FANER..............4

Y Castell fry yn yr awyr, ebr ef, a pieu Belial, Tywysog llywodraeth yr Awyr, a Llywodraethwr yr holl Ddinas fawr obry, fe 'i gelwir Castell Hudol, canys hudol mawr yw Belial, a thrwy hudoliaeth y mae e 'n cadw tan ei faner y cwbl oll a weli;

Gyfeiryd a Rhufain, gwelwn Ddinas a Llys teg iawn, ac arno wedi derchafu 'n uchel hanner lleuad ar Faner aur, wrth hyn gwybum mai 'r Twrc oedd yno.

o Ffrainc, fel y deellais wrth ei arfau ef, y tair Flour-de-lis ar Faner arian ynghrog uchel.

Ond er maint ei allu a dyfned ei ddichellion, er maint o Emprwyr Brenhinoedd a Llywiadwyr cyfrwysgall sy tan ei Faner ef yn yr anferth Ddinas ddihenydd, ac er glewed ei fyddinoedd aneirif ef tu draw i 'r Pyrth yn y Wlad isa, etto, eb yr Angel, cant weled hynny 'n ormod o dasc iddynt:

FANGRE.............2

Attolwg, Syr, ebr fi, p'le yw 'r fangre hon?

O amgylch y Llys 'r oedd rhai coed, ymbell Ywen wenwynig, a Cypres-wydden farwol, ac yn y rheini 'roedd yn nythu ddylluanod, Cigfrain ac Adar y Cyrph a 'r cyfryw, yn creu am Gig fyth, er nad oedd y fangre oll ond un Gigfa fawr ddrewedig.

FANNU..............1

ac oni bai fod yn llaw pawb darian i dderbyn y piccellau tanllyd, a bod y Graig sylfaen yn rhygadarn i ddim fannu arni gwnelsid ni oll yn un goelceth.

FARA...............1

Siopwyr (neu Siarpwyr) a elwant ar angen, neu anwybodaeth y prynwr, Stiwardiaid bob gradd, Clipwyr, Tafarnwyr sy 'n yspeilio Teuluoedd yr oferwyr o 'u da, a 'r Wlad o 'i Haidd at fara i 'r tlodion.

FARCHNAD...........1

Porthmyn, Maelwyr a fydd yn cadw ac yn codi 'r Farchnad at eu llaw eu hunain:

FARCHOGAETH........2

Marchoges, ebr ef, y gelwir yma, y Ferch a fynn farchogaeth ei gwr, a 'i chymdogaeth, a 'i gwlad os geill, ac o hir farchogaeth, hi a ferchyg ddiawl o 'r diwedd o 'r drws yna hyd yn Annw'n.

Marchoges, ebr ef, y gelwir yma, y Ferch a fynn farchogaeth ei gwr, a 'i chymdogaeth, a 'i gwlad os geill, ac o hir farchogaeth, hi a ferchyg ddiawl o 'r diwedd o 'r drws yna hyd yn Annw'n.

FARCHOGES..........1

hwn, ebr Cwsc, a fydd yn cyrchu colledwyr, athrodwyr, ac ymbell farchoges a fydd yn ymwenwyno wrth y Gyfraith, a barodd i Wraig ymddarostwng i 'w Gwr.

FARCHOGION.........1

ac am eich Cywydd chwitheu, medraf ddwyn eich Acheu trwy berfedd llawer o Farchogion, a Thywysogion, a thrwy 'r dw'r Diluw, a 'r cwbl yn glir hyd at Adda.

FARDD..............3

Attolwg lan gyn'lleidfa, 'r wy 'n deall mai rhai o bell ydych, a gymmerech i Fardd i 'ch plith sy 'n chwennych trafaelio?

Wel' dyma Fardd, ebr fi, sy well olrheiniwr na mi:

Oes, ebr fineu, ddigon, os medr un glyttio rhyw fath ar ddyri, dyna fe 'n Gadeir-fardd.

FARGEN.............2

wel, 'ebr ynte, 'bellach mi wna 'ch cymmod, eich Penyd yw bod byth yn weddw, rhag i chwi wneud drwg- Fargen arall.

