YMOSTYNGAI..........1

Ped ymostyngai dynion i farnu pyngciau dadleugar wrth Reol yr Ysgrythur, neu wrth Arfer y Brif Eglwys (cyn i neb llygredigaethau ddyfod iddi) yr wyf yn meddwi y byddai'r DDadl ddiweddar hon ynghylch Deiliaid Bedydd yn ddiddadl;

YMPRYD..............2

Milwyr) I'n tyb ni, yr achosion ynt, o herwydd eu bod ambell-waith yn cyhoeddi ympryd ac yn gweddio eu Duw i ymladd trostynt:

LLe y daeth efe ei hunan ac a arhosodd yno, gyd a'i Bendefigion, Esgobion, Eglwyswyr a'i DDeiliaid drwy'r grawys mywn ympryd a gweddiau am gymmorth yr yspryd Glan, a'i drysglwyddiad, modd y gallai adferu ac adgyweiriaw Cyfreithiau a defodau [td. 98]

YMPRYDIO............1

Canys efe a ddywed, "Pwy bynnag, wedi addyscir iddynt byngciau'r ffydd, a'r sydd yn ewyllysgar i fyw yn ol RHeol (yr Efengyl) a gynghorir i ymprydio a gweddio, er cael maddeuant pechodau Ac nyni a weddiwn ac a ymprydiwn gyda hwy.

YMPRYDIWN...........1

Canys efe a ddywed, "Pwy bynnag, wedi addyscir iddynt byngciau'r ffydd, a'r sydd yn ewyllysgar i fyw yn ol RHeol (yr Efengyl) a gynghorir i ymprydio a gweddio, er cael maddeuant pechodau Ac nyni a weddiwn ac a ymprydiwn gyda hwy.

YMRAFAEL............1

Wedi marw Uthur y bu ymrafael a dadl ym mhlith y Brutaniaid ynghylch dewis brenin.

YMRWYM..............1

"Os ymrwym gwraig wrth wr heb gyngor ei chenedl, y plant a ynniller o honaw, ni chant ran o dir gan genhedl eu mam o gyfraith.

YMRWYMO.............1

Canys wedi'r Brutaniaid gael buddugoliaeth gyffredinol, ac yn eu gallu i wneud a hwy fal y gwelynt yn dda, etto'r holl gospedigaeth a osodwyd arnynt ydoedd, i bob Sais osod cebystr am ei wddf, cydnabod ei fai, deisyf maddeuant am yr hyn aeth heibio, ac ymrwymo trwy lw i fod yn Gaethwas i'r Brutaniaid.

YMRYSSON............1

"O derfydd bod ymrysson, pwy a ddylyai warchadw etifedd cyn y del i oedran gwr;

YMRYSSONASANT.......1

A'r llangciau hyn (fal y mae hi'n damweinio etto yn y fath achos) a ymryssonasant a'i gilydd, a Dunawt a ddwad wrth Myrddin, Pa achos ydd ymryssoni di a myfi ?

YMRYSSONI...........1

A'r llangciau hyn (fal y mae hi'n damweinio etto yn y fath achos) a ymryssonasant a'i gilydd, a Dunawt a ddwad wrth Myrddin, Pa achos ydd ymryssoni di a myfi ?

YMWELED.............1

Ond yn y cyfamser y daliwyd Owen Tudur a'i Frenhines yn garcharorion, ac a ddycpwyd yn rhwym i Gaer-lleon a'r Wysc, yr hyn a wnaeth i Owen i anfon at eu gyfnesyfiaid i ddyfod i ymweled ag ef.

YMWROLANT...........1

Ac hefyd, math o ddynion rhyfeddol ydynt, can's weithiau y maent mo'r llesgc a methedig, fal y gall un Sais yrru ugain o naddynt a'r ffo, ond yn y man, hwy a ymwrolant felly yn eu chwerwder, fal nad yw'n ddiberygl i hanner cant o honom ni y Saeson wynebu a'r un Brittwn.

YMWROLI.............1

Eithr attolwg, dygwch fi a'r elor o flaen y LLu, can's yr wyf yn gobeithio y bydd i'r milwyr hwythau ymwroli, gan weled eu Brenin yn diystyru ei hoedl er mwyn cadw allan Estron genhedl.

YMWROLWCH...........1

Ynteu Gobeithiwch yn Nuw Holl-alluog, ac ymwrolwch Ac a'r hynny hwy a gymmerasant galon o newydd, ac a ergydiasant eu saethau cyn amled a chawod o Genllysc at y Gelynion, ac ni laesodd y dewrder, yr arial, a'r egni hwnnw ynddynt, nes ynnill Buddugoliaeth enwog, Bl.

YMWROLWN............1

Ac a'r hynny y Brutaniaid a chwerwasant yn eu hysprydoedd, ac a ddywedasant, Pa genhedl tan haul a all ddioddef y fath ddirmyg a'r ydym ni tano gan y Barbariaid hyn, ynteu ymwrolwn ac ymddialwn arnynt.

YN..................695

Hwythau'n dyfod yn ewyllysgar, ac ym mhen yspaid yn troi'n fradwyr.

Hwythau'n dyfod yn ewyllysgar, ac ym mhen yspaid yn troi'n fradwyr.

Y Brutaniaid a'r hynny yn eu hymlid hwy adref.

RHonwen y Saesones yn gwenwyno Gwrthefyr fendigaid y Brenin.

A'r Saeson a'r hynny yn dyfod drachefn i Frydain.

Y Saeson yn myned adref o'i gwir fodd, Ac yn cael groesaw hagr a'r eu dyfodiad eilwaith.

Y Saeson yn myned adref o'i gwir fodd, Ac yn cael groesaw hagr a'r eu dyfodiad eilwaith.

Sais yn gwenwyno Emrys wledig y Brenin.

Y Drwg a wnaethpwyd ganddynt a'r hynny, ac yn cael eu hymlid gan Uthr Bendragon.

drwg yn eu chwerwder yn gollwng Swyddogion y Saeson yn rhyddion o'r Carchar, a hwythau yn myned i Germani i godi gwyr.

drwg yn eu chwerwder yn gollwng Swyddogion y Saeson yn rhyddion o'r Carchar, a hwythau yn myned i Germani i godi gwyr.

drwg yn eu chwerwder yn gollwng Swyddogion y Saeson yn rhyddion o'r Carchar, a hwythau yn myned i Germani i godi gwyr.

drwg yn eu chwerwder yn gollwng Swyddogion y Saeson yn rhyddion o'r Carchar, a hwythau yn myned i Germani i godi gwyr.

Yn dyfod a chad luosog i Frydain ac yn gwenwyno Uthr ben-dragon.

Yn dyfod a chad luosog i Frydain ac yn gwenwyno Uthr ben-dragon.

Y Saeson yn goresgyn LLoegr wedi marwolaeth Arthur.

Etto nid oedd hyn onid y peth y mae Duw yn fwgwth yn erbyn anufudd-dod.

Etto nid oedd hyn onid y peth y mae Duw yn fwgwth yn erbyn anufudd-dod.

Ofnasant y Saeson o'r blaen yn fwy nag angau ei hun.

Etto dallwyd hwy yn y cyfryw fodd, fel y danfonasant gennadon attynt, i'w gwahawdd hwy trosodd.

RHai a ddywedant ddarfod eu galw yn borth yn erbyn y FFichtiaid, a hyn sydd debyccaf i fod yn wirionedd, gan nad yw Gildas ei hun [td. 66]

RHai a ddywedant ddarfod eu galw yn borth yn erbyn y FFichtiaid, a hyn sydd debyccaf i fod yn wirionedd, gan nad yw Gildas ei hun [td. 66]

RHai a ddywedant ddarfod eu galw yn borth yn erbyn y FFichtiaid, a hyn sydd debyccaf i fod yn wirionedd, gan nad yw Gildas ei hun [td. 66]

yn crybwyll am un achos arall. 2.

Fe ddescynnodd Coron y Deyrnas i wr graslawn a elwid Constans, yr hwn a ddycpwyd i fynu mywn Monachlog, ac o'r achos hwnnw, yr oedd ef yn anghydnabyddus ag arferion y LLys, a'r gyfraith wladol.

A gwedi cael awdurdod brenhinawl yn ei law, efe a feddyliodd ladd ei feistir.

Ac yn ddiattreg hwy a aethant, ac a waeddasant hyd yr heolydd, Gwrtheyrn Sydd Frenin Teilwng o deyrn-wialen ynys Brydain, a CHonstans Sydd Anheilwng.

Ac yn ddianoed cychwyn a wnaethant a'm ben ystafell y Brenin, a'i ladd a orugant, a dwyn eu ben ger bron Gwrtheyrn.

A phan welodd ef hynny, tristau megis wylaw a wnaeth, ac eusys ni bu erioed lawenach yn ei galon.

A gwedi ei eneinio ef yn Frenin, efe a alwodd y Saeson atto, rhac i gyfnesyfiaid Constans ymddial arno:

Ond nid yw hyn wirionedd, gan na bu Constans erioed yn Frenin ym Mhrydain, [td. 67]

can's efe a laddwyd yn yr Ital. 3.

Eneinid Brenin heddyw, ac a'i difreinid ysgatfydd yr ail ddiwrnod, a dewisid un arall yn ei le:

Ac y mae'n ddiddadl eu bod yn anwadalfarn jawn yn eu llywodraeth, canys y mae Gildas (y Brittwn dysgedig hwnnw) yn siccrhau hynny.

Ac y mae'n ddiddadl eu bod yn anwadalfarn jawn yn eu llywodraeth, canys y mae Gildas (y Brittwn dysgedig hwnnw) yn siccrhau hynny.

Ac y mae'n ddiddadl eu bod yn anwadalfarn jawn yn eu llywodraeth, canys y mae Gildas (y Brittwn dysgedig hwnnw) yn siccrhau hynny.

Ac yno Gwrtheyrn (rhac y gwneid yr un castiau ag ynteu) a fwriadodd i siccrhau ei orseddfaingc yn gadarn fal y tygasai ef.

Hyn a allai fod yn ddiau yn beth achlysur, ond i ymladd a'r FFichtiaid oedd y prif ddiben i alw'r Saeson i Frydain, can's nid yw Gildas (fal y dywedais eusys) yn crybwyll am un achos arall.

Hyn a allai fod yn ddiau yn beth achlysur, ond i ymladd a'r FFichtiaid oedd y prif ddiben i alw'r Saeson i Frydain, can's nid yw Gildas (fal y dywedais eusys) yn crybwyll am un achos arall.

Hyn a allai fod yn ddiau yn beth achlysur, ond i ymladd a'r FFichtiaid oedd y prif ddiben i alw'r Saeson i Frydain, can's nid yw Gildas (fal y dywedais eusys) yn crybwyll am un achos arall.

Felly Gwrtheyrn a alwodd ei ben-cynghoriaid a'i Uchel-Swyddogion atto, a gwedi eu dyfod, efe a dywedodd wrthynt fal hyn, " CHwi wyddoch f'Arglwyddi fod y RHufeiniaid wedi ein gommedd er ys talm, a ninnau yn llwyr anigonol i roddi cad a'r faes i'n gelynion, ynteu anghenrheidiol ydyw i ni ddanfon at ryw genedl a'm borth.

Ac yr ydwyf fi yn barnu fod y Saeson yn bobl wychr, lewion, galonnog.

Ac yr ydwyf fi yn barnu fod y Saeson yn bobl wychr, lewion, galonnog.

Ac os bydd gwiw ganddynt i wneuthur ammod a ni, yr wyf yn gobeithio y bydd raid i'r FFichtiaid a'r Scotiaid gymmeryd eu Coryglau tua'r Iwerddon[td. 68]

A hwy a attebasant gan ddywedyd, O Arglwydd frenin pwy all dy luddias di rhac gwneuthur y peth sydd dda yn dy olwg?

Wele ni oll (fal y gweddai i ddeiliaid ufuddhau gorchymmyn eu brenin) yn llwyrgyttuno a thydi am y peth a ddywedaist, sef danfon cennadwri at y Gwyr da y Saeson, os bydd gwiw ganddynt ammodi a ni.

Ac yno yr ysgrifennwyd LLythyr i ddanfon at y Saeson yn yr ystyr hyn nid amgen.

Nyni y Brutaniaid truain wedi'n harcholli a'n dugn-friwio gan hygyrch ruthr ein gelynion, ydym yn danfon y llythyr hwn attoch chwi y Saeson anrhydeddus (swn eich gweithredoedd enwog sydd wedi ehangu cymmaint) i ddeisyf porth gennych y cyfamser hwn.

Hyd yn hyn y bu'r RHufeiniaid yn ymgeleddwyr tirion i ni, nessaf at ba rai ni adwaenom neb a ddangosodd brawf mo'r helaeth o'i grymysdra a chwychwi.

Hyd yn hyn y bu'r RHufeiniaid yn ymgeleddwyr tirion i ni, nessaf at ba rai ni adwaenom neb a ddangosodd brawf mo'r helaeth o'i grymysdra a chwychwi.

Boed 'ich harfau ddatcan allan eich hanghyfartal galondid yn yr ynys hon, ac ni fydd flin gennym ddwyn un gwasanaeth a esyd eich hardderchawgrwydd chwi arnom.

Felly attebasant, Gellwch hyderu Frutaniaid anrhydeddus, y bydd y Saeson yn gyfeillon cywir i chwi, ac yn barodol i'ch cynnorthwyo yn yr ing a'r trallod mwyaf.

Felly attebasant, Gellwch hyderu Frutaniaid anrhydeddus, y bydd y Saeson yn gyfeillon cywir i chwi, ac yn barodol i'ch cynnorthwyo yn yr ing a'r trallod mwyaf.

Felly attebasant, Gellwch hyderu Frutaniaid anrhydeddus, y bydd y Saeson yn gyfeillon cywir i chwi, ac yn barodol i'ch cynnorthwyo yn yr ing a'r trallod mwyaf.

PAn ddychwelodd y Gennadwri adref i Frydain, bu gorfoledd a llawenydd mawr ym mhlith y Brutaniaid, ac yn ddiattreg hwy a ddechreuasant arlwyo a pharottoi danteithion a melus-bethau'r ynys i'w groesawi hwy i mywn.

Ac yn y flyddyn o oedran CHrist 449, y tiriasant ym Mhrydain tan y ddau Gad-pen uchod Hengist a'i frawd Hors. ‡

Derbynniwyd hwy yn anrhydeddus gan y Brutaniaid, a gwedi iddynt wledda a bod yn llawen dros yspaid, tynnwyd Ammodau'r Gyngrair rhyngddynt, sef yw hynny, y Saeson a addunedasant trwy lw i fod yn ffyddlon gwas'naethgar ac ufudd i'r Brutaniaid:

Derbynniwyd hwy yn anrhydeddus gan y Brutaniaid, a gwedi iddynt wledda a bod yn llawen dros yspaid, tynnwyd Ammodau'r Gyngrair rhyngddynt, sef yw hynny, y Saeson a addunedasant trwy lw i fod yn ffyddlon gwas'naethgar ac ufudd i'r Brutaniaid:

Derbynniwyd hwy yn anrhydeddus gan y Brutaniaid, a gwedi iddynt wledda a bod yn llawen dros yspaid, tynnwyd Ammodau'r Gyngrair rhyngddynt, sef yw hynny, y Saeson a addunedasant trwy lw i fod yn ffyddlon gwas'naethgar ac ufudd i'r Brutaniaid:

A'r Brutaniaid hwythau a gymmerasant lw o'r tu arall i wobrywo'r Saeson yn ol y cyttundeb.

Ac ni bu'r Saeson yn swrth neu legenraid a'r y cyntaf.

Canys ymladdasant yn hoyw-brysur, ac ynillwyd trwy eu porth hwy, Fuddugoliaeth enwog a'r y FFichtiaid a'r Scotiaid.

Felly hwy a ddanfonasant adref at eu cyd-wladwyr i gwahawdd hwythau trosodd i fod yn gyfrannogion o'r un moethau da.

Sydd yn ffrwythlawn a llawn o bob danteithion a'r a all calon dyn ewyllysio, ond y trigolion ydynt lwrfion llesc a diofal.

Os ydych gall, na arhoswch gartref i newynu, ond deuwch i Frydain i fod yn gyfrannogion o'n moethau da ni.

Ond i draethu'n meddyliau wrthych chwi'n ddirgel, yr ym yn bwriadu i ruthro trwy frad a'r y trigolion diofal hyn, fal y byddo y wlad yn eiddo ein hunain.

Ond i draethu'n meddyliau wrthych chwi'n ddirgel, yr ym yn bwriadu i ruthro trwy frad a'r y trigolion diofal hyn, fal y byddo y wlad yn eiddo ein hunain.

Ac am hynny deued y gwrolaf o honoch chwi trosodd, ond gwybyddwch fod eich harfau yn gywrain ac yn dacclus.

Ac am hynny deued y gwrolaf o honoch chwi trosodd, ond gwybyddwch fod eich harfau yn gywrain ac yn dacclus.

Ond yn anad dim pan ystyriasant eu diragrithiol ewyllysgarwch i gwahawdd hwythau trosodd i gael rhan o'i moethau da.

Ac yn ddiattreg bryssio a wnaethant ac a hwyliasant tua gwlad yr Addewid.

Di a gei gymmaint a hynny yn rhwydd, eb'r Gwrtheyrn.

Ac yno y cymmerth Hengist groen tarw, ac a'i holltodd yn un garrai, ac yn y lle cadarnaf, efe a amgylchynodd gymmaint a chae gweddol o dir, ac a adailadodd yno Gaer hoyw, yr hon a elwid yn Gymraeg gynt Caer y garrai, eithr yn-awr gan y Saeson, Dancastre, i.

Ac yno y cymmerth Hengist groen tarw, ac a'i holltodd yn un garrai, ac yn y lle cadarnaf, efe a amgylchynodd gymmaint a chae gweddol o dir, ac a adailadodd yno Gaer hoyw, yr hon a elwid yn Gymraeg gynt Caer y garrai, eithr yn-awr gan y Saeson, Dancastre, i.

Ac yno y cymmerth Hengist groen tarw, ac a'i holltodd yn un garrai, ac yn y lle cadarnaf, efe a amgylchynodd gymmaint a chae gweddol o dir, ac a adailadodd yno Gaer hoyw, yr hon a elwid yn Gymraeg gynt Caer y garrai, eithr yn-awr gan y Saeson, Dancastre, i.

