ONDODID............1

Y Cott sy a 'i olwg ar ei Dir ef i 'w Fab ei hun, y lleill i gyd ar Arian ei gynnyscaeth ef, oblegid ei ddeiliaid ef ydynt oll, sef ei Farsiandwyr, ei Daelwriaid, ei Gryddion, a 'i Grefftwyr eraill ef, au huliodd ac a 'i maentumiodd e 'n yr holl wychder mawr hwn, ac heb gael ffyrling etto, nac yn debyg i gael, ond geirieu teg, ac weithieu fygythion ondodid.

ONESTRWYDD.........1

os dilyni onestrwydd, nid wyti ond ffwl di-ddeunydd;

ONI................18

ac oni basei i 'r Angel fy nghynnal, baswn digon man er gwneud pastai cyn cael daiar.

Teg eb ef y gwnaethent a thi oni bai 'nyfod [~ fy nyfod ] i mewn pryd i 'th achub o gigweinieu Plant Annwfn.

wel', ebr ef, mae yn y Pelydr accw lawer swyn ryfeddol, mae e 'n eu dallu rhag gweled bach, mae e 'n eu synnu rhag ymwrando a 'u perygl, ac yn eu llosci a thrachwant diwala am ychwaneg o hono, ac ynte 'n wenwyn marwol, yn magu ynddynt glefydon anescorol, na ddichon un meddyg, ie, nac angeu byth bythoedd ei hiachau, na dim oni cheir physygwriaeth nefol a elwir edifeirwch, i gyfog y drwg mewn pryd cyn y greddfo 'n rhybell, wrth dremio gormod arnynt.

Llwyr amhossibl, ebr ynte, fyddei i undyn ddianc oddiyma, oni bai fod IMMANUEL oddifry yn danfon ei Gennadon hwyr a boreu i 'w perswadio i droi atto Ef ei hunion Frenhin oddiwrth y Gwrthryfelwr, ac yn gyrru hefyd i ymbell un anrheg o ennaint gwerthfawr a elwir ffydd, i iro 'u llygaid;

Yr oedd yno fyrdd o 'r fath blasau gwrthodedig, a allasei oni bai Falchder, fod fel cynt yn gyrchfa goreugwyr, yn Noddfa i 'r gweiniaid, yn Yscol Heddwch a phob Daioni, ac yn fendith i fil o Dai bach o 'u hamgylch.

Oni haeddei hwn ei alw 'n Garnlleidr wrth y llall?

ac o ddywedyd y gwir, ni choelia 'i na walliasei 'r fan yma finneu, oni basei i 'm Cyfeill yn ddiymannerch, fy nghipio i ymhell oddiwrth y tri Thwr hudol i ben ucha 'r Strydoedd, am descyn i wrth gastell o Lys anferthol o faint, a thirion iawn yr olwg cynta, ond gwael a gwrthun arswydus o 'r tu pella, etto ni welid ond yn anhawdd iawn mor tu gwrthun;

Fy nhad ysprydol ebr y Wreigdda, mae arna 'i faich rhydrwm ei oddef, oni chaf eich trugaredd iw yscafnhau;

a leddaisti ef, wel'dyma rywbeth at cael cymmod yr Eglwys, 'r wyfi 'n dywedyd itti, oni bai ladd o honot ef, ni chawsit fyth ollyngdod, na phurdan, ond mynd yn union i Ddiawl wrth blwm.

O blegid be' sy yn y Byd mor ddymunol, oni ddymunei ddyn dwyll a thrais, a thrueni, a drygioni, a phendro, a gwallco?

Rhai a 'u gwatwarei, rhai a fygythiei oni thawent ai lol anfoesol, etto ymbell un a ofynnei i ba le y ffown?

Ebr Ffidler, a fasei trwodd er's ennyd, oni bai rhagofn torri 'r Ffidil, pa fodd y byddwn ni byw?

ac oni bai fod yn llaw pawb darian i dderbyn y piccellau tanllyd, a bod y Graig sylfaen yn rhygadarn i ddim fannu arni gwnelsid ni oll yn un goelceth.

Wel', ebr fi, na ddel byth nos i Lan-gwsc, ac na chaffo 'r Hunlle byth orphws ond ar flaen mynawyd oni ddygwch fi 'n ol lle i 'm cawsoch.

