TAL................1

Ces gennad i orphwyso peth wrth un o 'r dryseu gogoneddus, lle 'r oedd rhai 'n dyfod i gael braint yn yr Eglwys Gyffredin, ac Angel tal yn cadw 'r drws a 'r Eglwys oddi mewn mor oleu dambaid, nad oedd wiw i Ragrith ddangos yno mo 'i hwyneb, etto hi ymddangosei weithiau wrth y drws er nad aeth hi 'rioed i mewn.

TALCENNAU..........1

Arhowch, ebr y Porthor discleirwyn gan graffu ar eu talcennau hwy, mi a ddangosa i chwi rywbeth;

TALEDIGAETH........1

a 'r henddyn accw sy 'n siarad ag ef, un ydyw o Stryd yr Elw, sy ganddo arian ar holl dir yr Arglwydd agos, a heddyw 'n dyfod i orphen taledigaeth:

TALIESSIN..........2

Myfi, ebr ef, yw Taliessin ben-beirdd y gorllewin, a dyna beth a 'm difregwawd i.

Wel', wel', ebr Taliessin, ni thalwn i yno ddraen, ni waeth genni lle 'r wyf:

TALM...............3

nage ebr ef, cyttunodd Belial rhyngddynt yn y matter hwnnw er 's talm.

etto trwy hon 'r oeddynt fyth yn spio 'mhen yr Eglwys am eu Prophwyd a addawsei ar ei air celwydd, ddychwel i ymweled a hwynt er's talm, ac etto heb gywiro.

Canys, gwell gennym eu lle na 'u cwmpeini, cawsom ormod o heldrin gyda 'u cymmeiriaid hwy er's talm, a 'm Llywodraeth i 'n cythryblus eusys.

TAN................37

gorweddais ar y gwelltglas, tan syn-fyfyrio decced a hawddgared (wrth fy ngwlad fy hun) oedd y Gwledydd pell y gwelswn gip o olwg ar eu gwastadedd tirion;

Y Castell fry yn yr awyr, ebr ef, a pieu Belial, Tywysog llywodraeth yr Awyr, a Llywodraethwr yr holl Ddinas fawr obry, fe 'i gelwir Castell Hudol, canys hudol mawr yw Belial, a thrwy hudoliaeth y mae e 'n cadw tan ei faner y cwbl oll a weli;

mae 'r hen Gadno yn cael ei addoli yn eu ferched, oblegid tra bo dyn ynglyn wrth y rhain neu wrth un o 'r tair, mae e 'n siccr tan nod Belial, ac yn gwisco 'i lifrai ef.

Y cwbl oll, ebr ynte, oddieithr ymbell un a ddiango allan i 'r Ddinas ucha fry, sy tan y Brenin IMMANUEL.

Llawer, ebr ef, o bob Iaith, a Crefydd, a Chenedl tan yr Haul hwn, sy 'n byw ymhob un o 'r Strydoedd mawr obry;

A 'r hen Gadno tan ei scafell yn gado i bawb garu ei ddewis, neu 'r tair os mynn, siccra' oll yw ef o hono.

Llawer mursen oedd yno, na wyddei pa sutt i agor ei gwefuseu i siarad, chwaethach i fwytta, na pha fodd o Wir ddyfosiwn i edrych tan ei thraed;

Ond er maint ei allu a dyfned ei ddichellion, er maint o Emprwyr Brenhinoedd a Llywiadwyr cyfrwysgall sy tan ei Faner ef yn yr anferth Ddinas ddihenydd, ac er glewed ei fyddinoedd aneirif ef tu draw i 'r Pyrth yn y Wlad isa, etto, eb yr Angel, cant weled hynny 'n ormod o dasc iddynt:

Onid yw 'r cna el a 'i gleddy 'n ei law a 'i reibwyr o 'i ol, hyd y byd tan ladd, a llosci, a lladratta Teyrnasoedd oddi ar eu hiawn berch'nogion, ac a ddisgwyl wedi ei addoli yn Gyncwerwr, yn waeth na Lleidryn a gymer bwrs ar y Ffordd-fawr?

ymbell un tan blygu at lawr, a roe Lythyr yn llaw ei Dduwies, un arall Gerdd, a disgwyl yn ofnus fel 'Scolheigion yn dangos eu Tasc i 'w Meistr;

a 'r Bardd yn dadcan ei gelfyddyd, mi fedraf, ebr ef, ei chyffelybu hi i bob coch a gwyn tan yr Haul, a 'i gwallt hi i gan peth melynach na 'r aur;

ymhen ennyd, dyma 'r druan Weddw, wedi ei mwgydu rhag edrych mwy ar y byd brwnt yma, yn dyfod tan leisio 'n wann, ac och'neidio 'n llesc rhwng llesmeirieu:

Ond p'le mae 'ch Offrwm chwi 'r Faeden, ebr ef, tan 'scyrnygu?

