hwn y maent yn gosod rhifedi mawr o fodrwyau pres, yr hwn y mae 'r swynwr yn ei ffysto, ac yn mwmlan rhyw eiriau swyniol wrtho, ne's yn y diwedd y byddo ef yn cwympo mewn llewig;

yr holl amser hyn y mae pawb a fo 'n bresennol yn codi i fynu ac yn canu.

Yn fyr, mae 'r bobl yma 'n cael eu twyllo 'n fawr iawn gan y diafol, yr hwn yn ddieu sy 'n eu cadw yn offerynau truenus dan ei lywodraeth, at 'chwanegu [~ ychwanegu ] ei ewyllys yn eu dinystr eu hunain.

ond mae 'n ddigon tebyg fod yr opiniwn hyn yn deillio oddiwrth y cyfeillach sydd beunydd rhyngddynt hwy a 'r Ewropiaid, yn hytrach, nag oddiwrth ddim traddodiadau yn eu plith eu hunain;

canys yn lle galw ar Dduw am help, maent yn wastadol yn gweddio ar y duw teuluaidd, yr hwn y maent yn ei alw Ffetche, sef rhyw gau dduw, am eu cynnorthwyo ymhob achos.

i 'r dyn du, yr hwn a gafodd y cynnyg cyntaf, ddewis aur, a gwrthod adnabyddiaeth o lythrenau a dysgeidiaeth;

am hynny i Dduw ddigio 'n fawr wrth y dyn du, fel yr ordeiniodd ef y bobl wynion yn feistri, ar bobl dduon i fod yn slafiaid iddynt.

ond hyn sy 'n adnabyddus, fod rhifedi mawr o honynt, pob dyn, neu o leiaf pob penteulu sy 'n berchen ar un, yr hwn, meddant hwy, sy 'n edrych yn fanol ar eu gweithredoedd, yn gwobrwyo rhai, trwy roi iddynt lawer o wragedd a slafiaid, ac yn cospi 'r lleill, trwy eu cadw mewn diffyg o honynt.

Am eu barn mewn perthynas i wobr a phoenau yn y byd nesaf, nid oes ganddynt fawr iawn o idea am dano, oddieithr bod rhai o honynt yn tybied pan fyddont farw, eu bod yn cael eu dwyn wrth ryw afon ardderchog, a elwir Bosmanque, yr hon sy 'n rhedeg trwy ganol gwlad helaeth;

os byddant wedi gwneuthur hyn, y maent yn cael eu cario tros yr afon, i dir ag sy 'n llawn o bob ffrwythau hyfryd a diddanwch;

ond os na wnaethant felly, mae eu duw yn eu foddi yn yr afon hon, ac yn eu boddi fel na byddo son am danynt yn dragywydd.

Er bod gan y bobl hyn ar hyd yr amrywiol barthau o Affrica rifedi mawr o dduwiau, etto ar gyffiniau 'r mor mae 'n hyspys eu bod yn addoli delwau;

yn y gwrthwyneb, maent yn ddangos fod yn gas ganddynt am dano, ac ar rai diwrnodiau a gwyliau blynyddol, mae ganddynt arfer i hela 'r diafol i maes o 'u trefydd, yr hyn sy 'n cael ei wneuthur gyd a llawer iawn o seremoniau.

Nad oes ond un Duw goruchaf, yr hwn yw crewr a chynhaliwr pob peth. 2.

Wrth edrych yn fanol i 'r pethau hyn, ni gawn weled yn amlwg, nad oes, ac na fu erioed, bobl neu genhedlaeth o ddynion mor anfoesol ac mor farbaraidd, nad oeddent yn cyfaddef ac yn addoli un goruchaf Dduw, yr egwyddor gyntaf, a llywodraethwr pob peth.

etto, mae 'n ddiammeu fod ganddynt un, yr hwn oeddent yn edrych arno goruwch y lleill, yn rhoi iddo addoliadau dirgel a chyhoeddus, yn gweddio ac yn addunedu, ac yn ei wneuthur yn wrthddrych o 'u holl ddyledswyddau a gwasanaeth crefyddol, a hynny yn y modd mwyaf neillduol.

