FFYRLINGWERTH......1

Nid oes yma un wedi 'r holl fwynder, a chanddo ffyrlingwerth o gariad i 'r llall, ie, gelynion yw llawer o honynt i 'w gilydd.

FFYRNICCA..........1

erbyn hyn mi adwaenwn rai oedd yn edrych arnai ffyrnicca o 'r cwbl:

FI.................64

Yna dechreuasant sibrwd o glust i glust ryw ddirgel swynion ac edrych arnai, a chyda hynny torrodd yr hwndrwd, a phawb a 'i afel yno' i, codasant fi ar eu 'scwyddeu, fel codi Marchog Sir;

Wel', ebr fi wrthi fy hun, yn iach weithian i 'm hoedl;

Neu gadawant fi yn noeth lumman i fferri ar Forfa Caer neu ryw Oerle anghysbell arall.

Ni chawn i attreg nad dyma fi 'n ymyl yr anferth Gastell tecca 'r a welais i 'rioed, a Lynn tro mawr o 'i amgylch:

Yn wir, f' arglwydd ebr finneu, nis gwn i p'le yw yma, na pheth yw fy neges, na pheth wy fy hun, na pheth aeth a 'm rhan arall i, yr oedd genni bedwar aelod a phen, a pha un ai gartre y gadewais, ai i ryw geubwll, canys co [~ cof ] 'genni dramwy tros lawer o geunentydd geirwon, y bwriodd y Tylwyth-teg fi, ys teg eu gwaith, nis gwn i Syr, pe crogid fi.

Yn wir, f' arglwydd ebr finneu, nis gwn i p'le yw yma, na pheth yw fy neges, na pheth wy fy hun, na pheth aeth a 'm rhan arall i, yr oedd genni bedwar aelod a phen, a pha un ai gartre y gadewais, ai i ryw geubwll, canys co [~ cof ] 'genni dramwy tros lawer o geunentydd geirwon, y bwriodd y Tylwyth-teg fi, ys teg eu gwaith, nis gwn i Syr, pe crogid fi.

Edrych yrwan, eb yr Angel, ac a roes i mi ddrychyspio amgen nac oedd genni fi ar y mynydd.

Gwna' f' arglwydd, ac ertolwg, ebr fi, ple yw 'r Castell draw yn y Gogledd?

I ba beth y mae 'r Merched yna 'n sefyll, ebr fi, a phwy ydynt?

Nid rhyfedd yn wir ebr fi, a hawddgared ydynt, pettwn perchen traed a dwylo fel y bum, minneu awn i garu neu addoli y rhain.

Och fi, ai possibl ebr fi 'n athrist iawn, ar glwyfo o 'u cariad?

Och fi, ai possibl ebr fi 'n athrist iawn, ar glwyfo o 'u cariad?

Pam, ebr fi, na fynn Belial yr addoliant iddo 'i hunan?

Beth, ebr fi, y gelwch i 'r tair Hudoles yna?

Atlygaf henw 'r Ddinas fawr wallwfus hon, ebr fi, os oes arni well henw na Bedlam fawr?

Och fi, ai Dynion dihenydd, ebr fi, yw 'r cwbl sy ynddi?

Och fi, ai Dynion dihenydd, ebr fi, yw 'r cwbl sy ynddi?

Beth y gelwir y Strydoedd mawr hyn, ebr fi?

Pwy ertolwg, ebr fi, sy 'n aros yn y Strydoedd yma?

Rhyfedd, ebr fi, fod hwn a hwn accw 'n perthyn i 'r un Stryd.

wel'dyma Rufain, ebr fi, ac yn hon y mae 'r Pap yn byw?

Ai am hynny y mae 'r tramwy rwan, ebr fi?

i ba le y mae 'r ynfydion accw 'n ceisio mynd, ebr fi?

Mi wrantaf yno le llawn, ebr fi.

Attolwg Syr, ebr fi, pa ryw o ddynion yw y rhain?

I ba beth y mae 'r Dwysoges yn cadw 'r Lladron hyn o 'i chylch, ebr fi?

Attolwg f' arglwydd, ebr fi, pa fodd y gelwch y Pendefigion urddasol yna yn fwy Lladron na 'Speilwyr-ffyrdd?

Wel'dyma Fedlam yn ddiddadl, ebr fi.

Wel' dyma Fardd, ebr fi, sy well olrheiniwr na mi:

Attolwg, f' Arglwydd, ebr fi, os rhyngai 'ch bodd p'le yw 'r fan ryfeddol hon?

