TROSGLWYDDODD......1

ar y air f' a 'm trosglwyddodd i fynu, lle 'r oedd Eglwysi 'r Ddinas ddihenydd, canys yr oedd rhith o Grefydd gan bawb ynddi hyd yn oed y digred.

TROSTI.............1

un arall yn taccluso 'i chwedl erbyn mynd atti hi, ac yn dywedyd yr un wers ganwaith trosti.

TROSTO.............1

Meistr Medleiwr, alias Bys ym hob brywes, 'roedd hwn mor chwidr a phrysur yn fforddio 'r lleill nad oedd e 'n cael mor ennyd i atteb trosto 'i hun nes i Angeu fygwth ei hollti a 'i saeth.

TROSTYNT...........1

darllennodd y Cybydd y Deg-Gorchymmyn i gyd trostynt;

TROWCH.............2

Yma, meddei 'r Gwilwyr, ffowch yma at eich union Frenin sy etto trwom ni 'n cynnyg i chwi gymmod, os trowch i 'ch ufudd-dod oddiwrth y Gwrthryfelwr Belial a 'i hudol-ferched.

Am hynny trowch hwy 'n ei hol, neu gedwch gyda chwi hwynt.

TROWYD.............1

Yn hyn, dyma yrr o Gwaceriaid a fynei fynd i mewn a 'u hettieu am eu penneu, eithr trowyd hwy ymaith am fod cynddrwg eu moes.

TRUAN..............1

Yn wir, eb y truan, cymydog a ofynnodd i mi, a welswn i 'r Eneidieu 'n griddfan tan yr Allor Ddygwyl y Meirw, minneu ddywedais, glywed y llais, ond na welswn i ddim.

TRUGAREDD..........1

Fy nhad ysprydol ebr y Wreigdda, mae arna 'i faich rhydrwm ei oddef, oni chaf eich trugaredd iw yscafnhau;

TRUGAROG...........1

a gymerwch i 'r Gelyn echryslawn yna sy a 'i geg yn llosci o syched am eich gwaed, yn lle 'r Twysog trugarog a roes ei waed ei hun i 'ch achub?

TRWM...............2

O 'r diwedd rhwng ymbell fytheiriad trwm, a bod pawb a 'i bistol pridd yn chwythu mwg a than, ac absen iw gymydog, a 'r llawr yn fudr eusys rhwng colli diod a phoeri, mi ofnais y gallei gastie' butrach na rheini fod yn agos, ac a ddeisyfiais gael symmud.

Erbyn craffu, mi adwaenwn y Mab wrth ei arogleu trwm a 'i gudynneu gwlithog a 'i lygaid mol-glafaidd mai fy Meistr Cwsc ydoedd.

TRWODD.............7

wrth fyned gwelem ymhen ucha 'r Strydoedd lawer wedi lled-troi oddiwrth hudoliaeth y Pyrth dihenydd, ac yn ymorol am Borth y bywyd, ond naill ai methent ei gael, ai blinent ar y ffordd, nid oedd fawr iawn yn mynd trwodd, oddieithr un dyn wynebdrist oedd yn rhedeg oddifri a myrdd o 'i ddeutu 'n ei ffoli, rhai 'n ei watwar, rhai 'n ei fygwth, a 'i geraint yn ei ddal ac yn ei greu i beidio ai daflu ei hun i golli 'r holl fyd ar unwaith.

Be' sy i 'w wneud, ebr ef, at ddyfod trwodd?

Dyma, ebr gwiliwr, y ffordd sy 'n arwain i lawenydd a hyfrydwch tragywyddol, ar hyn ymegniodd pawb i ddyfod trwodd, ond methasant;

O, ebr gwiliwr oedd yn edrych arnynt, ni wiw i chwi gynnyg mynd trwodd a 'ch teganeu gyda chwi, rhaid i chwi adel eich Pottieu, a 'ch Dyscleu, a 'ch Putteinied, a 'ch holl Ger eraill o 'ch ol, ac yna bryssiwch.