Rhaid i chwi edifarhau, a 'ch Penyd yw gwilied wrth fy ngwelu i heno, ebr ef, tan gilwenu arni hi.

Pa beth, ebr y Cyffeswr, tan edrych ar ryw siel ddu oedd yno gerllaw?

Yn wir, eb y truan, cymydog a ofynnodd i mi, a welswn i 'r Eneidieu 'n griddfan tan yr Allor Ddygwyl y Meirw, minneu ddywedais, glywed y llais, ond na welswn i ddim.

Ond mi attebais, ebr ef, glywed o hono 'i mai gwneud castieu 'r y chwi, a ni 'r anllythrennog, nad oes yn lle Eneidieu ond Crancod y Mor yn 'scyrlwgach tan y carbed.

Ond, ebr ef, mae 'n y Ddinas yma rai Eglwysi Prawf, yn perthyn i Eglwys Loegr, lle mae 'r Cymru a 'r Saeson tan brawf tros dro, i 'w cymmwyso at gael eu henweu 'n Llyfr yr Eglwys Gatholic, a 'r sawl a 'i caffo, gwyn ei fyd fyth!

Dyma 'r BYD yr ych i 'n ei fawrhau, ebr ef, ac ertolwg cymrwch i chwi fy rhann i o hono, ac ar y gair fe a ymescydwodd oddiwrthynt oll ac ymaith ag e 'n ddihafarch at y Porth cyfyng, ac heb waetha i 'r cwbl tan ymwthio f' aeth drwodd a ninne' o 'i ledol;

Beth, ebr gwiliwr arall yw 'ch anwyl Ddinas chwi ond Taflod fawr o boethfel uwch ben Uffern, a phettei chwi yma, caech weled y tan tu draw i 'ch caereu ar ymgymeryd i 'ch llosci hyd Annwfn:

Er gwyched yr olwg arnynt nid yw ond ffug, nid yw Belial ond Tywysog tlawd iawn gartre, nid oes ganddo yno ond chwi 'n gynnud ar y tan, a chwi 'n rhost ac yn ferw i 'ch cnoi, ac byth nid ewch i 'n ddigon, byth ni ddaw torr ar ei newyn ef na 'ch poen chwitheu.

A phwy a wasanaethei 'r fath Gigydd maleisddrwg mewn gwallco ennyd, ac mewn dirboeneu byth wedi, ac a allei gael byd da tan Frenin tosturiol a charedig i 'w ddeiliaid, heb wneud iddynt erioed ond y Daioni bwygilydd, a 'u cadw rhag Belial i roi teyrnas i bob un o 'r diwedd yn ngwlad y Goleuni!

Dyna Eglwys Loegr, ebr ef, mi gyffrois beth, ac wedi edrych i fynu, mi welwn y Frenhines Ann ar ben yr Eglwys, a Chleddy 'mhob llaw, un yn yr asswy a elwid Cyfiawnder i gadw ei deiliaid rhag Dynion y Ddinas ddihenydd, a 'r llall yn ei llaw ddeheu i 'w cadw rhag Belial a 'i Ddrygau Ysprydol, hwn a elwid Cleddy 'r Yspryd, neu Air Duw, o tan y Cleddyf asswy 'r oedd Llyfr Statut Loegr, tan y llall 'r oedd Beibl mawr.

