Adran nesaf | |
Adran or blaen |
VRENHINES...........34
| |
Y vlwyddyn gyntaf oi vrenhiniaeth i rhodd ef vesure Lloegr ynn i lle gwedi i bod ynn hir o amser o vaes i lle Ai vrenhines Mawd chwaer Edgar brenhin y Scotlond. | CHSM 200r. 14 |
Yr Edward hwnn a briodes Isabel merch ac etifedd Philip Brenhin Phrainc gwedi hynny ef a ddanfones y vrenhines at Edward i mab i wneuthr heddwch rhyngtho a brenhin Phrainc oedd yn cadw ac yn meddiannu i dir ai gyfoeth ef or parth draw ir mor a thra vuont yno i peris y brenhin drwy ddryg kyngor grio yn Llunden i wraic ai vab ynn draeturied iddo ef ai Deyrnas. A phann ddoeth y vrenhines ai mab ir tir ef a gilodd y brenhin hyd ynghastell Nedd ac yno i dalwyd ef ac i dugpwyd i gastell Kenelworth ynghylch kalan Gayaf. Yn yr vn vlwyddyn gwedi yr Ystwyll i kynhalwyd Parlment yn Llunden ac yno i tynwyd ef oi | CHSM 208r. 7 |
Yr Edward hwnn a briodes Isabel merch ac etifedd Philip Brenhin Phrainc gwedi hynny ef a ddanfones y vrenhines at Edward i mab i wneuthr heddwch rhyngtho a brenhin Phrainc oedd yn cadw ac yn meddiannu i dir ai gyfoeth ef or parth draw ir mor a thra vuont yno i peris y brenhin drwy ddryg kyngor grio yn Llunden i wraic ai vab ynn draeturied iddo ef ai Deyrnas. A phann ddoeth y vrenhines ai mab ir tir ef a gilodd y brenhin hyd ynghastell Nedd ac yno i dalwyd ef ac i dugpwyd i gastell Kenelworth ynghylch kalan Gayaf. Yn yr vn vlwyddyn gwedi yr Ystwyll i kynhalwyd Parlment yn Llunden ac yno i tynwyd ef oi vrenhiniaeth a gwyl Vair y kanhwylle nessaf at hynny i koroned Edwart .3.edd i vab ef yn vrenhin yn .15. mlwydd o oedran. A mis Ebrill hynny i dugpwyd yr hen vrenhin i gastell Barklay ac yno i llas ef a beer [~ ber ] brwd ynn i din./ | CHSM 208r. 12-13 |
Yn y 17.ec vlwyddyn i kilodd y vrenhines rhac malais yr y Spencers ac Edwart i mab gid a hi i Phraink at i brawd Siarls ac ar vyrr gwedy hynny rhac ofn y Pab y gwyharddodd Siarls vrenhin Phrainc ei chwaer ac ei mab deyrnas Phrainc ac heb gynnal a hi yr hynn a addowssei./ | CHSM 208v. 28 |
ar maes a ennillodd Edward y .3.edd ac yno i llaas [~ llas ] brenhin Boem a phedwar vgein o Dwyssogion a .12. cant o varchogion vrddolion a dec mil arhvgein or kyphredin Gwedi hynny i rhoes Edward sawt wrth Galais ac i bu yno yr yspas o vlwyddyn Ac yn hynny o amser i dauth brenhin Phraink ar vedr kwnnu yr sawd ac ymddiphin y Dref ac ir aeth phwrdd heb roi maes ac yno i rhoed y Dref i vrenhin Edward y trydydd Yr amser i sowdiwyd Calais i dauth Davydd o Scotlond drwy annoc brenhin Phrainc i vordyr Lloegr ar vrenhines a wnaeth o opheiriaid a llygion ac yn agos i Ddurham mywn maes a ddalodd brenhin y Scotlond a llawer o arglwyddi ac Ieirll ac a laddodd yn y maes hwnnw or kyphredin bymthec mil./ | CHSM 209r. 21 |
Y .15. vlwyddyn Rhyw refel a wnaeth i Lunden golli i liberti ond gwedi hynny trwy dretmant y vrenhines a Doctor Grinssend Esgob Llundain i rhyddhawyd eilwaith | CHSM 211v. 13 |
