BRAN...............1

rhai eraill a 'm diystyrant i mhellach gan 'y ngalw 'n Fran, fe ddywed Bran i mi fod yno gastieu drwg meddant.

BRAW...............1

Ond trwy 'ch cennad, ebr fi, nid arbedodd eich braw Angeu neb erioed etto, a ddygid i 'w ergyd ef, y gwr a aeth i ymaflyd cwymp ag Arglwydd y Bywyd ei hun, ond ychydig a 'nillodd ynte' ar yr orchest honno.

BRAWD..............1

Ist, ebr ynte, nid oes yma ond fy chwaer Hunlle, mynd yr ym ni 'n dau i 'mweled a 'n brawd Angeu:

BRAWF..............1

Ond, ebr ef, mae 'n y Ddinas yma rai Eglwysi Prawf, yn perthyn i Eglwys Loegr, lle mae 'r Cymru a 'r Saeson tan brawf tros dro, i 'w cymmwyso at gael eu henweu 'n Llyfr yr Eglwys Gatholic, a 'r sawl a 'i caffo, gwyn ei fyd fyth!

BREGETHU...........1

a pheth erbyn ymorol, ydoedd ond cyfeddach rhwng saith o gymdogion sychedig, Eurych, a Lliwydd, a Gof, Mwyngloddiwr, 'Scubwr-simneiau, a Phrydydd, ac Offeiriad a ddaethei i bregethu sobrwydd, ac i ddangos ynddo 'i hun wrthuned o beth yw meddwdod;

BREIBWYR...........1

Yn y pen isa, cei weled y Pap etto, Gorescynnwyr Teyrnasoedd a 'i Sawdwyr, Gorthrymwyr Fforestwyr, Cauwyr y Drosfa gyffredin, Ustusiaid a 'u Breibwyr, a 'u holl Sil o 'r cyfarthwyr hyd at y ceisbwl:

BRENHIN............3

Wedi llwyrflino ar y moch abrwysc hyn, ni aethom yn nes i 'r Porth i spio gwallieu i ardderchog Lys Cariad y Brenhin cibddall, lle hawdd mynd i mewn, ac anhawdd mynd allan, ac ynddo aneirif o Stafelloedd.

Ar hyn, dyma Angeu bach, un o scrifenyddion y Brenhin, yn gofyn i mi fy henw, ac yn peri i Meistr Cwsc fy nwyn i 'n ebrwydd ger bron y Brenin.

A 'r Brenhin Angeu yn ei frenhinwisc o Scarlad gloewgoch, ac hyd-ddi lunieu Gwragedd a Phlant yn wylo, a Gwyr yn ochneidio;

BRENHINES..........1

Fe roesei ar y Pap a 'i Fab arall o Ffrainc ddinistrio Eglwys Loegr a 'i Brenhines, ar y Twrc a 'r Moscoviaid daro y rhanneu eraill o 'r Eglwys a lladd y bobl, yn enwedig y Frenhines a 'r Twysogion eraill, a llosci 'r Bibl yn anad dim.

BRENHINLLE.........1

Ertolwg, ebr fi, f' Arglwydd a gawn i nesau i gael manylach golwg ar y Brenhinlle godidog hwn?

BRENHINLLYS........4

Yn gymaint a darfod i rai o 'n cennadon cyflym sy 'n wastad allan ar Yspi, yspysu i ni ddyfod gynneu i 'ch Brenhinllys, saith Garcharor o 'r saith rywogaeth ddihira 'n y Byd, a pherycla, a 'ch bod chwi ar fedr eu hyscwyd tros y Geulan i 'm Teyrnas i:

O 'n Brenhinllys ar sugnedd yn y Fall-gyrch eirias yn y Flwyddyn o 'n Teyrnasiad 5425.

O 'm Brenhinllys isa yn y Goll-borth fawr ar Ddistryw.

Redi, redi, ebr un oi ol, dyma fo 'n spio lle i dorri 'ch brenhinllys, ac oni wiliwch, mae ganddo gryn ddyfais i 'ch erbyn.

BRENHINOEDD........6

Tai teg iawn, rhyfeddol o uchder, ac o wychder, ac achos da, o ran bod yno Ymerodron, Brenhinoedd a Thwysogion 'gantoedd, Gwyr mawr a Bonheddigion fyrdd, a llawer iawn o Ferched o bob gradd;

Ie ni thybia Belial fawr mo 'r holl Ddinas (er amled ei Brenhinoedd) yn addas i 'w Ferched ef.