Ac yno y cymmerth Hengist groen tarw, ac a'i holltodd yn un garrai, ac yn y lle cadarnaf, efe a amgylchynodd gymmaint a chae gweddol o dir, ac a adailadodd yno Gaer hoyw, yr hon a elwid yn Gymraeg gynt Caer y garrai, eithr yn-awr gan y Saeson, Dancastre, i.

A gwnaethpwyd gwledd fawr yno, a gwybu Hengist fod Gwrtheyrn y Brenin yn wr mursennaidd, felly efe a archodd i Ronwen ei ferch, i wisgo'n wych odidog am dani, ac i ddyfod i'r Bwrdd i lenwi gwin i'r Brenin.

A daeth ystryw Hengist fal yr ewyllysiodd, canys Gwrtheyrn aniwair a hoffodd yr Enaith, ac a ddymunodd gael cyscu gyd-a hi y noson honno, a phan geryddwyd ef am hynny gan Esgob LLundain a elwid Fodin, efe a'i trywanodd a'r cleddyf, ac a gymmerth RHonwen yn gariad-ferch iddo, yr hon er tecced oedd, oedd lawn o bob ystryw drwg.

A'r ol hyn y Saeson a geisiasant amser cyfaddas i ruthro a'r y Brutaniaid, ac yn gyntaf hwy a achwynasant i fod eu gwobr yn rhy brin, a chawsant 'chwaneg gan y Brutaniaid, yr hyn a'i [td. 72]

A'r ol hyn y Saeson a geisiasant amser cyfaddas i ruthro a'r y Brutaniaid, ac yn gyntaf hwy a achwynasant i fod eu gwobr yn rhy brin, a chawsant 'chwaneg gan y Brutaniaid, yr hyn a'i [td. 72]

Ond canasant yr un Don yn ebrwydd eilwaith (er nad oedd hynny ddim ond lliw ac escus) ac a fwgythasant i anrheithio'r cwbl o amgylch.

canys y Saeson a gynneuasant dan ym mhob LLannerch, yn y Dinasoedd, yn yr yd, nes oedd y wlad oll megis Goddaith;

canys y Saeson a gynneuasant dan ym mhob LLannerch, yn y Dinasoedd, yn yr yd, nes oedd y wlad oll megis Goddaith;

A'r trigolion a leddid pa le bynnag y cyfarfyddid a hwy, ac a'i gadewid yn dorfeydd rhyd y maesydd yn borthiant i adar ysglyfaeth!

A'r trigolion a leddid pa le bynnag y cyfarfyddid a hwy, ac a'i gadewid yn dorfeydd rhyd y maesydd yn borthiant i adar ysglyfaeth!

Byddei'r cestyll a'r tai annedd yn bentwr o gerrig, ac aelodau drylliedig y Merthyron yn gymmysc a hwy!

Byddei'r cestyll a'r tai annedd yn bentwr o gerrig, ac aelodau drylliedig y Merthyron yn gymmysc a hwy!

Byddei'r Afonydd megis cynnifer gwythen goch gan waed y lladdedigion oedd yn ffrydio iddynt!

Byddei'r Ogofau yn llawn o gelaneddau meirwon, sef, y rhai a ffoesant yno, ac a drengasant gan Newyn.

Dywed rhai mae'r achos o'i mynediad adref oedd, o herwydd iddynt lwytho eu cylla yn rhy lawn, ac iddynt ddewis, er mwyn cael eu cynnefinol jechyd, fyned tuag adref er cael lheshad y For-wybr.

Ac ni ddylai y rheswm hwn gael ei wawdio gan neb, canys siccr ydyw fod * Gartrefol fuchedd y Saeson yn arw-fwyd Sal ddigon, ond wedi cael prawf o ddanteithion Brydain, pwy all dybied amgen oni fwyttausant nes cael bolwst neu Surffet?

Ac i ba ddiben y dychwelent hwy i Germani y pryd hwnnw, pe ni fuasent yn swrth a bol-gleifion?

Can's y Brutaniaid a ddifreiniasant Wrtheyrn felltigedig, ac a etholasant ei fab a elwid Gwrthefyr yn frenin yn ei le;

Can's y Brutaniaid a ddifreiniasant Wrtheyrn felltigedig, ac a etholasant ei fab a elwid Gwrthefyr yn frenin yn ei le;

Felly'r Brutaniaid a ddychwelasant yn edifeiriol at yr Arglwydd eu Duw, gan alw arno yn egniol, yn wresog ac yn ddifrifol.

Felly'r Brutaniaid a ddychwelasant yn edifeiriol at yr Arglwydd eu Duw, gan alw arno yn egniol, yn wresog ac yn ddifrifol.

Felly'r Brutaniaid a ddychwelasant yn edifeiriol at yr Arglwydd eu Duw, gan alw arno yn egniol, yn wresog ac yn ddifrifol.

Felly'r Brutaniaid a ddychwelasant yn edifeiriol at yr Arglwydd eu Duw, gan alw arno yn egniol, yn wresog ac yn ddifrifol.

Cad-pen y Brutaniaid yn y frwydr honno a elwid Emrys, yr hwn oedd wr pwyllog arafaidd.

a danfonwyd iddynt yn ddianoed lu mawr o wyr arfog cedyrn, ac a ymladdasant bedeir brwydr a'r Brutaniaid, ond y Brutaniaid trwy borth Duw a ynnillasant y maes ym mhob un o honynt;

canys Gwell yw Duw yn Gar na llu Daear.

Canys pan wybu RHonwen y Saesones felltigedig (LLys-fam Wrthefyr y Brenin) i'r Saeson golli'r maes, a'i hymlid adref, hi a lidiodd yn ddirfawr, ac a ddychymygodd ynddi ei hun p'odd y gallai hi ladd Wrthefyr y brenin.

A rhannu ei Swllt a wnaeth i bawb o'r tywysogion, a gorchymmyn llosci ei gorph ef, a rhoi y lludw hwnnw mywn Delw o efydd a'r lun gwr yn y porthladd lle bai estron-genedl yn ceisio dyfod i dir, gan ddywedyd, Mae diau oedd na ddeuent fyth tra gwelynt ei lun ef yno.

A rhannu ei Swllt a wnaeth i bawb o'r tywysogion, a gorchymmyn llosci ei gorph ef, a rhoi y lludw hwnnw mywn Delw o efydd a'r lun gwr yn y porthladd lle bai estron-genedl yn ceisio dyfod i dir, gan ddywedyd, Mae diau oedd na ddeuent fyth tra gwelynt ei lun ef yno.

Naill yr ydoedd y Brutaniaid yn ffyliaid digymmar y pryd hwnnw, neu Ynys Brydain oedd wedi ei rhag-ordeinio i'r Saeson.

Wrtheyrn felltigedig yn frenin eil-waith, yr hwn a ddifreiniasant ychydig o'r blaen am ei ysgelerdr a'i ddrygioni.

Ac nid oedd RHonwen yn ewyllysio ond hynny, canys wedi ei eneinio ef yn frenin drachefn, hi a anfonodd Gennadon hyd yn Germani i yspysu i'w thad fod Gwrthefyr ei elyn marwol wedi marw.

Ac nid oedd RHonwen yn ewyllysio ond hynny, canys wedi ei eneinio ef yn frenin drachefn, hi a anfonodd Gennadon hyd yn Germani i yspysu i'w thad fod Gwrthefyr ei elyn marwol wedi marw.

Ac nid oedd RHonwen yn ewyllysio ond hynny, canys wedi ei eneinio ef yn frenin drachefn, hi a anfonodd Gennadon hyd yn Germani i yspysu i'w thad fod Gwrthefyr ei elyn marwol wedi marw.

Ond attebasant yn lled athrist, Gobaith ansiccr jawn ydyw, canys ni a ddirmygasom ormod a'r y Brutaniaid eusys, a phobl lewion ydynt hwythau wedi llidio.

FFi, FFi, ebe Hengist, na soniwch chwedl cyfryw a hwnnw, yr ydym ni yn gyfrwysach na hwy, Pan ballo nerth, ni a fedrwn wneud castieu.

Ond pan welodd y Brutaniaid y fath Lynges fawr yn hwylio parth ag attynt, hwy a siccrhausant y Porthladd fal nad allent dirio.

Ac yno y gosododd Hengist arwydd tangneddyf i siommi'r Brutaniaid, ac a ddanfonodd gennadon i fynegi i'r Brenin, mae nid er molest yn y byd y daeth efe i Frydain y waith honno a'r fath lu ganddo, ond i gynnorthwyo'r Brenin i ynnill ei Goron yr hon a gippiwyd yn anghyfiawn oddiwrtho:

Ac yno y gosododd Hengist arwydd tangneddyf i siommi'r Brutaniaid, ac a ddanfonodd gennadon i fynegi i'r Brenin, mae nid er molest yn y byd y daeth efe i Frydain y waith honno a'r fath lu ganddo, ond i gynnorthwyo'r Brenin i ynnill ei Goron yr hon a gippiwyd yn anghyfiawn oddiwrtho:

Canys ni wyddem ni ddim amgen, onid oedd Gwrthefyr dy fab yn fyw etto.

Cymmerodd Gwrtheyrn y brenin hoffder yn yr ymadrodd hwnnw, ac a ddiolchodd iddynt am eu cariad.

Efe a gaiff yn rhwydd hynny o ffafor, ebe Gwrtheyrn.

frenin fal yr ymddangoso etto'n eglurach ein bod ni yn wir ewyllysio tangneddyf nid cynnen, deued pawb yn ddiarfog i'r lle gosodedig a wel eich mawrhydi chwi yn dda i'w appwyntio.

frenin fal yr ymddangoso etto'n eglurach ein bod ni yn wir ewyllysio tangneddyf nid cynnen, deued pawb yn ddiarfog i'r lle gosodedig a wel eich mawrhydi chwi yn dda i'w appwyntio.

frenin fal yr ymddangoso etto'n eglurach ein bod ni yn wir ewyllysio tangneddyf nid cynnen, deued pawb yn ddiarfog i'r lle gosodedig a wel eich mawrhydi chwi yn dda i'w appwyntio.

A gwedi iddynt addaw a'r wneuthur hynny, Hengist a aeth rhago gan ddywedyd, Dydd calan-mai nessaf yr ym yn cyfarfod y Brutaniaid tan rith i heddychu a hwy, ond mywn gwirionedd i'w lladd.

Canys wedi i ni ladd y Pennaethiaid, e ddyd hynny gymmaint o fraw yn y Gwerinos, fal na bo gan un o naddunt galon i'n gwrthsefyll.

Ond i affeithio hyn o orchwyl yn gyfrwys, Dygwch bob un o honoch gyllell awch-lem flaen-fain (megis cyllill y cigyddion) yn ei lawes;

Ond i affeithio hyn o orchwyl yn gyfrwys, Dygwch bob un o honoch gyllell awch-lem flaen-fain (megis cyllill y cigyddion) yn ei lawes;

Ac a'r y dydd 'pwyntiedig cyfarfod a wnaethant yn heddychlon ac yn gariadus, ac a eisteddasant Frittwn a Sais blith draphlith o amgylch y byrddau:

Ac a'r y dydd 'pwyntiedig cyfarfod a wnaethant yn heddychlon ac yn gariadus, ac a eisteddasant Frittwn a Sais blith draphlith o amgylch y byrddau:

Ond wedi eu myned yn llawen, cododd Hengist a'r ei draed, ac a waeddodd Nemet eour Saxes.

Ac yn ddiattreg hwy a dynnasant eu cyllill hirion allan, ac a laddasant ynghylch tri chant o bendefigion y deyrnas yn dosturus jawn.

Ac yn ddiattreg hwy a dynnasant eu cyllill hirion allan, ac a laddasant ynghylch tri chant o bendefigion y deyrnas yn dosturus jawn.

Y llafn oedd ynghylch 7 modfedd o hyd, ac yn 'chwaneg na hanner modfedd o led, ac yn ddau finiog 5 modfedd o'r saith.

Y llafn oedd ynghylch 7 modfedd o hyd, ac yn 'chwaneg na hanner modfedd o led, ac yn ddau finiog 5 modfedd o'r saith.

Ei charn oedd Elephant, a manyl-waith cywrain arno, a llun gwraig noeth, a bwl crwn yn y llaw afrwy, a'r llaw ddeheu a'r ben ei chlun.

Ei gwain oedd Elephant hefyd, wedi ei gweithio yn gywrain jawn:

Ac meddant hwy, yr oedd y Gyllell hon yn un o'r rhai fu gan y Saeson yn lladd Pennaethiaid y Cymru.

Ac meddant hwy, yr oedd y Gyllell hon yn un o'r rhai fu gan y Saeson yn lladd Pennaethiaid y Cymru.

Min Judas yn lliasu;

Er mwyn rhoddi i'ch ystyriaeth siampl hynod o farnedigaeth y Goruchaf a'r Bechod a RHyfyg, tybiais yn addas i osod yma hanes o farwolaeth Echrys-lawn Gwrtheyrn y brenin, can's ni laddasant mo'no ef yn y wledd waedlyd honno, eithr cadwynasant ef dros ychydig ddyddiau, ac o herwydd ei fod yn fab ynghyfraith i Hengist, gollyngasant ef yn rhydd i fyned pa le y mynnei ei hun.

Er mwyn rhoddi i'ch ystyriaeth siampl hynod o farnedigaeth y Goruchaf a'r Bechod a RHyfyg, tybiais yn addas i osod yma hanes o farwolaeth Echrys-lawn Gwrtheyrn y brenin, can's ni laddasant mo'no ef yn y wledd waedlyd honno, eithr cadwynasant ef dros ychydig ddyddiau, ac o herwydd ei fod yn fab ynghyfraith i Hengist, gollyngasant ef yn rhydd i fyned pa le y mynnei ei hun.

Er mwyn rhoddi i'ch ystyriaeth siampl hynod o farnedigaeth y Goruchaf a'r Bechod a RHyfyg, tybiais yn addas i osod yma hanes o farwolaeth Echrys-lawn Gwrtheyrn y brenin, can's ni laddasant mo'no ef yn y wledd waedlyd honno, eithr cadwynasant ef dros ychydig ddyddiau, ac o herwydd ei fod yn fab ynghyfraith i Hengist, gollyngasant ef yn rhydd i fyned pa le y mynnei ei hun.

Er mwyn rhoddi i'ch ystyriaeth siampl hynod o farnedigaeth y Goruchaf a'r Bechod a RHyfyg, tybiais yn addas i osod yma hanes o farwolaeth Echrys-lawn Gwrtheyrn y brenin, can's ni laddasant mo'no ef yn y wledd waedlyd honno, eithr cadwynasant ef dros ychydig ddyddiau, ac o herwydd ei fod yn fab ynghyfraith i Hengist, gollyngasant ef yn rhydd i fyned pa le y mynnei ei hun.

Ac yn ddiattreg efe a aeth a'r encil tua Gwynedd, ac i ddeleu coffadwriaeth ei wynfydedigrwydd gynt, a dugn-frad y Saeson, efe a fwriadodd i adailadu o fywn Eryri yng Gwynedd Gastell i fyw'n ddiogel tua ei Butteiniaid yno. *

Ond cymmaint a adailadid y Dydd a Syrthiai'r nos, ac ni ellid mywn modd yn y byd i beri'r gwaith sefyll.

Synnu a wnaeth pawb yn ddirfawr i weled y fath ddamwain ryfeddol a honno, ac o'r diwedd y Brenin a ymgynghorodd a'i ddauddeg prif-fardd am yr achos na safai'r gwaith.

Ond ni allent mywn modd yn y byd chwilio allan yr achos.

Ac yno y dywad y Synwyrolaf o honynt, RHac i'n celfyddyd fod yn watworgerdd, dywedwn beth amhossibl i fod Felly hwy a ddywedasant[td. 80]

Ac yn ddianoed y Brenin a anfonodd ei Swyddogion i bob man o Gymru i ymofyn pa le y ganesid un mab heb Dad iddo.

A gwedi tramwyo gan mwyaf yr holl wlad, y daeth dau o'r cennadon i Dref a elwid wedi hynny, Caer-fyrddin, ac ym mhorth y y ddinas hwy a welynt ddau langc ieuangc yn chwarau pel;

A'r llangciau hyn (fal y mae hi'n damweinio etto yn y fath achos) a ymryssonasant a'i gilydd, a Dunawt a ddwad wrth Myrddin, Pa achos ydd ymryssoni di a myfi ?

Pan glybu y Cennadon yr ymadrodd hwnnw, hwy a edrychasant yn graff a'r Myrddin, ac a ofynnasant i'r dynion oedd yn sefyll o amgylch, pwy oedd y gwas ieuangc hwnnw?

Pan glybu y Cennadon yr ymadrodd hwnnw, hwy a edrychasant yn graff a'r Myrddin, ac a ofynnasant i'r dynion oedd yn sefyll o amgylch, pwy oedd y gwas ieuangc hwnnw?

Hwy a attebasant na wyddent hwy pwy oedd ei Dad, ond ei fam oedd ferch i frenin Dyfet ac yn Fynaches yn y Dref honno.

Hwy a attebasant na wyddent hwy pwy oedd ei Dad, ond ei fam oedd ferch i frenin Dyfet ac yn Fynaches yn y Dref honno.

Ac yn ddianoed hwy a aethant at Gwnstab y ddinas, ac a archasant iddo trwy awdurdod y Brenin anfon Myrddin a'i fam at ei Fawrhydi yng-Wynedd.

Un ferch oeddwn i frenin Dyfet, a'n nhad a'm rhoddes i yn Fynaches yng NGhaerfyrddin;

Ac fal yr oeddwn yn cyscu ryw noswaith rhwng fy nghyfeillesau mi a dybiwn yn fy hun fod rhyw was iefangc teccaf yn y byd [td. 81]

Ac fal yr oeddwn yn cyscu ryw noswaith rhwng fy nghyfeillesau mi a dybiwn yn fy hun fod rhyw was iefangc teccaf yn y byd [td. 81]

Ac fal yr oeddwn yn cyscu ryw noswaith rhwng fy nghyfeillesau mi a dybiwn yn fy hun fod rhyw was iefangc teccaf yn y byd [td. 81]

yn ymgydio a mi, eithr pan dduhunais i nid oedd yno neb namyn fi am cyfeillesau;

A rhyfeddu yn fawr a wnaeth y brenin i glywed hynny, ac a archodd ddwyn Meugan ddewin atto, ac a ofynnodd iddo, a allai hynny fod?

A'm ddywedyd o'm dauddeg prif-fardd y pair dy waed di i'r gwaith sefyll yn dragywydd, eb'r Brenin, Ac yno y gofynnodd Myrddin i'r prif-feirdd, Pa beth oedd yn llestair y gwaith?