Ebr Ffidler, a fasei trwodd er's ennyd, oni bai rhagofn torri 'r Ffidil, pa fodd y byddwn ni byw?

Tyrd trwodd weithian, eb yr Angel, ac a 'm tynnodd i mewn lle gwelwn yn y Porth yn gynta Fedyddfaen mawr, ac yn ei ymyl, Ffynnon o ddw'r hallt;

Wrth nesau canfum yn scrifennedig uwchben pob drws henw 'r Angeu oedd yn ei gadw, ac hefyd wrth bob drws ryw gant o amryw betheu wedi eu gadel yn llanastr, arwydd fod brys ar y rhai a aetheint trwodd.

TRWOM..............1

Yma, meddei 'r Gwilwyr, ffowch yma at eich union Frenin sy etto trwom ni 'n cynnyg i chwi gymmod, os trowch i 'ch ufudd-dod oddiwrth y Gwrthryfelwr Belial a 'i hudol-ferched.

TRWSIADUS..........2

Hyd y llawr gwelwn lawer o Ferched glan trwsiadus yn rhodio wrth yscwir, ac o 'u lledol drueiniaid o Lancieu yn tremio ar eu tegwch, ac yn erfyn bob un am gael gan ei baunes un cil-edrychiad, gan ofni Cuwch yn waeth nac Angeu;

os trwsiadus, balch;

TRWST..............1

ar y gair distawodd y trwst, a phawb a 'i lygad arnai, a than wichian, Bardd, ebr un, trafaelio eb un arall, i 'n plith ni ebr y trydydd;

TRWY...............24

trwy 'r awyr deneu eglur a 'r tes ysplenydd tawel canfyddwn ymhell bell tros For y Werddon, lawer golygiad hyfryd.

Pan yspiais trwy hwn, gwelwn betheu mewn modd arall, eglurach nac erioed o 'r blaen.

Tyrd yn nes attynt, eb yr Angel, ac a 'm cippiodd i wared yn y llen-gel, trwy lawer o fwrllwch diffaith oedd yn codi o 'r Ddinas, ac yn Stryd Balchder descynnasom ar ben 'hangle o Blasdy penegored mawr, wedi i 'r Cwn a 'r Brain dynnu ei Lygaid, a 'i berchenogion wedi mynd i Loegr, neu Frainc, i chwilio yno am beth a fasei can haws ei gael gartre, felly yn lle 'r hen Dylwyth lusengar daionus gwladaidd gynt, nid oes rwan yn cadw meddiant ond y modryb Dylluan hurt, neu Frain rheibus, neu Biod brithfeilchion, neu 'r cyffelyb i ddadcan campeu y perchenogion presennol.

er hynny ni cheiti ganddo ond trwy ffafr fawr un cibedrychiad, a chofio er dim ei alw wrth ei holl ditlau a 'i swyddau.

ac am eich Cywydd chwitheu, medraf ddwyn eich Acheu trwy berfedd llawer o Farchogion, a Thywysogion, a thrwy 'r dw'r Diluw, a 'r cwbl yn glir hyd at Adda.

Yma mae hi 'n cadw ei Hyscol, ac nid oes na Mab na Merch o fewn yr holl Ddinas, na fu 'n 'Scolheigion iddi hi, a rhan fwya 'n yfed eu Dysc yn odiaeth, fel y gwelir ei gwersi hi wedi mynd yn ail natur yn gyfrodedd trwy eu holl feddylieu, geirieu a gweithredoedd agos er ein blant.

Yn ddiau, f' Arglwydd, ebr un o 'r pen-cymdeithion a elwid Gwenieithiwr, nid yw f' ewythr yn dangos dim ond a haeddechi o barch, ond trwy 'ch cennad, ni roes ef hanner a haeddei f' Arglwyddes o glod.