Ymhlith y Rhufeiniaid yr oedd eu Jupiter yn cael ei gyfrif yn dad y duwiau a dynion, neu 'r optimus maximus, sef y duw mwyaf a 'r cyntaf, llywodraethwr yr holl fyd, a brenin yr holl fodau rhesymol.

Ymhlith y Rhufeiniaid yr oedd eu Jupiter yn cael ei gyfrif yn dad y duwiau a dynion, neu 'r optimus maximus, sef y duw mwyaf a 'r cyntaf, llywodraethwr yr holl fyd, a brenin yr holl fodau rhesymol.

Ymhlith y Rhufeiniaid yr oedd eu Jupiter yn cael ei gyfrif yn dad y duwiau a dynion, neu 'r optimus maximus, sef y duw mwyaf a 'r cyntaf, llywodraethwr yr holl fyd, a brenin yr holl fodau rhesymol.

Mae Cicero yn ei ail lyfr De Legibus, yn rhoi hanes fer am grefydd yr henafiaid, ac yn dangos yn eglur, nad oedd gan ddynion un ffordd arall i 'w dwyn i 'r nef, ond trwy feddyliau pur a didwyll, ffydd sanctaidd, gwir dduwioldeb, a phob rhyw o rinweddau eraill yn gynhulliadol.

Yr oedd y bobl yma yn cyfrif edifeirwch, ynghyd a phob rhyw rinwedd, yn rai o 'r perffeithrwydd mwyaf mewn nattur, ag a allai wneuthur dyn yn ddedwydd;

Yr oeddent hwy hefyd yn meddwl fod pechod, a phob rhyw ddrwg arall, yn deillio naill ai trwy ymgyfeillachu a dynion o dueddiadau drwg, anwybodus o 'r hyn ag oedd yn ddrwg, megis llid a thrachwantau cnawdol, neu ynte trwy ryw dueddiadau a phleserau ag oedd yn eu meddyliau eu hunain;

am hynny yr oeddent yn barnu bod yn angenrheidiol i ymgadw rhag ymgyfeillachu a 'r cyfryw bobl ag oedd felly, o herwydd bod cyfeillion drwg yn llygru moesau da;

ac felly y dylent geryddu 'r fath drachwantau a nwydau afreolaidd, yr hyn sy 'n dueddol i bob dyn wrth wendid nattur, a gweddio ar Dduw am gymmorth i wrthryfela yn erbyn y cyfryw dueddiadau llygredig, ac i buro eu cydwybodau, fel na fyddai honno yn eu cyhoeddi yn euog, a 'u condemnio mewn ystad ysprydol.

Yr oeddent yn meddwl nad yw dyn, a 'i ystyried yn ei nattur ei hun, na da na drwg, ond yn dueddol i 'r naill neu 'r llall, yn ol cael o hono ef ei ddwyn yn y blaen a 'i addysgu;

ac nad yw pechod yn gwreiddio ynddo mor belled, fel na's gellid trwy iawn drefn ac arferiad ei lwyr chwynnu a 'i ddiwreiddio ymaith o hono, os na fydd yr enaid yn llwyr wrthwyneb:

yr oeddent yn gydwybodol o aflendid a drwg effaith pechod, ac mor groes oedd hyn gan Dduw;

ond etto, trwy ystyried mai cariad oedd gwir briodoledd y dwyfol Fod, a ph'le bynnog yr oedd cariad yn aros, ni allasai digofaint a digllonedd hir barhau;

yn hyn yr oeddent yn cyssuro eu hunain mewn gobaith o heddwch, ar gyfaddefiad o 'u tristwch a 'u blinder am yr hyn a wnaethant ar fai:

yn hyn yr oeddent yn cyssuro eu hunain mewn gobaith o heddwch, ar gyfaddefiad o 'u tristwch a 'u blinder am yr hyn a wnaethant ar fai:

yr amrywiol ymbiliau a osodasant;

ond heblaw hyn, yr oeddent yn addo iddynt eu hunain daliad neu wobr, os nid yn y byd hwn, fod hyn yn sicr iddynt yn y byd nesaf, am eu gwasanaeth a 'u dioddefiadau.

