PACACAMAC............1

Yn Peru, y mae 'r bobl yn gyffredin yn addef fod un goruchaf-lywodraethwr ab bob peth, ac yn ei alw, Pacacamac, neu Greawdwr rhyfeddol y nef a 'r ddaear.

PADOGAU..............1

Ar ol i 'r ymdeithwyr ymolchi eu hunain, a chyflawni eu seremoniau, maent yn cael eu derbyn gan y Bramins, a 'u dwyn i mewn i 'w padogau, lle maent yn cynnyg arian a reis. -

PAENTIANT............1

etto os digwydd ar y pryd hynny iddynt gael eu herfyniad, hwy a osodant y ddelw yn ei lle, ac a syrthiant o 'i blaen i ddeisyf maddeuant, ac at ei heddychu, hwy a 'i golchant, ac a 'i paentiant hi yn ardderchog o 'r newydd.

PAGANAIDD............1

etto yn Gini, a lleoedd eraill, ag y mae gan ein morwyr ni beth masnach a hwynt, ni wyddom fod y rhan fwyaf o 'r trigolion yn cadw wrth eu hen feddyliau Paganaidd.

PAGANIAETH...........2

Dechreuad Paganiaeth ac Eilun-Addoliaeth wedi 'r Diluw.

eu crefydd sefydlog yma yw Paganiaeth.

PAGANIAID............7

Ychydig mewn perthynas i 'Stad [~ Ystad ] bresennol EilunAddoliaeth ymhlith y Paganiaid, yn enwedig y Chinese.

Am Grefydd y Paganiaid yn y Carnatic, Colconda, Bisnagar, Decan, & c.

Mae 'r Baniaid, megis y rhan fwyaf o 'r Paganiaid, yn credu fod un Duw goruchaf, ac yn ei alw Parabrama, yr hyn yn eu iaith hwy sy 'n arwyddo perffaith;

canys er eu bod yn credu fod un Duw ag sy 'n llywodraethu pob peth, etto, megis Paganiaid eraill, y maent yn cyfeirio eu gweddiau at dduwiau o is radd, y rhai y maent yn gyfrif fel yn gyfryngwyr ac eiriolwyr drostynt.

Maent fel eraill o 'r Paganiaid, yn addef un Duw goruchaf, yr hwn y maent yn ei arfogi a tharanau, a chanddynt yr un meddyliau am dano ag oedd gan yr hen Baganiaid am eu Jupiter.

nid Paganiaid, am nad ydynt yn addoli delwau;

WEDI rhoddi hyn o hanes yn rhagflaenol mewn perthynas i feddyliau Atheistiaid, Deistiaid, Paganiaid, Mahometaniaid, Iuddewon, a Christ'nogion, ni gawn yn y lle nesaf fyned yn y blaen, i gymmeryd golwg ar bob cyfenwad o ddyn ion yn y byd crist'nogol.

PALAS................1

Mae 'r duw-dyn hwn yn cael ei gadw mewn palas ardderchog ar ben mynydd Patuli, yr hwn sydd wedi ei addurno a pheth aneirif o berlau a meini gwerthfawr, ac yn cael ei oleuo a rhifedi mawr o lampau.

PALESTINA............3

Yn yr oes ganlynol, 530, fe ymddangosodd gau Fesia yn Palestina, a elwid Julian;

Yn y flwyddyn 714, Iuddew a elwid Serenus, a osododd ei hun i maes i 'r Iuddewon yn Yspain, mai ef oedd i 'w harwain i Palestina, ac i osod i fynu ymmerodraeth yno.

ei ewythr Abuteleg, marsiandwr mawr yn Mecca, a 'i cymmerodd atto, ac a 'i danfonodd yn edrychwr dros y carafan ag oedd yn trafaelu i Syria, Palestina, a 'r Aipht, i farchnatta drosto;

PAN..................28

Yr wyf yn credu adgyfodiad y meirw, yr hyn a fydd pan welo Duw fod yn dda.

ond mae 'n ddigon tebygol iddynt godi fynu pan ddechreuodd traddodiadau ddyfod mewn ymarferiad yn lle cyfraith Dduw.