Nid oes mo 'r nerth i hynny rwan, ond mae chwaneg o ddichell ddyfeisddrwg, a chyfled, a chromlech o femrwn scrifennedig i siccrhau 'r fargen;

FARNU..............1

Wel'dyma arwydd, ebr fi, na ddylid fyth farnu wrth y golwg.

FARSIANDWYR........2

Y Cott sy a 'i olwg ar ei Dir ef i 'w Fab ei hun, y lleill i gyd ar Arian ei gynnyscaeth ef, oblegid ei ddeiliaid ef ydynt oll, sef ei Farsiandwyr, ei Daelwriaid, ei Gryddion, a 'i Grefftwyr eraill ef, au huliodd ac a 'i maentumiodd e 'n yr holl wychder mawr hwn, ac heb gael ffyrling etto, nac yn debyg i gael, ond geirieu teg, ac weithieu fygythion ondodid.

a 'r petheu draw sy 'n perthyn i drafaelwyr mynyddoedd eiryog, ac i Farsiandwyr y Gogleddfor.

FARW...............3

myfyrio 'r oeddwn i ar ryw ymddiddanion a fasei wrth y tan rhyngo'i a Chymydog, am fyrdra hoedl Dyn, a siccred yw i bawb farw, ac ansiccred yr amser;

Och, ebr finneu, ai rhaid i mi farw?

Ni chawswn i fawr edrych na chlywn alw at y barr bedwar o ffidleriaid oedd newydd farw.

FARWOL.............1

O amgylch y Llys 'r oedd rhai coed, ymbell Ywen wenwynig, a Cypres-wydden farwol, ac yn y rheini 'roedd yn nythu ddylluanod, Cigfrain ac Adar y Cyrph a 'r cyfryw, yn creu am Gig fyth, er nad oedd y fangre oll ond un Gigfa fawr ddrewedig.

FARWOLDEB..........1

Pa sawl pregeth a glywsoch am farwoldeb dyn?

FARWOR.............1

Felly anturiais nesau attynt, yn ara' deg fel iar yn sengi ar farwor, i gael gwybod beth oeddynt;

FASEI..............6

Tyrd yn nes attynt, eb yr Angel, ac a 'm cippiodd i wared yn y llen-gel, trwy lawer o fwrllwch diffaith oedd yn codi o 'r Ddinas, ac yn Stryd Balchder descynnasom ar ben 'hangle o Blasdy penegored mawr, wedi i 'r Cwn a 'r Brain dynnu ei Lygaid, a 'i berchenogion wedi mynd i Loegr, neu Frainc, i chwilio yno am beth a fasei can haws ei gael gartre, felly yn lle 'r hen Dylwyth lusengar daionus gwladaidd gynt, nid oes rwan yn cadw meddiant ond y modryb Dylluan hurt, neu Frain rheibus, neu Biod brithfeilchion, neu 'r cyffelyb i ddadcan campeu y perchenogion presennol.

Ar hyn dyma baladr o wr a fasei 'n Alderman ac mewn llawer o swyddeu yn dyfod allan odditanom, yn lledu ei escill, megis i hedeg, ac ynteu prin y gallei ymlwybran o glun i glun fel ceffyl a phwn, o achos y gest a 'r Gowt ac amryw glefydon bonheddigaidd eraill;

a dechreu 'r ffrwgwd diweddar oedd dadleu ac ymdaeru fasei rhyngddynt, p'run oreu o 'r seithryw a garei bot a phibell;

Ebr Ffidler, a fasei trwodd er's ennyd, oni bai rhagofn torri 'r Ffidil, pa fodd y byddwn ni byw?

myfyrio 'r oeddwn i ar ryw ymddiddanion a fasei wrth y tan rhyngo'i a Chymydog, am fyrdra hoedl Dyn, a siccred yw i bawb farw, ac ansiccred yr amser;

Ef a fasei 'n gydymaith da, a hithe 'n Ferch fwyn, ne 'n rhwydd o 'i chorph:

FASTIFF............1

ebr y Cyffeswr, ond ewch ymlaen Fastiff;

FASWEDD............1

Hyd y Stryd allan gwelit chwareuon Interlud, siwglaeth a phob castieu hug, pob rhyw gerdd faswedd dafod a thant, canu baledeu, a phob digrifwch;

FATH...............14

A chynta peth a welwn i, yn f' ymyl dwmpath chwareu, a 'r fath gad-gamlan mewn Peisieu gleision a Chapieu cochion, yn dawnsio 'n hoew-brysur.