Dyna Eglwys Loegr, ebr ef, mi gyffrois beth, ac wedi edrych i fynu, mi welwn y Frenhines Ann ar ben yr Eglwys, a Chleddy 'mhob llaw, un yn yr asswy a elwid Cyfiawnder i gadw ei deiliaid rhag Dynion y Ddinas ddihenydd, a 'r llall yn ei llaw ddeheu i 'w cadw rhag Belial a 'i Ddrygau Ysprydol, hwn a elwid Cleddy 'r Yspryd, neu Air Duw, o tan y Cleddyf asswy 'r oedd Llyfr Statut Loegr, tan y llall 'r oedd Beibl mawr.

myfyrio 'r oeddwn i ar ryw ymddiddanion a fasei wrth y tan rhyngo'i a Chymydog, am fyrdra hoedl Dyn, a siccred yw i bawb farw, ac ansiccred yr amser;

Ertolwg, Syr, ebr fi, tan wichian, beth a wneuthum i 'ch erbyn pan ddygech y wyddan yna i 'm nychu?

Maent yn agor, ebr ynte, i Dir Ango, Gwlad fawr tan lywodraeth fy mrawd yr Angeu, a 'r Gaer fawr yma, yw Terfyn yr anferth Dragwyddoldeb.

Dyna, ebr ef, (am y pottieu) weddillion y cymdeithion da, a fydd a 'u traed yn fferri tan feincieu, tra bo eu penne 'n berwi gan ddiod a dwndwr:

Yn nesa 'r oedd drws Angeu Uchel-gais, i 'r sawl sy 'n ffroenio 'n uchel, ac yn torri eu gyddfau eisieu edrych tan eu traed, wrth hwn 'r oedd coronau, teyrnwiail, banerau a phob papureu am swyddeu, pob arfeu bonedd a rhyfel.

tan na welwn i rai 'n troi ac yn edrych arnai;

tan ymdyrru attai fel y lindys o bob cwrr.

Ar hyn, mi a drois tan grynu at Gwsc;

Na ddo, ebr un arall, oddieithr bod ymbell Sul wedi gwasanaeth yn y tafarn-dy tan dranoeth, neu amser ha [~ haf ] mewn twmpath chwarae, ac yn wir, yr oeddym ni 'n gariadusach, ac yn lwccusach am gyn'lleidfa na 'r Person.

Mae genni faddeuant o 'm holl bechodeu tan law 'r Pap ei hun, am i mi ei wasanaethu e 'n ffyddlon, ynte roes i mi gynnwysiad i fynd yn union i Baradwys, heb aros funud yn y purdan:

Oblegid myn y Goron Uffernol os bwri hwy yma, mi a faluriaf tan Seiliau dy Deyrnas di hyd oni syrthio 'n un a 'm Teyrnas fawr fy hun.

ebr Merch oedd yno tan ddangos y Rhodreswr.

Ond yr wythfed y gwr cwmbrus yna sy 'n fy mygwth i, gedwch ef yn rhydd uwchben y Geulan tan Gwrt Cyfiawnder, i brofi, gwneud ei gwyn yn dda i 'm herbyn i, os geill.

TANLLYD............1

ac oni bai fod yn llaw pawb darian i dderbyn y piccellau tanllyd, a bod y Graig sylfaen yn rhygadarn i ddim fannu arni gwnelsid ni oll yn un goelceth.

TANO...............1

Oes yma nemor tano ef o benneu coronog, ebr fi?

TARANEU............1

a chyn i mi gael ennyd i spio am le i ffoi, dyma 'r Awyr oll wedi duo, a 'r Ddinas wedi tywyllu 'n waeth nac ar Ecclips, a Taraneu 'n rhuo a 'r Mellt yn gwau 'n dryfrith, a Chafodydd di-dorr o saetheu marwol yn cyfeirio o 'r Pyrth isa at yr Eglwys Gatholic;

TASC...............1

ymbell un tan blygu at lawr, a roe Lythyr yn llaw ei Dduwies, un arall Gerdd, a disgwyl yn ofnus fel 'Scolheigion yn dangos eu Tasc i 'w Meistr;

TAW................4

Taw, taw, ebr ynte, os hynny a wneit a 'th aelodeu, da dy fod hebddynt:

Taw, taw, ebr ynte, os hynny a wneit a 'th aelodeu, da dy fod hebddynt:

Taw ffwl, ebr ef, brutio 'r oeddwn i am fy nwy alwedigaeth, Gwr o Gyfraith a Phrydydd:

Taw ffwl colledig, ebr Angeu, tu draw i 'r Wal o 'th ol y mae 'r purdan, canys yn dy fywyd y dylasit ymburo:

TAWEL..............1

trwy 'r awyr deneu eglur a 'r tes ysplenydd tawel canfyddwn ymhell bell tros For y Werddon, lawer golygiad hyfryd.