Ond er maint ei allu a dyfned ei ddichellion, er maint o Emprwyr Brenhinoedd a Llywiadwyr cyfrwysgall sy tan ei Faner ef yn yr anferth Ddinas ddihenydd, ac er glewed ei fyddinoedd aneirif ef tu draw i 'r Pyrth yn y Wlad isa, etto, eb yr Angel, cant weled hynny 'n ormod o dasc iddynt:

Beth yw hynny, ebr finneu, wrth sy dan Belial fawr, wele Ymerodron a Brenhinoedd heb rifedi?

Cynta gwaith a wnaeth y Frenhines a 'r Seinctieu eraill oedd droi ar eu glinieu, ac achwyn eu cam wrth Frenin y Brenhinoedd yn y geirieu yma, Mae estyniad ei adenydd ef yn lloneid lled dy dir di oh IMMANUEL!

Lucifer Brenin Brenhinoedd y Byd, Twysog Annw'n a Phrif-Reolwr y Dyfnder at Ein naturiol Fab, y galluoccaf Ddychrynadwy Frenin Angeu, cyfarch a goruchafiaeth ac yspleddach dragwyddol.

BRENHINOL..........2

Ewch yn ol i 'r Porth cyfyng ac ymolchwch yno 'n ddwys yn Ffynnon Edifeirwch i edrych a gyfogoch i beth gwaed Brenhinol a lyncasoch gynt, a dygwch beth o 'r dwfr hwnnw i dymmeru 'r clai at ail uno y rhwyg accw, ac yna croeso wrthych.

Ar ddwfn ystyried eich brenhinol ddymuniant hwn, gwelsom yn fuddiolach nid yn unic i 'n Llywodraeth ni, eithr hefyd i 'ch Teyrnas helaeth chwitheu, yrru 'r carcharorion hyn bella, bai bossibl, oddiwrth ddryseu 'r Wal ddiadlam, rhag i 'w Sawyr drewedig ddychrynu 'r holl Ddinas 1% ddihenydd, fel na ddel dyn byth i Dragwyddoldeb o 'r tu yma i 'r Agendor, ac felly ni chawn i fyth oeri ngholyn, na chwitheu ddim cwsmeriaeth rhwng Daiar ac Uffern.

BRENIN.............22

A phe' sy waeth, dechreuais ammeu nghymdeithion [~ fy nghymdeithion } wrth eu gwaith yn gwrthuno ac yn cuchio arnai eisieu canu dychan i 'm Brenin fy hun.

Y cwbl oll, ebr ynte, oddieithr ymbell un a ddiango allan i 'r Ddinas ucha fry, sy tan y Brenin IMMANUEL.

a chwedi i bob un o saig i saig folera cymmaint o 'r dainteithion, ac a wnaethei wledd i ddyn cymmedrol tros wythnos, na bytheirio oedd y gras bwyd, yna moeswch iechyd y brenin, yna iechyd pob cydymaith da, ac felly ymlaen i foddi archfa 'r bwydydd, a gofalon hefyd:

Gwiliwyr y Brenin IMMANUEL, ebr ynte, sy 'n enw eu Meistr yn gwadd ac yn helpu rhai trwy 'r Porth yma.

O, ebr y gwiliwr, rhaid i chwi gymmeryd gair y Brenin am yrru ar eich ol gynnifer o 'r petheu yna a 'r a fo da er eich lles.

Nid oedd yma na chas, na llid, ond i bechod, ac yn siccr o orchfygu hwnnw, dim ofn ond rhag digio 'u Brenin, a hwnnw 'n barottach i gymmodi nac i ddigio wrth ei ddeiliaid, na dim swn ond Psalmau mawl i 'w ceidwad.

ac yna dechreuodd y maes galluocca a chynddeiriocca' fu 'rioed ar y ddaiar, pan ddechreuwyd gwyntio Cleddy 'r Yspryd, dechreuodd Belial a 'i luoedd uffernol wrthgilio, yn y man dechreuodd y Pap lwfrhau, a Brenin Ffrainc yn dal allan, ond yr oedd ynte ymron digalonni, wrth weled y Frenhines a 'i deiliaid mor gyttunol, ac wedi colli ei Longeu a 'i Wyr o 'r naill tu, a llawer oi ddeiliaid yn gwrthryfela o 'r tu arall;

Erbyn hyn, gwelwn Angeu bach wrth bob drws, heb un 'r un arfeu, na 'r un henw a 'i gilydd, etto, gwyddid arnynt mai Swyddogion yr un Brenin oeddynt oll:

Ar hyn, dyma Angeu bach, un o scrifenyddion y Brenhin, yn gofyn i mi fy henw, ac yn peri i Meistr Cwsc fy nwyn i 'n ebrwydd ger bron y Brenin.

