ERBYN..............18

erbyn hyn mi adwaenwn rai oedd yn edrych arnai ffyrnicca o 'r cwbl:

Erbyn i ni fyned i mewn, darfasei 'r ymddugwd, ac un ar y llawr yn glwtt, un arall yn bwrw i fynu, un arall yn pendwmpian uwchben aelwyded o fflagenni tolciog, a darneu pibelli a godardeu;

a pheth erbyn ymorol, ydoedd ond cyfeddach rhwng saith o gymdogion sychedig, Eurych, a Lliwydd, a Gof, Mwyngloddiwr, 'Scubwr-simneiau, a Phrydydd, ac Offeiriad a ddaethei i bregethu sobrwydd, ac i ddangos ynddo 'i hun wrthuned o beth yw meddwdod;

un arall yn taccluso 'i chwedl erbyn mynd atti hi, ac yn dywedyd yr un wers ganwaith trosti.

Erbyn hyn 'roeddym ni wrth y Porth;

Erbyn hyn ni aethem i olwg Adeilad deg tros ben, o mor ogoneddus ydoedd!

Ond erbyn hyn, nid oedd genni neb i 'm cyssuro ond yr Awen, a honno 'n lled-ffrom, prin y ces ganddi frefu i mi y hyn o Rigymmeu sy 'n canlyn.

Erbyn craffu, mi adwaenwn y Mab wrth ei arogleu trwm a 'i gudynneu gwlithog a 'i lygaid mol-glafaidd mai fy Meistr Cwsc ydoedd.

Ertolwg, Syr, ebr fi, tan wichian, beth a wneuthum i 'ch erbyn pan ddygech y wyddan yna i 'm nychu?

Erbyn hyn, gwelwn Angeu bach wrth bob drws, heb un 'r un arfeu, na 'r un henw a 'i gilydd, etto, gwyddid arnynt mai Swyddogion yr un Brenin oeddynt oll:

Ond cyn i mi edrych ychwaneg o 'r aneirif ddryseu hynny, clywn lais yn peri i minneu wrth fy henw ymddattod, ar y gair mi 'm clywn yn dechreu toddi fel caseg-eira yn gwres yr Haul, yna rhoes fy Meistr i mi ryw ddiod-gwsc fel yr hunais, ond erbyn i mi ddeffro f' am dygasei i ryw ffordd allan o bellder y tu arall i 'r Gaer;

Ac erbyn y bai Ddyn yn Brydydd ac yn Gyfreithiwr, pwy a wyr p'run ai Cig ai Pyscod fyddei:

Ar y gair, dyma bedwar o 'r man angheuod yn ei godi, ag ynte erbyn hyn yn crynu fel dail yr aethnen, ac ai cippiasant fel y mellt allan o 'r golwg.

Hai, hai, ebr Angeu, cewch brofi 'n eich erbyn eich hunain:

Erbyn ymorol un o gennadon Lucifer a ddaethei a Llythyr at Angeu, ynghylch y saith garcharor hyn ac ymhen ennyd parodd Tynged ddarllen y Llythyr ar osteg, ac hyd yr wy 'n cofio dyma 'r geirieu:

Erbyn clywed hyn oll, 'r oeddwn inne 'n ysu am gael gwybod pa ryw bobl allei 'r Seithnyn hynny fod, a 'r Diawliaid eu hunain yn eu harswydo cymmaint.

Redi, redi, ebr un oi ol, dyma fo 'n spio lle i dorri 'ch brenhinllys, ac oni wiliwch, mae ganddo gryn ddyfais i 'ch erbyn.

Erbyn hyn, gwelwn fyddinoedd Angeu wedi ymdrefnu, ac ymarfogi, a 'u golwg ar y Brenin am roi 'r gair.

ERCHYLL............1

a phenglogeu Dynion y gwnelsid y murieu, a rheini 'n 'scyrnygu dannedd yn erchyll;

ERCHYLLACH.........1

Ond os golwg dra echryslawn oedd honno, 'roedd yno uwchben olwg erchyllach na hitheu, sef, Cyfiawnder ar ei Gorseddfainc yn cadw drws Uffern, ar Frawdle neilltuol uwchben y safn i roi barn ar y Colledigion fel y delont.

ERCHYLLDOD.........2

Nid oeddwn i ond yspio o hirbell, etto mi a welais fwy o erchylldod arswydus, nac a fedrai rwan ei draethu, nac a fedrais i 'r pryd hynny ei oddef;

a bwriedais fyw well-well, gan fod yn esmwythach genni gan mlynedd o gystudd yn llwybreu sancteiddrwydd, na gorfod gweled cip arall ar erchylldod y Noson honno.