Yn y byd hwn yr oeddent yn gweled anghyfartal gyfraniad mewn pethau naturiol, y dynion da yn fynych yn goddef llawer o flinderau a thrallodion, a 'r rhai drygionus yn ymlawenhau mewn pleserau a meddiannau bydol;

ac ar hyn, oddiwrth gyfiawnder a daioni Duw, yr oeddent yn barnu, fod i 'r cyfiawn gael eu gwobrwyo, a 'r drygionus eu poeni yn dragywyddol;

bod y fath greadur ardderchog ag yw dyn, wedi cael ei gynnysgaeddu a galluoedd mor rhagorol i weled ac i ddeall holl weithredoedd nattur a 'i rhagluniaeth, i addoli ac i ryfeddu anfeidrol ddoethineb ei Greawdwr, i edrych yn ol ar yr amserau annechreuol, ac ymlaen ar amserau ag sydd etto heb ddyfod.

Wrth hyn yr oeddent yn ystyried fod yr enaid yn anfarwol, ac nad oedd angeu ond i drosglwyddo o un cyflwr i 'r llall, a hynny er llawenydd i 'r rhai rhinweddol, ac o boenau annioddefol i 'r rhai drygionus.

Wrth hyn yr oeddent yn ystyried fod yr enaid yn anfarwol, ac nad oedd angeu ond i drosglwyddo o un cyflwr i 'r llall, a hynny er llawenydd i 'r rhai rhinweddol, ac o boenau annioddefol i 'r rhai drygionus.

ond pan y byddent yn siarad am y lleoedd hynny a 'u sefyllfaoedd, megis yr Elusian Fields, neu 'r caeau dedwydd;

yr oeddent yn rhedeg i gamsyniadau cywilyddus eraill, heb un fath o angenrheidrwydd, o herwydd hwy a allasent yn hawdd berswadio 'r bobl i gredu, fod Dwyfol Gyfiawnder wedi parottoi lleoedd o happusrwydd ac anhappusrwydd i bob un yn ol ei haeddiant.

Mae hon yn cael ei galw felly oddiwrth Iesu Grist, y gwir Fesia, unig Fab Duw, yr hwn a ymddangosodd yn Judea o ddeutu deunaw cant o flynyddau yn ol;

a anwyd yn Bethlehem, a ddygwyd i fynu yn Nazareth, ac a groeshoeliwyd gan ei ddewisedig bobl yr Iuddewon yn Jerusalem.

Yma y cynhwysir holl ardderchawgrwydd yr Hen Destament;

yr idea a roddir yma am Dduw, sy 'n dangos i ni ei anghydmarol allu, ei ddoethineb, a 'i berffeithrwydd;

Bod y fath ddyn a 'r Iesu o Nazareth, sydd mor anamheuol a bod y fath dywysog ag Augustus Caesar, yn amser a than lywodraeth yr hwn y cafodd ef ei eni.

yma yr ydym yn cael ein dysgu, y dylem garu Duw, nid trwy ofn slafaidd a gormesol, ond trwy fabwysiadol barch, anrhydedd, a gostyngeiddrwydd.

Yma hefyd yr ydym yn cael ein hannog, i gyflwyno ein gweddiau a 'n deisyfiadau atto ef, yn unig fel ein Tad nefol, trwy deilyngdod Iesu Grist unig Fab ei gariad, ac yn ei enw ef i offrwm ein calonnau, a rhoddi pob clod, mawrhygiad, a diolchgarwch, gyd a 'r gostyngeiddrwydd mwyaf, perthynol i greaduriaid adnabyddus o 'u anheilyngdod;

hwy fuant hefyd yn cael yr enw Nasareaid, Galileaid, a Jasseaniaid, gan yr Iuddewon, mewn dull o wawd.

hwy fuant hefyd yn cael yr enw Nasareaid, Galileaid, a Jasseaniaid, gan yr Iuddewon, mewn dull o wawd.

