BEDYDDIR............1

Ynteu gan y purir aflendid ein Genedigaeth trwy Fedydd, y bedyddir plant bychain.

BEDYDDIWN...........1

Bedyddiwn yn wir ddiau, Canys gwell yw iddynt gael eu Sancteiddio, er na bont deimladwy o hynny, na myned allan o'r Byd heb sel CHrist'nogaeth.

BEDDAU..............2

Felly y Brenin a roddes anrhydedd mawr i Fyrddin, ond efe a laddodd y Dauddeg Prif-fardd o herwydd iddynt eu siommi ef, ac y mae eu beddau i'w gweled yno hyd heddyw yn adnabyddus wrth enw Beddau'r Dewiniaid.

Felly y Brenin a roddes anrhydedd mawr i Fyrddin, ond efe a laddodd y Dauddeg Prif-fardd o herwydd iddynt eu siommi ef, ac y mae eu beddau i'w gweled yno hyd heddyw yn adnabyddus wrth enw Beddau'r Dewiniaid.

BEDDROD.............1

Beddrod Gereint yr hwn a las yn LLongborth fal y dywed yr un Bardd.

BEICHOGAIS..........1

A'r amser hwnnw y beichogais i ac y ganwyd y mab rhaccw, ac i'm cyffes i DDuw ni bu i mi achos gwyr ond hynny;

BEIDIO..............1

Yn is fy nghlap anhappys I'm bryd ar beidio am brys.

BEIRDD..............5

Felly y Beirdd a ymegniasant i gyfansoddi Pennillion ac odlau i'w foli:

Gwae yntwy yr ynfydion * pan fu waith Faddon Arthur ben-haelion y llafneu bu gochion Gwnaeth a'r y alon gwaith gwyr gafynnion Taliesin ben-Beirdd a'i cant.

P'odd y buasai Beirdd yr oes honno yn crybwyll mo'r Sathredig o'i blegid, pe ni fuasai y fath Frenin yn teyrnasu arnynt.

ei ran ef yn hoyw-odidog, ac iddo ef yn unig y mae 'r Beirdd yn rhwym am Reol eu Celfyddyd.

Taliesin ben-beirdd a'i cant i'r Gwynt.

BELLACH.............3

WEdi dangos eusys i ba gyflyrau gresynol y dycpwyd ein Hynafiaid gan y llofrudd-enaid hwnnw PECHOD, bellach mi a af rhagof i ddangos eu hynfydrwydd di-gymmar wrth ddeisyf porth gan y Saeson.

Sonniwn bellach ryw ychydigyn am y Jaith.

SOnniwn bellach ryw ychydig ynghylch y Sacrafen arall, sef, Swpper yr Arglwydd.

BELLAF..............1

Hyd y cerddai'r Haul i'r fan bellaf.

BEN.................16

Yn dyfod a chad luosog i Frydain ac yn gwenwyno Uthr ben-dragon.

Felly efe a roddes aur ac arian i ryw ysgerbydiaid ofer, a'r iddynt ruthro am ben ystafell y Brenhin a'i ladd ef.

Ac yn ddianoed cychwyn a wnaethant a'm ben ystafell y Brenin, a'i ladd a orugant, a dwyn eu ben ger bron Gwrtheyrn.

Ac yn ddianoed cychwyn a wnaethant a'm ben ystafell y Brenin, a'i ladd a orugant, a dwyn eu ben ger bron Gwrtheyrn.

Felly Gwrtheyrn a alwodd ei ben-cynghoriaid a'i Uchel-Swyddogion atto, a gwedi eu dyfod, efe a dywedodd wrthynt fal hyn, " CHwi wyddoch f'Arglwyddi fod y RHufeiniaid wedi ein gommedd er ys talm, a ninnau yn llwyr anigonol i roddi cad a'r faes i'n gelynion, ynteu anghenrheidiol ydyw i ni ddanfon at ryw genedl a'm borth.