ERFYN..............1

Hyd y llawr gwelwn lawer o Ferched glan trwsiadus yn rhodio wrth yscwir, ac o 'u lledol drueiniaid o Lancieu yn tremio ar eu tegwch, ac yn erfyn bob un am gael gan ei baunes un cil-edrychiad, gan ofni Cuwch yn waeth nac Angeu;

ERGYD..............1

Ond trwy 'ch cennad, ebr fi, nid arbedodd eich braw Angeu neb erioed etto, a ddygid i 'w ergyd ef, y gwr a aeth i ymaflyd cwymp ag Arglwydd y Bywyd ei hun, ond ychydig a 'nillodd ynte' ar yr orchest honno.

ERGYDIO............1

Yn y Neuadd gyfeiryd a 'r drws, yr oedd Cuwpid bensyfrdan a 'i ddwy saeth ar ei fwa, yn ergydio gwenwyn nychlyd a elwir blys.

ERIOED.............11

Pan yspiais trwy hwn, gwelwn betheu mewn modd arall, eglurach nac erioed o 'r blaen.

Er ei fod e 'n eu cynnyg hwy 'n briod i bawb, etto ni roes e 'r un yn hollawl i neb erioed.

O 'ch tyb dda chwi, eb yr Arglwydd, yw hynny, ond ni choeliai fynd o ddau ynghyd erioed trwy fwy o gariad na ninneu.

A phwy a wasanaethei 'r fath Gigydd maleisddrwg mewn gwallco ennyd, ac mewn dirboeneu byth wedi, ac a allei gael byd da tan Frenin tosturiol a charedig i 'w ddeiliaid, heb wneud iddynt erioed ond y Daioni bwygilydd, a 'u cadw rhag Belial i roi teyrnas i bob un o 'r diwedd yn ngwlad y Goleuni!

Ond trwy 'ch cennad, ebr fi, nid arbedodd eich braw Angeu neb erioed etto, a ddygid i 'w ergyd ef, y gwr a aeth i ymaflyd cwymp ag Arglwydd y Bywyd ei hun, ond ychydig a 'nillodd ynte' ar yr orchest honno.

ni pherais i erioed ddilyn yr henffordd, os byddei 'r newydd yn well, ac ni feddyliais i erioed warafun cyrchu i 'r Eglwys wrth beri, Na fynych dramwy lle bo mwya dy groeso, na chant o 'r fath.

ni pherais i erioed ddilyn yr henffordd, os byddei 'r newydd yn well, ac ni feddyliais i erioed warafun cyrchu i 'r Eglwys wrth beri, Na fynych dramwy lle bo mwya dy groeso, na chant o 'r fath.

Ertolwg, a hyspyswchwi i bawb a glywoch yn fy henwi, na ddywedais i ddim o 'r petheu hyn, ni ddyfeisiais ac ni adroddais i gelwydd erioed i wradwyddo neb, nac un chwedl i yrru ceraint bendramwnwgl ai gilydd;

Pa fodd, ebr Brenin y Dychryn, a daed gennych lawenydd na ddaliasechwi o 'r tu draw i 'r Agendor, canys ni fu o 'r tu yma i 'r Cyfwng lawenydd erioed?

Ni wnaethom ni, ebr un Cerddor, ddrwg i neb erioed, ond eu gwneud yn llawen, a chymeryd yn distaw a gaem am ein poen.

Prin y galwasid hwy at y barr, nad dyma 'r Llys oll wedi duo 'n saith hyllach nac o 'r blaen, a grydwst, a chyffro mawr o gylch yr Orseddfainc a 'r Angeu 'n lasach nac erioed.

ERLID..............1

afonydd gloew tirion i 'w pyscotta, meusydd maith cwmpasog, hawddgar i erlid ceunach a chadno.

ERTOLWG............10

Gwna' f' arglwydd, ac ertolwg, ebr fi, ple yw 'r Castell draw yn y Gogledd?

Pwy ertolwg, ebr fi, sy 'n aros yn y Strydoedd yma?

Ertolwg, ebr fi, p'le weithian y mae Eglwys Loegr?

Ertolwg pa'r golled yw?

Dyma 'r BYD yr ych i 'n ei fawrhau, ebr ef, ac ertolwg cymrwch i chwi fy rhann i o hono, ac ar y gair fe a ymescydwodd oddiwrthynt oll ac ymaith ag e 'n ddihafarch at y Porth cyfyng, ac heb waetha i 'r cwbl tan ymwthio f' aeth drwodd a ninne' o 'i ledol;

Ertolwg, ebr fi, f' Arglwydd a gawn i nesau i gael manylach golwg ar y Brenhinlle godidog hwn?