Yr oedd yno fyrdd o 'r fath blasau gwrthodedig, a allasei oni bai Falchder, fod fel cynt yn gyrchfa goreugwyr, yn Noddfa i 'r gweiniaid, yn Yscol Heddwch a phob Daioni, ac yn fendith i fil o Dai bach o 'u hamgylch.

A mi 'n edrych o bell ar y rhain a chant o 'r fath, dyma 'n dyfod heibio i ni globen o baunes fraith ucheldrem ac o 'i lledol gant yn spio, rhain 'n ymgrymmu megis i 'w haddoli, ymbell un a roe beth yn ei llaw hi.

Ynghanol hyn, clywn ryw anfad rydwst tu a phen isa 'r Stryd, a thyrfa fawr o bobl yn ymdyrru tu a 'r Porth, a 'r fath ymwthio ac ymdaeru, a wnaeth i mi feddwl fod rhyw ffrae gyffredin ar droed, nes gofyn i 'm cyfaill beth oedd y matter;

Ac i Deml yr anghred yr aethom gynta, gwelwn yno rai yn addoli llun Dyn, eraill yr Haul, eraill y Lleuad, felly aneirif o 'r fath Dduwieu eraill, hyd at y Winwyn a 'r Garlleg;

Bodlonrhwydd a Llonyddwch, ebr ef, yw happusrwydd dyn, ond nid oes yn eich Dinas chwi ddim o 'r fath betheu i 'w cael.

A phwy a wasanaethei 'r fath Gigydd maleisddrwg mewn gwallco ennyd, ac mewn dirboeneu byth wedi, ac a allei gael byd da tan Frenin tosturiol a charedig i 'w ddeiliaid, heb wneud iddynt erioed ond y Daioni bwygilydd, a 'u cadw rhag Belial i roi teyrnas i bob un o 'r diwedd yn ngwlad y Goleuni!

a dychwelais o 'm llwyr anfodd i 'm tywarchen drymluog, a gwyched hyfryded oedd gael bod yn Yspryd rhydd, ac yn siccr yn y fath gwmnhi er maint y perygl.

Yn wir, parch mawr, eb ynte, oddiwrth y fath bembwl a hwn;

Oes, ebr fineu, ddigon, os medr un glyttio rhyw fath ar ddyri, dyna fe 'n Gadeir-fardd.

Ond o 'r lleill, ebr fi, mae 'r fath bla yn gyfarthwyr, yn fan-Dwrneiod a Chlarcod nad oedd locustiaid yr Aipht ddim pwys ar y Wlad wrth y rhain.

ni pherais i erioed ddilyn yr henffordd, os byddei 'r newydd yn well, ac ni feddyliais i erioed warafun cyrchu i 'r Eglwys wrth beri, Na fynych dramwy lle bo mwya dy groeso, na chant o 'r fath.

Yr oedd yn ol etto saith o Garcharorion eraill, a rheiny 'n cadw 'r fath drafferth a thrwst, rhai 'n gwenieithio, rhai 'n ymrincian, rhai 'n bygwth, rhai 'n cynghori, &c.

Ond tra bu e 'n myfyrio, dyma Dynged yn troi atto 'r fath guwch haiarn-ddu a wnaeth iddo grynu.

FAWAIDD............1

O 'r Strd fawaidd anrhefnus hon, ni aethom i Stryd y Dwysoges Pleser, yn hon gwelwn lawer o Fritaniaid, Ffrancod, Italiaid, Paganiaid, &c.

