ALANSON.............2

Pan oedd oed Crist 1425. i danfonodd y Duc o Glosetr nei o gaer Loiw dec mil i Regal Phrainc i vrawd o help iddo i ryfela yn erbyn y Dolphyn o Phrainc Y vlwyddyn honn hefyd i bu vaes yn Vernoyl ynn Perch rhwng y Regal ar Duc o Alanson ar maes a ennillodd Lloegr ac ynddo i lladdwyd .9. mil a .7. kant o Phrancod ac y Scottied ac vn cant arbymthec or Saesson./

Pan oedd oed Crist 1430. yr .8.ed oi vrenhiniaeth i gydewis Regal Phrainc yr hwnn oedd y Duc o Betphord lywodraeth Phrainc ynn llaw Esgob Eli Siawnsler Phrainc. Ar Regal a gynhalodd Barlment yn Ron ac a gynphorddiodd y Normaniaid i vfuddhau ac i ddarostwng i vrenhin Lloegr. Ar amser hwnnw ir anfonodd brenhin Phrainc y duc o Alanson a Iane I wyts Duwies vawr y Phrancod i ysgolio Paris ac o ddyno i kurwyd ac i gyrrwyd trwy gwilydd yn i hol a Iane i Duwies yn y clawdd ac i bu lownwaith ymddiphin i bowyd

ALARWM..............1

Yr .11.ec o vis medi i rhoed alarwm wrth y dref ar castell aeth ynn ddryllie gan ddeunaw bariled o bowdwr gwnn a roessid dano ai gerric a laddodd gwyr a meirch villdir a hanner o ddi wrth y dref ac o gwmpas ac ni bu vychan y drwc a wnaethont i bawb yn amgylch y dre

ALBAN...............1

Y vlwyddyn honn i dauth y Duc or Alban i Loegr a llu mawr gantho a phann glybu mae Iarll y Mwythic oedd yn dyfod i ymladd ac ef truws a gymerth dros chwe mis./

ALBANI..............1

Y vlwyddyn honn ir oedd y Duc o Albani yn rhoi sawd wrth gastell Wark. a phann glybu ef vod Iarll Swrrey yn dyfod a llu mawr gantho efo a gilodd./

ALBEN...............1

Caeruw wyd krydwst Phrainc ac Alben bronn kawr parth brain kaer ai penn Bran a Beli bronn Bwlenn. Howel ap Syr Mathew ai cant./

ALBONS..............3

Pan oedd oed Crist 1454. Y vlwyddyn honn ir aeth rhwng y duc o Iork yr hwnn oedd yn cleimio yr goron ar Duc o Somersed oedd yn cadw yr brenhin Ac yn Saint Albons i bu vaes mawr rhyngthun ar duc o Iork ai ennillodd./

Y vlwyddyn honn brenhines Margred a gynnullodd gwyr y Nordd lu mawr ac yn Wakphild i bu yr maes ac i lladdodd y Duc o Iork ai vab, Iarll Rwtlond ac Iarll Salsbri a ddalwyd ac a dorred i benn ym Pwmphred ai benn a ddanfoned i Iork. Ar vrenhines ai llu aeth i St Albons ac a ymladdodd ac Iarll Warwic ac ar Duc o Northpholk ac a ryddhaodd Harri i gwr ac yn y maes hwnn i llas dwy vil a thrychant Ac vn Marchoc a wnaethoeddid yn varchoc y dydd kynn hynny ac a elwid Syr Iohn Gray./

Y vlwyddyn honn i llosged opheiriad a dau Lyg ynn Winsor ac i criwyd rhyfel rhwng Lloegr a Phrainc. Yr ail vlwyddyn i bu veirw llawer yn Llunden ac i symudwyd y term i St Albons.

ALDERMEN............1

ymddiphynniant hwy y Deyrnas rhac yr y Spaeniards a dieithred eraill a thybied y kaen ganllyn [~ ganlyn ] a sevyll yn i hanghrediniaeth a goresgyn brenhines Mari a diley y phydd gatholic ac yno i dauth y Traeturiaid hynn i Rotsiestr ac yno i dauth attun yn gystal rai a anyssid o vaes Kent ac yngHent nid amgen Robert Rwdston. Cwtbert Vychan Water Mantels, Kneuet, Godphrey a llawer ychwanec ac er a ddauth attun o bob tir etto er hynn Cawnterbri a vu gowir yn gymaint a thrwy borth Duw a synwyr a gwroleth Iohn Twein Maer ai gyd vrodyr ac aldermen y Dref a nerth a chynhorthwy kowiried eraill ymddiphynnwyd y Dre hyd nad aeth vn o honi erioed at Weiat nac at vn oi barti

ALEXANDER...........2

Y vlwyddyn gyntaf o Harri drydydd ymysc kyfreithe da ereill i gwnaethbwyd vawr a elwid Magna Charta a llawer ychwanec. Y 4. vlwyddyn i priododd Alexander brenhin Scotlond Ioan chwaer Harri y .3. vrenhin Loegr./