A'm ddywedyd o'm dauddeg prif-fardd y pair dy waed di i'r gwaith sefyll yn dragywydd, eb'r Brenin, Ac yno y gofynnodd Myrddin i'r prif-feirdd, Pa beth oedd yn llestair y gwaith?

Ac yno y galwodd Myrddin hwy yn, Dywyllwyr, a Bradwyr celwyddog.

Felly efe a barodd gloddio y ddaear yno, ac yn ebrwydd y cafwyd llyn o ddwfr, a gwedi dyhyspyddu'r llyn trwy ei arch ef y cafwyd yn ei gwaelod ddeu faen geuon, a dwy ddraig, un wen, a'r llall yn [td. 82]

Felly efe a barodd gloddio y ddaear yno, ac yn ebrwydd y cafwyd llyn o ddwfr, a gwedi dyhyspyddu'r llyn trwy ei arch ef y cafwyd yn ei gwaelod ddeu faen geuon, a dwy ddraig, un wen, a'r llall yn [td. 82]

Felly efe a barodd gloddio y ddaear yno, ac yn ebrwydd y cafwyd llyn o ddwfr, a gwedi dyhyspyddu'r llyn trwy ei arch ef y cafwyd yn ei gwaelod ddeu faen geuon, a dwy ddraig, un wen, a'r llall yn [td. 82]

goch yn cyscu ynddynt.

Felly y Brenin a roddes anrhydedd mawr i Fyrddin, ond efe a laddodd y Dauddeg Prif-fardd o herwydd iddynt eu siommi ef, ac y mae eu beddau i'w gweled yno hyd heddyw yn adnabyddus wrth enw Beddau'r Dewiniaid.

Ond wedi iddo efe fwynhau ei rodres aniwair tua ei Butteiniaid yno ryw dalm o amser, y daeth Gwr duwiol * heibio yn galon-ofidus jawn i weled y fath ddiystyr ac amharch a'r gyfraith Duw ac ydoedd yn LLys y Brenin Gwrtheyrn, ac efe a'i ceryddodd a'm ei bechodau ffiaidd.

Ond wedi iddo efe fwynhau ei rodres aniwair tua ei Butteiniaid yno ryw dalm o amser, y daeth Gwr duwiol * heibio yn galon-ofidus jawn i weled y fath ddiystyr ac amharch a'r gyfraith Duw ac ydoedd yn LLys y Brenin Gwrtheyrn, ac efe a'i ceryddodd a'm ei bechodau ffiaidd.

Ond pan ddeallodd na thycciai ei argyoeddiad, efe a weddiodd DDuw o ddifrif na adawai efe y fath ffieidd-dra 'Sceler i lwyddo rhac bod yn gwymp a thramgwydd i eraill.

Ac yno, gwedi iddo barhau dri niwrnod a thair nos mywn gweddi, y syrthiodd tan o'r wybr yn y bedwaredd nos, ac a loscodd y Castell a'r Brenin a'i holl Gyfeillion yn ulw.

Ac yno, gwedi iddo barhau dri niwrnod a thair nos mywn gweddi, y syrthiodd tan o'r wybr yn y bedwaredd nos, ac a loscodd y Castell a'r Brenin a'i holl Gyfeillion yn ulw.

Ac y mae Relyw y Castell yn weledig hyd heddyw yn adnabyddus wrth enw Craig Wrtheyrn.

Ac y mae Relyw y Castell yn weledig hyd heddyw yn adnabyddus wrth enw Craig Wrtheyrn.

Y lle hwnnw sydd bedair milltir is-law LLan-petr PontStephan yn Sir Gaerfyrddin a'r Lan Teifi.

Ond y prif-achos o hyn oll, oedd pechodau ffiaidd a drwg-fuchedd y Brutaniaid, ac am hynny Pawb a'r a'i cawsant a'i difasant, a'i gelynion a ddywedasant Ni wnaethom ni a'r fai, canys hwy a bechasant yn erbyn yr Arglwydd, trigle cyfiawnder sef yr Arglwydd gobaith eu tadau.

Ac o'r diwedd ein Hynafiaid ninnau a ystyriasant hynny o ddifrif, ac a ddychwelasant yn Edifeiriol at yr Arglwydd.

Ac yno, yr Etholasant Wr duwiol a elwid Emrys wledig * yn Frenin arnynt, yr hwn a fuasai yn Gadpen o'r blaen yn amser Gwrthefyr fendigaid, ac a lwyddodd fal y darllenasoch eusys.

Ac yno, yr Etholasant Wr duwiol a elwid Emrys wledig * yn Frenin arnynt, yr hwn a fuasai yn Gadpen o'r blaen yn amser Gwrthefyr fendigaid, ac a lwyddodd fal y darllenasoch eusys.

Ac yno, yr Etholasant Wr duwiol a elwid Emrys wledig * yn Frenin arnynt, yr hwn a fuasai yn Gadpen o'r blaen yn amser Gwrthefyr fendigaid, ac a lwyddodd fal y darllenasoch eusys.

Ond y waith hon wedi ei goroni ef yn frenin, efe a ddyrchafodd Fraint y Brutaniaid hyd y Nen, ac a ostyngodd greulonder y Saeson hyd y llwch.

Canys mywn brwydr a ymladdasai a hwy, y gwasgarwyd eu holl lu, a daliwyd Hengist eu tywysog yn garcharor;

a'r Milwyr a'i llyscasant gerfydd ei farf i'w ladd ef, eithr rhai o'r pennaethiaid nid y gwyr callaf) a ewyllysiasant ei arbed ef, ond yno y dywad Esgob a elwid Dyfrig, Pettai bob un o honoch chwi am ei ryddhau ef, myfi, ie myfi, ag wyf yn Esgob, a'i drylliwn ef yn chwilfriw, [td. 84]

a'r Milwyr a'i llyscasant gerfydd ei farf i'w ladd ef, eithr rhai o'r pennaethiaid nid y gwyr callaf) a ewyllysiasant ei arbed ef, ond yno y dywad Esgob a elwid Dyfrig, Pettai bob un o honoch chwi am ei ryddhau ef, myfi, ie myfi, ag wyf yn Esgob, a'i drylliwn ef yn chwilfriw, [td. 84]

canys mi a ganlynwn Siampl y Prophwyd Samuel yr hwn pan oedd Agag Brenin Abimelec yn ei law a ddywedodd, Fal y diblantodd dy gleddyf di wragedd, felly y diblentir dy fam ditheu ym mysc gwragedd.

A Samuel a ddarniodd Agag ger bron yr Arglwydd yn Gilgal. 1.

Ac yno Eidiol Jarll Caer-loyw brawd Dyfrig yr Esgob, a ddrylliodd Hengist, yn dameidiau.

Pan ystyriwyf greulonder a ffalstedd anhygar y Saeson, yr wyf yn rhyfeddu lariedd-dra'r Brutaniaid y pryd hwnnw.

Canys wedi'r Brutaniaid gael buddugoliaeth gyffredinol, ac yn eu gallu i wneud a hwy fal y gwelynt yn dda, etto'r holl gospedigaeth a osodwyd arnynt ydoedd, i bob Sais osod cebystr am ei wddf, cydnabod ei fai, deisyf maddeuant am yr hyn aeth heibio, ac ymrwymo trwy lw i fod yn Gaethwas i'r Brutaniaid.

Canys wedi'r Brutaniaid gael buddugoliaeth gyffredinol, ac yn eu gallu i wneud a hwy fal y gwelynt yn dda, etto'r holl gospedigaeth a osodwyd arnynt ydoedd, i bob Sais osod cebystr am ei wddf, cydnabod ei fai, deisyf maddeuant am yr hyn aeth heibio, ac ymrwymo trwy lw i fod yn Gaethwas i'r Brutaniaid.

Canys wedi'r Brutaniaid gael buddugoliaeth gyffredinol, ac yn eu gallu i wneud a hwy fal y gwelynt yn dda, etto'r holl gospedigaeth a osodwyd arnynt ydoedd, i bob Sais osod cebystr am ei wddf, cydnabod ei fai, deisyf maddeuant am yr hyn aeth heibio, ac ymrwymo trwy lw i fod yn Gaethwas i'r Brutaniaid.

Eithr i'm tyb i, y prif achos o larieidd-dra'r Brutaniaid ydoedd gan mwyaf yn oruwch-naturiol, Sef yw hynny, i'r Goruchaf DDuw liniaru eu hysprydoedd fal na lwyrddifethent y Saeson;

a bod yn ei arfaeth dragywyddol ef i ddewis Sainct ac Etholedigion o'r genhedl honno.

Ac amlwg ydyw eu bod mywn dysc a duwioldeb yn cystadlu un genhedl tan Haul [td. 85]

wedi iddynt dderbyn y Grefydd Grist'nogol, (yn enwedig wedi adgyweiriad Crefydd.

Yr oedd mab i Wrtheyrn a wnaeth aflonyddwch mawr a elwid Pasgen, canys hwnnw a wnaeth deyrn-frad yn erbyn y LLywodraeth.

O herwydd fy mod (ebe Pasgen) yn myfyrio a'r beth sydd agos yn amhossibl i ddyfod i ben.

O herwydd fy mod (ebe Pasgen) yn myfyrio a'r beth sydd agos yn amhossibl i ddyfod i ben.

Ha, Ha (eb'r Sais) Swllt i Geiniog ond bwriadu yr ydwyt a'm fod yn frenin.

Mi a'th wnaf yn DDuwc, a thi fyddi'r ail mywn anrhydedd yn y Deyrnas, o's byth y coronir fi yn frenin.

Mi a'th wnaf yn DDuwc, a thi fyddi'r ail mywn anrhydedd yn y Deyrnas, o's byth y coronir fi yn frenin.

Mi a'th wnaf yn DDuwc, a thi fyddi'r ail mywn anrhydedd yn y Deyrnas, o's byth y coronir fi yn frenin.

Ac yn yr amser hwnnw (fal yr oedd gwaethaf y dynghedfen) Emrys wledig y Brenin oedd yn glaf.

Ac yn yr amser hwnnw (fal yr oedd gwaethaf y dynghedfen) Emrys wledig y Brenin oedd yn glaf.

A bryssio a orug y Sais i lys y Brenin ac a gymmerodd arno i fod yn Feddyg.

Ac efe a ddywedodd wrth Weision y Brenin ei fod efe yn Feddyg celfyddgar ac yn jachau pob math o haint a chlefyd, Ac o bydd gwiw (eb'r ef) gan ardderchoccaf fawrhydi y Brenin i gymmeryd o'r Feddyginiaeth sydd gennyf i, fy mywyd i trosto oni bydd cyn pen nemmawr o amser yn holl jach.

Ac efe a ddywedodd wrth Weision y Brenin ei fod efe yn Feddyg celfyddgar ac yn jachau pob math o haint a chlefyd, Ac o bydd gwiw (eb'r ef) gan ardderchoccaf fawrhydi y Brenin i gymmeryd o'r Feddyginiaeth sydd gennyf i, fy mywyd i trosto oni bydd cyn pen nemmawr o amser yn holl jach.

Ac efe a ddywedodd wrth Weision y Brenin ei fod efe yn Feddyg celfyddgar ac yn jachau pob math o haint a chlefyd, Ac o bydd gwiw (eb'r ef) gan ardderchoccaf fawrhydi y Brenin i gymmeryd o'r Feddyginiaeth sydd gennyf i, fy mywyd i trosto oni bydd cyn pen nemmawr o amser yn holl jach.

Ond yn lle meddyginiaeth, [td. 86]

rhoddes y Bradwr melldigedig iddo gwppanaid o wenwyn marwol, yr hwn a'i gwenwynodd ef yn ebrwydd, Ond y Sais a ddiangodd yn ddiarwybod iddynt.

rhoddes y Bradwr melldigedig iddo gwppanaid o wenwyn marwol, yr hwn a'i gwenwynodd ef yn ebrwydd, Ond y Sais a ddiangodd yn ddiarwybod iddynt.

Fe ddywedir i Seren gynffonnog ymddangos a'r yr awr honno, y bu y Brenin farw, ac i Myrddin (wedi manwl-graffu a'r y Seren) ddywedyd fal hyn, O genhedl y Brutaniaid, ynawr yr ydych chwi'n weddw ac yn ymddifaid am Emrys Wledig.

Canys er i'r Saeson (fal y darllenasoch eusys) osod cebystrau am eu gyddfau, a chymmeryd llw i fod yn gaeth-weision trag'wyddol i'r Brutaniaid, etto wedi marw Emrys Wledig hwy a ddadleuasant eu bod hwy yn-awr yn wyr rhyddion.

Canys er i'r Saeson (fal y darllenasoch eusys) osod cebystrau am eu gyddfau, a chymmeryd llw i fod yn gaeth-weision trag'wyddol i'r Brutaniaid, etto wedi marw Emrys Wledig hwy a ddadleuasant eu bod hwy yn-awr yn wyr rhyddion.

Canys er i'r Saeson (fal y darllenasoch eusys) osod cebystrau am eu gyddfau, a chymmeryd llw i fod yn gaeth-weision trag'wyddol i'r Brutaniaid, etto wedi marw Emrys Wledig hwy a ddadleuasant eu bod hwy yn-awr yn wyr rhyddion.

Canys (eb'r hwy) tyngu ffyddlondeb i Emrys Wledig yn unig a wnaethom ni, nid i neb a'r ei ol.

Ac yn ddiattreg bryssio a wnaethant, ac a ddanfonasant i Germani, a PHasgen ynteu i'r Iwerddon a'm borth.

Ac yn ddianoed y daeth Cilamwri brenin yr Iwerddon i'r gorllewin, ac Arglwyddi Germani i'r Dwyrain gyd-a llu mawr ganddynt.

A'r Brutaniaid hwythau a etholasant frawd i Emrys a elwid Uthur bendragon yn frenin arnynt.

Ond ysywaeth y gelynion a diriasant yn ddiarwybod iddynt, ac ni adawsant na thy na thwlc heb ei losci, na dyn na llwdn heb ei ladd y ffordd y cerddasant:

A phan oedd y Saeson yn dechreu ymladd a CHaer Efroc y daeth [td. 87]

Uthur a'i lu yn borth i'r ddinas, ac yno y bu Brwydr waedlyd, ond o'r diwedd y Saeson a ffoesant ac a ddaethant at y Gwyddelod, y rhai oedd y pryd hwnnw gar-llaw Caer baddon (neu'r Bath) ac ni allwn fwrw amcan i fod yno Gad luosog rhwng y ddwy blaid.

ac atti yr aethant yn lewion a dwys-gadarn, ac un-waith yn ddiau y bwriadodd un asgell Cad y Brutaniaid i ffoi, ond yno Arthur Mab y Brenin a'i cyssurodd gan ddywedyd wrthynt O gyfeillion anwyl a adewch chwi i'r Barbariaid digred melldigedig hyn i draws-feddiannu ein gwlad?

ac atti yr aethant yn lewion a dwys-gadarn, ac un-waith yn ddiau y bwriadodd un asgell Cad y Brutaniaid i ffoi, ond yno Arthur Mab y Brenin a'i cyssurodd gan ddywedyd wrthynt O gyfeillion anwyl a adewch chwi i'r Barbariaid digred melldigedig hyn i draws-feddiannu ein gwlad?

Ynteu Gobeithiwch yn Nuw Holl-alluog, ac ymwrolwch Ac a'r hynny hwy a gymmerasant galon o newydd, ac a ergydiasant eu saethau cyn amled a chawod o Genllysc at y Gelynion, ac ni laesodd y dewrder, yr arial, a'r egni hwnnw ynddynt, nes ynnill Buddugoliaeth enwog, Bl.

Arthur a ymddugodd yn wrol-wych ac yn ddwysgadarn yn y frwydr honno;

Arthur a ymddugodd yn wrol-wych ac yn ddwysgadarn yn y frwydr honno;

Arthur a ymddugodd yn wrol-wych ac yn ddwysgadarn yn y frwydr honno;

Wedi hyn y bu hi gyfyng jawn a'r y Saeson dalm mawr o amser Canys eu Capteniaid a garcharwyd, a'r milwyr cyffredin a fuont yn gaeth-weision i'r Brutaniaid.

Ond wedi Do arall gyfodi, bu'r Brutaniaid yn gaeth-weision, a'r Saeson yn Feistri.

Ond wedi Do arall gyfodi, bu'r Brutaniaid yn gaeth-weision, a'r Saeson yn Feistri.

Canys a'r ol talm o amser y tyfodd anghyttundeb ac amrafael rhwng y Brenin a'i ddeiliaid ei hun, ac yn eu chwerwder a'i bustledd tu-ag atto y gollyngasant Bennaethiaid y Saeson yn rhyddion o'r carchar Ac yn ddianoed bryssio a wnaethant, ac a fordwyasant tua thir eu gwlad.

Canys a'r ol talm o amser y tyfodd anghyttundeb ac amrafael rhwng y Brenin a'i ddeiliaid ei hun, ac yn eu chwerwder a'i bustledd tu-ag atto y gollyngasant Bennaethiaid y Saeson yn rhyddion o'r carchar Ac yn ddianoed bryssio a wnaethant, ac a fordwyasant tua thir eu gwlad.

Canys a'r ol talm o amser y tyfodd anghyttundeb ac amrafael rhwng y Brenin a'i ddeiliaid ei hun, ac yn eu chwerwder a'i bustledd tu-ag atto y gollyngasant Bennaethiaid y Saeson yn rhyddion o'r carchar Ac yn ddianoed bryssio a wnaethant, ac a fordwyasant tua thir eu gwlad.

Ond (eb'r hwy) yn lled-ddigofus, pa sawl gwaith y buoch yma eusys a'r y neges hwn?

Dyna'ch chwedl yn wastadol, I oresgyn ynys Brydain;

Ond mae 'n debygol i chwi ofer-dreulio'ch amser yno mywn gloddest a meddwdod, ped amgen, os ydyw'r trigolion yn bobl mo'r lwrfion a llesc ag y dywedwch chwi, chwi ynnillasech y wlad er ys talm[.]

Ni a wenwynasom hefyd Emrys wledig ein gelyn marwol yn dichellgar ddigon:

Etto'r ydym ni yn rhyfeddu beth ydyw'r achos yr ych yn methu tyccio i oresgyn yr holl wlad.

Etto'r ydym ni yn rhyfeddu beth ydyw'r achos yr ych yn methu tyccio i oresgyn yr holl wlad.