Dyma Arglwydd ardderchog, ebr fi, sy 'n haeddu cymmaint parch gan y rhai'n oll.

Wel'dyma arwydd, ebr fi, na ddylid fyth farnu wrth y golwg.

Ertolwg, ebr fi, p'le weithian y mae Eglwys Loegr?

Pwy, ebr fi, yw 'r duon fry?

beth a wna hon ar lygad y ffordd, ebr fi?

Ai yma mae IMMANUEL yn cadw 'i Lys, ebr fi?

Oes yma nemor tano ef o benneu coronog, ebr fi?

Ertolwg, ebr fi, f' Arglwydd a gawn i nesau i gael manylach golwg ar y Brenhinlle godidog hwn?

Gwelwn un rhan o 'r Eglwys yn taflu allan yn Groes glandeg a hynod iawn, a chanfu 'r Angel fi 'n spio arno, a adwaenosti y Rhan yna, ebr ef?

Ertolwg, Syr, ebr fi, tan wichian, beth a wneuthum i 'ch erbyn pan ddygech y wyddan yna i 'm nychu?

Ond trwy 'ch cennad, ebr fi, nid arbedodd eich braw Angeu neb erioed etto, a ddygid i 'w ergyd ef, y gwr a aeth i ymaflyd cwymp ag Arglwydd y Bywyd ei hun, ond ychydig a 'nillodd ynte' ar yr orchest honno.

Wel', ebr fi, na ddel byth nos i Lan-gwsc, ac na chaffo 'r Hunlle byth orphws ond ar flaen mynawyd oni ddygwch fi 'n ol lle i 'm cawsoch.

Wel', ebr fi, na ddel byth nos i Lan-gwsc, ac na chaffo 'r Hunlle byth orphws ond ar flaen mynawyd oni ddygwch fi 'n ol lle i 'm cawsoch.

Attolwg, Syr, ebr fi, p'le yw 'r fangre hon?

Yn rhodd, Meistr Cwsc, ebr fi, i ba le mae 'r drysau yna 'n egor?

Pwy, ebr fi pioedd y carpieu yna?

F' aeth ffordd yma 'Scolheigion, ebr fi, do, ebr ynte, rai unic a dihelp a phell oddiwrth ymgeledd a 'u carei;

Attolwg Syr, ebr fi, beth yw marchoges?

Yn wir, Syr, ebr fi, nis gwn i mwy na chwitheu.

Gelwch fi yma fel y fynnoch yn eich gwlad eich hun, ond fe 'm gelwid i gartre, Bardd Cwsc.

Llonydd, Syr, ertolwg, ebr fi, i Ddyn dieithr na fu yma 'rioed o 'r blaen, ac ni ddaw byth pe cawn unwaith ben y ffordd adre.

Beth, ebr fi, dyma wlad anfoesol iawn i ddieithriaid, Oes yma un Ustus o heddwch?

Attolwg, Syr, ebr fi, a gawn ni wybod eich henw chwi, oblegid nis gwn i flino ar neb o 'r Wlad yma 'rioed.

Syre, ebr ynte, gwybyddwch mai Fi, ac nid chwi, yw 'r Bardd Cwsc, ac a ges lonydd yma er's naw cant o flynyddoedd, gan bawb ond chychwi, ac a aeth i 'm cynnyg i drachefn.

Dymunaf eich henw, Syr, ebr fi, fel i 'ch attebwy 'n gymwysach.

Ond o 'r lleill, ebr fi, mae 'r fath bla yn gyfarthwyr, yn fan-Dwrneiod a Chlarcod nad oedd locustiaid yr Aipht ddim pwys ar y Wlad wrth y rhain.

Och o druan, ebr fi, beth wyti?

Beth, ebr fi, y gelwir di?

Ie, rhai a 'm geilw ar henw parchediccach yn Henwr, etto nid eiddo fi hanner y coelion, a 'r brutieu, a 'r cynghorion a roir ar yr Henwr;

Ond ni ches i fawr aros nad dyma fi yngolwg Allor fawr arswydus lle gwelwn y Brenin Dychrynadwy yn traflyncu cig a gwaed Dynion, a mil o fan angheuod o bob twll yn ei borthi fyth, a chig ir twymn:

ond gwiliwch fi 'r tro nesa.

Na cheisiwch fwrw mo 'ch aflwydd arna fi, chwi ni fynnech son am y dyfyn er ei gael ganwaith.