Edwart gyntaf or henw vab Harri .3.edd pan glybu varwolaeth i dad mis Awst nessaf at hynny a ddauth i Loegr ac a goroned yn vrenhin ac a wledychodd .35. mlynedd gwedi dyfod or tir bendigaid ac yn Westmestr i coronwyd yr .19. dydd o vis Awst oed Crist yna .1274. ac yn y lle ir oedd Alexander brenhin y Scotlont ac yno i gwnaeth lw obediens i vrenhin Edwart

ALLAI...............1

A phan glybu y Duc o Betphord hynn ef a wnaeth lu angyrriol i vaint o Saesson a Normaniaid ac a ganllynodd [~ ganlynodd ] y Dolphyn o le i gilydd hyd pan ddauth i Semles barr lle y gwelai y lluoedd bob vn i gilydd ac yno ir arrhoessont ddeuddydd a dwynos ac yno megis Capten llwfr ar hyd nos i kilodd y Dolphyn i dre Bray. A phan Regal Phrainc rhac na allai ymddired i wyr Paris ef a ymadewis a Dolphyn ac a ddauth i Baris./

ALLAN...............15

Wiliam Gwnkwerwr a ddauth ir ynys honn y 15ed dydd o vis Hydref oedran Crist .1067. ac a wledychodd .21. ac vn mis ac a orchvygodd y Saesson ac a ddyrrodd rhai i Gymru a rhai or Deyrnas ac a wnaeth gyfreithe er i brophid ehun ac amhrophid y Saesson. Y Wiliam hwnn a wnaeth gestyll a threfydd ac a roes Normandiait ynddunt ac a beris i ddau Gardinal o Rufain ddyfod ir ynys honn a thrwy i archedigaeth ef i tynnysson Esgyb ac Abadoedd a Phrioried Saesson oi krefydddai allan ac a roessant Normaniaid ynn i lle./

A Robert Cwrteis i vrawd a ddauth o Normandi i Loegr i Borthampton ar vedyr bwrw Wiliam i vrawd allan oi vrenhiniaeth. Eithr heddwch a wnaethbwyd nid amgen y vrenhiniaeth i Wiliam Goch dan dalu i Robert Duc o Normandi i vrawd bob blwyddyn .300. o vorkie a phob vn ynn aer iw gilydd pann vai marw yr llall

Yr ail vlwyddyn oi vrenhiniaeth i cyfododd swrn o arglwyddi Lloegr yn erbyn y brenhin ac a roessont wrth rai o drefi Lloegr ond brenin Wiliam ai gwahanodd ac ai dyrrodd or Deyrnas allan./

Gwedi hynny i kynnullodd y brenhin bower mawr ar Amherodres a gilodd i Rydychen ac yno i rhodd y brenhin i wyr wrth y dref ond yr amherodres a gonveiwyd allan ar hyd nos a hi aeth i Walingphord ac wedi hynny ir aeth i Normandi heb vawr gid a hi

Y .4. vlwyddyn o goroniad brenhin Richard ac ynte yn Assia ir aeth rhwng arglwyddi Lloegr a Wiliam Esgob Eli yr hwnn a ydowsse [~ adawsai ] y brenhin i lywodraethu y Deyrnas tra vai ynte allan ac yno i newidiodd brenhin Richard gaerusalem a Gwi o Lessingham am Ciprws a chwedi hynny ynn hir o amser i gelwid yn vrenhin Kaerusalem

Yn y vlwddyn honn i kymerth Edward Prins Cymru wrogeth Gien ac Acqwitan ac a wnaeth ho maets i Edward .3. edd i dad am hynny Ynghylch 40. vlwddyn o goroniad Edward y .3.edd Dampetyr o Spaen a vyriodd Harri i vrawd allan o vrenhiniaeth ac am hynny i diengis at Brins Edward oedd yr amser hwnnw yn y dre a elwid Bwrdeaux ar Petyr hwnn drwy nerth y Prins a roes maes i Harri i vrawd ac ai byriodd allan ac a laddodd bum mil oi wyr ac a gafas Petyr lawer o gestyll a threfydd drychefn yr rhai a ynnillyssai Harri i vrawd arno or blaen ac ychydic gwedi hynny i kynnullodd Harri i lu ynghyd ac a ryfelodd ar i vrawd Pityr hyd pan i gorchvygodd hyd i varwolaeth ac heb wrthwyneb a veddiannodd vrenhiniaeth Spaen./

Yn y vlwddyn honn i kymerth Edward Prins Cymru wrogeth Gien ac Acqwitan ac a wnaeth ho maets i Edward .3. edd i dad am hynny Ynghylch 40. vlwddyn o goroniad Edward y .3.edd Dampetyr o Spaen a vyriodd Harri i vrawd allan o vrenhiniaeth ac am hynny i diengis at Brins Edward oedd yr amser hwnnw yn y dre a elwid Bwrdeaux ar Petyr hwnn drwy nerth y Prins a roes maes i Harri i vrawd ac ai byriodd allan ac a laddodd bum mil oi wyr ac a gafas Petyr lawer o gestyll a threfydd drychefn yr rhai a ynnillyssai Harri i vrawd arno or blaen ac ychydic gwedi hynny i kynnullodd Harri i lu ynghyd ac a ryfelodd ar i vrawd Pityr hyd pan i gorchvygodd hyd i varwolaeth ac heb wrthwyneb a veddiannodd vrenhiniaeth Spaen./