Milwyr) I'n tyb ni, yr achosion ynt, o herwydd eu bod ambell-waith yn cyhoeddi ympryd ac yn gweddio eu Duw i ymladd trostynt:

Milwyr) I'n tyb ni, yr achosion ynt, o herwydd eu bod ambell-waith yn cyhoeddi ympryd ac yn gweddio eu Duw i ymladd trostynt:

Ac er eu bod y prydiau hynnny yn arafaidd, yn sobr, yn bwyllog o ran eu hymwareddiad, etto, fal yr ydym ni'n dal sulw hwy a fyddant siccr i dyccio yn ein herbyn ni.

Ac er eu bod y prydiau hynnny yn arafaidd, yn sobr, yn bwyllog o ran eu hymwareddiad, etto, fal yr ydym ni'n dal sulw hwy a fyddant siccr i dyccio yn ein herbyn ni.

Ac er eu bod y prydiau hynnny yn arafaidd, yn sobr, yn bwyllog o ran eu hymwareddiad, etto, fal yr ydym ni'n dal sulw hwy a fyddant siccr i dyccio yn ein herbyn ni.

Ac er eu bod y prydiau hynnny yn arafaidd, yn sobr, yn bwyllog o ran eu hymwareddiad, etto, fal yr ydym ni'n dal sulw hwy a fyddant siccr i dyccio yn ein herbyn ni.

Ac hefyd, math o ddynion rhyfeddol ydynt, can's weithiau y maent mo'r llesgc a methedig, fal y gall un Sais yrru ugain o naddynt a'r ffo, ond yn y man, hwy a ymwrolant felly yn eu chwerwder, fal nad yw'n ddiberygl i hanner cant o honom ni y Saeson wynebu a'r un Brittwn.

Ac hefyd, math o ddynion rhyfeddol ydynt, can's weithiau y maent mo'r llesgc a methedig, fal y gall un Sais yrru ugain o naddynt a'r ffo, ond yn y man, hwy a ymwrolant felly yn eu chwerwder, fal nad yw'n ddiberygl i hanner cant o honom ni y Saeson wynebu a'r un Brittwn.

Ond ysywaeth yr oedd Uthur Bendragon brenin y Brutaniaid yn glaf a'r y cyfamser hwnnw:

Eithr efe a orchymmynodd i'w fab ynghyfraith a elwid LLew ap Cynfarch i fod yn Ben-ciwdod a'r frwydr y Brutaniaid.

Ac yn wir ddiau ni fu efe ond trwch ac aflwyddiannus jawn yn ei waith yn ymladd a chenawon Germani Can's ni bu nemmawr rhyngddynt a goresgyn[td. 90]

Ac yn wir ddiau ni fu efe ond trwch ac aflwyddiannus jawn yn ei waith yn ymladd a chenawon Germani Can's ni bu nemmawr rhyngddynt a goresgyn[td. 90]

Ac yn wir ddiau ni fu efe ond trwch ac aflwyddiannus jawn yn ei waith yn ymladd a chenawon Germani Can's ni bu nemmawr rhyngddynt a goresgyn[td. 90]

Pe buaswn i yn jach, yr wyf yn meddwl, na fuasai i'r barbariaid hyn gymmaint achlysur gorfoledd a'r y sydd ganddynt yr awr-hon.

Pe buaswn i yn jach, yr wyf yn meddwl, na fuasai i'r barbariaid hyn gymmaint achlysur gorfoledd a'r y sydd ganddynt yr awr-hon.

Eithr attolwg, dygwch fi a'r elor o flaen y LLu, can's yr wyf yn gobeithio y bydd i'r milwyr hwythau ymwroli, gan weled eu Brenin yn diystyru ei hoedl er mwyn cadw allan Estron genhedl.

Eithr attolwg, dygwch fi a'r elor o flaen y LLu, can's yr wyf yn gobeithio y bydd i'r milwyr hwythau ymwroli, gan weled eu Brenin yn diystyru ei hoedl er mwyn cadw allan Estron genhedl.

Ac a'r hynny y Brutaniaid a chwerwasant yn eu hysprydoedd, ac a ddywedasant, Pa genhedl tan haul a all ddioddef y fath ddirmyg a'r ydym ni tano gan y Barbariaid hyn, ynteu ymwrolwn ac ymddialwn arnynt.

Ac ar hynny hwy a ergydiasant yn chwyrn at y Saeson, ac ni phallodd y calondid hwnnw, nes lladd gan mwyaf eu holl elynion, a gyrrasant y lleill a'r ffo.

Ac yno y cododd Uthur yn ei eistedd a'r ei wely (a chyn hynny ni allodd efe droi ond o nerth dau wyr gryfion) gan ddywedyd, Ha'r twyllwyr!

A gwell yw marw yn glodfawr, na byw yn gywilyddus.

A gwell yw marw yn glodfawr, na byw yn gywilyddus.

Plant y fall ag oeddynt, dyna eu castiau yn wastadol!

Ac erbyn y boreu dranoeth y cafwyd yno garreg fawr bedair ochrog, ac yn ei chanol gyffelyb i Einion ddur, ac yn yr Einion yr oedd cleddyf yn sefyll erbyn ei flaen, a llythyrennau euraid yn Scrifennedig arno;

Ac erbyn y boreu dranoeth y cafwyd yno garreg fawr bedair ochrog, ac yn ei chanol gyffelyb i Einion ddur, ac yn yr Einion yr oedd cleddyf yn sefyll erbyn ei flaen, a llythyrennau euraid yn Scrifennedig arno;

Ac erbyn y boreu dranoeth y cafwyd yno garreg fawr bedair ochrog, ac yn ei chanol gyffelyb i Einion ddur, ac yn yr Einion yr oedd cleddyf yn sefyll erbyn ei flaen, a llythyrennau euraid yn Scrifennedig arno;

Ac erbyn y boreu dranoeth y cafwyd yno garreg fawr bedair ochrog, ac yn ei chanol gyffelyb i Einion ddur, ac yn yr Einion yr oedd cleddyf yn sefyll erbyn ei flaen, a llythyrennau euraid yn Scrifennedig arno;

Ac yno y dywedodd yr Offeiriaid wrthynt, nad oedd yno neb yn deilwng i gael y Goron.

Pan welodd Arthur y cleddyf, a'r Scrifen euraid arno, efe a ymaflodd ynddo, ac a'i tynnodd allan yn ddi-rwystr.

Ac yno Pendefigion y deyrnas a ddaethant atto, ac a ddeisyfiasant arno i ddodi y cleddyf yn y lle y buasai:

Ac yno y profasant bob yn un ac yn un i dynnu y [td. 92]

Ac yno y profasant bob yn un ac yn un i dynnu y [td. 92]

Ond Arthur a'i tynnodd ef allan drachefn yn eu gwydd hwynt oll.

Ac yn ddianoed yr Arch-esgob a'i heneiniodd ef yn frenin ac a wisgodd Goron y deyrnas am ei ben.

Ac yn ddianoed yr Arch-esgob a'i heneiniodd ef yn frenin ac a wisgodd Goron y deyrnas am ei ben.

Ac yr wyf yn credu'n hollawl, nad yw'r CHronicl yn celwyddu pan y dywed o'i blegid, Ac ny chlywyssit a'r neb cyn noc ef yr ryw devodau a oed arnaw o nerth a chadernyt, a glewder, a daeoni;

Ac yr wyf yn credu'n hollawl, nad yw'r CHronicl yn celwyddu pan y dywed o'i blegid, Ac ny chlywyssit a'r neb cyn noc ef yr ryw devodau a oed arnaw o nerth a chadernyt, a glewder, a daeoni;

(*), Er nad wyf yn credu y cwbl a edrydd y CHronicl am dano, sef iddo oresgyn deng teyrnas a'r hugain a'i goroni yn Ymherawdr yn RHufain, etto ys yw gennyf, iddo gadw ei wlad ei hun yn wrol-wych rhac y Saeson.

(*), Er nad wyf yn credu y cwbl a edrydd y CHronicl am dano, sef iddo oresgyn deng teyrnas a'r hugain a'i goroni yn Ymherawdr yn RHufain, etto ys yw gennyf, iddo gadw ei wlad ei hun yn wrol-wych rhac y Saeson.

(*), Er nad wyf yn credu y cwbl a edrydd y CHronicl am dano, sef iddo oresgyn deng teyrnas a'r hugain a'i goroni yn Ymherawdr yn RHufain, etto ys yw gennyf, iddo gadw ei wlad ei hun yn wrol-wych rhac y Saeson.

(*), Er nad wyf yn credu y cwbl a edrydd y CHronicl am dano, sef iddo oresgyn deng teyrnas a'r hugain a'i goroni yn Ymherawdr yn RHufain, etto ys yw gennyf, iddo gadw ei wlad ei hun yn wrol-wych rhac y Saeson.

Je, er iddynt fwriadu a chyd-fwriadu trwy undeb a chyttundeb Arglwyddi, Germani, na's diffygient fyth nes goresgyn ynys Brydain, etto hi a fu gyfyng arnynt yn Amser Arthur.

Y mae ein cymmydogion yn ddigofus wrthym ein bod yn ymffrostio am Arthur.

Y mae ein cymmydogion yn ddigofus wrthym ein bod yn ymffrostio am Arthur.

Ac ambell geccryn a gais ddywedyd na fu erioed y cyfryw wr ag ef yn y byd.

oedd Arthur yn casau y Saeson yn ddi-ragrithiol;

oedd Arthur yn casau y Saeson yn ddi-ragrithiol;

a hynny ydyw'r achos eu bod hwy yn ceisio lladd ei enw, pan fethu arnynt ladd ei Berson.

P'odd y buasai Beirdd yr oes honno yn crybwyll mo'r Sathredig o'i blegid, pe ni fuasai y fath Frenin yn teyrnasu arnynt.

P'odd y buasai Beirdd yr oes honno yn crybwyll mo'r Sathredig o'i blegid, pe ni fuasai y fath Frenin yn teyrnasu arnynt.

Ac os nid yw Awdurdod y Bardd melus-ber hwnnw yn ddigonol, angwanegaf yma un arall, sef Pennill o waith LLywarch hen yr hwn a scrifennodd ynghylch y flwyddyn 590 Ei eiriau ynt.

Yn LLong-borth llas i Arthur, Gwyr dewr cymmynynt a dur;

Mae rhai yn tybied mae LLundain yw'r lle hwnnw a elwir gan y Bardd LLong-borth.

Ac nid yw hynny anhebygol i fod yn wirionedd, Can's 1.

Mae lle yn gyfagos yno yr hwn a elwir yn gyffredin Maes glas, ond yr enw cyssefin oedd Maes y llas, neu ysgatfydd Maes galanas:

Mae lle yn gyfagos yno yr hwn a elwir yn gyffredin Maes glas, ond yr enw cyssefin oedd Maes y llas, neu ysgatfydd Maes galanas:

Ac yn y lle hwnnw drwy bob tebygoliaeth y lladdwyd Gwyr Arthur. 3,

Y mae man arall yn agos yno sef o fywn Plwyf Penbryn a elwir Perth Gereint, ac yno drwy bob tebygoliaeth y mae [td. 94]

Beddrod Gereint yr hwn a las yn LLongborth fal y dywed yr un Bardd.

Yn LLongborth y llas Gereint, Gwr dewr o goddir Dyfneint, Hwynt-hwy yn lladd;

Yn LLongborth y llas Gereint, Gwr dewr o goddir Dyfneint, Hwynt-hwy yn lladd;

Fe gafwyd, ei feddrod ef tua diwedd teyrnasiad Harri'r ail, a'r geiriau hyn oedd yn argraphedig a'r groes blwm, yr hon oedd wedi ei hoelio wrth yr Ysgrin, Yma Y Gorwedd Arthur Brenin Enwog Y Brutaniaid, Yn Yr Ynys Afallon * Hyn sydd yn dangos. 1,

Fe gafwyd, ei feddrod ef tua diwedd teyrnasiad Harri'r ail, a'r geiriau hyn oedd yn argraphedig a'r groes blwm, yr hon oedd wedi ei hoelio wrth yr Ysgrin, Yma Y Gorwedd Arthur Brenin Enwog Y Brutaniaid, Yn Yr Ynys Afallon * Hyn sydd yn dangos. 1,

Fe gafwyd, ei feddrod ef tua diwedd teyrnasiad Harri'r ail, a'r geiriau hyn oedd yn argraphedig a'r groes blwm, yr hon oedd wedi ei hoelio wrth yr Ysgrin, Yma Y Gorwedd Arthur Brenin Enwog Y Brutaniaid, Yn Yr Ynys Afallon * Hyn sydd yn dangos. 1,

2, Fod efe yn Frenin. 3,

Fod efe yn Frenin Enwog.

Ac yn wir ddiau ni fuasai'r Argraphydd ddim yn celwyddu, pe gosodasai yno, Yma Y Gorwedd Arthur Y Brenin Enwoccaf A Fu Erioed Ym Mhrydain;

Ac yn wir ddiau ni fuasai'r Argraphydd ddim yn celwyddu, pe gosodasai yno, Yma Y Gorwedd Arthur Y Brenin Enwoccaf A Fu Erioed Ym Mhrydain;

yn ei geisio ef lawer cant o flynyddoedd a'r ol ei farwolaeth.

Ac ys yw gennyf, ein bod ni etto yn gwenu ac yn ymhyfrydu wrth glywed Son am ei weithredoedd.

Ac ys yw gennyf, ein bod ni etto yn gwenu ac yn ymhyfrydu wrth glywed Son am ei weithredoedd.

Ac yma mi a derfynaf i son ychwaneg am y RHyfel a fu rhyngom ar Saeson ond yspysaf a'r fyr eiriau i'r matter fyned yn waeth-waeth beunydd gyd a'r Brutaniaid wedi Marwolaeth Arthur.

Canys lluosowgrwydd o bobl oedd yn Germani gwlad y Saeson, a phob amser y byddai raid wrthynt, hwy a ddeuent a'r frys i Frydain i gynnorthwyo eu Brodyr.

Ac yno o herwydd y lliaws gwastadol hwnnw, ac o herwydd amrafaelion gynhennau yn ein plith ein hunain, ond yn bennaf dim o herwydd Digofaint Duw arnom o ethryb ein pechodau, gyrrwyd ein Hynafiaid i gyrrau salaf yr ynys sef Cymru a CHerniw.

Ac yno o herwydd y lliaws gwastadol hwnnw, ac o herwydd amrafaelion gynhennau yn ein plith ein hunain, ond yn bennaf dim o herwydd Digofaint Duw arnom o ethryb ein pechodau, gyrrwyd ein Hynafiaid i gyrrau salaf yr ynys sef Cymru a CHerniw.

P'le'r ydym yn cyfanneddu hyd heddyw.

A'r Saeson hwythau sy'n arglwyddiaethu arnom y rhai er eu bod a'r y cyntaf yn ddugn-ormesol a chreulon, etto er ys talm y maent) yn hygar ac addfwyn.

A'r Saeson hwythau sy'n arglwyddiaethu arnom y rhai er eu bod a'r y cyntaf yn ddugn-ormesol a chreulon, etto er ys talm y maent) yn hygar ac addfwyn.

YR hwn sy'n chwennych hanes gyflawn am helynt Tywysogion Cymru, darllened Ghronicl Caradoc o Lancarfan, yr hwn er nad yw wedi ei argraphu etto yn Gymraeg, etto yr wyf yn gobeithio y bydd wiw gan y Pendefig digymmar hwnnw Mr.

YR hwn sy'n chwennych hanes gyflawn am helynt Tywysogion Cymru, darllened Ghronicl Caradoc o Lancarfan, yr hwn er nad yw wedi ei argraphu etto yn Gymraeg, etto yr wyf yn gobeithio y bydd wiw gan y Pendefig digymmar hwnnw Mr.

Un Tywysog oedd yn rheoli a'r y cyntaf Gymru oll.

843, a rannodd Gymru yn dair rhan rhwng ei dri maib.

Gosododd un yng NGwynedd, un arall ym Mhowis, a'r trydydd yn Neheubarth, ond Tywysog Gwynedd oedd y pennaf.

RHannu wnaeth yr hyn oedd yn RHoddiad, holl Gymru rhy'ddyn?

Anarawd gwastawd dan go' yn gyfan A gafas Aberffro:

Ni wnaeth hyn ond gwanhychu ein gwlad ni, canys yn lle cydymgynnull eu byddinoedd yn erbyn y Saeson, hwy a syrthient allan a'i gilydd;

Ni wnaeth hyn ond gwanhychu ein gwlad ni, canys yn lle cydymgynnull eu byddinoedd yn erbyn y Saeson, hwy a syrthient allan a'i gilydd;

Ond yn gymmaint a mod i yn gobeithio y daw CHronicl Caradoc a'r gyhoedd, mi a dawaf.

Ond yn gymmaint a mod i yn gobeithio y daw CHronicl Caradoc a'r gyhoedd, mi a dawaf.

Efe a drefnodd gyfreithiau da i'w cadw drwy holl Gymru, y rhai a arferid gan mwyaf hyd yn amser Harri yr wythfed:

Pan welodd Hywel (eb'r CHronicl) gam-arfer defodau ei wlad, efe a anfones am Arch-esgob Mynyw a'r holl Esgobion eraill a oeddynt yng NGhymru, a'r holl brif eglwyswyr a oedd tanynt, y rhai oeddynt i gyd yn saith ugeint.

Ac a beris i chwech o'r rhai doethaf ym mhob Cwmmwd ddyfod ger ei fron ef, yr rhai a a orchymmynodd efe iddynt ymgyhwrdd oll ynghyd yn ei lys ef yn y Ty gwyn ar Daf.

Ac a beris i chwech o'r rhai doethaf ym mhob Cwmmwd ddyfod ger ei fron ef, yr rhai a a orchymmynodd efe iddynt ymgyhwrdd oll ynghyd yn ei lys ef yn y Ty gwyn ar Daf.

Ac ym mhen diwedd y grawys, efe a ddetholodd ddauddeg o'r rhai doethaf o'r cwbl, gyd-a'r Doctor enwog o'r gyfraith Blegwyryd, gwr doeth dyscedig jawn, ac a orchymmynodd iddynt chwilio yn fanwl holl gyfreithiau a defodau Cymru, a chynnull allan y rhai oeddynt fuddiol, ac Esponi y rhai a oeddynt dywyll ac amheuys, a diddymmu y rhai a oeddynt arddigonaidd.