MAHOMET, Sylfaenwr y grefydd hon, a anwyd yn Mecca, yn y flwyddyn 571, yr hwn o ran gwaedoliaeth oedd yn un o 'r Corasiaid, y rhai fuant gynt yn bobl gymmeradwy:

trwy hyn fe ddaeth yn adnabyddus a llawer o Iuddewon a Christ'nogion, trwy gynnorthwy y rhai yr ydys yn dywedyd iddo osod allan y rhan fwyaf o 'i Alcoran.

Mahomet, wedi dala sulw manol ar yr amrywiol sectau, a 'r ymraniadau ag oedd rhwng yr Iuddewon a 'r Crist'nogion, a feddyliodd ynddo ei hun fod yn dra hawdd, trwy ychydig o ddeheurwydd, godi crefydd newydd, a gwneuthur ei hun yn archoffeiriad o honi i lywodraethu 'r bobl.

Mahomet, wedi dala sulw manol ar yr amrywiol sectau, a 'r ymraniadau ag oedd rhwng yr Iuddewon a 'r Crist'nogion, a feddyliodd ynddo ei hun fod yn dra hawdd, trwy ychydig o ddeheurwydd, godi crefydd newydd, a gwneuthur ei hun yn archoffeiriad o honi i lywodraethu 'r bobl.

i hyn fe ymneillduai bob boreu i ogof a elwid Hira, gerllaw Mecca, yn yr hon y cymmerai arno dreulio ei amser mewn gweddiau, ymprydiau, a myfyrdodau eraill:

Wedi iddo barhau yn yr arferiad yma dros ddwy flynedd, a chael cymmeriad mawr am ei sancteiddrwydd, fe ddechreuodd gyhoeddi ei hun yn brophwyd, gan gymmeryd arno ei fod wedi cael ei ddanfon gan Dduw i ddiwygio ei gyd-wladwyr, a 'u galw oddiwrth eu heilun-addoliaeth.

Yr athrawiaeth gyntaf a ddysgodd, nad oedd ond un Duw;

yn bedwarydd, i weddio ar yr amser gosodedig;

Ond i 'r rhei'ny ni chadwent ei gyfraith, yr oedd uffern wedi cael ei darparu, a saith o byrth, ymha un yr oeddent i fwyta ac yfed tan, eu dodi mewn cadwynau, a 'u poeni a dwfr poeth.

Ond i 'r rhei'ny ni chadwent ei gyfraith, yr oedd uffern wedi cael ei darparu, a saith o byrth, ymha un yr oeddent i fwyta ac yfed tan, eu dodi mewn cadwynau, a 'u poeni a dwfr poeth.

Heblaw yr hyn a ddywedwyd uchod, y mae ef wedi rhoi gorchymynion yn erbyn bwyta cig moch, gwaed, a 'r fath greaduriaid a fyddai marw ei hunain.

maent yn credu fod pawb ag sy 'n marw mewn brwydr yn myned yn uniawn i baradwys, yr hyn sy 'n peri iddynt ymladd mewn calondid;

am hynny maent yn dywedyd, y bydd Moses, Crist, a Mahomet, yn yr adgyfodiad, a chanddynt dair baner, at y rhai y bydd eu holl broffeswyr yn ymgynnull.

Y maent yn dala fod gan ddyn ddau angel gyd ag ef yn gweinyddu, un ar y llaw ddeheu, a 'r llall ar yr aswy.

Maent yn dywedyd, y bydd i 'r angel Israphil, ar y dydd diweddaf swno ei udgorn, wrth lais yr hwn yr holl greaduriaid, hyd yn oed yr angylion, fyddant marw yn union, ac y syrth y ddaear yn dywod ac yn llwch.