FAWD...............2

Ond gan eich bod cymmaint yn llyfreu 'r Pap, cewch fynd i gyweirio 'i wely ef at y Pap oedd o 'i flaen, ac yno cewch gusanu 'i fawd ef byth, ac ynte fawd Lucifer.

Ond gan eich bod cymmaint yn llyfreu 'r Pap, cewch fynd i gyweirio 'i wely ef at y Pap oedd o 'i flaen, ac yno cewch gusanu 'i fawd ef byth, ac ynte fawd Lucifer.

FAWL...............1

Blino ar y ffloreg ddiflas honno, a myned i gell arall, yno 'r oedd Pendefig wedi cyrchu Bardd o Stryd Balchder, i wneud Cerdd fawl i 'w angyles, a chywydd moliant iddo 'i hun;

FAWR...............43

AR ryw brydnhawngwaith teg o ha [~ haf ] hir felyn tesog, cymmerais hynt i ben un o Fynyddoedd Cymru, a chyda mi Spienddrych i helpu 'ngolwg [~ fy ngolwg ] egwan, i weled pell yn agos, a phetheu bychain yn fawr;

Pan gryfhaodd yr Haul rhwng y ddau ddisclair, gwelwn y Ddaiar fawr gwmpasog megis pellen fechan gron ymhell odditanom.

O hir graffu, gwelwn Hi yn dair Stryd fawr tros ben;

Y Castell fry yn yr awyr, ebr ef, a pieu Belial, Tywysog llywodraeth yr Awyr, a Llywodraethwr yr holl Ddinas fawr obry, fe 'i gelwir Castell Hudol, canys hudol mawr yw Belial, a thrwy hudoliaeth y mae e 'n cadw tan ei faner y cwbl oll a weli;

Beth oedd Caesar neu Alecsander fawr wrth hwn?

Atlygaf henw 'r Ddinas fawr wallwfus hon, ebr fi, os oes arni well henw na Bedlam fawr?

Atlygaf henw 'r Ddinas fawr wallwfus hon, ebr fi, os oes arni well henw na Bedlam fawr?

a mynych iawn y mudant heb fedru fawr aros yn y naill, gan ddaed ganddynt Dwysoges Stryd arall:

er hynny ni cheiti ganddo ond trwy ffafr fawr un cibedrychiad, a chofio er dim ei alw wrth ei holl ditlau a 'i swyddau.

Ie ni thybia Belial fawr mo 'r holl Ddinas (er amled ei Brenhinoedd) yn addas i 'w Ferched ef.

O 'r Stryd fawr hon, ni aethom i 'r nesa lle mae 'r dwysoges Elw yn rheoli, Stryd lawn a chyfoethog aruthr oedd hon, etto nid hanner mor wych a glanwaith a Stryd Balchder, na 'i phobl hanner mor ehud wyneb-uchel, canys dynion llechwrus iselgraff oedd yma gan mwyaf.

Ynghanol hyn, clywn ryw anfad rydwst tu a phen isa 'r Stryd, a thyrfa fawr o bobl yn ymdyrru tu a 'r Porth, a 'r fath ymwthio ac ymdaeru, a wnaeth i mi feddwl fod rhyw ffrae gyffredin ar droed, nes gofyn i 'm cyfaill beth oedd y matter;

Onid yw 'r cna el a 'i gleddy 'n ei law a 'i reibwyr o 'i ol, hyd y byd tan ladd, a llosci, a lladratta Teyrnasoedd oddi ar eu hiawn berch'nogion, ac a ddisgwyl wedi ei addoli yn Gyncwerwr, yn waeth na Lleidryn a gymer bwrs ar y Ffordd-fawr?

Ac etto, beth yw 'r holl Ladron hyn wrth y Pen-lladrones fawr yna sy 'n dwyn oddiar y cwbl yr holl betheu hyn, a 'u calonneu, a 'u heneidieu yn niwedd y ffair.

Rhai o Stryd Elw a chanddynt ystafell yn hon, a redeint yma a 'u harian iw cyfry, ond ni arhoent fawr rhag i rai o 'r aneirif deganeu sy yma eu hudo i ymadel a pheth o 'u harian yn ddi-log.

