DYDDIAU.............1

Ond a oedd yr Apostolion, a'r CHrist'nogion a'r ol eu dyddiau hwy, yn cadw'r un amser, fydd anhawdd i siccrhau.

DYF.................1

Afallen bren beraf ei haeron, A dyf yn Argel yn argoed Celyddon;

DYFET...............2

Hwy a attebasant na wyddent hwy pwy oedd ei Dad, ond ei fam oedd ferch i frenin Dyfet ac yn Fynaches yn y Dref honno.

Un ferch oeddwn i frenin Dyfet, a'n nhad a'm rhoddes i yn Fynaches yng NGhaerfyrddin;

DYFNEINT............1

Yn LLongborth y llas Gereint, Gwr dewr o goddir Dyfneint, Hwynt-hwy yn lladd;

DYFOD...............11

Hwythau'n dyfod yn ewyllysgar, ac ym mhen yspaid yn troi'n fradwyr.

A'r Saeson a'r hynny yn dyfod drachefn i Frydain.

Yn dyfod a chad luosog i Frydain ac yn gwenwyno Uthr ben-dragon.

Felly Gwrtheyrn a alwodd ei ben-cynghoriaid a'i Uchel-Swyddogion atto, a gwedi eu dyfod, efe a dywedodd wrthynt fal hyn, " CHwi wyddoch f'Arglwyddi fod y RHufeiniaid wedi ein gommedd er ys talm, a ninnau yn llwyr anigonol i roddi cad a'r faes i'n gelynion, ynteu anghenrheidiol ydyw i ni ddanfon at ryw genedl a'm borth.

A rhannu ei Swllt a wnaeth i bawb o'r tywysogion, a gorchymmyn llosci ei gorph ef, a rhoi y lludw hwnnw mywn Delw o efydd a'r lun gwr yn y porthladd lle bai estron-genedl yn ceisio dyfod i dir, gan ddywedyd, Mae diau oedd na ddeuent fyth tra gwelynt ei lun ef yno.

A gwedi eu dyfod ger bron y Brenin, y gofynwyd i Myrddin pwy oedd ei Dad ef?

a chwedi eu dyfod, efe a edliwiodd iddynt eu llesgedd gan ddywedyd.

Da ufudd hwyl ddisgwyl farn, Dyfod yn frwysg o Dafarn.

y LLangciau, a gwedi eu dyfod, y gofynnwyd iddynt ynghylch yr hyn ag oeddynt yn wneuthur wrth chwareu yn y Maes.

O byddai neb o'r FFyddloniaid yn gleifion, neu o byddai rhyw fethiant, neu ddamwain yn eu hattal rhac dyfod i'r Eglwys, fe ddanfonid Diacon, a thammaid o'r Bara Cyssegredig wedi wlychu yn y Gwin attynt hwy adref;

A hynny a wnaethant i arwyddoccau eu bod mywn cariad perffaith a'i gilydd, a bod pob atgasrwydd a malais wedi diweddu, yn ol cynghor ein Hiachawdwr, Gan hynny, os dygi dy rodd i'r Allor ac yno dyfod i'th gof fod gan dy frawd ddim yn dy erbyn, Gad yno dy rodd ger bron yr Allor, a dos ymaith:

DYFODIAD............2

Y Saeson yn myned adref o'i gwir fodd, Ac yn cael groesaw hagr a'r eu dyfodiad eilwaith.

Ond boed yr achos o'i mynediad adref beth a fynno, mae'n sicr na chawsant onid groesaw hagr a'r eu dyfodiad eilwaith i Frydain.

DYFRIG..............2

a'r Milwyr a'i llyscasant gerfydd ei farf i'w ladd ef, eithr rhai o'r pennaethiaid nid y gwyr callaf) a ewyllysiasant ei arbed ef, ond yno y dywad Esgob a elwid Dyfrig, Pettai bob un o honoch chwi am ei ryddhau ef, myfi, ie myfi, ag wyf yn Esgob, a'i drylliwn ef yn chwilfriw, [td. 84]

Ac yno Eidiol Jarll Caer-loyw brawd Dyfrig yr Esgob, a ddrylliodd Hengist, yn dameidiau.

DYGI................1

A hynny a wnaethant i arwyddoccau eu bod mywn cariad perffaith a'i gilydd, a bod pob atgasrwydd a malais wedi diweddu, yn ol cynghor ein Hiachawdwr, Gan hynny, os dygi dy rodd i'r Allor ac yno dyfod i'th gof fod gan dy frawd ddim yn dy erbyn, Gad yno dy rodd ger bron yr Allor, a dos ymaith:

DYGN................2

Gwr dygn i alar, car cywiraf;

Pen LLywelyn deg, dygn a braw, I'r byd fod pawl haiarn trwyddaw Gruffydd ap yr Ynad coch a'i cant.

DYGWCH..............2

Ond i affeithio hyn o orchwyl yn gyfrwys, Dygwch bob un o honoch gyllell awch-lem flaen-fain (megis cyllill y cigyddion) yn ei lawes;

Eithr attolwg, dygwch fi a'r elor o flaen y LLu, can's yr wyf yn gobeithio y bydd i'r milwyr hwythau ymwroli, gan weled eu Brenin yn diystyru ei hoedl er mwyn cadw allan Estron genhedl.