Y vlwyddyn honn i kynhalodd brenhin Harri .5.ed i natolic yn rhe Roon megis regent o Phrawns ac yn debic i Emperodr val i dauth atto lawer o wyr o vrddas Lloegr a Phrainc a theyrnassoedd ereill lawer ac ir aeth ychydic i dy brenhin Phrainc y natolic hwnnw A gwyl Vair y kanhwylle gwedi hynny i dauth y brenhin ar vrenhines i Loegr o Galais i Ddofr a dyddgwyl Vathew y coroned y vrenhines yn Wesmyster gwedi gadel y Duc o Clarens yn lieutenant ac yn llywodraethwr dano ef yn Phrainc ac yn Normandi | CHSM 214r. 15 |
Y vlwyddyn honn i kynhalodd brenhin Harri .5.ed i natolic yn rhe Roon megis regent o Phrawns ac yn debic i Emperodr val i dauth atto lawer o wyr o vrddas Lloegr a Phrainc a theyrnassoedd ereill lawer ac ir aeth ychydic i dy brenhin Phrainc y natolic hwnnw A gwyl Vair y kanhwylle gwedi hynny i dauth y brenhin ar vrenhines i Loegr o Galais i Ddofr a dyddgwyl Vathew y coroned y vrenhines yn Wesmyster gwedi gadel y Duc o Clarens yn lieutenant ac yn llywodraethwr dano ef yn Phrainc ac yn Normandi | CHSM 214r. 16 |
Pan oedd oed Iessu .1455. yr .34. o Harri .6.ed wrth gyngor y Vrenhines y byrrwyd y Duc o Iork oi swydd yr hynn a wnaeth malais vawr a grwyts drychefn yn y Deyrnas./ | CHSM 217r. 17 |
ar darn arall or llu a gilodd ac a ydewis [~ adewis ] y brenhin ehunan ar Duc o Somersed ar vrenhines ai mab a gilodd i Esgobaeth Ddurham Ac yn ol y maes hwnn ydd aeth Iarll y Mars ar brenhin i Lundein ac yno i gwnaethbwyd Parlment ac yn y Parlment hwnnw i gwnaethbwyd y Duc o Iork yn aer apparawns ai heyrs ynn i ol yntau./ | CHSM 217v. 28 |
Y vlwyddyn honn brenhines Margred a gynnullodd gwyr y Nordd lu mawr ac yn Wakphild i bu yr maes ac i lladdodd y Duc o Iork ai vab, Iarll Rwtlond ac Iarll Salsbri a ddalwyd ac a dorred i benn ym Pwmphred ai benn a ddanfoned i Iork. Ar vrenhines ai llu aeth i St Albons ac a ymladdodd ac Iarll Warwic ac ar Duc o Northpholk ac a ryddhaodd Harri i gwr ac yn y maes hwnn i llas dwy vil a thrychant Ac vn Marchoc a wnaethoeddid yn varchoc y dydd kynn hynny ac a elwid Syr Iohn Gray./ | CHSM 218r. 6 |
Gwedi yr maes hwnn pann glybu y brenhin ar vrenhines ddyfodiad Iarll y Mars a Iarll Warwic a llu aruthur o vordr Cymru ganthun kymryd i siwrnai a wnaethont tu ar Nordd. Ar Ieirll aeth i Lunden ac yno drwy vndeb vrddas Lloegr ar kyphredin Edward Iarll y Mars a griwyd ynn vrenhin y 4ydd dydd o vis Mawrth oed Crist .1460. | CHSM 218r. 13 |
Yr ail vlwyddyn brenhin Harri a ddalwyd ac a aethbwyd ac ef trwy Lunden ir Twr gwynn ar vrenhines aeth ai mab gid a hi i Phrainc at y Duc Rayner i thad./ | CHSM 219r. 8 |
Yr ail vlwyddyn i ganed Elsabeth yr honn a vu gwedi hynny vrenhines Harri Seithued a mam Harri wythued | CHSM 219r. 18 |
Ac yn i ol y gydewis [~ gadewis ] Edward i vab hynaf a Richard Duc o Iork a thair merched Elisabeth yr honn a vu gwedi hynny vrenhines, Ciceli a Chatrin./ | CHSM 220v. 32 |
Y vlwyddynn rhac wyneb i coroned y vrenhines ynn Westmestr | CHSM 221v. 15 |
Y vlwyddyn o oedran Crist .1541. I torred penn Katrin Haward y vrenhines am odineb ac arglwyddes Rochphord am gadw kyfrinach./ | CHSM 227r. 12 |
Y degfed dydd o vis Gorphennaf i criodd y duc o Northwmberlond ai barti ynte yn erbyn kyfraith arglwyddes Sian yn vrenhines yn Lloegr merch y Duc o Swpholk a gwraic arglwydd Gilphord Dudley ar Duc yn y man a wnaeth lu yn erbyn arglwyddes Mari kyfion aer y goron, ond o herwydd nad oedd gyfreithlonn i vryd ef ai bwrpas ni vynnodd Duw i vyned i ddiwedd da./ | CHSM 231v. 17 |