O 'ch tyb dda chwi, eb yr Arglwydd, yw hynny, ond ni choeliai fynd o ddau ynghyd erioed trwy fwy o gariad na ninneu.

etto trwy hon 'r oeddynt fyth yn spio 'mhen yr Eglwys am eu Prophwyd a addawsei ar ei air celwydd, ddychwel i ymweled a hwynt er's talm, ac etto heb gywiro.

O 'r Ganghell ni aethom trwy dylleu cloieu i ben rhyw gell neilltuol, llawn o ganhwylleu ganol dydd goleu, lle gwelem Offeiriad wedi eillio 'i goryn yn rhodio, ac megis yn disgwil rhai atto;

Er hynny (trwy ddrych fy nghyfeill) gwelwn ymbell un gyda 'r bara yn derbyn iw fol megis llun Mastiff, un arall Dwrchdaiar, un arall megis Eryr, un arall Fochyn, un arall megis Sarph hedegog;

Gwiliwyr y Brenin IMMANUEL, ebr ynte, sy 'n enw eu Meistr yn gwadd ac yn helpu rhai trwy 'r Porth yma.

rhag y llygredigaeth sy 'n y byd trwy chwant y cnawd, chwant y llygad a balchder y bywyd;

I fod yn fyrr, gwelei bawb rywbeth yn ei flino, ac felly cyd-ddychwelasant oll i 'studio 'r pwynt, ni welais i 'r un etto yn dyfod wedi dyscu ei wers, ond yr oedd ganddynt gymaint o Godeu a Scrif'nadeu 'n dynn o 'u cwmpas nad aethent fyth trwy grau mor gyfyng pe ceisiasent.

Ond trwy 'ch cennad, ebr fi, nid arbedodd eich braw Angeu neb erioed etto, a ddygid i 'w ergyd ef, y gwr a aeth i ymaflyd cwymp ag Arglwydd y Bywyd ei hun, ond ychydig a 'nillodd ynte' ar yr orchest honno.

mynnei 'r naill gipio 'r cla 'n anrheg trwy ei ddrws ei hun, a 'r llall a 'i mynnei trwy ei ddrws ynte.

mynnei 'r naill gipio 'r cla 'n anrheg trwy ei ddrws ei hun, a 'r llall a 'i mynnei trwy ei ddrws ynte.

Y nesa oedd scerbwd teneu a elwid Angeu Ofn, gellid gweled trwy hwn nas medde 'r un Galon;

aneirif o gyscodion Dynion, rhai ar draed, a rhai ar feirch yn gwau trwy eu gilydd fel y gwynt, yn ddistaw ac yn ddifrifol aruthr.

Trwy fyrddiwn o gyscodion ac ymlusciaid, a beddi, a Monwentau, a Beddrodau, ni aethom ymlaen i weled y Wlad yn ddirwystr;

du oedd y clai wedi ei gyweirio trwy ddagreu a chwys, a 'r calch oddi allan yn frith o phlem a chrawn, ac oddifewn o waed dugoch.

Canys, pe rhoit dy frenhiniaeth (lle ni feddi ddimmeu i roi) ni cheit gan borthor y drysau yna, spio unwaith trwy dwll y clo.

Trwy gennad y Cwrt, nid hanner a yrrais i iddo, ebr y Butten, wedi eu hoffrwm yn ebyrth llosc, yn Gig rhost parod i 'w fwrdd.

Ni feiddia fi ollwng neb yn ol trwy Derfyn glawdd Tragwyddoldeb y Wal ddiadlam, na chwitheu eu llochi hwy yma;

TRWYDDI............1

Y Walddiadlam y gelwir hon, canys pan ddeler unwaith trwyddi, yn iach fyth ddychwelyd.

TRWYNEU............1

Fel yr oeddynt yn mynd ymlaen, yr oedd y dyrfa 'n cynnyddu, a phawb yn deg ei wen, ac yn llaes ei foes i 'r llall, ac yn rhedeg i ymgyfwrdd a 'u trwyneu gan lawr, fel dau Geiliog a fyddei 'n mynd i daro.