Gorfod mynd o 'm llwyr anfodd gan y nerth a 'm cippiodd fel corwynt, rhwng uchel ac isel, filoedd o filltiroedd yn ein hol ar y llaw asswy, oni ddaethom eilwaith i olwg y Wal derfyn, ac mewn congl gaeth ni welem glogwyn o Lys candryll penegored dirfawr, yn cyrraedd hyd at y Wal lle 'r oedd y drysau aneirif, a rheiny oll yn arwain i 'r anferth Lys arswydus hwn:

Oblegid myn y Goron Uffernol os bwri hwy yma, mi a faluriaf tan Seiliau dy Deyrnas di hyd oni syrthio 'n un a 'm Teyrnas fawr fy hun.

Redi, redi, ebr un oi ol, dyma fo 'n spio lle i dorri 'ch brenhinllys, ac oni wiliwch, mae ganddo gryn ddyfais i 'ch erbyn.

canys, ymdrechodd a dychlammodd f' yspryd gan y dirfawr ddychryn, ac ymorchestodd mor egniol, oni thorrodd holl gloieu Cwsc, a dychwelodd f' enaid iw chynnefin swyddeu:

ONID...............5

O 'r diwedd wedi porthi fy Llygaid ar bob rhyw hyfrydwch o 'm hamgylch, onid oedd yr Haul ar gyrraedd ei gaereu 'n y Gorllewin;

Onid yw 'r cna el a 'i gleddy 'n ei law a 'i reibwyr o 'i ol, hyd y byd tan ladd, a llosci, a lladratta Teyrnasoedd oddi ar eu hiawn berch'nogion, ac a ddisgwyl wedi ei addoli yn Gyncwerwr, yn waeth na Lleidryn a gymer bwrs ar y Ffordd-fawr?

Nis gwn i, ebr finneu, beth a allei 'ch meddwl fod, onid allei 'r Fad-felen a ddifethodd Faelgwn Gwynedd, eich lladd chwitheu ar y feisdon a 'ch rhannu rhwng y Brain a 'r Pyscod.

Onid yw hyn yn gamm cywilyddus, ebr ef?

A chyn pen nemor, cododd pwff o gorwynt, ac a chwalodd y Niwl pygdew cyffredin oedd ar wyneb Tir Ango, onid aeth hi 'n llwyd oleu, lle gwelwn i fyrdd fyrddiwn o ganhwylleu gleision, ac wrth y rheiny, ces olwg o hirbell ar fin y Geulan ddiwaelod:

ORCHEST............1

Ond trwy 'ch cennad, ebr fi, nid arbedodd eich braw Angeu neb erioed etto, a ddygid i 'w ergyd ef, y gwr a aeth i ymaflyd cwymp ag Arglwydd y Bywyd ei hun, ond ychydig a 'nillodd ynte' ar yr orchest honno.

ORCHFYGASEI........1

a than ei draed nid oedd ond coroneu a theyrnwiail yr holl Frenhinoedd a orchfygasei fe 'rioed.

ORCHFYGU...........1

Nid oedd yma na chas, na llid, ond i bechod, ac yn siccr o orchfygu hwnnw, dim ofn ond rhag digio 'u Brenin, a hwnnw 'n barottach i gymmodi nac i ddigio wrth ei ddeiliaid, na dim swn ond Psalmau mawl i 'w ceidwad.

ORCHWYLUS..........1

mae e 'n orchwylus glywed ei ditlau, eb y trydydd, nis gall aros mo 'r llysenwau.

ORCHYMYN...........1

Gan fod cymmaint dy awydd i weled cwrs y Byd bach, ces orchymyn i roi i ti olwg arno, fel y gwelit dy wallco 'n anfodloni i 'th stad a 'th wlad dy hunan.

ORESCYN............1

Pob math o arfeu rhyfel i orescyn ac ymledu;

OREU...............2

a llawer Yscowl garpiog a fynnei daeru ei bod hi cystal Merch fonheddig a 'r oreu 'n y Stryd;

a dechreu 'r ffrwgwd diweddar oedd dadleu ac ymdaeru fasei rhyngddynt, p'run oreu o 'r seithryw a garei bot a phibell;

ORFFO..............1

Beth ynteu, eb yr Angel, ond siarad ti gwrando 'n ystyriol, na orffo dywedyd yr un peth i ti ond unwaith.