Nid yw 'r lleisieu hyn ond dysc Rhagrith, ac yn ei Hyscol fawr hi, y lluniwyd y gwiscoedd duon yna.

a Duwies fawr a elwid Twyll, yn cael addoliant cyffredinol;

Oddiwrth y cwn mudion digwyddodd i ni droi i Eglwys fawr benegored, a myrdd o escidieu yn y porth, wrth y rhain deellais mai teml y Tyrciaid ydoedd;

O, ebr ynteu, mae honno yn y Ddinas ucha 'fry yn rhann fawr o 'r Eglwys Gatholic.

Ar y gair, ni a droesom ein hwynebeu oddiwrth y Ddinas fawr ddihenydd, ac aethom ar i fynu, tu a 'r Ddinas fach arall;

wrth fyned gwelem ymhen ucha 'r Strydoedd lawer wedi lled-troi oddiwrth hudoliaeth y Pyrth dihenydd, ac yn ymorol am Borth y bywyd, ond naill ai methent ei gael, ai blinent ar y ffordd, nid oedd fawr iawn yn mynd trwodd, oddieithr un dyn wynebdrist oedd yn rhedeg oddifri a myrdd o 'i ddeutu 'n ei ffoli, rhai 'n ei watwar, rhai 'n ei fygwth, a 'i geraint yn ei ddal ac yn ei greu i beidio ai daflu ei hun i golli 'r holl fyd ar unwaith.

Ni edrychaswn i fawr nad dyma 'r Gwilwyr yn dechreu gwaeddi ar y Dynion dihenydd, ffowch, ffowch am eich einioes!

Beth, ebr gwiliwr arall yw 'ch anwyl Ddinas chwi ond Taflod fawr o boethfel uwch ben Uffern, a phettei chwi yma, caech weled y tan tu draw i 'ch caereu ar ymgymeryd i 'ch llosci hyd Annwfn:

Etto ni wyddit fod y rhesymmeu hyn a feddalhae graig, yn llesio fawr iddynt hwy, a 'r achos fwya oedd, nad oedd fawr yn cael hamdden i 'w gwrando, gan edrych ar y Pyrth, ac o 'r gwrandawyr nid oedd fawr yn ystyried, ac o 'r rheini nid oedd fawr yn eu cofio chwaith hir, rhai ni choelient mai Belial yr oeddynt yn ei wasanaethu, eraill ni fynnent mai 'r twll bach di-sathr hwnnw oedd Borth y Bywyd, ac ni choelient mai hudoliaeth oedd y Pyrth disclair eraill a 'r Castell i rwystro iddynt weled eu Destryw nes mynd iddo.

Etto ni wyddit fod y rhesymmeu hyn a feddalhae graig, yn llesio fawr iddynt hwy, a 'r achos fwya oedd, nad oedd fawr yn cael hamdden i 'w gwrando, gan edrych ar y Pyrth, ac o 'r gwrandawyr nid oedd fawr yn ystyried, ac o 'r rheini nid oedd fawr yn eu cofio chwaith hir, rhai ni choelient mai Belial yr oeddynt yn ei wasanaethu, eraill ni fynnent mai 'r twll bach di-sathr hwnnw oedd Borth y Bywyd, ac ni choelient mai hudoliaeth oedd y Pyrth disclair eraill a 'r Castell i rwystro iddynt weled eu Destryw nes mynd iddo.

Etto ni wyddit fod y rhesymmeu hyn a feddalhae graig, yn llesio fawr iddynt hwy, a 'r achos fwya oedd, nad oedd fawr yn cael hamdden i 'w gwrando, gan edrych ar y Pyrth, ac o 'r gwrandawyr nid oedd fawr yn ystyried, ac o 'r rheini nid oedd fawr yn eu cofio chwaith hir, rhai ni choelient mai Belial yr oeddynt yn ei wasanaethu, eraill ni fynnent mai 'r twll bach di-sathr hwnnw oedd Borth y Bywyd, ac ni choelient mai hudoliaeth oedd y Pyrth disclair eraill a 'r Castell i rwystro iddynt weled eu Destryw nes mynd iddo.