Ertolwg, Syr, ebr fi, tan wichian, beth a wneuthum i 'ch erbyn pan ddygech y wyddan yna i 'm nychu?

Llonydd, Syr, ertolwg, ebr fi, i Ddyn dieithr na fu yma 'rioed o 'r blaen, ac ni ddaw byth pe cawn unwaith ben y ffordd adre.

Ertolwg, a hyspyswchwi i bawb a glywoch yn fy henwi, na ddywedais i ddim o 'r petheu hyn, ni ddyfeisiais ac ni adroddais i gelwydd erioed i wradwyddo neb, nac un chwedl i yrru ceraint bendramwnwgl ai gilydd;

Ertolwg, ebr un Recordor coch, be sy gennych i 'n herbyn?

ERYR...............2

Er hynny (trwy ddrych fy nghyfeill) gwelwn ymbell un gyda 'r bara yn derbyn iw fol megis llun Mastiff, un arall Dwrchdaiar, un arall megis Eryr, un arall Fochyn, un arall megis Sarph hedegog;

A fedrwch wi frutio pa bryd, a pheth a fydd diwedd y rhyfeloedd rhwng y Llew a 'r Eryr, ac rhwng y Ddraig a 'r Carw coch?

ERYS...............1

a 'r sawl a gaffo 'r gwir ennaint hwnnw, canys mae rhith o hwn fel o bob peth arall yn y Ddinas ddihenydd, ond pwy bynnac a ymiro a 'r iawn ennaint, fe wel ei friwieu a 'i wallco, ac nid erys yma funud hwy pe rhoe Belial iddo 'i dair Merch, ie, neu 'r bedwaredd, sy fwya oll, am aros.

ESCIDIEU...........1

Oddiwrth y cwn mudion digwyddodd i ni droi i Eglwys fawr benegored, a myrdd o escidieu yn y porth, wrth y rhain deellais mai teml y Tyrciaid ydoedd;

ESCILL.............2

Canys diangodd fy Yspryd ar escill Phansi allan o 'r corpws cloiedig:

Ar hyn dyma baladr o wr a fasei 'n Alderman ac mewn llawer o swyddeu yn dyfod allan odditanom, yn lledu ei escill, megis i hedeg, ac ynteu prin y gallei ymlwybran o glun i glun fel ceffyl a phwn, o achos y gest a 'r Gowt ac amryw glefydon bonheddigaidd eraill;

ESCOBION...........1

Wrth ei deheulaw hi, gwelwn fyrdd o rai duon, Archescobion, Escobion a Dyscawdwyr yn cynnal gyda hi yn Nghleddy 'r Yspryd:

ESCYRN.............2

O escyrn morddwydydd Dynion y gwnelsid holl bilereu 'r Neuadd, a Philereu 'r Parlwr o escyrn y coeseu, a 'r llorieu 'n un walfa o bob cigyddiaeth.

O escyrn morddwydydd Dynion y gwnelsid holl bilereu 'r Neuadd, a Philereu 'r Parlwr o escyrn y coeseu, a 'r llorieu 'n un walfa o bob cigyddiaeth.

ESMWYTHACH.........1

a bwriedais fyw well-well, gan fod yn esmwythach genni gan mlynedd o gystudd yn llwybreu sancteiddrwydd, na gorfod gweled cip arall ar erchylldod y Noson honno.

ESTYNIAD...........1

Cynta gwaith a wnaeth y Frenhines a 'r Seinctieu eraill oedd droi ar eu glinieu, ac achwyn eu cam wrth Frenin y Brenhinoedd yn y geirieu yma, Mae estyniad ei adenydd ef yn lloneid lled dy dir di oh IMMANUEL!

ESTYNNODD..........2

Dyma, ebr hi, ac estynnodd gryn-god o arian;

Dyma, ebr hitheu, ac a estynnodd iddo euryn.

ETIFEDD............1

O etifedd Uffernol!

ETTO...............39

Etto gwaith ofer oedd iddo geisio cloi 'r Enaid a fedr fyw a thrafaelio heb y Corph:

O ebr 'ynghyfaill, un yw hon sy a 'i chynnyscaeth oll yn y golwg, etto gweli faint sy o rai ffolion yn ei cheisio, a 'r gwaela 'n abl, er sy arni hi o gaffaeliad;

etto ei fawrhad ei hun, nid llesad y Deyrnas yw corph y gainc.