Pan ddalwyd y Duc o Northwmberlond yn Norwits ir oedd vrenhines Mari yn Phramingham yn Swydd Swpholk ac o ddi yno i dauth y trydydd dydd o Awst i Lundein ac ir Twr gwynn i gymryd meddiant. a thra oedd i gras hi yno hi a ryddhaodd o garchar y Duc o Norpholk a Doctor Gardiner Esgob Winsiestr ac arglwydd Cowrtney ac Esgob Durham ac Esgob Sisiestr ac Esgob Caervrangon ac esgob Llundein a llawer y chwanec | CHSM 233r. 17 |
Y vlwyddyn honn y .15. dydd o Ionor Syr Thomas Weiat Georg Harper, Henri Isley a Leonard Diggs ac eraill a ddechreuodd ryfela yn erbyn y vrenhines ar goron yn Rhe Maedston yngHent./ | CHSM 234r. 8 |
yr ail dydd ir aeth Weiat i Cooling ac i dalodd arglwydd Cobham a Duw Iau gwedi hynny ir aeth y vrenhines ac arglwyddi Lloegr gid a hi i Ild hawl ac a wnaeth i deissif ar y Maer ac ar y dref ac a orchmynnodd vddunt vod yn gowir iddi ei nerthu hi ac ei chynorthwyo yn erbyn Weiat ai gyfeillon A phawb a gytunodd o wyllys i galon i vyw a meirw gida hi yn y kweryl./ | CHSM 234v. 1 |
Gwedi hynny y pardynodd y vrenhines .4. cant or kyphredin ac ychwanec a ddauth i Westmestr ger bronn y vrenhines a chebystre am ei gyddfe Y boludd gwedi hynny y pwyntiwyd Parlment yn Rhydychen ac yn Westmestr i kynhalwyd./ | CHSM 235r. 15 |
Gwedi hynny y pardynodd y vrenhines .4. cant or kyphredin ac ychwanec a ddauth i Westmestr ger bronn y vrenhines a chebystre am ei gyddfe Y boludd gwedi hynny y pwyntiwyd Parlment yn Rhydychen ac yn Westmestr i kynhalwyd./ | CHSM 235r. 17 |
Yr .20.ed dydd o vis Gorphennaf i tiriodd Philip ynn Sowthampton lle i herbynnodd kynghoried y vrenhines ef ac y Stad y Deyrnas yn anrhydeddus ac ar ddodiad y droed ar dir Lloegr i gwisgwyd y gartyr am i esgair yr hwnn a ddanvonysse y vrenhines iddo./ | CHSM 235r. 28-29 |
Yr .20.ed dydd o vis Gorphennaf i tiriodd Philip ynn Sowthampton lle i herbynnodd kynghoried y vrenhines ef ac y Stad y Deyrnas yn anrhydeddus ac ar ddodiad y droed ar dir Lloegr i gwisgwyd y gartyr am i esgair yr hwnn a ddanvonysse y vrenhines iddo./ | CHSM 235r. 32 |
Ar nosson honno i danfonodd yr Emprowr att Ras y Vrenhines bod i vab ef ynn vrenhin Napyls a darpar i gwr hithe a hefyd yn vrenhin Caerusalem Ac velly i danvonodd dan i Sel vawr | CHSM 235v. 17 |
Dugwyl St Iams yr hwnn oedd y .25.en dydd o vis Gorphennaf ynghylch .11. ar y gloch i dauth y brenhin ar vrenhines oi lletty tu ar Eglwys ar i traed a gwisgoedd brenhinol amdanun a phob vn a chleddeu noeth oi vlaen Oi blaen hi Iarll ______ yn dwyn cledda. ac oi vlaen yntau Iarll Penvro yn dwyn y cleddau a chynn gynted ac i darfu yr opheren y brenhin Herod ar ostec yn yr Eglwys yngwydd y brenhin ar vrenhines ar arglwyddi ar arglwyddesse ar holl gynnulleidua a griodd ac a ddowod val hynn Philip a Mari trwy ras Duw brenhin a bren hines Loegr Phrainc, Napyls, Caerusalem Iwerddon ymddiphynniawdr y phydd Prins o Spaen a Sisil, Archdduc Awstrich, Duc Mulayn | CHSM 235v. 23 |