Ond ni ches i fawr aros nad dyma fi yngolwg Allor fawr arswydus lle gwelwn y Brenin Dychrynadwy yn traflyncu cig a gwaed Dynion, a mil o fan angheuod o bob twll yn ei borthi fyth, a chig ir twymn:

Pa fodd y gall hynny fod, ebr y Brenin, ac a ledodd ei hopran cyfled daiargryn i 'm llyncu.

Wel', ebr y Brenin cul ofnadwy er mwyn fy mrawd Cwsc, chwi ellwch fynd i droi 'ch traed am y tro yma;

Mewn munyd, dyma 'r meirw fwy na rhi o finteioedd yn gwneud eu moes i 'r Brenin, ac yn cymryd eu lle mewn trefn odiaeth.

Pa fodd, ebr Brenin y Dychryn, a daed gennych lawenydd na ddaliasechwi o 'r tu draw i 'r Agendor, canys ni fu o 'r tu yma i 'r Cyfwng lawenydd erioed?

Ffwrdd, ffwrdd a 'r rhain i Wlad yr Anobaith, ebr y Brenin ofnadwy, rhwymwch y pedwar gefn-gefn, a theflwch hwy at eu cymeiriaid, i ddawnsio 'n droednoeth hyd aelwydydd gwynias, ac i rygnu fyth heb na chlod na chlera.

ond gwybyddwch nad oes o 'r tu yma 'r un ond fy Hunan, ac un Brenin arall sydd i wared obry, a chewch weled na phrisia hwnnw na minneu yn ngraddeu 'ch mawrhydi eithr yngraddeu 'ch drygioni, i gael cymmwyso 'ch cosp at eich beieu, am hynny attebwch i 'r holion.

Wrth hyn, dyma 'r Brenin a 'r holl gegeu culion yn rhoi oer-yscyrnygfa i geisio dynwared chwerthin;

Lucifer Brenin Brenhinoedd y Byd, Twysog Annw'n a Phrif-Reolwr y Dyfnder at Ein naturiol Fab, y galluoccaf Ddychrynadwy Frenin Angeu, cyfarch a goruchafiaeth ac yspleddach dragwyddol.

Safodd y Brenin Angeu a 'i wep yn wyrdd ac yn las ennyd ar ei gyfyng-gyngor.

Angeu, Frenin y Dychryniadau, Cwncwerwr y Cwncwerwyr at ein Parchediccaf Gar a 'n Cymydog Lucifer Brenin Hirnos, Penllywodraethwr y Llynclyn Diphwys annerch.

Erbyn hyn, gwelwn fyddinoedd Angeu wedi ymdrefnu, ac ymarfogi, a 'u golwg ar y Brenin am roi 'r gair.

Yna, ebr y Brenin, wedi ymsythu ar ei frenhinfainc, Fy lluoedd ofnadwy anorchfygol na arbedwch ofal a phrysurdeb i hebrwng y Carcharorion hyn allan o 'm Terfyneu i rhag diwyno Ngwlad;

BRIOD..............2

Er ei fod e 'n eu cynnyg hwy 'n briod i bawb, etto ni roes e 'r un yn hollawl i neb erioed.

y Twrc a 'i geilw ei hun Duw 'r ddaiar, a fynnei 'r hyna 'n briod sef 1% Balchder:

BRIODAIS...........1

mi briodais un o Eglwys Loegr;

BRITH..............1

Gwelais rywun ddoe, medd y Cardottyn, a chadach brith fel moriwr a ddaethei a llong fawr o yd i 'r borth nesa;

BRITHFEILCHION.....1

Tyrd yn nes attynt, eb yr Angel, ac a 'm cippiodd i wared yn y llen-gel, trwy lawer o fwrllwch diffaith oedd yn codi o 'r Ddinas, ac yn Stryd Balchder descynnasom ar ben 'hangle o Blasdy penegored mawr, wedi i 'r Cwn a 'r Brain dynnu ei Lygaid, a 'i berchenogion wedi mynd i Loegr, neu Frainc, i chwilio yno am beth a fasei can haws ei gael gartre, felly yn lle 'r hen Dylwyth lusengar daionus gwladaidd gynt, nid oes rwan yn cadw meddiant ond y modryb Dylluan hurt, neu Frain rheibus, neu Biod brithfeilchion, neu 'r cyffelyb i ddadcan campeu y perchenogion presennol.