ORFOD..............1

ie, mae Rhagrith cyn lewed a thwyllo llawer o 'u ffordd, wedi iddynt orfod y tair Hudoles eraill.

ORIEU..............1

hyd yr edafedd yr oedd orieu, diwrnodiau, a blynyddoedd;

ORMOD..............3

Ond er maint ei allu a dyfned ei ddichellion, er maint o Emprwyr Brenhinoedd a Llywiadwyr cyfrwysgall sy tan ei Faner ef yn yr anferth Ddinas ddihenydd, ac er glewed ei fyddinoedd aneirif ef tu draw i 'r Pyrth yn y Wlad isa, etto, eb yr Angel, cant weled hynny 'n ormod o dasc iddynt:

un arall mewn Drych yn dyscu chwerthin yn gymmwys heb ddangos iw Gariad ormod o 'i ddannedd;

Canys, gwell gennym eu lle na 'u cwmpeini, cawsom ormod o heldrin gyda 'u cymmeiriaid hwy er's talm, a 'm Llywodraeth i 'n cythryblus eusys.

ORPHEN.............1

a 'r henddyn accw sy 'n siarad ag ef, un ydyw o Stryd yr Elw, sy ganddo arian ar holl dir yr Arglwydd agos, a heddyw 'n dyfod i orphen taledigaeth:

ORPHWS.............1

Wel', ebr fi, na ddel byth nos i Lan-gwsc, ac na chaffo 'r Hunlle byth orphws ond ar flaen mynawyd oni ddygwch fi 'n ol lle i 'm cawsoch.

ORPHWYSO...........1

Ces gennad i orphwyso peth wrth un o 'r dryseu gogoneddus, lle 'r oedd rhai 'n dyfod i gael braint yn yr Eglwys Gyffredin, ac Angel tal yn cadw 'r drws a 'r Eglwys oddi mewn mor oleu dambaid, nad oedd wiw i Ragrith ddangos yno mo 'i hwyneb, etto hi ymddangosei weithiau wrth y drws er nad aeth hi 'rioed i mewn.

ORSEDDFAINC........2

Wedi iddo fod ennyd yn bwrw celanedd i 'w geubal ddiwala, parodd roi dyfyn iw ddeiliaid, ac a symudodd o 'r Allor i Orseddfainc echryslawn dra-uchel, i fwrw 'r carcharorion newydd ddyfod.

Prin y galwasid hwy at y barr, nad dyma 'r Llys oll wedi duo 'n saith hyllach nac o 'r blaen, a grydwst, a chyffro mawr o gylch yr Orseddfainc a 'r Angeu 'n lasach nac erioed.

ORUFYNU............1

Yr oedd y Stryd ar orufynu, etto 'n bur lan ac union, ac er nad oedd y tai ond is yma nac yn y Ddinas ddihenydd, etto 'r oeddynt yn dirionach, os oes yma lai o feddianneu mae 'ma hefyd lai o ymryson a gofalon;

OS.................34

Taw, taw, ebr ynte, os hynny a wneit a 'th aelodeu, da dy fod hebddynt:

Atlygaf henw 'r Ddinas fawr wallwfus hon, ebr fi, os oes arni well henw na Bedlam fawr?

A 'r hen Gadno tan ei scafell yn gado i bawb garu ei ddewis, neu 'r tair os mynn, siccra' oll yw ef o hono.

Os sychedig wyt, mae i ti yma dy ddewis ddiod:

Os ceri ganu a dawnsio, cei yma dy wala.

Os denodd glendid hon, di i chwantio corph Merch, nid rhaid iddi ond codi bys ar un o Swyddogion ei Thad (sy o 'i hamgylch bob amser er nas gwelir) a hwy a drosglwyddant iti fenyw yn ddiattreg;

yna Tobacco, yna pawb a 'i Stori ar ei gymydog, os gwir, os celwydd, nis gwaeth, am y bo hi 'n ddigrif, neu 'n 1% ddiweddar, neu 'n siccr, os bydd hi rhywbeth gwradwyddus.

yna Tobacco, yna pawb a 'i Stori ar ei gymydog, os gwir, os celwydd, nis gwaeth, am y bo hi 'n ddigrif, neu 'n 1% ddiweddar, neu 'n siccr, os bydd hi rhywbeth gwradwyddus.

yna Tobacco, yna pawb a 'i Stori ar ei gymydog, os gwir, os celwydd, nis gwaeth, am y bo hi 'n ddigrif, neu 'n 1% ddiweddar, neu 'n siccr, os bydd hi rhywbeth gwradwyddus.