Y .10. vlwyddyn o Richard yr ail ir aeth Iarll Arndel i gadarnhau sawdwyr yn Gyen ac ar y mor y kyfarfu a Phlemings ai llonge ynn llawn o win ai dala ac ynn i mysc i dalyssont admiral Phraink. Yn .11. i tyfodd grwyts a thrwbwl mawr rhwng y brenhin ac arglwyddi a gwyr Eglwyssic a chyphredin y Deyrnas trwy gyngor a help ewythredd y brenhin ac arglwyddi eraill nid amgen y Duc o gaer Loiw y Duc o Iork. Iarll Derbi ac Arndel a Nottingam a ddienyddiodd swrn o gynghoried a swyddogion y brenhin ac amkysson y Duc o Iwerddon allan or deyrnas./

Y .14. dydd o vis Medi i hagored pyrth y dref ar dri ar y gloch gwedi hanner ______ ac yno i dechreusson ddyfod allan ac hyd yn saith ar y gloch or nos i pyrhaesson [~ parheusont ]. Ac yno ir oedd o wyr a gwragedd a meibon a merched 4000. ac o hynny 1500. ynn abl i ymladd a chanthun ir aeth a allyssont i ddwyn ai kephyle ai gwarthec ac a allen i ddwyn. ar brenhin a roes vddun o nerth i ddwyn i heiddo ganthun .75. gwagen

Y vlwddyn honn i llas Kapten Gambald a Chapten or Spaniards a Chapten .3.ydd tu allan i Nywgat a Phlemyn ai lladdodd. noswyl Saint Pawl i croged yntau a thri gid ac ef ynn Smythphild./

Y vlwyddyn honn i torrodd y mor allan yn Standwits ac i boddodd llawer o dda a dynion rai ac i gwnaeth golled vawr ir bordyr hwnnw./

13 Hefyd am a wnaethbwyd o gam ar gwledydd yma ni a vynnwn gael llywodraeth a barn Hwmphre Arwndel a Harri Bray maer yn rhe Vodnam. A chael secwndid dan sel vawr y brenhin i vyned a dyfod. a dyfod a myned a Herod of Arm's i mywn ac allan

Ac yboludd gwedi hynny hi a roes bob Esgob o honun ynn i esgobaeth ac a vyrrodd y llaill allan nid amgen Doctor Poynet o Winsiestr Doctor Rydley o Esgobeth Lundein Doctor Scori o Esgobeth Sissiestr Doctor Hooper o Esgobeth Gaerangon, a Chofrdal allan o Esgobeth Exeter./

Ac yboludd gwedi hynny hi a roes bob Esgob o honun ynn i esgobaeth ac a vyrrodd y llaill allan nid amgen Doctor Poynet o Winsiestr Doctor Rydley o Esgobeth Lundein Doctor Scori o Esgobeth Sissiestr Doctor Hooper o Esgobeth Gaerangon, a Chofrdal allan o Esgobeth Exeter./

Y vlwyddyn honn imkanwyd bradwrieth vawr ir brenhin ar vrenhines ar Deyrnas i gyd ac am hynny i dioddefodd Vdal, Throckmerton, Daniel, Pecham, Stanton, ac ychwaneg a llawer a ddiangodd or Deyrnas allan./

ALLANN..............1

Yr .16. vlwyddyn ir aeth rhwng y brenhin ac arlgwyddi Loegr achos efo a roes oi wassaneth allann y Saesson ac a gymerth yn i wassaneth ddieithred ac yn i gyngor

ALLEN...............1

Y .14. dydd o vis Medi i hagored pyrth y dref ar dri ar y gloch gwedi hanner ______ ac yno i dechreusson ddyfod allan ac hyd yn saith ar y gloch or nos i pyrhaesson [~ parheusont ]. Ac yno ir oedd o wyr a gwragedd a meibon a merched 4000. ac o hynny 1500. ynn abl i ymladd a chanthun ir aeth a allyssont i ddwyn ai kephyle ai gwarthec ac a allen i ddwyn. ar brenhin a roes vddun o nerth i ddwyn i heiddo ganthun .75. gwagen

ALLODD..............1

Pan oedd oed Crist 1435. i bu rew o ddydd gwyl St y Katrin hyd dydd gwyl Saint Valentein hyd na allodd na llong na bad rodio Temys./

ALLOR...............1

4 Hefyd bod yn wastad y Sacrament yn wastad vch benn yr allor megis i bu arferedic./

ALLWYD..............1

Ynghylch yr 8ed vlwyddyn oi wrogeth ef i bu drethe dirvawr mawr ynn Lloegr a Normandi a marwolaeth vawr hyd na allwyd hau na llafurio yr vlwyddyn honno megis i bu newyn a phrinder y vlwyddyn ar ol