Ac felly yr ordeiniodd efe dair rhyw a'r gyfraith, sef yn gyntaf, Cyfraith ynghylch llywodraeth y LLys, a theulu y Tywysog:

Ac yna, gwedi eu darllen a'i cyhoeddi, y peris efe yscrifennu tri llyfr o'r gyfraith, sef un i'w arfer yn oestadol yn ei Lys, a'r ail i'w gadw yn ei Lys ef yn Aberffraw, a'r Trydydd yn LLys Dinefwr modd y gallai y tair talaith eu harfer a'i mynychu pan fyddai achosion;

Ac yna, gwedi eu darllen a'i cyhoeddi, y peris efe yscrifennu tri llyfr o'r gyfraith, sef un i'w arfer yn oestadol yn ei Lys, a'r ail i'w gadw yn ei Lys ef yn Aberffraw, a'r Trydydd yn LLys Dinefwr modd y gallai y tair talaith eu harfer a'i mynychu pan fyddai achosion;

Ac yna, gwedi eu darllen a'i cyhoeddi, y peris efe yscrifennu tri llyfr o'r gyfraith, sef un i'w arfer yn oestadol yn ei Lys, a'r ail i'w gadw yn ei Lys ef yn Aberffraw, a'r Trydydd yn LLys Dinefwr modd y gallai y tair talaith eu harfer a'i mynychu pan fyddai achosion;

Ac yna, gwedi eu darllen a'i cyhoeddi, y peris efe yscrifennu tri llyfr o'r gyfraith, sef un i'w arfer yn oestadol yn ei Lys, a'r ail i'w gadw yn ei Lys ef yn Aberffraw, a'r Trydydd yn LLys Dinefwr modd y gallai y tair talaith eu harfer a'i mynychu pan fyddai achosion;

Ac yna, gwedi eu darllen a'i cyhoeddi, y peris efe yscrifennu tri llyfr o'r gyfraith, sef un i'w arfer yn oestadol yn ei Lys, a'r ail i'w gadw yn ei Lys ef yn Aberffraw, a'r Trydydd yn LLys Dinefwr modd y gallai y tair talaith eu harfer a'i mynychu pan fyddai achosion;

Ac i gymmell ufudd-dod iddynt, efe a beris i Arch-esgob Mynyw gyhoeddi ysgymmyndod yn erbyn y Sawl oll o'i ddeiliaid a'i gwrth-laddei hi.

Yr wyf yn meddwl na fyddai lwyr anghymmwys ped angwanegwn yma ryw ychydigyn o'r Gyfraith honno, yr hon a gefais gan y Periglor dysgedig, a'r Cymreigydd cywreiniaf hwnnw, Mr.

"Barnwr a ddylai wrando yn llwyr, dyscu yn graff, datcanu yn war, a barnu yn drugarog.

"Barnwr a ddylai wrando yn llwyr, dyscu yn graff, datcanu yn war, a barnu yn drugarog.

"Barnwr a ddylai wrando yn llwyr, dyscu yn graff, datcanu yn war, a barnu yn drugarog.

"Barnwr a ddylai wrando yn llwyr, dyscu yn graff, datcanu yn war, a barnu yn drugarog.

A llyma yr oed y dylyir gwneuthur dyn yn farnwr, pan fo pum mhlwydd a'r hugeint oed.

Ac nid teg gweled mab yn barnu a'r wr hen.

O genir dau fab yn un dorllwyth y wraig, ni ddylai y ddau hynny, eithr rhan un etifedd.

os yn forwyn y daeth hi.

"O derfydd bod deu ddyn yn cerdded trwy goed, ac esgynniaw gwrysgen a'r lygad yr olaf gan y blaenaf, onis rhybuddia, taled iddo ei lygad os cyll, ac os rhybuddia, ni thal ddim.

"O derfydd bod deu yn cerdded ffordd, a chaphael o'r naill denot;

"Pwy bynnag a gwyno rhac arall, ac a fo gwell gantho tewi na chanlyn, cennad yw iddo tewi,, a thaled gamlwrw i'r brenin, ac yn oes y brenin hwnnw ni wrandewir.

"O derfydd fod da yng nghyd rhwng deu ddyn, a threulio o'r naill y da hwnnw yn ddiwahardd, ni ddylai colli dirwy na chamlwrw, namyn ynnill i'r dyn ei eiddo.

"O derfydd i ddyn brynu anifail gan arall, a gwedi ei brynu bod dannedd iddo yn eisiau, a mynnu eu difwyn:

Dyma ychydigyn o Gyfraith Hywel DDa, e fyddai yn glamp o lyfr mawr ped ei hysgrifennid i gyd oll.

ond hi a barhaawdd gan mwyaf hyd yn amser Harri'r wythfed) ym mha amser y dycpwyd ein Hynafiaid trwy ddichell a ffalsder tan gyfraith Loegr yn gyntaf.

ond hi a barhaawdd gan mwyaf hyd yn amser Harri'r wythfed) ym mha amser y dycpwyd ein Hynafiaid trwy ddichell a ffalsder tan gyfraith Loegr yn gyntaf.

Yn y cyfamser hwnnw yr oedd gwraig y brenin yn feichiog, ac efe a'i danfones hi i dref Caernarfon i esgor.

Yn y cyfamser hwnnw yr oedd gwraig y brenin yn feichiog, ac efe a'i danfones hi i dref Caernarfon i esgor.

Ganwyd i mi fab yng NGhaernarfon, a hwnnw a gaiff fod yn Dywysog i chwi.

Ac ys yw gennyf nad yw'r Bardd yn celwyddu pan y dywed o'i blegid.

Gwr gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf:

am reg, Yn ddeddfau mawrdeg Nudd a Mordaf.

Gwr gwin yn frenin fyddin falchaf;

Efe a las ym Muellt yn y flwyddyn 1282, sef, un mil dau cant, a dau a phedwar ugain, dydd gwener y trydydd o Idiau RHagfyr, sef yw hynny, yr unfed dydd a'r ddeg o RHagfyr.

Pob cantref pob tref ynt yn treiddiaw, Pob tylwyth pob llwyth y sy'n llithraw, Pob gwan pob cadarn cadwed o'i law.

Pob mab yn ei grud y sy'n udaw;

Ac ys nid allaf siarad llawer, oblegid nad wyf yn deall ei chywrainrwydd fal y dymunwn, etto'r wyf yn deall cymmaint a hyn, sef, nad oes jaith (hyd y gwn i) yn cadw y purdeb cyssefin cystal a hi, yr hon a sieredir yn gyffredin ym mysc y Gwerinos.

Ac ys nid allaf siarad llawer, oblegid nad wyf yn deall ei chywrainrwydd fal y dymunwn, etto'r wyf yn deall cymmaint a hyn, sef, nad oes jaith (hyd y gwn i) yn cadw y purdeb cyssefin cystal a hi, yr hon a sieredir yn gyffredin ym mysc y Gwerinos.

Ac ys nid allaf siarad llawer, oblegid nad wyf yn deall ei chywrainrwydd fal y dymunwn, etto'r wyf yn deall cymmaint a hyn, sef, nad oes jaith (hyd y gwn i) yn cadw y purdeb cyssefin cystal a hi, yr hon a sieredir yn gyffredin ym mysc y Gwerinos.

Ac ys nid allaf siarad llawer, oblegid nad wyf yn deall ei chywrainrwydd fal y dymunwn, etto'r wyf yn deall cymmaint a hyn, sef, nad oes jaith (hyd y gwn i) yn cadw y purdeb cyssefin cystal a hi, yr hon a sieredir yn gyffredin ym mysc y Gwerinos.

Ac y mae y lladin hwnnw wedi anafu yn y fath fodd ganddynt, fal prin y gall neb ei ddeall ond hwynt-hwy eu hunain:

Ond eu geiriau eu hun sydd yn newid agwedd cymmaint (ym mhob oes agos) fal pettai eu Hynafiaid yn eu clywed yn siarad heddyw, y rhai a fuont fyw ynghylch wyth cant o flynyddoedd a aethant heibio, diau ydyw, na ddeallent hwy ond ychydig neu ddim o'r hyn a ddywedent.

Ond eu geiriau eu hun sydd yn newid agwedd cymmaint (ym mhob oes agos) fal pettai eu Hynafiaid yn eu clywed yn siarad heddyw, y rhai a fuont fyw ynghylch wyth cant o flynyddoedd a aethant heibio, diau ydyw, na ddeallent hwy ond ychydig neu ddim o'r hyn a ddywedent.

Ond eu geiriau eu hun sydd yn newid agwedd cymmaint (ym mhob oes agos) fal pettai eu Hynafiaid yn eu clywed yn siarad heddyw, y rhai a fuont fyw ynghylch wyth cant o flynyddoedd a aethant heibio, diau ydyw, na ddeallent hwy ond ychydig neu ddim o'r hyn a ddywedent.

Ond mi a brofaf y deall pob un, a'r a fo ond ychydig o DDarllenydd, waith ein scrifennyddion ni yn sathredig, er eu bod wedi scrifennu er ys 'chwaneg na mil o flynyddoedd.

Ond er hynny gyd yr ydys yn diystyru y Jaith odidog hon yn dra ysgeler heddyw gan wyr o'n gwlad ein hun, y rhai ynt, oddigerth hynny, yn wyr call dysgedig.

Ond er hynny gyd yr ydys yn diystyru y Jaith odidog hon yn dra ysgeler heddyw gan wyr o'n gwlad ein hun, y rhai ynt, oddigerth hynny, yn wyr call dysgedig.

Ond er hynny gyd yr ydys yn diystyru y Jaith odidog hon yn dra ysgeler heddyw gan wyr o'n gwlad ein hun, y rhai ynt, oddigerth hynny, yn wyr call dysgedig.

achleswyr da, hi a aethai drwy bob debygoliaeth yn llwyr-ddiystyr gan bawb.

ei ran ef yn hoyw-odidog, ac iddo ef yn unig y mae 'r Beirdd yn rhwym am Reol eu Celfyddyd.

ei ran ef yn hoyw-odidog, ac iddo ef yn unig y mae 'r Beirdd yn rhwym am Reol eu Celfyddyd.

ei ran ef yn hoyw-odidog, ac iddo ef yn unig y mae 'r Beirdd yn rhwym am Reol eu Celfyddyd.

ei ran ynteu yn odiaeth, ac yn odidog rhagorol, trwy gyfansoddi Gramadeg a Geir-lyfr i hyfforddi ei gydwladwyr i ddysgu cywrainrwydd eu hiaith.

ei ran ynteu yn odiaeth, ac yn odidog rhagorol, trwy gyfansoddi Gramadeg a Geir-lyfr i hyfforddi ei gydwladwyr i ddysgu cywrainrwydd eu hiaith.

Canys mi allaf ddywedyd yn hy, na fydd wiw i neb ddisgwyl am ychwaneg o berffeithrwydd mywn Geir-lyfr a Gramadeg, nag y fydd yn y gwaith y mae efe yn ei osod allan.

Canys mi allaf ddywedyd yn hy, na fydd wiw i neb ddisgwyl am ychwaneg o berffeithrwydd mywn Geir-lyfr a Gramadeg, nag y fydd yn y gwaith y mae efe yn ei osod allan.

Canys mi allaf ddywedyd yn hy, na fydd wiw i neb ddisgwyl am ychwaneg o berffeithrwydd mywn Geir-lyfr a Gramadeg, nag y fydd yn y gwaith y mae efe yn ei osod allan.

Nid wyf anhyspys fod llawer o eiriau LLadin yn ein Jaith ninnau, ond y mae llawer o wyr dysgedig yn tybied, iddynt hwy fenthygio mwy oddi wrthym ni, nag a fenthycciasom ni oddi wrthynt hwy.

Nid wyf anhyspys fod llawer o eiriau LLadin yn ein Jaith ninnau, ond y mae llawer o wyr dysgedig yn tybied, iddynt hwy fenthygio mwy oddi wrthym ni, nag a fenthycciasom ni oddi wrthynt hwy.

Ac yn wir ddiau y mae rhai yn tybied, mae o'r un cyff y daethom allan o'r cyntaf.

Ac yn wir ddiau y mae rhai yn tybied, mae o'r un cyff y daethom allan o'r cyntaf.

Ond pa fodd bynnag yw hynny, ys yw gennyf, mae nid oddiar y RHufeiniaid neu'r LLadinwyr, y benthycciasom ni yr holl eiriau cydystyrol a'r LLadin y rhai sydd yn ein Hiaith, er nad wyf yn amheu i'n Hynafiaid echwyna ambell un.

Ond pa fodd bynnag yw hynny, ys yw gennyf, mae nid oddiar y RHufeiniaid neu'r LLadinwyr, y benthycciasom ni yr holl eiriau cydystyrol a'r LLadin y rhai sydd yn ein Hiaith, er nad wyf yn amheu i'n Hynafiaid echwyna ambell un.

Ond yr hyn oeddwn ar oddeu ddywedyd ydyw hyn, sef, fod y Jaith Gymraeg yn cadw ei phurdeb[td. 118]

cyssefin yn hollol dda, fal yr ymddengys wrth y tystoliaethau hyn.

Ac ef yn anghywir ni ddaw pan ofynnir.

Ef yn anamlwg, canys ni's guyl golwg;

Ef yn ddrwg ef yn dda, ef hwnt ac yma.

Ef yn ddrwg ef yn dda, ef hwnt ac yma.

Afallen bren beraf ei haeron, A dyf yn Argel yn argoed Celyddon;

Afallen bren beraf ei haeron, A dyf yn Argel yn argoed Celyddon;

Cynan yn erbyn cychwyn a'r saeson:

Ond camsynniad ydyw tybied mae oddi wrth y Saeson y cawsom ni yr holl eiriau cydystyrol a'r Saes'neg, y rhai sydd yn ein Jaith ni.

Nage, hwynt-hwy yn wir ddiau a'i benthycciasant oddi wrthym ni;

Mi a ddewisais y Bardd hwn yn hyttrach nag un arall, o herwydd fod Dr.

Dafies ei hun yn arddel pob gair y mae efe yn arfer, yn lle Cymraeg gywrain ddiledryw.

Dafies ei hun yn arddel pob gair y mae efe yn arfer, yn lle Cymraeg gywrain ddiledryw.

Dafies ei hun yn arddel pob gair y mae efe yn arfer, yn lle Cymraeg gywrain ddiledryw.

Ac yn ddi-ddadl efe yw'r Bardd hoywaf a'r a scrifennodd erioed (dodir heibio faswedd ei destunau gan mwyaf) Ac fe all pawb a'r a wyddant ddim mywn Cerdd Dafod, wybod na arferodd ond Cymraeg lan loyw yn ei Gerdd.

Ac yn ddi-ddadl efe yw'r Bardd hoywaf a'r a scrifennodd erioed (dodir heibio faswedd ei destunau gan mwyaf) Ac fe all pawb a'r a wyddant ddim mywn Cerdd Dafod, wybod na arferodd ond Cymraeg lan loyw yn ei Gerdd.

Can's e fuasai Saes'neg, yn edrych cyn haccred yn yr amser hwnnw mywn cerdd, a barf ddu fawr a'r langces fonheddig ieuangc.

Can's e fuasai Saes'neg, yn edrych cyn haccred yn yr amser hwnnw mywn cerdd, a barf ddu fawr a'r langces fonheddig ieuangc.

Ac y mae hi'n ddadl pa un a'i fod efe yn gwybod dim Saes'neg, a'i nad oedd;

Can's ni wn i fod dim hoffder mywn Bonheddig na gwreng i siarad Saesoneg yn yr amser hwnnw, er eu bod yn deall eu gwala o Ladin, Groeg, ac Hebraeg;

Can's ni wn i fod dim hoffder mywn Bonheddig na gwreng i siarad Saesoneg yn yr amser hwnnw, er eu bod yn deall eu gwala o Ladin, Groeg, ac Hebraeg;

Yr oedd Pendefig urddasol o Sir Fon a elwid Owen Tudur wedi priodi y Frenhines Catherin yr hon a fuasai yn briod gynt a Henri y pummed, Brenin LLoegr.

Ni wyddai'r Frenhines Catherin (gan ei bod yn wraig o FFraingc ddim gwahaniaeth rhwng y Cymru a'r Saeson, cyn iddi briodi Owen Tudur, yr hyn a wnaeth iddi chwennych yn fawr i weled rhyw nifer o gydwladwyr[td. 120]

Ni wyddai'r Frenhines Catherin (gan ei bod yn wraig o FFraingc ddim gwahaniaeth rhwng y Cymru a'r Saeson, cyn iddi briodi Owen Tudur, yr hyn a wnaeth iddi chwennych yn fawr i weled rhyw nifer o gydwladwyr[td. 120]

ei PHriod, i edrych a oeddynt cyn saled dynion ac oedd y Saeson yn ddywedyd eu bod.

Ond yn y cyfamser y daliwyd Owen Tudur a'i Frenhines yn garcharorion, ac a ddycpwyd yn rhwym i Gaer-lleon a'r Wysc, yr hyn a wnaeth i Owen i anfon at eu gyfnesyfiaid i ddyfod i ymweled ag ef.

Ond yn y cyfamser y daliwyd Owen Tudur a'i Frenhines yn garcharorion, ac a ddycpwyd yn rhwym i Gaer-lleon a'r Wysc, yr hyn a wnaeth i Owen i anfon at eu gyfnesyfiaid i ddyfod i ymweled ag ef.

Ond yn y cyfamser y daliwyd Owen Tudur a'i Frenhines yn garcharorion, ac a ddycpwyd yn rhwym i Gaer-lleon a'r Wysc, yr hyn a wnaeth i Owen i anfon at eu gyfnesyfiaid i ddyfod i ymweled ag ef.

Ac allan o law y daeth atto ynghylch cant o Wyr Boneddigion Gwynedd, y rhai oeddynt oll yn wyr hoywion tacclus, ond heb wybod gair o Saes'neg na FFrangeg;

Hyn sydd yn dangos yn eglur nad oedd na Bonheddig na gwreng yn medru Saes'neg yn yr amser hwnnw, ac am hynny ni allwn gasglu yn dra rhesymmol nad oedd Dafydd ap Gwilym yn gwybod dim.

Hyn sydd yn dangos yn eglur nad oedd na Bonheddig na gwreng yn medru Saes'neg yn yr amser hwnnw, ac am hynny ni allwn gasglu yn dra rhesymmol nad oedd Dafydd ap Gwilym yn gwybod dim.

Hyn sydd yn dangos yn eglur nad oedd na Bonheddig na gwreng yn medru Saes'neg yn yr amser hwnnw, ac am hynny ni allwn gasglu yn dra rhesymmol nad oedd Dafydd ap Gwilym yn gwybod dim.