Ond er eu bod hwy 'n eu tybio 'u hunain yn addas ddyweddi i 'r tair Twysoges fry, etto nid yw eu gallu a 'u dichell ddim wrth y rheini.

Er ei fod e 'n eu cynnyg hwy 'n briod i bawb, etto ni roes e 'r un yn hollawl i neb erioed.

Ond er maint ei allu a dyfned ei ddichellion, er maint o Emprwyr Brenhinoedd a Llywiadwyr cyfrwysgall sy tan ei Faner ef yn yr anferth Ddinas ddihenydd, ac er glewed ei fyddinoedd aneirif ef tu draw i 'r Pyrth yn y Wlad isa, etto, eb yr Angel, cant weled hynny 'n ormod o dasc iddynt:

Er maint, er cryfed, ac er dichlined yw 'r Mawr hwn, etto mae yn y Stryd fach accw Un sy Fwy nac ynteu.

O 'r Stryd fawr hon, ni aethom i 'r nesa lle mae 'r dwysoges Elw yn rheoli, Stryd lawn a chyfoethog aruthr oedd hon, etto nid hanner mor wych a glanwaith a Stryd Balchder, na 'i phobl hanner mor ehud wyneb-uchel, canys dynion llechwrus iselgraff oedd yma gan mwyaf.

Yn y pen isa, cei weled y Pap etto, Gorescynnwyr Teyrnasoedd a 'i Sawdwyr, Gorthrymwyr Fforestwyr, Cauwyr y Drosfa gyffredin, Ustusiaid a 'u Breibwyr, a 'u holl Sil o 'r cyfarthwyr hyd at y ceisbwl:

Ac etto, beth yw 'r holl Ladron hyn wrth y Pen-lladrones fawr yna sy 'n dwyn oddiar y cwbl yr holl betheu hyn, a 'u calonneu, a 'u heneidieu yn niwedd y ffair.

ac o ddywedyd y gwir, ni choelia 'i na walliasei 'r fan yma finneu, oni basei i 'm Cyfeill yn ddiymannerch, fy nghipio i ymhell oddiwrth y tri Thwr hudol i ben ucha 'r Strydoedd, am descyn i wrth gastell o Lys anferthol o faint, a thirion iawn yr olwg cynta, ond gwael a gwrthun arswydus o 'r tu pella, etto ni welid ond yn anhawdd iawn mor tu gwrthun;

Gwybydd weithian, eb yr Angel, na welaisti etto foes, ac na chlywaist yma air, ond o wersi Rhagrith.

Y Cott sy a 'i olwg ar ei Dir ef i 'w Fab ei hun, y lleill i gyd ar Arian ei gynnyscaeth ef, oblegid ei ddeiliaid ef ydynt oll, sef ei Farsiandwyr, ei Daelwriaid, ei Gryddion, a 'i Grefftwyr eraill ef, au huliodd ac a 'i maentumiodd e 'n yr holl wychder mawr hwn, ac heb gael ffyrling etto, nac yn debyg i gael, ond geirieu teg, ac weithieu fygythion ondodid.

etto trwy hon 'r oeddynt fyth yn spio 'mhen yr Eglwys am eu Prophwyd a addawsei ar ei air celwydd, ddychwel i ymweled a hwynt er's talm, ac etto heb gywiro.

etto trwy hon 'r oeddynt fyth yn spio 'mhen yr Eglwys am eu Prophwyd a addawsei ar ei air celwydd, ddychwel i ymweled a hwynt er's talm, ac etto heb gywiro.

Ni welaisti etto, eb yr Angel, na ddo 'mysc yr anghred, ddigywilydd-dra mor oleu-gyhoedd a hwn;

ac er bod yma rai 'n llawenu ei weled ef, ni bu etto yn ein plith ni ddim llawenydd o 'i droedigaeth ef;

melus, moes etto yw llais pawb yn Stryd Pleser.

ond ychydig a droe unwaith attynt, etto rhai a ofynnent, ffoi rhag pa beth?

Rhai a 'u gwatwarei, rhai a fygythiei oni thawent ai lol anfoesol, etto ymbell un a ofynnei i ba le y ffown?

Yma, meddei 'r Gwilwyr, ffowch yma at eich union Frenin sy etto trwom ni 'n cynnyg i chwi gymmod, os trowch i 'ch ufudd-dod oddiwrth y Gwrthryfelwr Belial a 'i hudol-ferched.