ALLYSSONT...........1

Y .14. dydd o vis Medi i hagored pyrth y dref ar dri ar y gloch gwedi hanner ______ ac yno i dechreusson ddyfod allan ac hyd yn saith ar y gloch or nos i pyrhaesson [~ parheusont ]. Ac yno ir oedd o wyr a gwragedd a meibon a merched 4000. ac o hynny 1500. ynn abl i ymladd a chanthun ir aeth a allyssont i ddwyn ai kephyle ai gwarthec ac a allen i ddwyn. ar brenhin a roes vddun o nerth i ddwyn i heiddo ganthun .75. gwagen

ALMAEN..............2

Ac ynghylch yr amser hwnnw i mwrdrwyd Philip Amperodr yr Almaen./

Y .7. vlwyddyn Harri Spenser Esgob Norwits a llu gantho aeth i Phlandrs wrth orchymyn y Pab ac a ennillodd Ddwnnkyrk, a Graflyn ac a losgodd 40. llong a llawer o stwph oedd ynddunt ac i dauth i Loegr. Yr .8. vlwyddyn i prioded brenhin Richard a merch Vincelaws Emperodr yr Almaen. Y .10. vlwyddyn o Richard yr ail ir aeth Iarll Arndel i gadarnhau sawdwyr yn Gyen ac ar y mor y kyfarfu a Phlemings ai llonge ynn llawn o win ai dala ac ynn i mysc i dalyssont admiral Phraink. Yn .11. i tyfodd grwyts a thrwbwl mawr rhwng y brenhin ac arglwyddi a gwyr Eglwyssic a chyphredin y Deyrnas trwy gyngor a help ewythredd y brenhin ac arglwyddi eraill nid amgen y Duc o gaer Loiw y Duc o Iork. Iarll Derbi ac Arndel a Nottingam a ddienyddiodd swrn o gynghoried a swyddogion y brenhin ac amkysson y Duc o Iwerddon

ALW.................1

Y vlwyddyn honn i gwnaeth gwyr Sir Iork a gwyr y Nordd gapten arnun ai alw Robin Ridistal ac yn agos i Vanbri arglwydd Herbert ai vrawd Syr Richard Herbert a Thomas ap Rhosser a llu o seithmil ganthun a ymgyfarvuon a gwyr y Nordd a gwyr y Nordd a dduc y maes./

ALWYNN..............1

Ar maer a elwid Henri phyts Alwynn ar Sieryfied kyntaf ar a vu yn Llunden a elwid Pityr Duk a Thomas Neel./

AM..................67

Y .4. vlwyddyn oi wledychiad ef i dinustrodd y Dans lawer ar y North ac ynnill tref Iork. ond ni bu hir hyd pann dyrrwyd ymaith ac ef a anrheithiodd y brenhin o Iork i Durham o gwbl lid a dicter wrth yr ardalwyr am vddunt ddioddef ir Dans ddyfod val na hewyd grwn .9. mlynedd./

Ac ynghylch yr amser hwnnw i bu drafais rhwng archesgob Iork a Lanphranc Archesgob Canterburi am yr oruchafieth ynn Lloegr ond Archesgob Cawnterburi ai hennillodd ac Archesgob Iork a dyngodd llw darostwngedigaeth iddo./

Y .6. vlwyddyn oi wrogeth ef i gwnaethbwyd trwy holl Gred lu dirvaur o chwechant o viloedd i vyned i ynnill Kaerusalem ai capten ai penn arweddwr oedd Gotphre Duk o Lorayn ai ddau vrodur a llawer o bennaethied Kred am benn hynny ac ynn yr amser hwnnw i gwystlodd llawer mil o wyr i tir i vyned ir siwrnai honn./

Ynghylch y .26. or brenhin hwnn i kynhalwyd Parlemant yn Llundain yn vn peth ymysc i wneuthur cosb ar Opheiriaid am i cam vywyd a hynny ar swyddogion y brenhin i kosbi./

Y .18.ed or brenhin hwnn i danfonodd y brenhin herots at Bab Rhufain i ervyn i ryddhau ac i ymesguso am laddiad Saint Thomas Ac y mysc pethau ereill i rhoed y brenhin dan i benyd bod ynn gyfreithlon ir holl deyrnas gwyno at y Pab ac na bai vrenhin yn Lloegr hyd pann i pwyntie y Pab./

Ar benn y chydic wedi hynny wrth annogieth [~ anogaeth ] brenhin Phrainc a brenhin y Scotlond a llawer ychwanec y rhyfelodd ynn erbyn Harri i dad a rhyngthunt i bu lawer maes ond y tad oedd ynn ei hynnill ac ir mab i gorfu plygu a deissif heddwch. Ac yn y rhyfel hwnn i dalwyd Wiliam brenhin Scotlond ac i carcharwyd ac i rhoes am i illyngdod dre Gaerleil a nuw castel vpon Tein a thyngu byth lw kowirdeb ir brenhin efo ai ganllynwyr [~ ganlynwyr ] ynteu a gwneuthur homaets pann ovynnid/

Y .4. vlwyddyn o goroniad brenhin Richard ac ynte yn Assia ir aeth rhwng arglwyddi Lloegr a Wiliam Esgob Eli yr hwnn a ydowsse [~ adawsai ] y brenhin i lywodraethu y Deyrnas tra vai ynte allan ac yno i newidiodd brenhin Richard gaerusalem a Gwi o Lessingham am Ciprws a chwedi hynny ynn hir o amser i gelwid yn vrenhin Kaerusalem