Mae rhai yn meddwl, a hynny yn ddigon tebygol, i 'r sect hon godi i fynu yn amser herledigaeth Antiogus Epiphanus, pan giliodd rhifedi mawr o 'r Iuddewon i 'r anialwch, lle y darfu iddynt arfer eu hunain i bob caled-fyd o fywiolaeth.

Fe ymddangosodd mewn amser pan oedd yr holl fyd yn disgwyl am y Messia.

Pan ddinystriwyd Jerusalem gan Titus ymmerawdwr Rhufain, yr hyn a ddigwyddodd yn y flwyddyn 70 o oedran Crist, fe gafodd yr Iuddewon eu gwasgaru dros wyneb yr holl ddaear, fel nad oes braidd un wlad na thalaith heb rai o honynt yn ei chrwydro;

pan aed i ymofyn am y twyllwr, yr oedd ef wedi diflannu, am hynny hwy a dybiasant mai yspryd ydoedd ar ddull dyn wedi dyfod i amharchu 'r Iuddewon.

Ffosius sy 'n gosod allan, pan ddarfu i ddynion gyntaf ymadael a 'r gwasanaeth ag oedd yn ddyledus i 'r gwir Dduw, iddynt roddi dwyfol anrhydedd i ddau egwyddor, sef, y da a 'r drwg.

Mae 'n ddigon eglur fod delwau gan Laban, pan yr y'm yn cael hanes i Rachel, o gariad iddynt, fyned a hwynt gyd a hi.

Yma, pan oedd pob gwlad a chenedl a delwau neillduol iddynt eu hunain, yr oeddent yn barod i dderbyn y rhei'ny perthynol i 'w cymmydogion.

hwy a aethant i gredu, fod gan ddynion da ac ardderchog, pan y byddent farw, allu mawr, o herwydd eu ffafr gyd a Duw o fod yn gyfryngwyr i eirioli drostynt;

ac o herwydd hyn y cafodd Abraham ei neillduo, pan ddaeth ef allan o honi;

Mae gan yr offeiriaid yma gymmaint o awdurdod ar y duwiau, fel ag y maent yn eu cospi a 'u chwipio pan na fyddont yn atteb eu dibenion.

maent yn ofnus iawn pan welont ddiffyg ar yr haul neu 'r lleuad, y rhai y maent yn eu hystyried fel gwr a gwraig, ac yn meddwl eu bod yn ddig wrthynt ar y cyfryw amser.

Pan fyddo dyn marw, mae ei dylwyth yn gorfod dwyn dau neu dri o dystion, i brofi nad oedd ef ddim yn gristion ar amser ei farwolaeth, ac y maent yn myned mor belled a holi pa un a bu ef felly yn holl ystod ei fywyd;

Meddyliau y rhai ag sydd yn cael eu cyfrif yn bobl fwyaf deallus ymhlith y Tibetiaid yw, pan fyddo 'r Grand Lama mewn wyneb i farw, naill ai o ran oedran neu o ryw glefyd, nad yw ei enaid ond gadael ei hen sych gyfanneddiad i edrych am un arall mwy ifangc a gwell i drigfannu ynddo, yr hyn sy 'n cael ei ganfod yn fynych gan rai o 'r Tayshoo Lama mewn un arall.

maent yn dweud, pan greodd Duw y byd, iddo ef wneuthur llawer o dduwiau o is radd, at fod yn offerynau yn y greadigaeth;

Pan fyddo diffyg ar yr haul, maent yn meddwl ei fod yn ddig wrthynt, ac yn cymmeryd arnynt wybod am beth, wrth edrych ar ei hwyneb;

ond pan fo 'r lleuad dan ddiffyg, maent yn tybied ei bod yn glaf;

YN Lapland, a gwledydd gogleddol eraill, yr ydym yn cael hanes, er pan gynhyddodd y grefydd gristnogol, fod Atheistiaeth ac eilun-addoliaeth wedi lleihau mewn amryw fannau;