BROFI..............5

Be sy gennych i brofi 'ch braint, ebr y Porthor?

ac nid teg i chwi 'n dal ni yma heb gennych un bai pennodol i 'w brofi i 'n herbyn.

Hai, hai, ebr Angeu, cewch brofi 'n eich erbyn eich hunain:

Eich cynghori 'r wyfi i brofi pob ffordd bossibl i 'w gollwng hwy 'n eu hol i 'r Byd:

Ond yr wythfed y gwr cwmbrus yna sy 'n fy mygwth i, gedwch ef yn rhydd uwchben y Geulan tan Gwrt Cyfiawnder, i brofi, gwneud ei gwyn yn dda i 'm herbyn i, os geill.

BRON...............2

Ar hyn, dyma Angeu bach, un o scrifenyddion y Brenhin, yn gofyn i mi fy henw, ac yn peri i Meistr Cwsc fy nwyn i 'n ebrwydd ger bron y Brenin.

Gosodwch, ebr ef, y rhain ar fin y Dibyn ger bron Gorsedd Cyfiawnder, hwy a gant yno uniondeb er nas gwnaethant.

BRUTIEU............1

Ie, rhai a 'm geilw ar henw parchediccach yn Henwr, etto nid eiddo fi hanner y coelion, a 'r brutieu, a 'r cynghorion a roir ar yr Henwr;

BRUTIO.............1

Taw ffwl, ebr ef, brutio 'r oeddwn i am fy nwy alwedigaeth, Gwr o Gyfraith a Phrydydd:

BRUTUS.............1

A fedrwch wi, Syre, ganu ar y pedwar mesur ar hugain, a fedrwch wi ddwyn acheu Gog a Magog, ac acheu Brutus ap Sylvius hyd ganmlwydd cyn difa Caer-Troia?

BRWNT..............1

ymhen ennyd, dyma 'r druan Weddw, wedi ei mwgydu rhag edrych mwy ar y byd brwnt yma, yn dyfod tan leisio 'n wann, ac och'neidio 'n llesc rhwng llesmeirieu:

BRYD...............2

Mae 'r Feinir a 'i bryd ar ei fawredd a 'i fonedd ef, modd y caffo hi 'r blaen ar lawer o 'i chymdogesau.

A fedrwch wi frutio pa bryd, a pheth a fydd diwedd y rhyfeloedd rhwng y Llew a 'r Eryr, ac rhwng y Ddraig a 'r Carw coch?

BRYDAIN............1

PAN oedd Phoebus un-llygeidiog ar gyrraedd ei eithaf bennod yn y deheu, ac yn dal gwg o hirbell ar Brydain fawr a 'r holl Ogledd-dir;

BRYDFERTH..........1

a chynted y meddyliais, gwelwn ryw Oleuni o hirbell yn torri allan, oh mor brydferth!

BRYDNHAWNGWAITH....1

AR ryw brydnhawngwaith teg o ha [~ haf } hir felyn tesog, cymmerais hynt i ben un o Fynyddoedd Cymru, a chyda mi Spienddrych i helpu 'ngolwg [~ fy ngolwg } egwan, i weled pell yn agos, a phetheu bychain yn fawr;

BRYDYDD............1

Ac erbyn y bai Ddyn yn Brydydd ac yn Gyfreithiwr, pwy a wyr p'run ai Cig ai Pyscod fyddei:

BRYNTACH...........1

Wrth ymadel a rhain, gwelsom gip ar gelloedd lle 'r oeddid yn gwneud castieu bryntach nac y gad gwylder eu henwi, a wnaeth i 'm Cydymaith fy nghippio i 'n ddigllon o 'r Llys penchwiban yma, i Drysordy 'r Dwysoges (oblegid ni aem lle chwenychem er na doreu na chloieu.)