DYGWN...............1

Ac yno, nyni a'i dygwn lle bo Dwfr, ac fal yr adgenhedlwyd ni, felly yr adgenhedlir hwythau.

DYNGHEDFEN..........1

Ac yn yr amser hwnnw (fal yr oedd gwaethaf y dynghedfen) Emrys wledig y Brenin oedd yn glaf.

DYHYSPYDDU..........1

Felly efe a barodd gloddio y ddaear yno, ac yn ebrwydd y cafwyd llyn o ddwfr, a gwedi dyhyspyddu'r llyn trwy ei arch ef y cafwyd yn ei gwaelod ddeu faen geuon, a dwy ddraig, un wen, a'r llall yn [td. 82]

DYLID...............3

Yn Amser y Merthyr Sanctaidd hwnnw Syprian, y bu dadl (nid ynghylch a ddylid bedyddio plant bychain, canys yr oedd hynny yn ddi-ddadl) ond ynghylch yr Amser y dylid eu bedyddio.

Yn FFraingc, na chai un Apostat (neu'r hwn a ymadawodd a'r ffydd) ei dderbyn mywn Cymmundeb, os syrthiai yn glaf, ond y dylid edrych a fyddai gwellhad Buchedd ynddo.

Ac yn yr un Gymanfa y gorchymmynwyd hefyd, y dylid attal y sawl a ddygent gam dystiolaeth yn erbyn eu Cymmydogion, tra fyddent hwy byw rhac y Cymmun.

DYLYIR..............1

A llyma yr oed y dylyir gwneuthur dyn yn farnwr, pan fo pum mhlwydd a'r hugeint oed.

DYMA................1

Dyma ychydigyn o Gyfraith Hywel DDa, e fyddai yn glamp o lyfr mawr ped ei hysgrifennid i gyd oll.

DYMMERUS............1

A'r ol hyn hwy a aent i weddio eu Gweddi gyffredin am dangneddyf ac undeb gyffredinol yn yr Eglwys, am lonyddwch a hedd yn y deyrnas, am lwyddiant yr Oes, am hin dymmerus, tros bob math o ddynion, Brenhinoedd, Ymherodron, a phawb mywn Awdurdod, tros y LLu, a'r Milwyr, tros y rhai Credadwy, ac anghredadwy, tros gyfeillion, a chydymdeithion, tros y cleifion a'r blinderus, a'r fyrr eiriau, tros bawb mywn diffyg ac eisiau cymmorth.

DYMMESTL............1

a'r dymmestl, a gwedi parhau yspaid mywn gweddi ac ymbil, hwy a wersyllasant eu gwyr, ac a gyrchasant eu gelynion, ac nid allodd y Saeson er lluosocced oeddynt eu gwrthsefyll, canys buan y ffoesant, a'r Brutaniaid a'i herlidiasant ac a laddasant nifer fawr o honynt.

DYMUNOL.............1

Hoff a dymunol jawn a fu'r wahawdd hon i'r Saeson:

DYMUNWN.............1

Ac ys nid allaf siarad llawer, oblegid nad wyf yn deall ei chywrainrwydd fal y dymunwn, etto'r wyf yn deall cymmaint a hyn, sef, nad oes jaith (hyd y gwn i) yn cadw y purdeb cyssefin cystal a hi, yr hon a sieredir yn gyffredin ym mysc y Gwerinos.

DYN.................19

Y Distain hwnnw a elwid Gwrtheyrn, a dyn balch, rhodresgar aniwair oedd efe.

Sydd yn ffrwythlawn a llawn o bob danteithion a'r a all calon dyn ewyllysio, ond y trigolion ydynt lwrfion llesc a diofal.

A'r fyr eiriau Ni adawsant na thy na thwlc heb ei losci, na dyn nac anifail heb ei ladd y ffordd y cerddasant, Eu bwau a ddrylliasant y gwyr ieuaingc, ac wrth ffrwyth [td. 73]

Canys dyn tynghetfenawl wyt ti, heb Dad, a minnau sydd o lin brenhinawl o ran Mam a thad.

Pa les a wna fy ngwaed i mwy na gwaed dyn arall ebe Fyrddin?

Ond ysywaeth y gelynion a diriasant yn ddiarwybod iddynt, ac ni adawsant na thy na thwlc heb ei losci, na dyn na llwdn heb ei ladd y ffordd y cerddasant:

A hwy a wnaethant megis y gorchymmynodd y Brenin iddynt, ond pan welodd y Saeson hynny, hwy a'i gwatworasant, gan weiddi a llef groch, Wele accw y ffyliaid sy'n ymddiried mywn dyn hanner marw!

Ond gwybydded y Darllenydd hyn, a chreded ef megis gwirionedd disiommedig nad oes gan y cyfryw un fwy sail i ddywedyd hynny, na phe taerai dyn na chododd yr Haul erioed, o herwydd ei bod hi'n fachludiad Haul pan yr ynfydai efe hynny.