Yn amser brenhin Iohn i dechreuwyd y brodur duon ynn rhe Dolosanws oed Crist .1205. A .4. blynedd gwedi hynny i dechreuodd Saint Phrancis grefydd y brodur llwydion ynn emyl Dinas Asilij. Ar vn vlwyddynn honno i gwaharddwyd opherennau dros gwbwl o Loegr oblegid amrysson am ddewis Archesgob ynghaer Gaint. Ar gwahardd hwnnw a byrhaodd [~ barhaodd ] .7. mlynedd./

o vrenhin Sion i bu drafes mawr rhwng pennaethied Lloegr ai harglwyddi a chyphredin y Deyrnas ynn gymaint ac i gorfu ar y brenhin ddanvon i Phlawndrs am nerth ac arglwyddi Lloegr a ddanvonodd at Lewys vab Philip brenhin Phrainc ac ai kymerson ynn lle brenhin arnun ac ai kadarnhausson i ryfela yn erbyn brenhin Sion. A chynn diwedd y rhyfel hwnn i clefychodd y brenhin ac i bu varw yn Nywark vpon Trent y .19. o vis Hydref oedran Crist .1216. Ond rhai y sydd ynn teuru mae Mynach ai gwenwynodd ef ynghaer Wrangon ac yno i claddwyd./

Yn ol hir ryfel rhyngtho a Lewys mab Philip brenhin Phrainc yr wrth amodeu rhai o arglwyddi Lloegr oedd yn cleimio coron Loegr ond or diwedd yn heddwch ir aeth ac i Lewys vyned i Phrainc ac am i draul iddo vil o vorke./

Y .13. vlwyddyn or brenhin hwnn i gwyharddwyd i rhydddab i Lunden ac i kymerth y brenhin yw law ehun achos ir Maer gymryd gwabr gan y pobyddion am i dioddef i wneuthur bara dann y Seis.

Yn y .19. vlwyddyn o Edwart kaer yn Arvon i dalwyd y brenhin megis i dywetpwyd or blaen ar y Spencer ac Iarll Arndel a Robert Baldoc a llawer y chwanec a roed i veirw. am ei gweithredoedd

Yr Edward hwnn a roes arfeu Lloegr a Phrainc yn i vaner a phan oedd oed Crist yn 1346. yr vnved dydd arddec o vis Awst i bu y vrwydr Yngressi rhyngtho ef a Philip brenhin Phrainc ac i kilodd Philip ac i llaas [~ llas ] brenhin Boem a brenhin Marorican a llawer o wyr mawr am benn hynny. Ar drydedd vlwyddyn gwedi hynny i bu i varwolaeth gyntaf or cornwyd. A dwy vlynedd gwedi hynny i gwnaeth Wiliam Edington tressyrer Lloegr gyntaf arian pedair ac arian dwy./

Ynghylch y .22. vlwyddyn o vrenhin Edward y 3edd i bu newyn a marwolaeth trwy yr holl vyd ac yn Itali odid vn yn vyw am gant yn veirw./

Yn y vlwddyn honn i kymerth Edward Prins Cymru wrogeth Gien ac Acqwitan ac a wnaeth ho maets i Edward .3. edd i dad am hynny Ynghylch 40. vlwddyn o goroniad Edward y .3.edd Dampetyr o Spaen a vyriodd Harri i vrawd allan o vrenhiniaeth ac am hynny i diengis at Brins Edward oedd yr amser hwnnw yn y dre a elwid Bwrdeaux ar Petyr hwnn drwy nerth y Prins a roes maes i Harri i vrawd ac ai byriodd allan ac a laddodd bum mil oi wyr ac a gafas Petyr lawer o gestyll a threfydd drychefn yr rhai a ynnillyssai Harri i vrawd arno or blaen ac ychydic gwedi hynny i kynnullodd Harri i lu ynghyd ac a ryfelodd ar i vrawd Pityr hyd

Yn y vlwddyn honn i kymerth Edward Prins Cymru wrogeth Gien ac Acqwitan ac a wnaeth ho maets i Edward .3. edd i dad am hynny Ynghylch 40. vlwddyn o goroniad Edward y .3.edd Dampetyr o Spaen a vyriodd Harri i vrawd allan o vrenhiniaeth ac am hynny i diengis at Brins Edward oedd yr amser hwnnw yn y dre a elwid Bwrdeaux ar Petyr hwnn drwy nerth y Prins a roes maes i Harri i vrawd ac ai byriodd allan ac a laddodd bum mil oi wyr ac a gafas Petyr lawer o gestyll a threfydd drychefn yr rhai a ynnillyssai Harri i vrawd arno or blaen ac ychydic gwedi hynny i kynnullodd Harri i lu ynghyd ac a ryfelodd ar i vrawd Pityr hyd pan i gorchvygodd hyd i varwolaeth ac heb wrthwyneb a veddiannodd vrenhiniaeth Spaen./