Hyn sydd yn dangos yn eglur nad oedd na Bonheddig na gwreng yn medru Saes'neg yn yr amser hwnnw, ac am hynny ni allwn gasglu yn dra rhesymmol nad oedd Dafydd ap Gwilym yn gwybod dim.

Hyn sydd yn dangos yn eglur nad oedd na Bonheddig na gwreng yn medru Saes'neg yn yr amser hwnnw, ac am hynny ni allwn gasglu yn dra rhesymmol nad oedd Dafydd ap Gwilym yn gwybod dim.

Hyn sydd yn dangos yn eglur nad oedd na Bonheddig na gwreng yn medru Saes'neg yn yr amser hwnnw, ac am hynny ni allwn gasglu yn dra rhesymmol nad oedd Dafydd ap Gwilym yn gwybod dim.

Ond os oedd efe yn deall Saesonaeg, mi a wn na osododd efe un gair seisnig yn ei gerdd.

Ond os oedd efe yn deall Saesonaeg, mi a wn na osododd efe un gair seisnig yn ei gerdd.

Y geiriau, pa rai ydys yn dybied eu bod yn Saes'neg, a osodir yn y Margent, fal y galloch eu canfod yn ebrwyddach, ac a wahenir a llythyrennau breision oddiwrth y geiriau yn y Pennill.

Y geiriau, pa rai ydys yn dybied eu bod yn Saes'neg, a osodir yn y Margent, fal y galloch eu canfod yn ebrwyddach, ac a wahenir a llythyrennau breision oddiwrth y geiriau yn y Pennill.

Y geiriau, pa rai ydys yn dybied eu bod yn Saes'neg, a osodir yn y Margent, fal y galloch eu canfod yn ebrwyddach, ac a wahenir a llythyrennau breision oddiwrth y geiriau yn y Pennill.

Y geiriau, pa rai ydys yn dybied eu bod yn Saes'neg, a osodir yn y Margent, fal y galloch eu canfod yn ebrwyddach, ac a wahenir a llythyrennau breision oddiwrth y geiriau yn y Pennill.

Y geiriau, pa rai ydys yn dybied eu bod yn Saes'neg, a osodir yn y Margent, fal y galloch eu canfod yn ebrwyddach, ac a wahenir a llythyrennau breision oddiwrth y geiriau yn y Pennill.

Un Anghwrteis yn lleisio, Yn greiau bycclau y bo.

Un Anghwrteis yn lleisio, Yn greiau bycclau y bo.

Yn is fy nghlap anhappys I'm bryd ar beidio am brys.

Yn gwcwallt salw i'm galwant Wb o'r nad am wedd berw nant.

LLym ei ruthr llammwr eithin, LLewpart a dart yn ei din.

Bydd di ffrom n'ad dy siommi, Glyn heb ffael yn d'afael di.

Ystyr di Gruffudd rudd-lwm Fod blaen dy dafod yn blwm.

Da ufudd hwyl ddisgwyl farn, Dyfod yn frwysg o Dafarn.

agwedd yn ddirfawr o'r hyn a fu a'r y cyntaf.

Ac nid yw hynny ryfedd, ped ystyrid fod y Gwerinos yn cydffurfio eu hunain (megis ym mhob peth arall agos) felly at jaith y Pendefigion hyd y gallont, a FFrangeg oedd y Pendefigion yn siarad o hyd er amser Gwilym gwncwerwr.

Ac nid yw hynny ryfedd, ped ystyrid fod y Gwerinos yn cydffurfio eu hunain (megis ym mhob peth arall agos) felly at jaith y Pendefigion hyd y gallont, a FFrangeg oedd y Pendefigion yn siarad o hyd er amser Gwilym gwncwerwr.

Canys (eb 'r CHronicl) yn amser y Cwncwerwr nid oedd Swyddog o Sais yn LLoegr:

Canys (eb 'r CHronicl) yn amser y Cwncwerwr nid oedd Swyddog o Sais yn LLoegr:

A Gwradwydd mawr oedd alw un yn Sais, neu ymgyfathrachu ag un or genedl honno, canys hwy a gasheid yn ddirfawr.

A Gwradwydd mawr oedd alw un yn Sais, neu ymgyfathrachu ag un or genedl honno, canys hwy a gasheid yn ddirfawr.

Ac wrth hynny y mae'n amlwg nad oes un Pendefig yn LLoegr, eithr o hiliogaeth un a'i 'r Normaniaid, a'i o'r FFrangcod, a'i ynteu o'r Brutaniaid;

Ac yno yr ydoedd yn DDihareb:

Gweinidogaeth y ddau Sacrafen, sef Bedydd, a Swpper yr Arglwydd yn y Brif Eglwys.

Profir fod yr Eglwys Gatholic yn bedyddio plant RHieni crediniol ym mhob Oes er amser yr Apostolion.

Gweinidogaeth y Sacrafen arall, sef Swpper yr Arglwydd yn y Brif Eglwys.

ER na cheir y fath air a Sacrafen yn yr holl Destament Newydd, etto efe a gymhwysir mywn ystyr berthynasol i arwyddoccau y ddau Ordinhad sanctaidd, Bedydd a Swpper yr Arglwydd.

Canys Sacrafen a gymmerwyd gan y RHufeiniaid yn y tair ystyr hyn. 1,

LLw a gymmerai'r Milwyr er bod yn gywir a ffyddlon i'r Cad-pen. 3,

Ac y mae rhai yn tybied y gellir galw Bedydd a Swpper yr Arglwydd yn Sacrafennau yn y tair ystyr hynny.

Ac y mae rhai yn tybied y gellir galw Bedydd a Swpper yr Arglwydd yn Sacrafennau yn y tair ystyr hynny.

Ac y mae rhai yn tybied y gellir galw Bedydd a Swpper yr Arglwydd yn Sacrafennau yn y tair ystyr hynny.

Y mae Duw, pan y byddom megis yn cwyno arno a'r ei Addewidion, yn siccrhau i ni trwy arwyddion gweledig oddi allan, megis trwy Wystlon sanctaidd, ei Ras, a'i Drugaredd.

Y mae Duw, pan y byddom megis yn cwyno arno a'r ei Addewidion, yn siccrhau i ni trwy arwyddion gweledig oddi allan, megis trwy Wystlon sanctaidd, ei Ras, a'i Drugaredd.

Ac 2, Ninnau a gymmerwn Lw (ein Hadduned Fedydd) i fod yn Filwyr cywir i Ghrist ein Cad-pen, a'n Tywysog.

Ac 3, Nyni a wahenir wrth y nodau hyn (Arddangosiadau'n Proffes) oddi wrth bawb eraill, y rhai nid ynt yn proffesu CHrist.

Ped ymostyngai dynion i farnu pyngciau dadleugar wrth Reol yr Ysgrythur, neu wrth Arfer y Brif Eglwys (cyn i neb llygredigaethau ddyfod iddi) yr wyf yn meddwi y byddai'r DDadl ddiweddar hon ynghylch Deiliaid Bedydd yn ddiddadl;

Ped ymostyngai dynion i farnu pyngciau dadleugar wrth Reol yr Ysgrythur, neu wrth Arfer y Brif Eglwys (cyn i neb llygredigaethau ddyfod iddi) yr wyf yn meddwi y byddai'r DDadl ddiweddar hon ynghylch Deiliaid Bedydd yn ddiddadl;

Sef yw hynny, na ddylai neb betruso (a'r y sy'n dirnad y 'Sgrythurau, neu yn darllen am DDisgyblaeth y Brif Eglwys) a ddylid bedyddio plant bychain, onid ynt yn chwennych fyned yn Gyssegr-ladron, ac i wrthwynebu Ordinhad Duw ei hun.

Sef yw hynny, na ddylai neb betruso (a'r y sy'n dirnad y 'Sgrythurau, neu yn darllen am DDisgyblaeth y Brif Eglwys) a ddylid bedyddio plant bychain, onid ynt yn chwennych fyned yn Gyssegr-ladron, ac i wrthwynebu Ordinhad Duw ei hun.

Sef yw hynny, na ddylai neb betruso (a'r y sy'n dirnad y 'Sgrythurau, neu yn darllen am DDisgyblaeth y Brif Eglwys) a ddylid bedyddio plant bychain, onid ynt yn chwennych fyned yn Gyssegr-ladron, ac i wrthwynebu Ordinhad Duw ei hun.

Canys y Cyfammod a wnaeth Duw ag Abraham oedd yn gyfammod dragywyddol, nid terfynnedig wrth Had Abraham yn unig yn ol y Cnawd, ond y Cenhedloedd hefyd a ddycpwyd i mywn, wedi'r byth bendigedig Jesu dorri 'r canol-fur rhyngddynt.

Canys y Cyfammod a wnaeth Duw ag Abraham oedd yn gyfammod dragywyddol, nid terfynnedig wrth Had Abraham yn unig yn ol y Cnawd, ond y Cenhedloedd hefyd a ddycpwyd i mywn, wedi'r byth bendigedig Jesu dorri 'r canol-fur rhyngddynt.

Canys y Cyfammod a wnaeth Duw ag Abraham oedd yn gyfammod dragywyddol, nid terfynnedig wrth Had Abraham yn unig yn ol y Cnawd, ond y Cenhedloedd hefyd a ddycpwyd i mywn, wedi'r byth bendigedig Jesu dorri 'r canol-fur rhyngddynt.

Ynteu, gan fod Plant bychain y Cenhedloedd crediniol yn y cyfammod ac yn Blant i Abraham trwy ffydd, oni ddylid rhoddi Sel y Cyfammod iddynt?

Ynteu, gan fod Plant bychain y Cenhedloedd crediniol yn y cyfammod ac yn Blant i Abraham trwy ffydd, oni ddylid rhoddi Sel y Cyfammod iddynt?

Sef yw hynny, oni ddylid eu bedyddio hwy yn-awr tan yr Efengyl, megis ac yr Enwaedwyd plant yr Israeliaid tan y DDeddf?

Canys y mae Bedydd yn canlyn Enwaediad, fal y profir yn helaeth gan holl hen Athrawon yr Eglwys.

Canys y mae Bedydd yn canlyn Enwaediad, fal y profir yn helaeth gan holl hen Athrawon yr Eglwys.

Yn ganlynol i hyn y mae Scrifennadau'r hen Deidau yn dangos yn eglur, hynny ydyw, cyn amlycced ac all Tafod fynegi, fod Bedydd plant yn arferedig yn Eglwys DDuw er Amser yr Apostolion.

Yn ganlynol i hyn y mae Scrifennadau'r hen Deidau yn dangos yn eglur, hynny ydyw, cyn amlycced ac all Tafod fynegi, fod Bedydd plant yn arferedig yn Eglwys DDuw er Amser yr Apostolion.

Yn ganlynol i hyn y mae Scrifennadau'r hen Deidau yn dangos yn eglur, hynny ydyw, cyn amlycced ac all Tafod fynegi, fod Bedydd plant yn arferedig yn Eglwys DDuw er Amser yr Apostolion.

Yn ganlynol i hyn y mae Scrifennadau'r hen Deidau yn dangos yn eglur, hynny ydyw, cyn amlycced ac all Tafod fynegi, fod Bedydd plant yn arferedig yn Eglwys DDuw er Amser yr Apostolion.

Yn ganlynol i hyn y mae Scrifennadau'r hen Deidau yn dangos yn eglur, hynny ydyw, cyn amlycced ac all Tafod fynegi, fod Bedydd plant yn arferedig yn Eglwys DDuw er Amser yr Apostolion.

yn dywedyd fal hyn.

Neu pa fodd y gall Bedydd gymmodi a PHlant bychain, ond yn yr ystyr a ddywedais eusys, Pa beth yw dyn i fod yn lan, a'r hwn a aned o DDyn i fod yn gyfiawn?

Neu pa fodd y gall Bedydd gymmodi a PHlant bychain, ond yn yr ystyr a ddywedais eusys, Pa beth yw dyn i fod yn lan, a'r hwn a aned o DDyn i fod yn gyfiawn?

Neu pa fodd y gall Bedydd gymmodi a PHlant bychain, ond yn yr ystyr a ddywedais eusys, Pa beth yw dyn i fod yn lan, a'r hwn a aned o DDyn i fod yn gyfiawn?

Ac y mae'r un Tad duwiol yn ei Esponiad a'r Ps. 51. 5.

yn dywedyd etto fal hyn, O herwydd hyn (eb'r ef), sef y pechod gwreiddiol hwn, y cadd yr Eglwys Draddodiad oddi wrth yr Apostolion i fedyddio Plant bychain.

Apostol yn orchymmyn i'r THessaloniaid lynu wrthynt, pan yw yn dywedyd, Am hynny, Frodyr, sefwch, a deliwch y Traddodiadau a ddyscasoch, pa un bynnag a'i trwy ymadrodd, a'i trwy ein Epistol ni. 2.

Apostol yn orchymmyn i'r THessaloniaid lynu wrthynt, pan yw yn dywedyd, Am hynny, Frodyr, sefwch, a deliwch y Traddodiadau a ddyscasoch, pa un bynnag a'i trwy ymadrodd, a'i trwy ein Epistol ni. 2.

Yn Amser y Merthyr Sanctaidd hwnnw Syprian, y bu dadl (nid ynghylch a ddylid bedyddio plant bychain, canys yr oedd hynny yn ddi-ddadl) ond ynghylch yr Amser y dylid eu bedyddio.

Yn Amser y Merthyr Sanctaidd hwnnw Syprian, y bu dadl (nid ynghylch a ddylid bedyddio plant bychain, canys yr oedd hynny yn ddi-ddadl) ond ynghylch yr Amser y dylid eu bedyddio.

Canys yr oedd rhyw Esgob a'i enw FFidus yn petruso a ellid yn gyfreithlawn fedyddio plant bychain cyn yr wythfed Dydd?

Canys yr oedd rhyw Esgob a'i enw FFidus yn petruso a ellid yn gyfreithlawn fedyddio plant bychain cyn yr wythfed Dydd?

Yn-awr rhac bod hynny yn achos Amrafael a Schism yn yr Eglwys, fe gynhaliwyd Cymanfa yn Affrica, Bl.

Yn-awr rhac bod hynny yn achos Amrafael a Schism yn yr Eglwys, fe gynhaliwyd Cymanfa yn Affrica, Bl.

Yn-awr rhac bod hynny yn achos Amrafael a Schism yn yr Eglwys, fe gynhaliwyd Cymanfa yn Affrica, Bl.

Yn-awr rhac bod hynny yn achos Amrafael a Schism yn yr Eglwys, fe gynhaliwyd Cymanfa yn Affrica, Bl.

Yr wyf yn meddwl, na fyddai anghymmwys pe cymreigwn ryw ran o'r LLythyr a anfonasant at y FFidus hwnnw, yr hwn sydd fal y canlyn.

"Am yr hyn a ddywedaist ynghylch perthynas Plant, na ddylid eu bedyddio a'r yr ail neu'r trydydd Dydd, wedi eu genedigaeth, ond a'r yr wythfed Dydd, megis tan y DDeddf, Ein Cymanfa ni a farnodd yn llwyr wrthwyneb.

Canys yn gymmaint ac i'n Harglwydd ddywedyd yn ei Efengyl, Na ddaeth Mab y dyn i ddestrywio Eneidiau dynion, ond i'w cadw.

Canys yn gymmaint ac i'n Harglwydd ddywedyd yn ei Efengyl, Na ddaeth Mab y dyn i ddestrywio Eneidiau dynion, ond i'w cadw.

Felly y mae'n rhaid i ni edrych attom ein hunain rhag bod un Enaid yn golledig hyd y mae ynom ni.

Canys pa beth sydd yn fyrr yn yr hwn a luniwyd un-waith trwy allu Duw yn y Groth? ¶

Canys pa beth sydd yn fyrr yn yr hwn a luniwyd un-waith trwy allu Duw yn y Groth? ¶

Canys pa beth sydd yn fyrr yn yr hwn a luniwyd un-waith trwy allu Duw yn y Groth? ¶

F'ymddengys i ni fod Plant yn tyfu, fal y maent yn cynnyddu mywn Oedran:

F'ymddengys i ni fod Plant yn tyfu, fal y maent yn cynnyddu mywn Oedran:

Ond pa bethau bynnag a greawdd Duw, ydynt yn berffaith trwy waith a mawrhydi Duw eu gwneuthurwr.----

Er fod cynnydd corphorol yn peri gwahaniaeth mywn perthynas i DDynion, ond nid yw e ddim mywn perthynas i DDuw, oddigerth fod y gras hwnnw a roddir i'r rhai wedi eu bedyddio, yn fwy neu yn llai o ran oedran dynion.

Er fod cynnydd corphorol yn peri gwahaniaeth mywn perthynas i DDynion, ond nid yw e ddim mywn perthynas i DDuw, oddigerth fod y gras hwnnw a roddir i'r rhai wedi eu bedyddio, yn fwy neu yn llai o ran oedran dynion.

Er fod cynnydd corphorol yn peri gwahaniaeth mywn perthynas i DDynion, ond nid yw e ddim mywn perthynas i DDuw, oddigerth fod y gras hwnnw a roddir i'r rhai wedi eu bedyddio, yn fwy neu yn llai o ran oedran dynion.

Ond yr Yspryd glan a roddir yn ddiwahan i bawb, nid yn ol maintioli dynion, ‡

Ond yr Yspryd glan a roddir yn ddiwahan i bawb, nid yn ol maintioli dynion, ‡

ond yn ol trugaredd ac ewyllys y Tad nefol.

Canys megis nad yw Duw yn DDerbynniwr wyneb, felly nid yw efe chwaith yn dderbynniwr Oedran.

Canys megis nad yw Duw yn DDerbynniwr wyneb, felly nid yw efe chwaith yn dderbynniwr Oedran.

Y mae efe yn cynnyg i bawb, fawrion a bychain, fwynhad o'i Ras nefol:----

Ond yn anad neb, bydded i ni ofalu tros Blant bychain newydd eni, y rhai sy'n [td. 235]

megis yn ymbil arnom, wrth eu gwaith yn wylo, ac yn gweiddi, a'r i ni dosturio wrthynt.

megis yn ymbil arnom, wrth eu gwaith yn wylo, ac yn gweiddi, a'r i ni dosturio wrthynt.

megis yn ymbil arnom, wrth eu gwaith yn wylo, ac yn gweiddi, a'r i ni dosturio wrthynt.

A'r achos nad yw'r Tadau hyn yn amddiffyn Bedydd Plant trwy Resymmau Sgrythurol, ydyw o herwydd nad oedd neb yn yr Amser hwnnw yn petruso a ddylid Bedyddio Plant bychain.