Ei charn oedd Elephant, a manyl-waith cywrain arno, a llun gwraig noeth, a bwl crwn yn y llaw afrwy, a'r llaw ddeheu a'r ben ei chlun.

Ac yr oedd llun gwas ieuangc wrth y tu deheu o honi, a'r Haul o amgylch ei ben.

Ond p'odd i ddwyn i ben ei amcan anhydyn ni wyddai, a chalon-ofidus ac anesmwyth a fu efe dalm o amser.

O herwydd fy mod (ebe Pasgen) yn myfyrio a'r beth sydd agos yn amhossibl i ddyfod i ben.

Gwae yntwy yr ynfydion * pan fu waith Faddon Arthur ben-haelion y llafneu bu gochion Gwnaeth a'r y alon gwaith gwyr gafynnion Taliesin ben-Beirdd a'i cant.

Gwae yntwy yr ynfydion * pan fu waith Faddon Arthur ben-haelion y llafneu bu gochion Gwnaeth a'r y alon gwaith gwyr gafynnion Taliesin ben-Beirdd a'i cant.

Eithr efe a orchymmynodd i'w fab ynghyfraith a elwid LLew ap Cynfarch i fod yn Ben-ciwdod a'r frwydr y Brutaniaid.

Ac yn ddianoed yr Arch-esgob a'i heneiniodd ef yn frenin ac a wisgodd Goron y deyrnas am ei ben.

Gosodwyd ei ben anwyl ef a'r ben pawl haiarn cas a'r dwr LLundain, fal y dywed Bardd melusber arall fal hyn.

Gosodwyd ei ben anwyl ef a'r ben pawl haiarn cas a'r dwr LLundain, fal y dywed Bardd melusber arall fal hyn.

Taliesin ben-beirdd a'i cant i'r Gwynt.

BENDEFIGION.........2

Ac yn ddiattreg hwy a dynnasant eu cyllill hirion allan, ac a laddasant ynghylch tri chant o bendefigion y deyrnas yn dosturus jawn.

LLe y daeth efe ei hunan ac a arhosodd yno, gyd a'i Bendefigion, Esgobion, Eglwyswyr a'i DDeiliaid drwy'r grawys mywn ympryd a gweddiau am gymmorth yr yspryd Glan, a'i drysglwyddiad, modd y gallai adferu ac adgyweiriaw Cyfreithiau a defodau [td. 98]

BENDIFADDAU.........1

Ac am hynny hwy a dderbynniasant y Cymmun bob Dydd trwy'r Flwyddyn, yn bendifaddau mywn Dinasoedd a THrefi, lle byddai pawb yn agos, fal y mae'n amlwg, oddi wrth eiriau S.

BENDIGEDIG..........2

Canys y Cyfammod a wnaeth Duw ag Abraham oedd yn gyfammod dragywyddol, nid terfynnedig wrth Had Abraham yn unig yn ol y Cnawd, ond y Cenhedloedd hefyd a ddycpwyd i mywn, wedi'r byth bendigedig Jesu dorri 'r canol-fur rhyngddynt.

Mae'n Eglur i'n Hiachawdwr bendigedig ei ordeinio liw nos yn ol yr amser y cedwid y Pasg Iddewig;

BENDRAGON...........4

Y Drwg a wnaethpwyd ganddynt a'r hynny, ac yn cael eu hymlid gan Uthr Bendragon.

Ac am Swm o arian efe a gyttunodd a hi, a'r Melltigedig du a wenwynodd Wrthefyr clodfawryssaf o holl frenhinoedd y Brutaniaid namyn un sef Arthur ab Uthyr Bendragon.

A'r Brutaniaid hwythau a etholasant frawd i Emrys a elwid Uthur bendragon yn frenin arnynt.