Ni feiddia fi ollwng neb yn ol trwy Derfyn glawdd Tragwyddoldeb y Wal ddiadlam, na chwitheu eu llochi hwy yma;

Tystion, tystion o honoch, fel y galwodd y cna fi, ebr Cecryn.

FIL................2

Yr oedd yno fyrdd o 'r fath blasau gwrthodedig, a allasei oni bai Falchder, fod fel cynt yn gyrchfa goreugwyr, yn Noddfa i 'r gweiniaid, yn Yscol Heddwch a phob Daioni, ac yn fendith i fil o Dai bach o 'u hamgylch.

Fe fedrodd drefnu llawer dalfa o fil neu ddengmil o eneidieu bob un i 'w le mewn munud, a pha 'r gledi fydd arno rwan gyda saith er eu perycled?

FILEIN.............1

Ond cyffesa filein beth a ddywedaisti?

FILLTIROEDD........1

Gorfod mynd o 'm llwyr anfodd gan y nerth a 'm cippiodd fel corwynt, rhwng uchel ac isel, filoedd o filltiroedd yn ein hol ar y llaw asswy, oni ddaethom eilwaith i olwg y Wal derfyn, ac mewn congl gaeth ni welem glogwyn o Lys candryll penegored dirfawr, yn cyrraedd hyd at y Wal lle 'r oedd y drysau aneirif, a rheiny oll yn arwain i 'r anferth Lys arswydus hwn:

FILOEDD............1

Gorfod mynd o 'm llwyr anfodd gan y nerth a 'm cippiodd fel corwynt, rhwng uchel ac isel, filoedd o filltiroedd yn ein hol ar y llaw asswy, oni ddaethom eilwaith i olwg y Wal derfyn, ac mewn congl gaeth ni welem glogwyn o Lys candryll penegored dirfawr, yn cyrraedd hyd at y Wal lle 'r oedd y drysau aneirif, a rheiny oll yn arwain i 'r anferth Lys arswydus hwn:

FIN................2

Gosodwch, ebr ef, y rhain ar fin y Dibyn ger bron Gorsedd Cyfiawnder, hwy a gant yno uniondeb er nas gwnaethant.

A chyn pen nemor, cododd pwff o gorwynt, ac a chwalodd y Niwl pygdew cyffredin oedd ar wyneb Tir Ango, onid aeth hi 'n llwyd oleu, lle gwelwn i fyrdd fyrddiwn o ganhwylleu gleision, ac wrth y rheiny, ces olwg o hirbell ar fin y Geulan ddiwaelod:

FINEU..............1

Oes, ebr fineu, ddigon, os medr un glyttio rhyw fath ar ddyri, dyna fe 'n Gadeir-fardd.

FINNEU.............6

Yn wir, f' arglwydd ebr finneu, nis gwn i p'le yw yma, na pheth yw fy neges, na pheth wy fy hun, na pheth aeth a 'm rhan arall i, yr oedd genni bedwar aelod a phen, a pha un ai gartre y gadewais, ai i ryw geubwll, canys co [~ cof ] 'genni dramwy tros lawer o geunentydd geirwon, y bwriodd y Tylwyth-teg fi, ys teg eu gwaith, nis gwn i Syr, pe crogid fi.

Gwae finneu a 'm heiddo, pa fodd y diangant, a hwythe 'n llygadrythu fyth ar y peth sy 'n eu dallu fwyfwy, ac yn eu hanreithio yn eu dallineb?

ac o ddywedyd y gwir, ni choelia 'i na walliasei 'r fan yma finneu, oni basei i 'm Cyfeill yn ddiymannerch, fy nghipio i ymhell oddiwrth y tri Thwr hudol i ben ucha 'r Strydoedd, am descyn i wrth gastell o Lys anferthol o faint, a thirion iawn yr olwg cynta, ond gwael a gwrthun arswydus o 'r tu pella, etto ni welid ond yn anhawdd iawn mor tu gwrthun;

Beth yw hynny, ebr finneu, wrth sy dan Belial fawr, wele Ymerodron a Brenhinoedd heb rifedi?

Och, ebr finneu, ai rhaid i mi farw?

Nis gwn i, ebr finneu, beth a allei 'ch meddwl fod, onid allei 'r Fad-felen a ddifethodd Faelgwn Gwynedd, eich lladd chwitheu ar y feisdon a 'ch rhannu rhwng y Brain a 'r Pyscod.

FINTEIOEDD.........1

Mewn munyd, dyma 'r meirw fwy na rhi o finteioedd yn gwneud eu moes i 'r Brenin, ac yn cymryd eu lle mewn trefn odiaeth.