A'r achos nad yw'r Tadau hyn yn amddiffyn Bedydd Plant trwy Resymmau Sgrythurol, ydyw o herwydd nad oedd neb yn yr Amser hwnnw yn petruso a ddylid Bedyddio Plant bychain.

A'r achos nad yw'r Tadau hyn yn amddiffyn Bedydd Plant trwy Resymmau Sgrythurol, ydyw o herwydd nad oedd neb yn yr Amser hwnnw yn petruso a ddylid Bedyddio Plant bychain.

Ac i hynny y mae hwythau yn atteb yn unig.

Ac i hynny y mae hwythau yn atteb yn unig.

Awstin Esgob Hippo, yn traethu'n helaeth.

Ac y mae'r un Tad Duwiol yn dywedyd yn eglur, ac yn profi trwy Resymmau di-amheuol fod yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Plant bychain hyd ei Amser ef ym mhob gwlad Ac efe a Sgrifennodd ynghylch Bl.

Ac y mae'r un Tad Duwiol yn dywedyd yn eglur, ac yn profi trwy Resymmau di-amheuol fod yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Plant bychain hyd ei Amser ef ym mhob gwlad Ac efe a Sgrifennodd ynghylch Bl.

Ac y mae'r un Tad Duwiol yn dywedyd yn eglur, ac yn profi trwy Resymmau di-amheuol fod yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Plant bychain hyd ei Amser ef ym mhob gwlad Ac efe a Sgrifennodd ynghylch Bl.

Ac y mae'r un Tad Duwiol yn dywedyd yn eglur, ac yn profi trwy Resymmau di-amheuol fod yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Plant bychain hyd ei Amser ef ym mhob gwlad Ac efe a Sgrifennodd ynghylch Bl.

Bedyddiwn yn wir ddiau, Canys gwell yw iddynt gael eu Sancteiddio, er na bont deimladwy o hynny, na myned allan o'r Byd heb sel CHrist'nogaeth.

Digon yw y tystiolaethau hyn i brofi fod Eglwys DDuw yn bedyddio Plant RHieni CHrist'nogol er Amser yr Apostolion;

A Digon ynt hefyd i wrthbrofi anwybodaeth ac ynfydrwydd y Dynionach gwrthun hynny, y rhai a welsant mywn Breuddwyd (neu ysgatfydd mywn LLesmeir ysprydol) nad oedd yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Neb Plant bychain, hyd yn Amser Pabyddiaeth.

A Digon ynt hefyd i wrthbrofi anwybodaeth ac ynfydrwydd y Dynionach gwrthun hynny, y rhai a welsant mywn Breuddwyd (neu ysgatfydd mywn LLesmeir ysprydol) nad oedd yr Eglwys Gatholic yn bedyddio Neb Plant bychain, hyd yn Amser Pabyddiaeth.

Mywn addfwynder yn dyscu y rhai gwrthwynebus i edrych a roddo Duw iddynt hwy ryw Amser Edifeirwch i adnabod y Gwirionedd. 2

Nid wyf anhyspys fod rhai (a gymmerant arnynt fod yn Historiawyr da) yn yscrifennu, mae Dychymmyg a gafwyd allan yn ddiweddar, sef ynghylch Bl.

Nid wyf anhyspys fod rhai (a gymmerant arnynt fod yn Historiawyr da) yn yscrifennu, mae Dychymmyg a gafwyd allan yn ddiweddar, sef ynghylch Bl.

Nid wyf anhyspys fod rhai (a gymmerant arnynt fod yn Historiawyr da) yn yscrifennu, mae Dychymmyg a gafwyd allan yn ddiweddar, sef ynghylch Bl.

yw Tadau Bedydd Ond y maent yn wir ddiau yn colli yn rhy hagr yn eu cyfrifon;

yw Tadau Bedydd Ond y maent yn wir ddiau yn colli yn rhy hagr yn eu cyfrifon;

yw Tadau Bedydd Ond y maent yn wir ddiau yn colli yn rhy hagr yn eu cyfrifon;

yw Tadau Bedydd Ond y maent yn wir ddiau yn colli yn rhy hagr yn eu cyfrifon;

canys y mae'n orchwyl hawdd i brofi fod Tadau bedydd yn atteb dros Blant er ys 'chwaneg na thri chant o flynyddoedd cyn yr Amser hwnnw, hynny ydyw, er Amser yr Apostolion, fal yr ymddengys oddiwrth dystiolaeth hen Athraw a elwid Tertulian, yr hwn a scrifennodd ynghylch Bl.

neu fe all y rhai y maent yn addaw trostynt, [td. 237]

fyned yn ddynion ysgeler, gwneler a fynnir iddynt.

Gwir jawn y mae efe yn Scrifennu yn erbyn Tadau Bedydd, a hynny am ddau achos, fal y mae'n amlwg wrth ei Eiriau.

Gwir jawn y mae efe yn Scrifennu yn erbyn Tadau Bedydd, a hynny am ddau achos, fal y mae'n amlwg wrth ei Eiriau.

Etto f'ymddengys fod Tadau Bedydd yn atteb tros Blant yn yr Amser hwnnw, ped amgen ni allasai efe ddywedyd dim yn eu herbyn.

Etto f'ymddengys fod Tadau Bedydd yn atteb tros Blant yn yr Amser hwnnw, ped amgen ni allasai efe ddywedyd dim yn eu herbyn.

Etto f'ymddengys fod Tadau Bedydd yn atteb tros Blant yn yr Amser hwnnw, ped amgen ni allasai efe ddywedyd dim yn eu herbyn.

Felly y gwnaeth efe ynghylch Bedydd plant hefyd, canys efe a ddywed, Pa ham y mae'r Oes ddiniweid yn bryssio i dderbyn maddeuant pechodau, Deuent i'w Bedyddio wedi iddynt ddyfod i Oedran, &c.

Ac am hynny nid oedd raid iddynt wrth Fedydd yn ei Dyb ef:

Etto y mae hyn yn dangos fod Bedydd Plant a THadau Bedydd yn arferedig yn yr Eglwys Gatholic yn ei Amser ef, ac am hynny er Amser yr Apostolion.

Etto y mae hyn yn dangos fod Bedydd Plant a THadau Bedydd yn arferedig yn yr Eglwys Gatholic yn ei Amser ef, ac am hynny er Amser yr Apostolion.

Etto y mae hyn yn dangos fod Bedydd Plant a THadau Bedydd yn arferedig yn yr Eglwys Gatholic yn ei Amser ef, ac am hynny er Amser yr Apostolion.

Etto y mae hyn yn dangos fod Bedydd Plant a THadau Bedydd yn arferedig yn yr Eglwys Gatholic yn ei Amser ef, ac am hynny er Amser yr Apostolion.

Wedi'r Tadau bedydd hyn ddyfod ynghyd, Yr Offeiriad a'i cynghorai hwy i edrych a'r gyflawni'r Addewid ac oeddynt yn myned i'w wneuthur, sef a'r iddynt ymegnio hyd eithaf eu gallu i addysgu'r Plentyn yn y FFydd Grist'nogol, a'i ddwyn [td. 238]

Wedi'r Tadau bedydd hyn ddyfod ynghyd, Yr Offeiriad a'i cynghorai hwy i edrych a'r gyflawni'r Addewid ac oeddynt yn myned i'w wneuthur, sef a'r iddynt ymegnio hyd eithaf eu gallu i addysgu'r Plentyn yn y FFydd Grist'nogol, a'i ddwyn [td. 238]

i fynu yn Ofn Duw.

Ac yno, gwedi gweddio am nerth yr Yspryd Glan, yr Offeiriad a gymmerai'r plentyn yn ei Freichiau, a gwedi cael ei Enw gan y Tadau bedydd, efe a'i trochai dair gwaith yn y Dwfr yn enw'r Drindod, ond os byddai'r Plentyn yn wan, efe a daenellid dwfr arno.

Ac yno, gwedi gweddio am nerth yr Yspryd Glan, yr Offeiriad a gymmerai'r plentyn yn ei Freichiau, a gwedi cael ei Enw gan y Tadau bedydd, efe a'i trochai dair gwaith yn y Dwfr yn enw'r Drindod, ond os byddai'r Plentyn yn wan, efe a daenellid dwfr arno.

Ac yno, gwedi gweddio am nerth yr Yspryd Glan, yr Offeiriad a gymmerai'r plentyn yn ei Freichiau, a gwedi cael ei Enw gan y Tadau bedydd, efe a'i trochai dair gwaith yn y Dwfr yn enw'r Drindod, ond os byddai'r Plentyn yn wan, efe a daenellid dwfr arno.

Ac yno, gwedi gweddio am nerth yr Yspryd Glan, yr Offeiriad a gymmerai'r plentyn yn ei Freichiau, a gwedi cael ei Enw gan y Tadau bedydd, efe a'i trochai dair gwaith yn y Dwfr yn enw'r Drindod, ond os byddai'r Plentyn yn wan, efe a daenellid dwfr arno.

A gwedi gorphen hynny, yr Offeiriad a wnai Groes yn nhalcen y dyn bach, gan arwyddoccau trwy hynny ei fod efe yn DDisgybl i Ghrist, ac yn dwyn ei nod ef arno.

A gwedi gorphen hynny, yr Offeiriad a wnai Groes yn nhalcen y dyn bach, gan arwyddoccau trwy hynny ei fod efe yn DDisgybl i Ghrist, ac yn dwyn ei nod ef arno.

A gwedi gorphen hynny, yr Offeiriad a wnai Groes yn nhalcen y dyn bach, gan arwyddoccau trwy hynny ei fod efe yn DDisgybl i Ghrist, ac yn dwyn ei nod ef arno.

Nid yw ef ond gwaith afreidiol i brofi fod yr hen Grist'nogion, (er Amser yr Apostolion) yn arfer y Seremoni honno wrth fedyddio, canys cyn amlycced ydyw hynny, fal nad all neb a'r a ddarllenodd ond rhyw ychydigyn yng ngwaith y Teidau fod yn anwybodol o honaw.

Nid yw ef ond gwaith afreidiol i brofi fod yr hen Grist'nogion, (er Amser yr Apostolion) yn arfer y Seremoni honno wrth fedyddio, canys cyn amlycced ydyw hynny, fal nad all neb a'r a ddarllenodd ond rhyw ychydigyn yng ngwaith y Teidau fod yn anwybodol o honaw.

Ie y mae Tertulian ei hun yn mawrygu y Seremoni honno, er ei fod mywn llawer o bethau eraill yn gwyro.

Ie y mae Tertulian ei hun yn mawrygu y Seremoni honno, er ei fod mywn llawer o bethau eraill yn gwyro.

Er fod yr hen Grist'nogion yn wir-ddiau gan mwyaf yn trochi yr holl gorph tan y Dwfr, etto ni chyfrifwyd un trochiad ddim yn Fedydd oll, fal yr ymddengys oddi wrth eiriau hen Historiawr a elwid Sozomen, yr hwn a Scrifennodd hannes yr Eglwys ynghylch Bl.

Er fod yr hen Grist'nogion yn wir-ddiau gan mwyaf yn trochi yr holl gorph tan y Dwfr, etto ni chyfrifwyd un trochiad ddim yn Fedydd oll, fal yr ymddengys oddi wrth eiriau hen Historiawr a elwid Sozomen, yr hwn a Scrifennodd hannes yr Eglwys ynghylch Bl.

Er fod yr hen Grist'nogion yn wir-ddiau gan mwyaf yn trochi yr holl gorph tan y Dwfr, etto ni chyfrifwyd un trochiad ddim yn Fedydd oll, fal yr ymddengys oddi wrth eiriau hen Historiawr a elwid Sozomen, yr hwn a Scrifennodd hannes yr Eglwys ynghylch Bl.

Canys efe ddywed, Fod y sawl a drochwyd onid un-waith yn ei farn ef yn yr unrhyw berygl, a'r Sawl na chadd Fedydd erioed.

Canys efe ddywed, Fod y sawl a drochwyd onid un-waith yn ei farn ef yn yr unrhyw berygl, a'r Sawl na chadd Fedydd erioed.

Syprian a ddywed, Nad allai efe ddirnad fod y Dawn nefol yn cael ei attal ddim llai y ffordd honno, trwy Daenelliad, nac yn y ffordd arall, o hydd FFydd i'w dderbyn.

Syprian a ddywed, Nad allai efe ddirnad fod y Dawn nefol yn cael ei attal ddim llai y ffordd honno, trwy Daenelliad, nac yn y ffordd arall, o hydd FFydd i'w dderbyn.

Ac na ryfedded neb ein bod yn bedyddio y rhai gweinon trwy daenellu Dwfr arnynt, gan fod yr Yspryd Glan yn dywedyd, Ac a daenellaf arnoch ddwfr glan, fal y byddoch lan, oddi wrth eich holl frynti Ezec. 36. 25.

Ac na ryfedded neb ein bod yn bedyddio y rhai gweinon trwy daenellu Dwfr arnynt, gan fod yr Yspryd Glan yn dywedyd, Ac a daenellaf arnoch ddwfr glan, fal y byddoch lan, oddi wrth eich holl frynti Ezec. 36. 25.

Pa un a'i yn Faban, a'i mywn Oedran, trwy Daenelliad, neu Drochiad y bedyddid neb, ni ailfedyddid hwnnw drachefn, canys yr holl hen Grist'nogion a lynasant yn ddi-yscog wrth Reol yr Apostol Un Arglwydd, un FFydd, un Bedydd.

Pa un a'i yn Faban, a'i mywn Oedran, trwy Daenelliad, neu Drochiad y bedyddid neb, ni ailfedyddid hwnnw drachefn, canys yr holl hen Grist'nogion a lynasant yn ddi-yscog wrth Reol yr Apostol Un Arglwydd, un FFydd, un Bedydd.

Yr ym yn cael Ystori nodedig ynghylch LLangc a Elwid Athanasius, yr hon sydd fal y canlyn. "

Yr oedd Alexander Esgob Alexandria yn cadw dydd Gwyl S.

Petr, yn ol Arfer yr Eglwys, a thra fu efe yn aros ei Henuriaid atto, wedi gorphen yr Wyl, efe a rodiodd allan i'r Maesydd, lle y gwelai langciau jeuaingc yn chwareu;

Petr, yn ol Arfer yr Eglwys, a thra fu efe yn aros ei Henuriaid atto, wedi gorphen yr Wyl, efe a rodiodd allan i'r Maesydd, lle y gwelai langciau jeuaingc yn chwareu;

Petr, yn ol Arfer yr Eglwys, a thra fu efe yn aros ei Henuriaid atto, wedi gorphen yr Wyl, efe a rodiodd allan i'r Maesydd, lle y gwelai langciau jeuaingc yn chwareu;

Ond o'r diwedd efe a welai un o honynt yn tywys y lleill at Afon, ac yn eu bedyddio hwy yno, fal pe buasai Offeiriad.

Ond o'r diwedd efe a welai un o honynt yn tywys y lleill at Afon, ac yn eu bedyddio hwy yno, fal pe buasai Offeiriad.

Pan ddychwelodd Alexander adref, efe a fynegodd yr hyn a welsai i'w Henuriaid, y rhai a synnasant yn fawr i glywed hynny, ac felly y danfonwyd am [td. 240]

y LLangciau, a gwedi eu dyfod, y gofynnwyd iddynt ynghylch yr hyn ag oeddynt yn wneuthur wrth chwareu yn y Maes.

y LLangciau, a gwedi eu dyfod, y gofynnwyd iddynt ynghylch yr hyn ag oeddynt yn wneuthur wrth chwareu yn y Maes.

A hwy a ddywedasant, mae y LLangc a elwid Athanasius a gymmerodd arno ddynwared yr Offeiriad yn bedyddio.

Ac yno'r Esgob wedi clywed hynny a ymgynghorodd a'i Henuriaid ynghylch y weithred, a'i Barn hwy oll, un ac arall oedd, na ddylid ail-fedyddio mo'nynt, gan fod y ffurf yn enw'r Drindod yn uniawn.

Ac yno'r Esgob wedi clywed hynny a ymgynghorodd a'i Henuriaid ynghylch y weithred, a'i Barn hwy oll, un ac arall oedd, na ddylid ail-fedyddio mo'nynt, gan fod y ffurf yn enw'r Drindod yn uniawn.

Yn wir ddiau nid ellir naccau onid oedd rhai Hereticiaid aflan yn ail-fedyddio yn y prif Amser gynt;

Yn wir ddiau nid ellir naccau onid oedd rhai Hereticiaid aflan yn ail-fedyddio yn y prif Amser gynt;

Yn wir ddiau nid ellir naccau onid oedd rhai Hereticiaid aflan yn ail-fedyddio yn y prif Amser gynt;

Canys efe a daerodd na ddylid bedyddio neb yn Enw'r Tad a'r Mab a'r Yspryd Glan, ond y FFurf a ddylai fod, Yr wyf yn dy fedyddio di i farwolaeth CHrist A pha broselytiaid bynnag a allai'r Heretic hwnnw i ynnill, efe a'i hail-fedyddiai (megis y mae ei DDisgyblion yn gwneuthur etto) er eu bod wedi eu bedyddio o'r blaen, pa un a'i yn Fabanod, a'i ynteu mywn Oedran.

Canys efe a daerodd na ddylid bedyddio neb yn Enw'r Tad a'r Mab a'r Yspryd Glan, ond y FFurf a ddylai fod, Yr wyf yn dy fedyddio di i farwolaeth CHrist A pha broselytiaid bynnag a allai'r Heretic hwnnw i ynnill, efe a'i hail-fedyddiai (megis y mae ei DDisgyblion yn gwneuthur etto) er eu bod wedi eu bedyddio o'r blaen, pa un a'i yn Fabanod, a'i ynteu mywn Oedran.

Canys efe a daerodd na ddylid bedyddio neb yn Enw'r Tad a'r Mab a'r Yspryd Glan, ond y FFurf a ddylai fod, Yr wyf yn dy fedyddio di i farwolaeth CHrist A pha broselytiaid bynnag a allai'r Heretic hwnnw i ynnill, efe a'i hail-fedyddiai (megis y mae ei DDisgyblion yn gwneuthur etto) er eu bod wedi eu bedyddio o'r blaen, pa un a'i yn Fabanod, a'i ynteu mywn Oedran.