Mae gan bob teulu eu hysprydion, (demons) a pha rai y maent mor gyfeillgar, a 'u bod yn myned i gyfarfod a hwynt mewn coedydd a rhodfaoedd dirgel, i ddysgu iddynt fath o ganuau, y rhai pan eu cenir, a fydd yn sicr o beri iddynt ymddangos yn ol eu haddewid:

yr ydys yn dywedyd pan agorir un cwlwm, bod gwynt hwylus yn codi;

Pan fyddo un farw, maent yn gosod yn ei goffin garreg dan a hernyn, fel na byddo yn ddiffygiadol o oleu yn y byd nesaf, bwyall at dorri 'r coed a 'r drysni yn ei ffordd i 'r nef, trwy 'r gelltydd a 'r anialwch, ynghyd a bwa, a saethau, a bwyd, fel y gallont fod yn barod i sefyll yn erbyn pob gwrthwynebiad, ac i ymladd eu ffordd yn eu blaen heb lewygu.

Am eu barn mewn perthynas i wobr a phoenau yn y byd nesaf, nid oes ganddynt fawr iawn o idea am dano, oddieithr bod rhai o honynt yn tybied pan fyddont farw, eu bod yn cael eu dwyn wrth ryw afon ardderchog, a elwir Bosmanque, yr hon sy 'n rhedeg trwy ganol gwlad helaeth;

ond pan y byddent yn siarad am y lleoedd hynny a 'u sefyllfaoedd, megis yr Elusian Fields, neu 'r caeau dedwydd;

Pan edrychom i nattur a dwyfol dueddiad y grefydd hon a ddysgir i ni gan Grist a 'i Apostolion, ni gawn weled ei bod yn deilwng o Dduw.

Mae 'n debyg, mai yn Antioc y derbyniodd y disgyblion yma 'r titl o Grist'nogion gyntaf, pan oedd Paul a Barnabas yn pregethu:

y nos, pan dychwelai adref, fe adroddai wrth ei wraig a 'i dylwyth y gweledigaethau, a 'r lleisiau rhyfeddol a glywsai yn amser ei neillduad.

Ond pan y cano 'r angel hwn ei udgorn yr ail dro, eneidiau 'r holl rai meirwon a adfywiant drachefn;

PAPISTIAID...........3

Delwau eraill a sonier am danynt yn yr ysgrythurau, yw 'r Teraphim, y llo aur, Baal, Bel, Baalpeor, Baal-perith, Beelzebub, Meloc, Anam-melec Adramelec, Repham, Dagon, Nergal, Ashima, Nibaas, Tartac, Rimmon, Nisroc, Tammus, Sheshac, Nebo, Meni, Gad, Mahussin, Duw 'r pwerau, neu 'r duwiau cadwedigol gan y Papistiaid, Asharoth, a Succoth-benoth.

Y gwasanaeth y mae 'r Papistiaid yn ei roddi i 'r Forwyn Fair, i 'r seintiau eraill, ac i angylion heb rifedi, traws-sylweddiad yr elfennau yn y cymmun, y rhelywiau a 'u delwau, sy 'n drosedd nid bychan yn eu golwg, ac yn peri iddynt (nid yn ddiachos) edrych ar Grist'nogion yn eilun-addolwyr.

y maent yn fwy tueddol na 'r Papistiaid i eilun-addoliaeth.

PARABRAMA............1

Mae 'r Baniaid, megis y rhan fwyaf o 'r Paganiaid, yn credu fod un Duw goruchaf, ac yn ei alw Parabrama, yr hyn yn eu iaith hwy sy 'n arwyddo perffaith;

PARADWYS.............1

Maent yn meddwl fod llawer paradwys, lle mae pob un o 'u duwiau yn cario eu haddolwyr;

PARC.................1

I 'r pwrpas yma mae parc yn Quinsay, wedi ei furio oddiamgylch, yn perthyn i Fonachlog, lle mae 'r Monachod yn porthi pedair mil o greaduriaid byw o bob math ar elusennau, er lles i eneidiau rhai pobl fawrion ag sydd wedi myned i mewn i gyrph y creaduriaid hyn i gyfaneddu.