Etto ni wyddit fod y rhesymmeu hyn a feddalhae graig, yn llesio fawr iddynt hwy, a 'r achos fwya oedd, nad oedd fawr yn cael hamdden i 'w gwrando, gan edrych ar y Pyrth, ac o 'r gwrandawyr nid oedd fawr yn ystyried, ac o 'r rheini nid oedd fawr yn eu cofio chwaith hir, rhai ni choelient mai Belial yr oeddynt yn ei wasanaethu, eraill ni fynnent mai 'r twll bach di-sathr hwnnw oedd Borth y Bywyd, ac ni choelient mai hudoliaeth oedd y Pyrth disclair eraill a 'r Castell i rwystro iddynt weled eu Destryw nes mynd iddo

I fod yn fyrr, gwelei bawb rywbeth yn ei flino, ac felly cyd-ddychwelasant oll i 'studio 'r pwynt, ni welais i 'r un etto yn dyfod wedi dyscu ei wers, ond yr oedd ganddynt gymaint o Godeu a Scrif'nadeu 'n dynn o 'u cwmpas nad aethent fyth trwy grau mor gyfyng pe ceisiasent.

Yr oedd y Stryd ar orufynu, etto 'n bur lan ac union, ac er nad oedd y tai ond is yma nac yn y Ddinas ddihenydd, etto 'r oeddynt yn dirionach, os oes yma lai o feddianneu mae 'ma hefyd lai o ymryson a gofalon;

Yr oedd y Stryd ar orufynu, etto 'n bur lan ac union, ac er nad oedd y tai ond is yma nac yn y Ddinas ddihenydd, etto 'r oeddynt yn dirionach, os oes yma lai o feddianneu mae 'ma hefyd lai o ymryson a gofalon;

eithr mae e 'n cael cennad etto tros ennyd fach i ymweled a 'r Ddinas ddihenyd, ac yn tynnu pawb a 'r a allo i 'r un Gwrthryfel ac i gael rhan o 'r gosp;

er ygwyr ef na wna hynny ond chwanegu ei gosp ei hun, etto ni ad malis a chynfigen iddo beidio pan gaffo ystlys cennad;

Ces gennad i orphwyso peth wrth un o 'r dryseu gogoneddus, lle 'r oedd rhai 'n dyfod i gael braint yn yr Eglwys Gyffredin, ac Angel tal yn cadw 'r drws a 'r Eglwys oddi mewn mor oleu dambaid, nad oedd wiw i Ragrith ddangos yno mo 'i hwyneb, etto hi ymddangosei weithiau wrth y drws er nad aeth hi 'rioed i mewn.

Ond trwy 'ch cennad, ebr fi, nid arbedodd eich braw Angeu neb erioed etto, a ddygid i 'w ergyd ef, y gwr a aeth i ymaflyd cwymp ag Arglwydd y Bywyd ei hun, ond ychydig a 'nillodd ynte' ar yr orchest honno.

Erbyn hyn, gwelwn Angeu bach wrth bob drws, heb un 'r un arfeu, na 'r un henw a 'i gilydd, etto, gwyddid arnynt mai Swyddogion yr un Brenin oeddynt oll:

Uwchben un drws gwelwn Newyn, ac etto ar lawr yn ei ymyl byrseu a chodeu llownion, a thryncieu wedi eu hoelio.

A 'r Prydydd, ynte, p'le mae 'r Pyscodyn sy 'r un lwnc ag ef, ac mae hi 'n for arno bob amser, etto ni thyrr y Mor-heli moi syched ef.

Ie, rhai a 'm geilw ar henw parchediccach yn Henwr, etto nid eiddo fi hanner y coelion, a 'r brutieu, a 'r cynghorion a roir ar yr Henwr;

Yr oedd yn ol etto saith o Garcharorion eraill, a rheiny 'n cadw 'r fath drafferth a thrwst, rhai 'n gwenieithio, rhai 'n ymrincian, rhai 'n bygwth, rhai 'n cynghori, &c.

Etto nid rhaid i ti uno'n [~ unofn ] soddi at Lucifer, er daed fyddei gan bawb yno dy gael di, etto byth nis cant:

Etto nid rhaid i ti uno'n [~ unofn ] soddi at Lucifer, er daed fyddei gan bawb yno dy gael di, etto byth nis cant:

ond o'ch feddwl druaned yw 'r Wlad ar eich ol am lywodraethwraig odiaeth, etto 'ch cwmnhi hyfryd chwi a wna Uffern ei hun yn beth gwell.

Nid oeddwn i ond yspio o hirbell, etto mi a welais fwy o erchylldod arswydus, nac a fedrai rwan ei draethu, nac a fedrais i 'r pryd hynny ei oddef;

A bu lawen iawn genni 'ngweled [~ fy ngweled ] fy hun etto yn ymysc y rhai byw;