Canys efe a daerodd na ddylid bedyddio neb yn Enw'r Tad a'r Mab a'r Yspryd Glan, ond y FFurf a ddylai fod, Yr wyf yn dy fedyddio di i farwolaeth CHrist A pha broselytiaid bynnag a allai'r Heretic hwnnw i ynnill, efe a'i hail-fedyddiai (megis y mae ei DDisgyblion yn gwneuthur etto) er eu bod wedi eu bedyddio o'r blaen, pa un a'i yn Fabanod, a'i ynteu mywn Oedran.

A'r un Heretic oedd y Cyfaill a newidiodd gyntaf y tair trochiad, canys efe a daerodd fod un yn ddigonol.

Ac er ei fod yn Araithydd da, ac yn [td. 241]

Ac er ei fod yn Araithydd da, ac yn [td. 241]

lew mywn ffraethder Ymadrodd, etto efe a gyfrifwyd gan y Jawn-ffyddiog yn Heretic, ac ni lanheir yr Enw gwrthun hwnnw oddi wrtho fyth, canys yn Heretic y cyfrifir ef, tra fo

lew mywn ffraethder Ymadrodd, etto efe a gyfrifwyd gan y Jawn-ffyddiog yn Heretic, ac ni lanheir yr Enw gwrthun hwnnw oddi wrtho fyth, canys yn Heretic y cyfrifir ef, tra fo

Gwynt yn chwythu;

Dwr yn tarddu;

Ser yn harddu, sy ran urddas:

Mawn yn llosgi;

Mer yn hoffi;

Mor yn heli, Mawr jawn hylas.

155) eu bod hwy yn bedyddio y rhai a gredent, sef y rhai a ddychwelid o eilun-addoliaeth, yn ddiattreg wedi iddynt ddyfod i gredu.

155) eu bod hwy yn bedyddio y rhai a gredent, sef y rhai a ddychwelid o eilun-addoliaeth, yn ddiattreg wedi iddynt ddyfod i gredu.

Canys efe a ddywed, "Pwy bynnag, wedi addyscir iddynt byngciau'r ffydd, a'r sydd yn ewyllysgar i fyw yn ol RHeol (yr Efengyl) a gynghorir i ymprydio a gweddio, er cael maddeuant pechodau Ac nyni a weddiwn ac a ymprydiwn gyda hwy.

Canys efe a ddywed, "Pwy bynnag, wedi addyscir iddynt byngciau'r ffydd, a'r sydd yn ewyllysgar i fyw yn ol RHeol (yr Efengyl) a gynghorir i ymprydio a gweddio, er cael maddeuant pechodau Ac nyni a weddiwn ac a ymprydiwn gyda hwy.

Ond tua'r Drydedd oes, ac o hynny allan yr appwyntiwyd i weinyddu Bedydd a'r ddau Amser o'r flwyddyn yn unig, sef y Pasg, a'r Sulgwyn;

y galwyd y Sul hwnnw Sul-gwyn, oblegid y byddai torfeydd o'r rhai newydd-fedyddio yn myned i'r Eglwys yn eu Gwisgoedd gwynnion y Dydd hwnnw;

y galwyd y Sul hwnnw Sul-gwyn, oblegid y byddai torfeydd o'r rhai newydd-fedyddio yn myned i'r Eglwys yn eu Gwisgoedd gwynnion y Dydd hwnnw;

A hyn yw meddwl y Bardd, pan yw yn canu.

Mae peisiau gwynnion y glan DDyniadon Yn rhoi Arwyddion meddwl dien:

Fe dybygai dyn anghyfarwydd fod yr Athraw a grybwyllwyd ddiweddaf, sef Justin y Merthyr, yn yscrifennu, fal pe ni fuasent yn bedyddio neb plant bychain yn ei amser ef.

Fe dybygai dyn anghyfarwydd fod yr Athraw a grybwyllwyd ddiweddaf, sef Justin y Merthyr, yn yscrifennu, fal pe ni fuasent yn bedyddio neb plant bychain yn ei amser ef.

Fe dybygai dyn anghyfarwydd fod yr Athraw a grybwyllwyd ddiweddaf, sef Justin y Merthyr, yn yscrifennu, fal pe ni fuasent yn bedyddio neb plant bychain yn ei amser ef.

Y rhai a droawdd o Eilun-addoliaeth y mae efe yn feddwl a dderbynnid felly i'r Eglwys, fal y mae'n amlwg wrth ei eiriau. 2,

Y mae efe yn crybwyll ei hun mywn lle arall ynghylch Bedydd plant megis peth arferedig yn ei Amser ef ym mhob gwlad.

Y mae efe yn crybwyll ei hun mywn lle arall ynghylch Bedydd plant megis peth arferedig yn ei Amser ef ym mhob gwlad.

Ond ysywaeth y mae'r Anyscedig a'r anwastad yn gwyr-droi y Scrythrau, chwaethach yscrifennadau dynol, i'w dinystr eu hunain. 2

2, Y Personau a farnwyd yn gymmwys i'w dderbyn. 3,

Y modd yr oeddid yn ei dderbyn.

1, Yr Amser cyffredinolaf a mwyaf arferedig ydoedd wedi gorphen y Gwasanaeth yn yr Eglwys, a'r DDydd yr Arglwydd.

Ond yn wir ddiau y mae'n anhawdd i wybod yn berffaithgwbl, ym mha amser o'r dydd yr oedd yr hen Grist'nogion yn cymmuno;

Ond yn wir ddiau y mae'n anhawdd i wybod yn berffaithgwbl, ym mha amser o'r dydd yr oedd yr hen Grist'nogion yn cymmuno;

Ond yn wir ddiau y mae'n anhawdd i wybod yn berffaithgwbl, ym mha amser o'r dydd yr oedd yr hen Grist'nogion yn cymmuno;

Mae'n Eglur i'n Hiachawdwr bendigedig ei ordeinio liw nos yn ol yr amser y cedwid y Pasg Iddewig;

Ond a oedd yr Apostolion, a'r CHrist'nogion a'r ol eu dyddiau hwy, yn cadw'r un amser, fydd anhawdd i siccrhau.

Ond mi a dybygwn mae Anghenrhaid oedd yn eu cymmell i wneuthur hynny yn amser Erlidigaeth, pryd ni byddai rydd iddynt, ymgynnull liw Dydd.

Ond mi a dybygwn mae Anghenrhaid oedd yn eu cymmell i wneuthur hynny yn amser Erlidigaeth, pryd ni byddai rydd iddynt, ymgynnull liw Dydd.

Canys y mae'r Teidau a yscrifennasant tua'r drydedd Oes yn sicrhau mae yn y boreu y derbynnient y Cymmun:

Canys y mae'r Teidau a yscrifennasant tua'r drydedd Oes yn sicrhau mae yn y boreu y derbynnient y Cymmun:

yn yr llwyr, wedi iddynt fwytta ac yfed eu llonaid.

Yn y Prif Amser yr oedd Yspryd Crist'nogaeth yn fywiog yng nghalonnau ei PHroffeswyr, a'i Cariad hwythau oedd yn wresog at eu Harglwydd;

Yn y Prif Amser yr oedd Yspryd Crist'nogaeth yn fywiog yng nghalonnau ei PHroffeswyr, a'i Cariad hwythau oedd yn wresog at eu Harglwydd;

Yn y Prif Amser yr oedd Yspryd Crist'nogaeth yn fywiog yng nghalonnau ei PHroffeswyr, a'i Cariad hwythau oedd yn wresog at eu Harglwydd;

Ac am hynny hwy a dderbynniasant y Cymmun bob Dydd trwy'r Flwyddyn, yn bendifaddau mywn Dinasoedd a THrefi, lle byddai pawb yn agos, fal y mae'n amlwg, oddi wrth eiriau S.

Ac am hynny hwy a dderbynniasant y Cymmun bob Dydd trwy'r Flwyddyn, yn bendifaddau mywn Dinasoedd a THrefi, lle byddai pawb yn agos, fal y mae'n amlwg, oddi wrth eiriau S.

Syprian, yr hwn a ddywed, Yr ym yn derbyn y Cymmun bob dydd, megis Ymborth sydd yn ein meithrin i Jechydwriaeth.

Syprian, yr hwn a ddywed, Yr ym yn derbyn y Cymmun bob dydd, megis Ymborth sydd yn ein meithrin i Jechydwriaeth.

Yr arfer hwn i dderbyn y Cymmun bob dydd a barhaodd yn 'chwaneg na phedwar Cant o Flynydoedd, yn enwedig yn Eglwysi'r Gorllewin, oblegid y mae S.

Yr arfer hwn i dderbyn y Cymmun bob dydd a barhaodd yn 'chwaneg na phedwar Cant o Flynydoedd, yn enwedig yn Eglwysi'r Gorllewin, oblegid y mae S.

Yr arfer hwn i dderbyn y Cymmun bob dydd a barhaodd yn 'chwaneg na phedwar Cant o Flynydoedd, yn enwedig yn Eglwysi'r Gorllewin, oblegid y mae S.

Awstin Esgob Hippo yn dywedyd yn eglur fod y CHrist'nogion yn cymmuno bob dydd yn ei Amser ef, hynny ydyw, ynghylch Bl.

Awstin Esgob Hippo yn dywedyd yn eglur fod y CHrist'nogion yn cymmuno bob dydd yn ei Amser ef, hynny ydyw, ynghylch Bl.

Awstin Esgob Hippo yn dywedyd yn eglur fod y CHrist'nogion yn cymmuno bob dydd yn ei Amser ef, hynny ydyw, ynghylch Bl.

Awstin Esgob Hippo yn dywedyd yn eglur fod y CHrist'nogion yn cymmuno bob dydd yn ei Amser ef, hynny ydyw, ynghylch Bl.

Ond ym mhen talm o amser wedi hynny, y cwttogwyd yr amser i fod bedair gwaith yn yr Wythnos, ac a'r ol hynny bob Wyth-nos, ac yno bob Mis, &c.

2, Am y Personau a farnwyd yn gymmwys i dderbyn y Cymmun.

Wrth hyn y mae'n canlyn, nad oedd rydd i Bechaduriaid nodedig, megis Anudonwyr, LLofruddiaid, Meddwon, &c ddynessau at fwrdd yr Arglwydd yn y Brif Eglwys;

Eithr yn unig. 1,

Yn credu holl byngciau sylfaenol y Grefydd Grist'nogol. 3,

Wedi cael Conffirmasiwn gan yr Esgob, neu Fedydd Esgob, fal y dywedir yn gyffredin.

Yr wyf yn meddwl nad oes neb, a'r a wyr ddim, a ryfyga ddywedyd fod Conffirmasiwn yn DDychymmyg dyn, gan fod y 'Scrythur lan yn rhoddi tystiolaeth ddisiommedig fod yr Apostolion eu hunain yn arfer Arddodiad dwylaw i roddi'r Yspryd Glan i'r neb a fedyddid.

Yr wyf yn meddwl nad oes neb, a'r a wyr ddim, a ryfyga ddywedyd fod Conffirmasiwn yn DDychymmyg dyn, gan fod y 'Scrythur lan yn rhoddi tystiolaeth ddisiommedig fod yr Apostolion eu hunain yn arfer Arddodiad dwylaw i roddi'r Yspryd Glan i'r neb a fedyddid.

Yr wyf yn meddwl nad oes neb, a'r a wyr ddim, a ryfyga ddywedyd fod Conffirmasiwn yn DDychymmyg dyn, gan fod y 'Scrythur lan yn rhoddi tystiolaeth ddisiommedig fod yr Apostolion eu hunain yn arfer Arddodiad dwylaw i roddi'r Yspryd Glan i'r neb a fedyddid.

Yr wyf yn meddwl nad oes neb, a'r a wyr ddim, a ryfyga ddywedyd fod Conffirmasiwn yn DDychymmyg dyn, gan fod y 'Scrythur lan yn rhoddi tystiolaeth ddisiommedig fod yr Apostolion eu hunain yn arfer Arddodiad dwylaw i roddi'r Yspryd Glan i'r neb a fedyddid.

Ac ni bu'r Esgobion yn yr Oesoedd canlynol yn ddiffygiol i gyflawni'r Arfer Efangylaidd hon, fal y gallwn yn hawdd brofi trwy liaws o dystiolaethau'r hen Athrawon.

Ac ni bu'r Esgobion yn yr Oesoedd canlynol yn ddiffygiol i gyflawni'r Arfer Efangylaidd hon, fal y gallwn yn hawdd brofi trwy liaws o dystiolaethau'r hen Athrawon.

Ac ni bu'r Esgobion yn yr Oesoedd canlynol yn ddiffygiol i gyflawni'r Arfer Efangylaidd hon, fal y gallwn yn hawdd brofi trwy liaws o dystiolaethau'r hen Athrawon.

Ac yn wir ddiau ni chyfrifwyd neb yn Gristion perffaith ganddynt, nes cael Conffirmasiwn gan yr Esgob, oblegid eu bod yn edrych a'r hynny, megis peth hanffodol i Grist'nogaeth.

Ac yn wir ddiau ni chyfrifwyd neb yn Gristion perffaith ganddynt, nes cael Conffirmasiwn gan yr Esgob, oblegid eu bod yn edrych a'r hynny, megis peth hanffodol i Grist'nogaeth.

Ac yn wir ddiau ni chyfrifwyd neb yn Gristion perffaith ganddynt, nes cael Conffirmasiwn gan yr Esgob, oblegid eu bod yn edrych a'r hynny, megis peth hanffodol i Grist'nogaeth.

Y rhai mywn oedran a gonffirmid yn [td. 246]

O byddai neb o'r FFyddloniaid yn gleifion, neu o byddai rhyw fethiant, neu ddamwain yn eu hattal rhac dyfod i'r Eglwys, fe ddanfonid Diacon, a thammaid o'r Bara Cyssegredig wedi wlychu yn y Gwin attynt hwy adref;

O byddai neb o'r FFyddloniaid yn gleifion, neu o byddai rhyw fethiant, neu ddamwain yn eu hattal rhac dyfod i'r Eglwys, fe ddanfonid Diacon, a thammaid o'r Bara Cyssegredig wedi wlychu yn y Gwin attynt hwy adref;

O byddai neb o'r FFyddloniaid yn gleifion, neu o byddai rhyw fethiant, neu ddamwain yn eu hattal rhac dyfod i'r Eglwys, fe ddanfonid Diacon, a thammaid o'r Bara Cyssegredig wedi wlychu yn y Gwin attynt hwy adref;

Yn FFraingc, na chai un Apostat (neu'r hwn a ymadawodd a'r ffydd) ei dderbyn mywn Cymmundeb, os syrthiai yn glaf, ond y dylid edrych a fyddai gwellhad Buchedd ynddo.

Yn FFraingc, na chai un Apostat (neu'r hwn a ymadawodd a'r ffydd) ei dderbyn mywn Cymmundeb, os syrthiai yn glaf, ond y dylid edrych a fyddai gwellhad Buchedd ynddo.

Ac yn yr un Gymanfa y gorchymmynwyd hefyd, y dylid attal y sawl a ddygent gam dystiolaeth yn erbyn eu Cymmydogion, tra fyddent hwy byw rhac y Cymmun.

Ac yn yr un Gymanfa y gorchymmynwyd hefyd, y dylid attal y sawl a ddygent gam dystiolaeth yn erbyn eu Cymmydogion, tra fyddent hwy byw rhac y Cymmun.

Yn gyntaf y Diacon a ddygai ddwfr i'r Esgob a'i Henuriaid, y rhai a safent o bobtu'r BwrddCymmun, i olchi eu Dwylaw, gan arwyddoccau trwy hynny y Purdeb a ddylai fod yn y rhai hynny sy'n nessau at DDuw, megis y dywed y Salmydd, Golchaf fy nwylaw mywn diniweidrwydd;

Yn gyntaf y Diacon a ddygai ddwfr i'r Esgob a'i Henuriaid, y rhai a safent o bobtu'r BwrddCymmun, i olchi eu Dwylaw, gan arwyddoccau trwy hynny y Purdeb a ddylai fod yn y rhai hynny sy'n nessau at DDuw, megis y dywed y Salmydd, Golchaf fy nwylaw mywn diniweidrwydd;

Yr oedd yr arfer hwn o gussanu eu gilydd, yn gynnar jawn yn yr Eglwys, [td. 247]

Yr oedd yr arfer hwn o gussanu eu gilydd, yn gynnar jawn yn yr Eglwys, [td. 247]

a hynny medd rhai, yw meddwl yr Apostol pan yw yn dywedyd, Anherchwch yr holl frodyr a chusan sancteiddiol.

A hynny a wnaethant i arwyddoccau eu bod mywn cariad perffaith a'i gilydd, a bod pob atgasrwydd a malais wedi diweddu, yn ol cynghor ein Hiachawdwr, Gan hynny, os dygi dy rodd i'r Allor ac yno dyfod i'th gof fod gan dy frawd ddim yn dy erbyn, Gad yno dy rodd ger bron yr Allor, a dos ymaith:

A hynny a wnaethant i arwyddoccau eu bod mywn cariad perffaith a'i gilydd, a bod pob atgasrwydd a malais wedi diweddu, yn ol cynghor ein Hiachawdwr, Gan hynny, os dygi dy rodd i'r Allor ac yno dyfod i'th gof fod gan dy frawd ddim yn dy erbyn, Gad yno dy rodd ger bron yr Allor, a dos ymaith:

Yn gyntaf cymmoder di a'th frawd, ac yno tyred, ac offrwm dy rodd.

A'r ol hyn hwy a aent i weddio eu Gweddi gyffredin am dangneddyf ac undeb gyffredinol yn yr Eglwys, am lonyddwch a hedd yn y deyrnas, am lwyddiant yr Oes, am hin dymmerus, tros bob math o ddynion, Brenhinoedd, Ymherodron, a phawb mywn Awdurdod, tros y LLu, a'r Milwyr, tros y rhai Credadwy, ac anghredadwy, tros gyfeillion, a chydymdeithion, tros y cleifion a'r blinderus, a'r fyrr eiriau, tros bawb mywn diffyg ac eisiau cymmorth.

A'r ol hyn hwy a aent i weddio eu Gweddi gyffredin am dangneddyf ac undeb gyffredinol yn yr Eglwys, am lonyddwch a hedd yn y deyrnas, am lwyddiant yr Oes, am hin dymmerus, tros bob math o ddynion, Brenhinoedd, Ymherodron, a phawb mywn Awdurdod, tros y LLu, a'r Milwyr, tros y rhai Credadwy, ac anghredadwy, tros gyfeillion, a chydymdeithion, tros y cleifion a'r blinderus, a'r fyrr eiriau, tros bawb mywn diffyg ac eisiau cymmorth.