Ond ysywaeth yr oedd Uthur Bendragon brenin y Brutaniaid yn glaf a'r y cyfamser hwnnw:

BENNAETHIAID........3

Canys a'r ol talm o amser y tyfodd anghyttundeb ac amrafael rhwng y Brenin a'i ddeiliaid ei hun, ac yn eu chwerwder a'i bustledd tu-ag atto y gollyngasant Bennaethiaid y Saeson yn rhyddion o'r carchar Ac yn ddianoed bryssio a wnaethant, ac a fordwyasant tua thir eu gwlad.

diweddaf yng NGhymru) y danfonodd Brenin Edwart y cyntaf, at Bennaethiaid y Cymru i erchi iddynt ufuddhau i'w lywodraeth ef.

A phan anwyd iddi fachgen, y danfonodd Edw ffals eilwaith at Bennaethiaid y Cymru, gan ofyn iddynt, A oeddynt o'r un bwriad ac or blaen?

BENNAF..............1

Ac yno o herwydd y lliaws gwastadol hwnnw, ac o herwydd amrafaelion gynhennau yn ein plith ein hunain, ond yn bennaf dim o herwydd Digofaint Duw arnom o ethryb ein pechodau, gyrrwyd ein Hynafiaid i gyrrau salaf yr ynys sef Cymru a CHerniw.

BENNILL.............1

Bennill Taliesin;

BENTWR..............1

Byddei'r cestyll a'r tai annedd yn bentwr o gerrig, ac aelodau drylliedig y Merthyron yn gymmysc a hwy!

BENTHYCCIASANT......1

Nage, hwynt-hwy yn wir ddiau a'i benthycciasant oddi wrthym ni;

BENTHYCCIASOM.......1

Ond pa fodd bynnag yw hynny, ys yw gennyf, mae nid oddiar y RHufeiniaid neu'r LLadinwyr, y benthycciasom ni yr holl eiriau cydystyrol a'r LLadin y rhai sydd yn ein Hiaith, er nad wyf yn amheu i'n Hynafiaid echwyna ambell un.

BER.................2

Ac os nid yw Awdurdod y Bardd melus-ber hwnnw yn ddigonol, angwanegaf yma un arall, sef Pennill o waith LLywarch hen yr hwn a scrifennodd ynghylch y flwyddyn 590 Ei eiriau ynt.

Fy nuwies bert Fenws ber.

BERAF...............1

Afallen bren beraf ei haeron, A dyf yn Argel yn argoed Celyddon;

BERFFAITH...........1

Ond pa bethau bynnag a greawdd Duw, ydynt yn berffaith trwy waith a mawrhydi Duw eu gwneuthurwr.----

BERFFAITHGWBL.......1

Ond yn wir ddiau y mae'n anhawdd i wybod yn berffaithgwbl, ym mha amser o'r dydd yr oedd yr hen Grist'nogion yn cymmuno;

BERFFEITHRWYDD......2

trwy lafurus boen a diwydrwydd wedi chwilio allan berffeithrwydd y cwbl, a'r y sydd bossibl i gael y ffordd honno:

Canys mi allaf ddywedyd yn hy, na fydd wiw i neb ddisgwyl am ychwaneg o berffeithrwydd mywn Geir-lyfr a Gramadeg, nag y fydd yn y gwaith y mae efe yn ei osod allan.

BERI................1

Ond cymmaint a adailadid y Dydd a Syrthiai'r nos, ac ni ellid mywn modd yn y byd i beri'r gwaith sefyll.

BERIS...............2

Ac a beris i chwech o'r rhai doethaf ym mhob Cwmmwd ddyfod ger ei fron ef, yr rhai a a orchymmynodd efe iddynt ymgyhwrdd oll ynghyd yn ei lys ef yn y Ty gwyn ar Daf.

Ac i gymmell ufudd-dod iddynt, efe a beris i Arch-esgob Mynyw gyhoeddi ysgymmyndod yn erbyn y Sawl oll o'i ddeiliaid a'i gwrth-laddei hi.