Maent yn dywedyd, y bydd i 'r angel Israphil, ar y dydd diweddaf swno ei udgorn, wrth lais yr hwn yr holl greaduriaid, hyd yn oed yr angylion, fyddant marw yn union, ac y syrth y ddaear yn dywod ac yn llwch.

Maent yn dywedyd, y bydd i 'r angel Israphil, ar y dydd diweddaf swno ei udgorn, wrth lais yr hwn yr holl greaduriaid, hyd yn oed yr angylion, fyddant marw yn union, ac y syrth y ddaear yn dywod ac yn llwch.

Ond pan y cano 'r angel hwn ei udgorn yr ail dro, eneidiau 'r holl rai meirwon a adfywiant drachefn;

Mahomet a gyhoeddodd ei Alcoran, bibl y Mahometaniaid, yn y flwyddyn 626, yr hwn a gynnwys 124 o bennodau;

Yr oedd ef yn perswadio 'r bobl fod y llyfr hwn yn cael ei gadw yn un o drysor-dai 'r nef, ac i 'r angel Gabriel ddyfod ag ef i Mahomet, bennod ar ol pennod, fel yr oedd yn cael ei ysgrifennu, yr hyn a wnaed gyntaf ar ddalenau o esgyrn camelod gan un Amanuensis, o herwydd na all'sai [~ allasai ] Mahomet na darllen na 'sgrifennu [~ ysgrifennu ].

Yr oedd ef yn perswadio 'r bobl fod y llyfr hwn yn cael ei gadw yn un o drysor-dai 'r nef, ac i 'r angel Gabriel ddyfod ag ef i Mahomet, bennod ar ol pennod, fel yr oedd yn cael ei ysgrifennu, yr hyn a wnaed gyntaf ar ddalenau o esgyrn camelod gan un Amanuensis, o herwydd na all'sai [~ allasai ] Mahomet na darllen na 'sgrifennu [~ ysgrifennu ].

Yr oedd ef yn perswadio 'r bobl fod y llyfr hwn yn cael ei gadw yn un o drysor-dai 'r nef, ac i 'r angel Gabriel ddyfod ag ef i Mahomet, bennod ar ol pennod, fel yr oedd yn cael ei ysgrifennu, yr hyn a wnaed gyntaf ar ddalenau o esgyrn camelod gan un Amanuensis, o herwydd na all'sai [~ allasai ] Mahomet na darllen na 'sgrifennu [~ ysgrifennu ].

Mae 'r grefydd yma wedi ymdannu dros ran fawr o 'r ddaear, yr hyn a ymddengys yn fwy amlwg wrth y cenhedlaethau a 'r tywysogion sy 'n ei phroffesu.

Yr ydym yn cael hanes nad oes dim llai na 73 o wahanol sectau yn eu plith.

Yn yr oesoedd gynt o grist'nogrwydd, yr oedd amryw sectau, pa rai sy er ys hir amser wedi eu llwyr abergofi, fel nad oes yn awr ond eu henwau i 'w cyfarfod mewn hanesion eglwysig.

Yn yr oesoedd gynt o grist'nogrwydd, yr oedd amryw sectau, pa rai sy er ys hir amser wedi eu llwyr abergofi, fel nad oes yn awr ond eu henwau i 'w cyfarfod mewn hanesion eglwysig.

Nid yw ein meddwl yn bresennol i ol rain llawer ar yr hen sectau hyn, ond yn unig gym meryd golwg fer arnynt mor belled ag y maent yn perthyn i grefydd yn yr amser presennol.

Nid yw ein meddwl yn bresennol i ol rain llawer ar yr hen sectau hyn, ond yn unig gym meryd golwg fer arnynt mor belled ag y maent yn perthyn i grefydd yn yr amser presennol.