PARHAU...............5

a 'i fod ef yn wastadol weithredu, ac yn parhau felly i bob tragywyddoldeb.

Ond y mae 'r Iuddewon etto, yn eu hynfydrwydd, yn parhau i ddysgywl am Fesia tymhorol, yr hwn, meddant hwy, a ddarostwng y byd, ac a osod i fynu un lywodraeth gyffredinol;

Mae gweddill o 'r sect hon fyth yn parhau yn y dwyrain, dan yr enw Sabiaid;

Yn y dull hyn maent yn peri i 'r bobl gredu ei fod yn parhau yn dragywyddol, o herwydd y mae 'r offeiriaid, ag sydd a 'r holl awdurdod yma yn eu dwylo, yn gosod un arall yn ei le mor debyg iddo a fo bossibl;

yn y modd hyn maent yn parhau dawnsio, canu, a bloeddio, hyd ne's machludo 'r haul, oddieithr ambell gettyn y maent yn eistedd i lawr i smocco.

PARODRWYDD...........1

Y parodrwydd i addoli 'r llo aur wrth fynydd Sinai, sy 'n rhoi achos i feddwl eu bod yn euog o 'r un ffieidd-dra yng wlad yr Aipht:

PAROTTOI.............1

yr oeddent yn rhedeg i gamsyniadau cywilyddus eraill, heb un fath o angenrheidrwydd, o herwydd hwy a allasent yn hawdd berswadio 'r bobl i gredu, fod Dwyfol Gyfiawnder wedi parottoi lleoedd o happusrwydd ac anhappusrwydd i bob un yn ol ei haeddiant.

PARTHAU..............2

Ond i ddiweddu 'r hanes yn y parthau hyn - Mae gan pobl Narising a Bisnagar ddelw, at yr hon y mae llawer iawn o bererinion yn tramwy a rhaffau am eu gyddfau, a chyllill wedi sticco yn eu coesau a 'u breichiau;

yma y maent yn perswadio 'r morwyr a fo 'n hwylio yn y parthau hynny, y gallant, trwy dalu swm o arian, gael y gwynt a fyddont yn ei ddewis.

PATRIARC.............1

Ymhlith eu llyfrau, ag sy 'n cynnwys athrawiaeth eu sect, y mae un llyfr a elwir Seth, yr hwn, meddant hwy, a gyfansoddwyd gan y Patriarc hwnnw.

PATRIARCIAID.........1

ER bod eilun-addoliaeth wedi dechreu yn fuan ar ol y diluw, etto gallwn ddeall fod y grefydd honno a draddododd Noa i 'w hiliogaeth, yr hon hefyd a arferwyd gan rai o 'r Patriarciaid hyd amser Abraham, sef, addoliad o un gwir Dduw, Penllywodraethwr a Chreawdwr pob peth, a gobeithio yn ei drugaredd trwy Gyfryngwr.

PATULI...............1

Mae 'r duw-dyn hwn yn cael ei gadw mewn palas ardderchog ar ben mynydd Patuli, yr hwn sydd wedi ei addurno a pheth aneirif o berlau a meini gwerthfawr, ac yn cael ei oleuo a rhifedi mawr o lampau.

PAUL.................1

Mae 'n debyg, mai yn Antioc y derbyniodd y disgyblion yma 'r titl o Grist'nogion gyntaf, pan oedd Paul a Barnabas yn pregethu:

PAWB.................3

yr holl amser hyn y mae pawb a fo 'n bresennol yn codi i fynu ac yn canu.

maent yn credu fod pawb ag sy 'n marw mewn brwydr yn myned yn uniawn i baradwys, yr hyn sy 'n peri iddynt ymladd mewn calondid;

maent yn tebyg y bydd pawb sy 'n byw 'n dda yn sicr o fod yn gadwedig, o bwy grefydd bynnag y byddont;