Attolwg, f' Arglwydd, ebr fi, os rhyngai 'ch bodd p'le yw 'r fan ryfeddol hon?

Os Gwr mawr, dyna weniaith a chynfigen ar ei ladd;

os tlawd, hwdiwch bawb i 'w sathru a 'i ddiystyru.

Os mynni godi, dyro dy fryd ar fynd yn Ddyfeisiwr, os mynni barch bydd Ffrostiwr neu Rodreswr.

Os mynni godi, dyro dy fryd ar fynd yn Ddyfeisiwr, os mynni barch bydd Ffrostiwr neu Rodreswr.

Os byddi Duwiol yn cyrchu i 'r Eglwys a 'r Allor, gelwir di 'n Rhagrithiwr, os peidi, dyna di 'n Anghrist ne' 'n Heretic:

Os byddi Duwiol yn cyrchu i 'r Eglwys a 'r Allor, gelwir di 'n Rhagrithiwr, os peidi, dyna di 'n Anghrist ne' 'n Heretic:

Os llawen fyddi, gelwir di 'n wawdiwr:

os distaw, gelwir di 'n gostog gwenwynllyd;

os dilyni onestrwydd, nid wyti ond ffwl di-ddeunydd;

os trwsiadus, balch;

os nade, mochyn;

os llyfn dy leferydd, dyna di 'n ffals, neu ddihiryn anhawdd dy ddirnad;

os garw, cythrel trahaus anghydfod.

Yma, meddei 'r Gwilwyr, ffowch yma at eich union Frenin sy etto trwom ni 'n cynnyg i chwi gymmod, os trowch i 'ch ufudd-dod oddiwrth y Gwrthryfelwr Belial a 'i hudol-ferched.

Yr oedd y Stryd ar orufynu, etto 'n bur lan ac union, ac er nad oedd y tai ond is yma nac yn y Ddinas ddihenydd, etto 'r oeddynt yn dirionach, os oes yma lai o feddianneu mae 'ma hefyd lai o ymryson a gofalon;

os oes llai o seigieu, mae llai o ddolurieu;

os oes llai o drwst, mae hefyd lai o dristwch, a mwy 'n siccr o wir lawenydd.

Marchoges, ebr ef, y gelwir yma, y Ferch a fynn farchogaeth ei gwr, a 'i chymdogaeth, a 'i gwlad os geill, ac o hir farchogaeth, hi a ferchyg ddiawl o 'r diwedd o 'r drws yna hyd yn Annw'n.

ac yn siccr, os byddei 'n un o Wyr Llys fel y bum i, ac yn gorfod iddo newid ei flas at bob geneu.

Oes, ebr fineu, ddigon, os medr un glyttio rhyw fath ar ddyri, dyna fe 'n Gadeir-fardd.

ni pherais i erioed ddilyn yr henffordd, os byddei 'r newydd yn well, ac ni feddyliais i erioed warafun cyrchu i 'r Eglwys wrth beri, Na fynych dramwy lle bo mwya dy groeso, na chant o 'r fath.

Oblegid myn y Goron Uffernol os bwri hwy yma, mi a faluriaf tan Seiliau dy Deyrnas di hyd oni syrthio 'n un a 'm Teyrnas fawr fy hun.

Ond yr wythfed y gwr cwmbrus yna sy 'n fy mygwth i, gedwch ef yn rhydd uwchben y Geulan tan Gwrt Cyfiawnder, i brofi, gwneud ei gwyn yn dda i 'm herbyn i, os geill.

Ond os golwg dra echryslawn oedd honno, 'roedd yno uwchben olwg erchyllach na hitheu, sef, Cyfiawnder ar ei Gorseddfainc yn cadw drws Uffern, ar Frawdle neilltuol uwchben y safn i roi barn ar y Colledigion fel y delont.