Y vlwyddyn honn Prior ac .8. Phrier a grogwyd yn heibwrn am Dresswnn./

Y vlwyddyn honno i kynhalwyd kyphredin eisteddfod yn tre Gonstans ac i danvoned yno o Loegyr Richard Iarll Warwic a thri Esgob a llawer o ddoctoried a marchogion ac ysgwieiried hyd yn wythgant o veirch ac ynn yr Eisteddfod honn i barnwyd am heresi Iohn Wiclyph, Iohn Hwss a Ierom o Braga

Ac am hynn Richard Iarll Cambrits, arglwydd Scrwp a Syr Thomas Gray marchoc ar i marwolaeth a gyphessodd ac a addefodd mae brenhin Phrainc ai parysse vddunt. Ac wedi hynny ir aeth y brenhin ar i siwrnai ac i tiriodd nosswyl Vair gyntaf ynghid Kanx yn Normandi ar ail dydd i rhoes ef sawd wrth dref Harphluw ar .37. dydd gwedi hynny i rhoed y dref i vynu iddo

maes hwnn i dauth gwyr y Nordd i Warwic lle ir oedd yr Iarll ar Duc o Clarens gwedi kynnull llu mawr a brenhin Edward ai bower ynte a ddauth yn i herbyn ond yn ddirybudd yr Iarll ar hyd nos aeth am benn camp y brenhin ac a ddalodd y brenhin, ac ai danfonodd i Vudylham castel yngharchar yn Iork Sir at Archescob Iork brawd yr Iarll ac yno drwy gyngor a nerth Syr Wiliam Stanley a Syr Thomas Borowgh i diangodd or carchar ac i Lundein i dauth ac i kynnullodd lu mawr Ac yno i kyfarvu ac arglwydd Wels a llu mawr gantho ynte ar brenhin a dduc y maes ac yno i llas dec mil ynn y lleiaf a thorri penne arglwydd Wels a Syr Robert Wels i vab a Syr Robert Demok a llawer y chwanec ar maes

Ar vlwyddyn honn i dauth Siames brenhin Scotlond i Loegr a chan mil o lu gantho y nawed dydd o vis Medi ac i pwyntiwyd maes rhyngtho ac arglwyddi o Loegyr nid amgen arglwydd Tressorer ac arglwydd Haward a marchogion vrddolion a boneddigion ambenn hynny ar maes a vu yng Krakmor dwy villtir o Northampton ac yno i llas Siamys brenhin Scotlond ac vnarddec o Ieirll y Scotlond a thri o Esgobion a phedwar arddec o varchogion vrddolion a deuddec mil o voneddigion a chyphredin am benn hynny o Scotlond./

Ar vlwyddyn honn vis Mai i kwnnodd prentissied Llunden yn erbyn gwyr dieithr oedd yno ac am hynny i colled llawer o honun ac i dauth y rhann arall o honun i Westmestr a chebystre am i gyddfeu ac i pardynwyd. Ar .24. dydd o Vai ydd aeth brenhines y Scotlond tu ac adref./

Ar vlwyddyn honn vis Mai i kwnnodd prentissied Llunden yn erbyn gwyr dieithr oedd yno ac am hynny i colled llawer o honun ac i dauth y rhann arall o honun i Westmestr a chebystre am i gyddfeu ac i pardynwyd. Ar .24. dydd o Vai ydd aeth brenhines y Scotlond tu ac adref./

Phriers duon am briodas y brenhin

Pan oedd oed Crist 1533. y .23. o Harri .8.ed i llosged yr holi mayd o Gent a dau vynach a dau phrier ac opheiriad a groged ac a dorred i benn am Dresson a blasphemi ac hyppocrisi ac ir aeth yn heddwch rhwng Lloegr ac y Scotlond./

Mis Myhevin i torred penneu Esgob Rochestr a Syr Thomas More am wrthnevo nei nakau y brenhin yn benn ar Eglwys Loegr a thri mynach or Siartrhows am yr vn achos a varnwyd i veirw./

Mis Myhevin i torred penneu Esgob Rochestr a Syr Thomas More am wrthnevo nei nakau y brenhin yn benn ar Eglwys Loegr a thri mynach or Siartrhows am yr vn achos a varnwyd i veirw./

Pan oedd oed Crist 1540. yr .28. dydd o vis Gorphennaf Thomas Cromwel Iarll Essex ac arglwydd Water Hwngerphord a dorred i penne ynn y Twr hyl am dresson. Ac oni bai vynny o Dduw hynny e drigse Richard ap hoel esqwier a Sersiant of arms a Sion Lloyd mab dd ap hoel ddu gwr bonheddic a Hoel ap Syr Mathew prydydd a gwr g. a deuddec ychwanec o wyr Dyphryn Tyveidad am ovyn i kyfraith ac yno i gwnaeth Hoel y ddau Englyn hynn nid amgen./

Pan oedd oed Crist 1540. yr .28. dydd o vis Gorphennaf Thomas Cromwel Iarll Essex ac arglwydd Water Hwngerphord a dorred i penne ynn y Twr hyl am dresson. Ac oni bai vynny o Dduw hynny e drigse Richard ap hoel esqwier a Sersiant of arms a Sion Lloyd mab dd ap hoel ddu gwr bonheddic a Hoel ap Syr Mathew prydydd a gwr g. a deuddec ychwanec o wyr Dyphryn Tyveidad am ovyn i kyfraith ac yno i gwnaeth Hoel y ddau Englyn hynn nid amgen./