Dugwyl St Iams yr hwnn oedd y .25.en dydd o vis Gorphennaf ynghylch .11. ar y gloch i dauth y brenhin ar vrenhines oi lletty tu ar Eglwys ar i traed a gwisgoedd brenhinol amdanun a phob vn a chleddeu noeth oi vlaen Oi blaen hi Iarll ______ yn dwyn cledda. ac oi vlaen yntau Iarll Penvro yn dwyn y cleddau a chynn gynted ac i darfu yr opheren y brenhin Herod ar ostec yn yr Eglwys yngwydd y brenhin ar vrenhines ar arglwyddi ar arglwyddesse ar holl gynnulleidua a griodd ac a ddowod val hynn Philip a Mari trwy ras Duw brenhin a bren hines Loegr Phrainc, Napyls, Caerusalem Iwerddon ymddiphynniawdr y phydd Prins o Spaen a Sisil, Archdduc Awstrich, Duc Mulayn Byrgwyn a Brabant Cowntie Haspwrg Phlawndrys a Theirol./ | CHSM 235v. 30 |
A phann ddarfu y brenhin ar vrenhines aeth law yn llaw ar ddau gleddau oi blaen ac y Stad Lloegyr yn waetio arnun ir Cowrt. Ar .18.ed dydd o vis Awst i dauth y brenhin ar vrenhines i blas y Duc o Swpholk yn Sowthwerk ac i kinowsson yno a chwedi kinno yno i marchokaessont drwy bont Lundein./ | CHSM 236r. 6 |
A phann ddarfu y brenhin ar vrenhines aeth law yn llaw ar ddau gleddau oi blaen ac y Stad Lloegyr yn waetio arnun ir Cowrt. Ar .18.ed dydd o vis Awst i dauth y brenhin ar vrenhines i blas y Duc o Swpholk yn Sowthwerk ac i kinowsson yno a chwedi kinno yno i marchokaessont drwy bont Lundein./ | CHSM 236r. 9 |
A thrwy Lunden ac o gwmpas yr heolydd i rhoed brethynneu mawr werthoc a chloth o Raens a brethyn aur a brethynn arian a llawer o bagiwns a chwarye a chanue o glod a moliant ac anrhydedd ir brenhin ar vrenhines ac yno i herbynnwyd i Eglwys Bowls ac yno Esgob Llundein ai cressawodd yn vchelwriedd ac yn anrhydeddus a chwedi gwneuthur i gweddi i marchokayssont i Westmestr/. | CHSM 236r. 18 |
Yr amser hwnn i dauth Embassators o bob ynys ynghred at y brenhin ar vrenhines./ | CHSM 236r. 25 |
Y vlwyddyn honn imkanwyd bradwrieth vawr ir brenhin ar vrenhines ar Deyrnas i gyd ac am hynny i dioddefodd Vdal, Throckmerton, Daniel, Pecham, Stanton, ac ychwaneg a llawer a ddiangodd or Deyrnas allan./ | CHSM 237r. 13 |
Y vlwyddyn honn i dauth y brenhin ar vrenhines o Rinwits trwy Lundein i Westmestr./ | CHSM 237r. 22 |
VRENHINIAETH........24
| |
A Robert Cwrteis i vrawd a ddauth o Normandi i Loegr i Borthampton ar vedyr bwrw Wiliam i vrawd allan oi vrenhiniaeth. Eithr heddwch a wnaethbwyd nid amgen y vrenhiniaeth i Wiliam Goch dan dalu i Robert Duc o Normandi i vrawd bob blwyddyn .300. o vorkie a phob vn ynn aer iw gilydd pann vai marw yr llall | CHSM 199r. 16 |
A Robert Cwrteis i vrawd a ddauth o Normandi i Loegr i Borthampton ar vedyr bwrw Wiliam i vrawd allan oi vrenhiniaeth. Eithr heddwch a wnaethbwyd nid amgen y vrenhiniaeth i Wiliam Goch dan dalu i Robert Duc o Normandi i vrawd bob blwyddyn .300. o vorkie a phob vn ynn aer iw gilydd pann vai marw yr llall | CHSM 199r. 17 |
Yr ail vlwyddyn oi vrenhiniaeth i cyfododd swrn o arglwyddi Lloegr yn erbyn y brenhin ac a roessont wrth rai o drefi Lloegr ond brenin Wiliam ai gwahanodd ac ai dyrrodd or Deyrnas allan./ | CHSM 199r. 22 |