Mae 'n dra adnabyddus i 'r dysgedigion, nad oedd y gair Drindod yn cael ei arferyd yn yr eglwys cyn amser Origen:

ac y mae ef yn sylwi, ei fod yn galw 'r trydydd Doethineb, (Sagesse) yr hyn sydd yn fwyaf tebygol, am nad oedd yr Yspryd Glan yn cael ei gyfrif yn berson dwyfol mor gynnar a hynny, ond yn hytrach yn briodoledd;

ac y mae ef yn sylwi, ei fod yn galw 'r trydydd Doethineb, (Sagesse) yr hyn sydd yn fwyaf tebygol, am nad oedd yr Yspryd Glan yn cael ei gyfrif yn berson dwyfol mor gynnar a hynny, ond yn hytrach yn briodoledd;

ac y mae 'n debygol na chafodd yr Yspryd ei addef yn berson dwyfol cyn yr ail Gymmanfa gyffredinol, yr hon a gynhaliwyd yn y flwyddyn 1381.

ac y mae 'n debygol na chafodd yr Yspryd ei addef yn berson dwyfol cyn yr ail Gymmanfa gyffredinol, yr hon a gynhaliwyd yn y flwyddyn 1381.

ac y mae 'n debygol na chafodd yr Yspryd ei addef yn berson dwyfol cyn yr ail Gymmanfa gyffredinol, yr hon a gynhaliwyd yn y flwyddyn 1381.

Yn agos o fod yn berthynol i 'r blaid olaf yw 'r Athanasiaid, enw ag sy 'n deillio oddiwrth Athana sius, un o deidiau 'r egwlys, yr hwn a fu 'n llew yrchu yn y bedwaredd oes.

Mae rhai yn dywedyd, mai ei waith ef yw 'r gredo ag sy 'n cael ei galw felly yn y llyfr gweddi cyffredin, yr hon, meddant hwy, yw 'r uniawn ffydd, lle y dangosir fod tri gwa hanol sylwedd i 'r Tad, Mab, a 'r Yspryd Glan;

yr hyn sy 'n gynhwysedig yn y Drindod, a bod y tri hyn yn cael eu huno a 'u gilydd trwy emperichoresis, neu fel rhaff o dair caingc, yr hyn sy 'n eu gwneuthur yn un;

yr hyn sy 'n gynhwysedig yn y Drindod, a bod y tri hyn yn cael eu huno a 'u gilydd trwy emperichoresis, neu fel rhaff o dair caingc, yr hyn sy 'n eu gwneuthur yn un;

felly fod yr undeb yn y Duwdod yn gyfan gwbl yn yr emperichoresis, yr hyn sy 'n clymmu tair sylwedd ynghyd:

felly fod yr undeb yn y Duwdod yn gyfan gwbl yn yr emperichoresis, yr hyn sy 'n clymmu tair sylwedd ynghyd:

felly fod yr undeb yn y Duwdod yn gyfan gwbl yn yr emperichoresis, yr hyn sy 'n clymmu tair sylwedd ynghyd:

hyd ag y mae 'r gair yn cael ei ddeall mewn ystyr ag sy 'n gyttunol ag undeb y Jehofa, ac ar sylfaenol egwyddorion y grefydd grist'nogol, ni all yr ymarferiad o hono mewn un mesur fod yn ble yn erbyn gwirionedd y grefydd honno.

Mae 'r sect hon wedi dechreu ynghylch canol y drydedd oes gan Sabelius, philosophydd o wlad yr Aipht.

Eraill a feddyliant mai ei farn ef oedd, fod Duw yn yr Hen Destament yn rhoddi 'r gyfraith fel Tad, ac yn y Newydd yn byw ymhlith dynion fel Mab, ac iddo ddisgyn ar yr apostolion fel Yspryd Glan.

Eraill a feddyliant mai ei farn ef oedd, fod Duw yn yr Hen Destament yn rhoddi 'r gyfraith fel Tad, ac yn y Newydd yn byw ymhlith dynion fel Mab, ac iddo ddisgyn ar yr apostolion fel Yspryd Glan.