TAWELWCH...........1

Bu ryfedd genni 'r Distawrwydd a 'r Tawelwch hawddgar oedd yma wrth i wared.

TAWLBWRDD..........1

pob math o chwareuon tawlbwrdd ffristial, disieu, cardieu, &c.

TECCA..............2

Ni chawn i attreg nad dyma fi 'n ymyl yr anferth Gastell tecca 'r a welais i 'rioed, a Lynn tro mawr o 'i amgylch:

Eithr tecca gwelwn i Rann fy Mrenhines fy hun a gloewa 'i harfeu.

TEG................13

AR ryw brydnhawngwaith teg o ha [~ haf ] hir felyn tesog, cymmerais hynt i ben un o Fynyddoedd Cymru, a chyda mi Spienddrych i helpu 'ngolwg [~ fy ngolwg ] egwan, i weled pell yn agos, a phetheu bychain yn fawr;

Ond wrth feddwl fod y wynebeu a adwaenwn i wedi eu claddu, a rheini 'n fy mwrw ac eraill yn fy nghadw uwchben pob Ceunant, deellais nad Witsiaid oeddynt, ond mai rhai a elwir y Tylwyth teg.

Yn wir, f' arglwydd ebr finneu, nis gwn i p'le yw yma, na pheth yw fy neges, na pheth wy fy hun, na pheth aeth a 'm rhan arall i, yr oedd genni bedwar aelod a phen, a pha un ai gartre y gadewais, ai i ryw geubwll, canys co [~ cof ] 'genni dramwy tros lawer o geunentydd geirwon, y bwriodd y Tylwyth-teg fi, ys teg eu gwaith, nis gwn i Syr, pe crogid fi.

Yn wir, f' arglwydd ebr finneu, nis gwn i p'le yw yma, na pheth yw fy neges, na pheth wy fy hun, na pheth aeth a 'm rhan arall i, yr oedd genni bedwar aelod a phen, a pha un ai gartre y gadewais, ai i ryw geubwll, canys co [~ cof ] 'genni dramwy tros lawer o geunentydd geirwon, y bwriodd y Tylwyth-teg fi, ys teg eu gwaith, nis gwn i Syr, pe crogid fi.

Teg eb ef y gwnaethent a thi oni bai 'nyfod [~ fy nyfod ] i mewn pryd i 'th achub o gigweinieu Plant Annwfn.

a Phorth mawr discleirwych ymhen isa pob Stryd, a Thwr teg ar bob Porth, ac ar bob Twr yr oedd Merch landeg aruthr yn sefyll yngolwg yr holl Stryd;

Tai teg iawn, rhyfeddol o uchder, ac o wychder, ac achos da, o ran bod yno Ymerodron, Brenhinoedd a Thwysogion 'gantoedd, Gwyr mawr a Bonheddigion fyrdd, a llawer iawn o Ferched o bob gradd;

Gyfeiryd a Rhufain, gwelwn Ddinas a Llys teg iawn, ac arno wedi derchafu 'n uchel hanner lleuad ar Faner aur, wrth hyn gwybum mai 'r Twrc oedd yno.

Yma mae tai teg a gerddi tra hyfryd, perllannau llownion, llwyni cyscodol, cymmwys i bob dirgel ymgyfarfod i ddal adar, ac ymbell gwnningen wen:

Y Cott sy a 'i olwg ar ei Dir ef i 'w Fab ei hun, y lleill i gyd ar Arian ei gynnyscaeth ef, oblegid ei ddeiliaid ef ydynt oll, sef ei Farsiandwyr, ei Daelwriaid, ei Gryddion, a 'i Grefftwyr eraill ef, au huliodd ac a 'i maentumiodd e 'n yr holl wychder mawr hwn, ac heb gael ffyrling etto, nac yn debyg i gael, ond geirieu teg, ac weithieu fygythion ondodid.

Teg iawn yn wir, ebr y Cyffeswr, a phwy oedd y Tad?

ond dechreuodd un ddadleu 'n hyfach, ni ddylasem gael dyfyn teg i barotoi 'n hatteb, yn lle 'n rhuthro 'n lledradaidd.

ac nid teg i chwi 'n dal ni yma heb gennych un bai pennodol i 'w brofi i 'n herbyn.