BERSON..............1

a hynny ydyw'r achos eu bod hwy yn ceisio lladd ei enw, pan fethu arnynt ladd ei Berson.

BERT................1

Fy nuwies bert Fenws ber.

BERTHYNASOL.........1

ER na cheir y fath air a Sacrafen yn yr holl Destament Newydd, etto efe a gymhwysir mywn ystyr berthynasol i arwyddoccau y ddau Ordinhad sanctaidd, Bedydd a Swpper yr Arglwydd.

BERW................1

Yn gwcwallt salw i'm galwant Wb o'r nad am wedd berw nant.

BERYGL..............3

Gwystl a roddai gwr a gwynid arno mywn cyfraith i'w rwymo ef i atteb tan berygl o golli'r gwystl. 2,

Pa raid i Dadau Bedydd (eb'r efe) ddwyn eu hunain i berygl, y rhai allant farw cyn cyflawni yr Addewidion a wnaethant;

Canys efe ddywed, Fod y sawl a drochwyd onid un-waith yn ei farn ef yn yr unrhyw berygl, a'r Sawl na chadd Fedydd erioed.

BETRUS..............1

Ei ddiwedd a fu betrus, can's ni choeliai'r Brutaniaid iddo farw oll, a hwy a fuont [td. 95]

BETRUSO.............1

Sef yw hynny, na ddylai neb betruso (a'r y sy'n dirnad y 'Sgrythurau, neu yn darllen am DDisgyblaeth y Brif Eglwys) a ddylid bedyddio plant bychain, onid ynt yn chwennych fyned yn Gyssegr-ladron, ac i wrthwynebu Ordinhad Duw ei hun.

BETH................13

Mae etto beth anghyttundeb ym mysc Historiawyr am ba achos y galwyd y Saeson yma gyntaf. 1,

Hyn a allai fod yn ddiau yn beth achlysur, ond i ymladd a'r FFichtiaid oedd y prif ddiben i alw'r Saeson i Frydain, can's nid yw Gildas (fal y dywedais eusys) yn crybwyll am un achos arall.

Ond boed yr achos o'i mynediad adref beth a fynno, mae'n sicr na chawsant onid groesaw hagr a'r eu dyfodiad eilwaith i Frydain.

Ac yno y dywad y Synwyrolaf o honynt, RHac i'n celfyddyd fod yn watworgerdd, dywedwn beth amhossibl i fod Felly hwy a ddywedasant[td. 80]

A'm ddywedyd o'm dauddeg prif-fardd y pair dy waed di i'r gwaith sefyll yn dragywydd, eb'r Brenin, Ac yno y gofynnodd Myrddin i'r prif-feirdd, Pa beth oedd yn llestair y gwaith?

O herwydd fy mod (ebe Pasgen) yn myfyrio a'r beth sydd agos yn amhossibl i ddyfod i ben.

Ond gwrando etto, pa beth a roddi di i mi, os yr anturiaf fy hoedl i wenwyno Emrys wledig y Brenin?

Etto'r ydym ni yn rhyfeddu beth ydyw'r achos yr ych yn methu tyccio i oresgyn yr holl wlad.

Can's beth yw jaith ein cymmydogion gan mwyaf (mi wn y gallaf enwi tair cenhedl) ond lladin wedi gymmysgu ag ambell air o'i hen jaith eu hun?

Beth a dal i't anwadalu Wedi'r hen fargen a fu ?

Neu pa fodd y gall Bedydd gymmodi a PHlant bychain, ond yn yr ystyr a ddywedais eusys, Pa beth yw dyn i fod yn lan, a'r hwn a aned o DDyn i fod yn gyfiawn?

Canys pa beth sydd yn fyrr yn yr hwn a luniwyd un-waith trwy allu Duw yn y Groth? ¶

Pa beth a ddywedi am Blant bychain, y rhai ni allant wybod trwy brofiad, y llesad sydd o Fedydd, na'r colled trwy ei eisiau.