TRYDYDD............4

ar y gair distawodd y trwst, a phawb a 'i lygad arnai, a than wichian, Bardd, ebr un, trafaelio eb un arall, i 'n plith ni ebr y trydydd;

ebr y trydydd.

eisieu trydydd sy arnom, a rhag i ti wyrth'nebu daethom arnat (fel y bydd ynte') 'n ddirybudd.

mae e 'n orchwylus glywed ei ditlau, eb y trydydd, nis gall aros mo 'r llysenwau.

TRYSOR.............1

Trysor mawr tros ben sy 'n y Twr yna, eb yr Angel, a 'r holl ymgyrch sy i ddewis Trysorwr i 'r Dwysoges yn lle 'r Pap a drowyd allan o 'r Swydd.

TRYSORDY...........2

i rywle digon uchel, eb ef, ceisio y maent dorri trysordy 'r Dwysoges.

Prif Swyddogion y Trysordy hwn yw Meistred y Ceremoniau, Herwyr, Achwyr, Beirdd, Areithwyr, Gwenieithwyr, Dawnswyr, Taelwriaid Pelwyr, Gwniadyddesau a 'r cyffelyb.

TRYSORWR...........1

Trysor mawr tros ben sy 'n y Twr yna, eb yr Angel, a 'r holl ymgyrch sy i ddewis Trysorwr i 'r Dwysoges yn lle 'r Pap a drowyd allan o 'r Swydd.

TRYTHYLLWCH........1

Yn y tai, gwelem rai ar welau sidanblu yn ymdrobaeddu mewn trythyllwch:

TU.................33

Tyrd gyda mi, neu dro, eb ef, a chyda 'r gair, a hi 'n dechreu torri 'r wawr, f' a 'm cippiodd i 'mhell bell tu ucha 'r Castell, ac ar scafell o gwmmwl gwyn gorphwysasom yn yr entrych, i edrych ar yr Haul yn codi, ac ar fy nghydymaith nefol oedd lawer discleiriach na 'r Haul, ond bod ei lewyrch ef ar i fynu gan y llen-gel oedd rhyngddo ac i wared.

a 'r tri Thwr o 'r tu cefn i 'r Caereu 'n cyrraedd at odre 'r Castell mawr hwnnw.

Ar ohyd i 'r tair anferthol hyn, gwelwn Stryd groes arall, a honno nid oedd ond bechan a gwael wrth y lleill, ond ei bod hi 'n lanwaith, ac ar godiad uwch-law 'r Strydoedd eraill, yn mynd rhagddi uwch uwch tu a 'r Dwyrein, a 'r tair eraill ar i wared tu a 'r Gogledd at y Pyrth mawr.

Ar ohyd i 'r tair anferthol hyn, gwelwn Stryd groes arall, a honno nid oedd ond bechan a gwael wrth y lleill, ond ei bod hi 'n lanwaith, ac ar godiad uwch-law 'r Strydoedd eraill, yn mynd rhagddi uwch uwch tu a 'r Dwyrein, a 'r tair eraill ar i wared tu a 'r Gogledd at y Pyrth mawr.

Oddi ar hwn trois yngolwg tu arall i 'r Stryd lle gwelwn glamp o bendefig ieuanc a lliaws o 'i ol yn deg ei wen, a llaes ei foes i bawb a 'i cyrfyddei.

Ond er maint ei allu a dyfned ei ddichellion, er maint o Emprwyr Brenhinoedd a Llywiadwyr cyfrwysgall sy tan ei Faner ef yn yr anferth Ddinas ddihenydd, ac er glewed ei fyddinoedd aneirif ef tu draw i 'r Pyrth yn y Wlad isa, etto, eb yr Angel, cant weled hynny 'n ormod o dasc iddynt:

O 'r tu arall, ebr ef, mae 'r Physygwyr, Potecariaid, Meddygon;