Etto ni wyddit fod y rhesymmeu hyn a feddalhae graig, yn llesio fawr iddynt hwy, a 'r achos fwya oedd, nad oedd fawr yn cael hamdden i 'w gwrando, gan edrych ar y Pyrth, ac o 'r gwrandawyr nid oedd fawr yn ystyried, ac o 'r rheini nid oedd fawr yn eu cofio chwaith hir, rhai ni choelient mai Belial yr oeddynt yn ei wasanaethu, eraill ni fynnent mai 'r twll bach di-sathr hwnnw oedd Borth y Bywyd, ac ni choelient mai hudoliaeth oedd y Pyrth disclair eraill a 'r Castell i rwystro iddynt weled eu Destryw nes mynd iddo.

Beth yw hynny, ebr finneu, wrth sy dan Belial fawr, wele Ymerodron a Brenhinoedd heb rifedi?

Ond cyn i ni fynd rwd ymlaen tu a 'r Gorllewin, mi glywn si oddi fynu ymysc y Pennaethiaid, a phawb o fawr i fach yn hel ei arfeu, ac yn ymharneisio, megis at Ryfel:

PAN oedd Phoebus un-llygeidiog ar gyrraedd ei eithaf bennod yn y deheu, ac yn dal gwg o hirbell ar Brydain fawr a 'r holl Ogledd-dir;

Maent yn agor, ebr ynte, i Dir Ango, Gwlad fawr tan lywodraeth fy mrawd yr Angeu, a 'r Gaer fawr yma, yw Terfyn yr anferth Dragwyddoldeb.

Maent yn agor, ebr ynte, i Dir Ango, Gwlad fawr tan lywodraeth fy mrawd yr Angeu, a 'r Gaer fawr yma, yw Terfyn yr anferth Dragwyddoldeb.

Ar y gair, gwelwn gnap o henddyn gwargam a 'i ddeupen fel miaren gen lawr, yn ymsythu ac yn edrych arnai 'n waeth na 'r Dieflyn coch, a chyn dywedyd gair, dyma fe 'n taflu penglog fawr heibio i 'm pen i diolch i 'r Garreg fedd a 'm cyscododd.

Hai, gadewch i minneu ofyn iddo gwestiwn, ebr un arall, oedd wrth fyddan fawr yn berwi, soc, soc, dygloc, dy-gloc.

Gwelais rywun ddoe, medd y Cardottyn, a chadach brith fel moriwr a ddaethei a llong fawr o yd i 'r borth nesa;

O amgylch y Llys 'r oedd rhai coed, ymbell Ywen wenwynig, a Cypres-wydden farwol, ac yn y rheini 'roedd yn nythu ddylluanod, Cigfrain ac Adar y Cyrph a 'r cyfryw, yn creu am Gig fyth, er nad oedd y fangre oll ond un Gigfa fawr ddrewedig.

Ond ni ches i fawr aros nad dyma fi yngolwg Allor fawr arswydus lle gwelwn y Brenin Dychrynadwy yn traflyncu cig a gwaed Dynion, a mil o fan angheuod o bob twll yn ei borthi fyth, a chig ir twymn:

Ond ni ches i fawr aros nad dyma fi yngolwg Allor fawr arswydus lle gwelwn y Brenin Dychrynadwy yn traflyncu cig a gwaed Dynion, a mil o fan angheuod o bob twll yn ei borthi fyth, a chig ir twymn:

Ni chawswn i fawr edrych na chlywn alw at y barr bedwar o ffidleriaid oedd newydd farw.

Oblegid myn y Goron Uffernol os bwri hwy yma, mi a faluriaf tan Seiliau dy Deyrnas di hyd oni syrthio 'n un a 'm Teyrnas fawr fy hun.

am hynny, gyrrwch hwynt ymlaen i 'w destryw heb waetha i 'r Fall fawr;

O 'm Brenhinllys isa yn y Goll-borth fawr ar Ddistryw.

O Fab y Fall fawr, ebr hi, nid rhaid i neb gyda thi 'r un Uffern arall, 'r wyti 'n ddigon.