A llyma yr oed y dylyir gwneuthur dyn yn farnwr, pan fo pum mhlwydd a'r hugeint oed.

"O derfydd fod da yng nghyd rhwng deu ddyn, a threulio o'r naill y da hwnnw yn ddiwahardd, ni ddylai colli dirwy na chamlwrw, namyn ynnill i'r dyn ei eiddo.

Dyn dewis a'r fy meibion Pan gyrchai pawb ei alon Oedd Pyll ----------- LLywarch hen a'i cant;

Cerais un dyn cwrs hindeg Cariad y teirgwlad teg.

Neu pa fodd y gall Bedydd gymmodi a PHlant bychain, ond yn yr ystyr a ddywedais eusys, Pa beth yw dyn i fod yn lan, a'r hwn a aned o DDyn i fod yn gyfiawn?

Wrth ba destun y mae'n amlwg, mae nid dychymmyg dyn yw pob Traddodiad, ond Egwyddor FFydd a gafwyd oddi wrth yr Apostolion Sanctaidd eu hun.

Canys yn gymmaint ac i'n Harglwydd ddywedyd yn ei Efengyl, Na ddaeth Mab y dyn i ddestrywio Eneidiau dynion, ond i'w cadw.

O herwydd pa ham, ein hanwyl Frawd, ein Barn ni ydyw, na ddylid llestair un dyn a fo'n addas rhac cael Bedydd.

A gwedi gorphen hynny, yr Offeiriad a wnai Groes yn nhalcen y dyn bach, gan arwyddoccau trwy hynny ei fod efe yn DDisgybl i Ghrist, ac yn dwyn ei nod ef arno.

Fe dybygai dyn anghyfarwydd fod yr Athraw a grybwyllwyd ddiweddaf, sef Justin y Merthyr, yn yscrifennu, fal pe ni fuasent yn bedyddio neb plant bychain yn ei amser ef.

Yr wyf yn meddwl nad oes neb, a'r a wyr ddim, a ryfyga ddywedyd fod Conffirmasiwn yn DDychymmyg dyn, gan fod y 'Scrythur lan yn rhoddi tystiolaeth ddisiommedig fod yr Apostolion eu hunain yn arfer Arddodiad dwylaw i roddi'r Yspryd Glan i'r neb a fedyddid.

DYNA................2

Dyna'ch chwedl yn wastadol, I oresgyn ynys Brydain;

Plant y fall ag oeddynt, dyna eu castiau yn wastadol!

DYNION..............8

Dynion [td. 65]

Pan glybu y Cennadon yr ymadrodd hwnnw, hwy a edrychasant yn graff a'r Myrddin, ac a ofynnasant i'r dynion oedd yn sefyll o amgylch, pwy oedd y gwas ieuangc hwnnw?

Ac yno hwy a gynnullasant lu mawr jawn o'i dynion gwammal ac ysgerbydiaid ofer eu gwlad, ac a ddaethant i Frydain.

ei PHriod, i edrych a oeddynt cyn saled dynion ac oedd y Saeson yn ddywedyd eu bod.

Ped ymostyngai dynion i farnu pyngciau dadleugar wrth Reol yr Ysgrythur, neu wrth Arfer y Brif Eglwys (cyn i neb llygredigaethau ddyfod iddi) yr wyf yn meddwi y byddai'r DDadl ddiweddar hon ynghylch Deiliaid Bedydd yn ddiddadl;

Canys yn gymmaint ac i'n Harglwydd ddywedyd yn ei Efengyl, Na ddaeth Mab y dyn i ddestrywio Eneidiau dynion, ond i'w cadw.

Er fod cynnydd corphorol yn peri gwahaniaeth mywn perthynas i DDynion, ond nid yw e ddim mywn perthynas i DDuw, oddigerth fod y gras hwnnw a roddir i'r rhai wedi eu bedyddio, yn fwy neu yn llai o ran oedran dynion.

Ond yr Yspryd glan a roddir yn ddiwahan i bawb, nid yn ol maintioli dynion, ‡

DYNIONACH...........2

Ond ni chaf i wag-dreulio'r amser i wrth-brofi ynfydrwydd neu enllib y dynionach hynny trwy resymmau lawer, (oblegid fod y peth cyn eglured fal nad oes ond ambell geccryn enllibus a ryfyga ddywedyd hynny) ond ystyried y darllenydd cymmaint a hyn, sef. 1.

A Digon ynt hefyd i wrthbrofi anwybodaeth ac ynfydrwydd y Dynionach gwrthun hynny, y rhai a welsant mywn Breuddwyd (neu ysgatfydd mywn LLesmeir ysprydol) nad oedd yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Neb Plant bychain, hyd yn Amser Pabyddiaeth.

DYNN................1

a'r geiriau oeddynt y rhai hyn, Pwy Bynnag A Dynn Y Cleddyf Hwn, Allan Or Einion, Hwnnw Sydd Frenin Cyfiawn I Ynys Brydain.

DYNNASANT...........1

Ac yn ddiattreg hwy a dynnasant eu cyllill hirion allan, ac a laddasant ynghylch tri chant o bendefigion y deyrnas yn dosturus jawn.