Ynghanol hyn, clywn ryw anfad rydwst tu a phen isa 'r Stryd, a thyrfa fawr o bobl yn ymdyrru tu a 'r Porth, a 'r fath ymwthio ac ymdaeru, a wnaeth i mi feddwl fod rhyw ffrae gyffredin ar droed, nes gofyn i 'm cyfaill beth oedd y matter;

Ynghanol hyn, clywn ryw anfad rydwst tu a phen isa 'r Stryd, a thyrfa fawr o bobl yn ymdyrru tu a 'r Porth, a 'r fath ymwthio ac ymdaeru, a wnaeth i mi feddwl fod rhyw ffrae gyffredin ar droed, nes gofyn i 'm cyfaill beth oedd y matter;

ac o ddywedyd y gwir, ni choelia 'i na walliasei 'r fan yma finneu, oni basei i 'm Cyfeill yn ddiymannerch, fy nghipio i ymhell oddiwrth y tri Thwr hudol i ben ucha 'r Strydoedd, am descyn i wrth gastell o Lys anferthol o faint, a thirion iawn yr olwg cynta, ond gwael a gwrthun arswydus o 'r tu pella, etto ni welid ond yn anhawdd iawn mor tu gwrthun;

ac o ddywedyd y gwir, ni choelia 'i na walliasei 'r fan yma finneu, oni basei i 'm Cyfeill yn ddiymannerch, fy nghipio i ymhell oddiwrth y tri Thwr hudol i ben ucha 'r Strydoedd, am descyn i wrth gastell o Lys anferthol o faint, a thirion iawn yr olwg cynta, ond gwael a gwrthun arswydus o 'r tu pella, etto ni welid ond yn anhawdd iawn mor tu gwrthun;

a myrdd o ddryseu oedd arno a 'r holl ddoreu 'n wych y tu allan, ond yn bwdr y tu mewn.

a myrdd o ddryseu oedd arno a 'r holl ddoreu 'n wych y tu allan, ond yn bwdr y tu mewn.

Ond er maint yw hi yn y Ddinas ddihenydd, ni all hithe ddim yn Ninas IMMANUEL tu ucha 'r Gaer accw.

Ar y gair, ni a droesom ein hwynebeu oddiwrth y Ddinas fawr ddihenydd, ac aethom ar i fynu, tu a 'r Ddinas fach arall;

O ddeutu 'r drws 'roedd y Deg Gorchymyn, y Llech gynta o 'r tu deheu;

o 'r tu arall, Car dy Gymydog fel ti dy hun;

Beth, ebr gwiliwr arall yw 'ch anwyl Ddinas chwi ond Taflod fawr o boethfel uwch ben Uffern, a phettei chwi yma, caech weled y tan tu draw i 'ch caereu ar ymgymeryd i 'ch llosci hyd Annwfn:

Yn y fan, dyma yrr o Stryd Pleser yn rhodio tu a 'r Porth.

Ond cyn i ni fynd rwd ymlaen tu a 'r Gorllewin, mi glywn si oddi fynu ymysc y Pennaethiaid, a phawb o fawr i fach yn hel ei arfeu, ac yn ymharneisio, megis at Ryfel:

ac yna dechreuodd y maes galluocca a chynddeiriocca' fu 'rioed ar y ddaiar, pan ddechreuwyd gwyntio Cleddy 'r Yspryd, dechreuodd Belial a 'i luoedd uffernol wrthgilio, yn y man dechreuodd y Pap lwfrhau, a Brenin Ffrainc yn dal allan, ond yr oedd ynte ymron digalonni, wrth weled y Frenhines a 'i deiliaid mor gyttunol, ac wedi colli ei Longeu a 'i Wyr o 'r naill tu, a llawer oi ddeiliaid yn gwrthryfela o 'r tu arall;

ac yna dechreuodd y maes galluocca a chynddeiriocca' fu 'rioed ar y ddaiar, pan ddechreuwyd gwyntio Cleddy 'r Yspryd, dechreuodd Belial a 'i luoedd uffernol wrthgilio, yn y man dechreuodd y Pap lwfrhau, a Brenin Ffrainc yn dal allan, ond yr oedd ynte ymron digalonni, wrth weled y Frenhines a 'i deiliaid mor gyttunol, ac wedi colli ei Longeu a 'i Wyr o 'r naill tu, a llawer oi ddeiliaid yn gwrthryfela o 'r tu arall;