A phan ddarfu am Gromwel bwrw i dduw glowed ynn gweddie a chanu val hynn iddo ehunan

Y .30. dydd or mis hwnnw i llosged Barnes Gared a Sierom am heresi ar dydd hwnnw Abel, Powel a Phederston a lusgwyd a groged ac a gwarterwyd ynn Smythphild am dresson./

Y .30. dydd or mis hwnnw i llosged Barnes Gared a Sierom am heresi ar dydd hwnnw Abel, Powel a Phederston a lusgwyd a groged ac a gwarterwyd ynn Smythphild am dresson./

Y vlwyddyn honn i colled Egerton a Harmon am gowntyrphettio Seal y brenhin ar vlwyddyn honn i dechreuodd y brenhin adeilad ynghalais ac ynn y Geinys. Ac ynn swydd Iork i kwnnodd opheiriaid a Llygion ynn erbyn y brenhin ac ar vyrr i gorvuwyd ac i barnwyd i veirw mywn llawer lle./

Ac vn Leight a dau eraill a golled ynn Llunden y 27. dydd o vis Mai. ac am yr vn achos Syr Iohn Nevyl marchoc a lusgwyd a groged ac a gwarterwyd yn Iork ddugwyl Grist ne i noswyl./

A .30. am ledrad ac ysbeil a groged

Y vlwddyn honn i torred penn Iarlles Salsbri yr .8.ed dydd arhugein o vis Mai ar 9ed dydd o Vyhefin i croged dau o Ard y brenhin am ysbeilo ynn siampl i bawb./

Ar .28.en dydd i torred penn arglwydd Leonard Gray am lawer o draeturiaeth a wnaethoedd ef yn Iwerddon penn vuassai Ddebiti ir brenhin yno./

Hefyd arglwydd Dakers or dehau a golled ynn nheibwrn a Chymro am bennill o brophwydoliaeth a ddowod Yr ail vlwyddyn i berwed merch yn Smythphild am wenwyno swrn o ddynion

Hefyd arglwydd Dakers or dehau a golled ynn nheibwrn a Chymro am bennill o brophwydoliaeth a ddowod Yr ail vlwyddyn i berwed merch yn Smythphild am wenwyno swrn o ddynion

Y vlwyddyn o oedran Crist .1541. I torred penn Katrin Haward y vrenhines am odineb ac arglwyddes Rochphord am gadw kyfrinach./

Y vlwyddyn o oedran Crist .1541. I torred penn Katrin Haward y vrenhines am odineb ac arglwyddes Rochphord am gadw kyfrinach./

Dolphyn v'arglwydd am meistr ith ddyfynnu di, ar dref honn gerr i vronn ef./

atteb hwnnw ir aeth y Dolphyn a llu aruthr gantho at Vwlen ac a wnaeth lawer skyrmaits ac or diwedd ar hyd nos i dauth am benn bas Bwlenn ac i llas gwyr a gwragedd meibion a merched ond a ddiangodd i hei Bwlen./

Gwedi hynn i dauthbwyd o hei Bwlen am benn y Phrancod i vas Bwlen ac i lladdwyd llawer ac i dyrrwyd phwrdd y darn arall ac ennill eilwaith bas Bwlen

Yr .11. dydd o Hydref i dauth toryf aruthr o longau ar y mor i ymddangos ynghyfer tre Vwlen ac yno i harroesson ddau ddiwrnod mywn golwc ir dref. Ac o ddiyno i hwyliysson rhwng Bwlen a Chalais i ymofyn am i meistyr y Dolphyn o Phrainc./

Pan oedd oed Crist .1546. I criwyd heddwch y rhwng Lloegr a Phrainc yn Rhe Lundein a phrophessi a diolch mawr i Dduw am yr heddwch a Bonpheir drwy y Dref a llawer o lawenydd./

Y vlwyddyn honn i llosged Ann Asguw ynn y Smythphild a thri y chwanec am heresi ac i recantiodd Doctor Saxton

Y nowfed dydd o Ebrill i marchokaodd Edward brenhin Lloegr Phrainc ac Iwerddon ai ewythr Syr Edward Seimer ac y Stat y Deyrnas am benn hynny or Twr i Westmestr trwy Lunden ar heolydd gwedi llenwi o gyfrlide a charpets, a thapitas a brethyn arian, a brethyn aur, a phali drwy Siebseid a phob kwndid ynn rhedec o win, a chwaryau a phagiwns gann blant yn cressau y brenhin trwy voliant a chanuau, a Salme, a gweddie, a llawer ychwanec o ddigrifwch a llywenydd megis i chwarddodd oedd ynn i weled

Y vlwyddyn honn i llosged Siwan Knel am i bod yn nakau i Grist gymryd knawd o Vair Vorwyn./

Ynghylch yr amser hwnn i kwnnodd yngHent swrn yn Draeturied ac y boludd i gostegwyd ac i colled am i tresbas yn Asphort Richard Leion, Godard a Goran ar ail dydd yngHawnterbri i kolled Richard Eyrlond am y trespas hwnnw

Ynghylch yr amser hwnn i kwnnodd yngHent swrn yn Draeturied ac y boludd i gostegwyd ac i colled am i tresbas yn Asphort Richard Leion, Godard a Goran ar ail dydd yngHawnterbri i kolled Richard Eyrlond am y trespas hwnnw

Y vlwddyn honn ddugwyl Valentein yn Pheuersham yngHent i mwrdrwyd Arden gwr bonheddic drwy vndeb a gwarth i wraic ac am hynny hi a losged yngHawnterbri ac vn a groced [~ groged ] mywn cadwyne yno a dau yn Pheuersham wrth gadwyne A gwraic a losged yn Smythphild ac yno hefyd Mosby ai chwaer a vygwyd am yr vn mwrdwr./

Y vlwddyn honn ddugwyl Valentein yn Pheuersham yngHent i mwrdrwyd Arden gwr bonheddic drwy vndeb a gwarth i wraic ac am hynny hi a losged yngHawnterbri ac vn a groced [~ groged ] mywn cadwyne yno a dau yn Pheuersham wrth gadwyne A gwraic a losged yn Smythphild ac yno hefyd Mosby ai chwaer a vygwyd am yr vn mwrdwr./

Y vlwyddyn honn y .22. dydd o vis Ionor i torred penn y Duc o Somersed ar .25. dydd o Chwefrol gwedi hynny i colled Syr Raph Vanne a Syr Meils Pertrids ac i torred penn Syr Thomas Arundel a Syr Michael Stanhop am yr vn peth

2 Hefyd ni a vynnem gael kyfreith ac acts brenhin Harri .8.ed am y chwech articyl ai harver megis ir oeddid ynn i amser ef

delwe yn yr Eglwyssi i ddwyn cof am verthyrdod Crist ai Saint a phob pregeth gyfreithlon yn yr Eglwys lan Gatholic megis i bu arveredic yn amser yr hen bobyl

11 Hefyd ni a welen yn gymwys na bai ond vn gwasnaethwr i wr dan ganmork o rent tir ac am gan mork vn gwr

13 Hefyd am a wnaethbwyd o gam ar gwledydd yma ni a vynnwn gael llywodraeth a barn Hwmphre Arwndel a Harri Bray maer yn rhe Vodnam. A chael secwndid dan sel vawr y brenhin i vyned a dyfod. a dyfod a myned a Herod of Arm's i mywn ac allan

Thomas Cranmer Archesgob Cawnterbri oedd yn y Twr yngharchar am Dresson./

ond Syr Gawen a Gibbs ac eraill a ddalwyd ac a vyrwyd am Dresson yn Westmestr y .17. o vis Chwefrol ac a ddioddefodd angeu ar y Twr hyl y .23. dydd o Chwefrol

A chwedi hynny Robert Rwdston Wiliam Cromer Brett Cutbert Vychan mab Siamys Vychan o Hergest. Harri Vain, Thomas Culpeper o Aelphort a Chnevet, a Water Mantels ac arglwydd Iohn Graye a Syr Leonard Diggs a vyrwyd am Dresson ac ynn y man gwedi i bwrw ir aethbwyd a hwynt ir Twr gwynn yngharchar ac ir oedd arglwydd Gray a Syr Iams Cropht ynghyfeillach y Duc o Swpholk ynn y Rebel hwnnw./

Gwedi hynny y pardynodd y vrenhines .4. cant or kyphredin ac ychwanec a ddauth i Westmestr ger bronn y vrenhines a chebystre am ei gyddfe Y boludd gwedi hynny y pwyntiwyd Parlment yn Rhydychen ac yn Westmestr i kynhalwyd./

Y .18. dydd o Vai Wiliam Thomas a lusgwyd a grogwyd ac a gwarterwyd yn Heibwrn am draetturiaeth nei dressyn./

Yr .20.ed dydd o vis Gorphennaf i tiriodd Philip ynn Sowthampton lle i herbynnodd kynghoried y vrenhines ef ac y Stad y Deyrnas yn anrhydeddus ac ar ddodiad y droed ar dir Lloegr i gwisgwyd y gartyr am i esgair yr hwnn a ddanvonysse y vrenhines iddo./

Y vlwyddyn honn arglwydd Siawnsler Lloegr, arglwydd Harri Iarll Arndel, arglwydd Paged aeth dros y mor i Galais ac yn agos i Vark i buon yn Embassators yn trettio am heddwch y rhwng yr Emprowr a brenhin Phrainc ac arglwydd Cardnal oedd yno ac adref i troessant a phallu yr heddwch

Y vlwyddyn honn imkanwyd bradwrieth vawr ir brenhin ar vrenhines ar Deyrnas i gyd ac am hynny i dioddefodd Vdal, Throckmerton, Daniel, Pecham, Stanton, ac ychwaneg a llawer a ddiangodd or Deyrnas allan./

Pan oedd oed Crist .1556. I croged arglwydd Sto .. ton am vwrdro dau o wyr boneddigion ynn Salsbri y chweched dydd o Vawrth