Yna i ffordd yr aeth a mi tros elltydd a thrwy goedydd, tros foroedd a dyffrynoedd tros Gestyll a Thyrau, Afonydd a Chreigiau, a ph'le y descynnem ond wrth un o Byrth Merched Belial, o 'r tu cefn i 'r Ddinas ddihenydd, lle gwelwn fod y tri Phorth dihenydd yn cyfyngu 'n un o 'r tu cefn, ac yn agor i 'r un lle:

Yna i ffordd yr aeth a mi tros elltydd a thrwy goedydd, tros foroedd a dyffrynoedd tros Gestyll a Thyrau, Afonydd a Chreigiau, a ph'le y descynnem ond wrth un o Byrth Merched Belial, o 'r tu cefn i 'r Ddinas ddihenydd, lle gwelwn fod y tri Phorth dihenydd yn cyfyngu 'n un o 'r tu cefn, ac yn agor i 'r un lle:

Ond cyn i mi edrych ychwaneg o 'r aneirif ddryseu hynny, clywn lais yn peri i minneu wrth fy henw ymddattod, ar y gair mi 'm clywn yn dechreu toddi fel caseg-eira yn gwres yr Haul, yna rhoes fy Meistr i mi ryw ddiod-gwsc fel yr hunais, ond erbyn i mi ddeffro f' am dygasei i ryw ffordd allan o bellder y tu arall i 'r Gaer;

Pa fodd, ebr Brenin y Dychryn, a daed gennych lawenydd na ddaliasechwi o 'r tu draw i 'r Agendor, canys ni fu o 'r tu yma i 'r Cyfwng lawenydd erioed?

Pa fodd, ebr Brenin y Dychryn, a daed gennych lawenydd na ddaliasechwi o 'r tu draw i 'r Agendor, canys ni fu o 'r tu yma i 'r Cyfwng lawenydd erioed?

Syre, ebr Angeu chwitheu ddylasech ddal y tu arall i 'r Agendorr lle mae pawb yn Frenhinoedd;

ond gwybyddwch nad oes o 'r tu yma 'r un ond fy Hunan, ac un Brenin arall sydd i wared obry, a chewch weled na phrisia hwnnw na minneu yn ngraddeu 'ch mawrhydi eithr yngraddeu 'ch drygioni, i gael cymmwyso 'ch cosp at eich beieu, am hynny attebwch i 'r holion.

Taw ffwl colledig, ebr Angeu, tu draw i 'r Wal o 'th ol y mae 'r purdan, canys yn dy fywyd y dylasit ymburo:

Ac ar y llaw ddeheu tu hwnt i 'r Agendor yna, y mae Paradwys.

Ar ddwfn ystyried eich brenhinol ddymuniant hwn, gwelsom yn fuddiolach nid yn unic i 'n Llywodraeth ni, eithr hefyd i 'ch Teyrnas helaeth chwitheu, yrru 'r carcharorion hyn bella, bai bossibl, oddiwrth ddryseu 'r Wal ddiadlam, rhag i 'w Sawyr drewedig ddychrynu 'r holl Ddinas 1% ddihenydd, fel na ddel dyn byth i Dragwyddoldeb o 'r tu yma i 'r Agendor, ac felly ni chawn i fyth oeri ngholyn, na chwitheu ddim cwsmeriaeth rhwng Daiar ac Uffern.

A chyda 'i fod e 'n eistedd, dyma 'r holl Fyddinoedd marwol wedi amgylchu a rhwymo 'r Carcharorion, ac yn eu cychwyn tu a 'u lletty.