Y vlwyddyn gyntaf oi vrenhiniaeth i rhodd ef vesure Lloegr ynn i lle gwedi i bod ynn hir o amser o vaes i lle Ai vrenhines Mawd chwaer Edgar brenhin y Scotlond. | CHSM 200r. 12 |
Ynn 22 or brenhin harri hwnn achos heb etifedd gwriw oi gorph i gwnaeth i verch Mawd Amherodres i lywodraethu y vrenhiniaeth ar i ol | CHSM 200v. 27 |
Henri yr ail mab i Siephre Plantagined Iarll Angeow a Mawd Amherodres yr .20. dydd o vis Rhagvyrr oedran Crist .1155. Ar brenhin hwnn a ehangodd i vrenhiniaeth ac a ennillodd drachefyn a gollysse eraill ac oi wroleth i amylhaodd y Deyrnas o Scotlond, Iwerddon, ynys Orcades, Brutaen vechan, Poytou, Gion a Phrovins ereill o Phrainc | CHSM 202r. 7 |
Y vlwyddyn honn ir aeth y brenhin i Iwerddon ac i darostyngodd ac i rhwymodd wrth vrenhiniaeth Loegr./ | CHSM 202v. 15-16 |
Y .22. vlwyddyn o vrenhiniaeth Harri yr ail i peris ef goroni i vab hynaf a elwid Harri ai briodi a Margred merch brenhin Phrainc./ | CHSM 202v. 17 |
Yn y .6. vlwyddyn ir interditiodd y Pab vrenhiniaeth Loegr ac ir ysgymunodd vrenhin Sion achos na ydawe [~ adawai ] ef Stephant Laughton yn Archesgob ynghaer Gaint. | CHSM 204v. 27-28 |
Y .7. vlwyddyn Philip brenhin Phrainc a oresgynnodd Normandi yr honn ni buysse dan vrenhiniaeth Phrainc er ys trychan mlynedd kynn hynny./ | CHSM 204v. 32 |
Yn i amser ef i bu y vattel yn Lewys yn Sowthsex a battel y barrwnnied yn Ewsam oed Crist yna 1265. yr 48. o vrenhiniaeth ac wedi gwledychu o hono .55./ | CHSM 205v. 6 |
Ynghylch y .54. oi vrenhiniaeth i kymerth y brenhin gymeint o ddigofeint wrth wyr Llunden ac i gwaharddodd vddunt i rhydddab yn i law ehun Eithr drwy gymodreddwyr rhyngthun i prynyssont y rhydddab ai libertis ac i talyssont ir brenhin vgen mil o vorke./ | CHSM 206v. 3 |
at Edward i mab i wneuthr heddwch rhyngtho a brenhin Phrainc oedd yn cadw ac yn meddiannu i dir ai gyfoeth ef or parth draw ir mor a thra vuont yno i peris y brenhin drwy ddryg kyngor grio yn Llunden i wraic ai vab ynn draeturied iddo ef ai Deyrnas. A phann ddoeth y vrenhines ai mab ir tir ef a gilodd y brenhin hyd ynghastell Nedd ac yno i dalwyd ef ac i dugpwyd i gastell Kenelworth ynghylch kalan Gayaf. Yn yr vn vlwyddyn gwedi yr Ystwyll i kynhalwyd Parlment yn Llunden ac yno i tynwyd ef oi vrenhiniaeth a gwyl Vair y kanhwylle nessaf at hynny i koroned Edwart .3.edd i vab ef yn vrenhin yn .15. mlwydd o oedran. A mis Ebrill hynny i dugpwyd yr hen vrenhin i gastell Barklay ac yno i llas ef a beer [~ ber ] brwd ynn i din./ | CHSM 208r. 17-18 |
Yn y vlwddyn honn i kymerth Edward Prins Cymru wrogeth Gien ac Acqwitan ac a wnaeth ho maets i Edward .3. edd i dad am hynny Ynghylch 40. vlwddyn o goroniad Edward y .3.edd Dampetyr o Spaen a vyriodd Harri i vrawd allan o vrenhiniaeth ac am hynny i diengis at Brins Edward oedd yr amser hwnnw yn y dre a elwid Bwrdeaux ar Petyr hwnn drwy nerth y Prins a roes maes i Harri i vrawd ac ai byriodd allan ac a laddodd bum mil oi wyr ac a gafas Petyr lawer o gestyll a threfydd drychefn yr rhai a ynnillyssai Harri i vrawd arno or blaen ac ychydic gwedi hynny i kynnullodd Harri i lu ynghyd ac a ryfelodd ar i vrawd Pityr hyd pan i gorchvygodd hyd i varwolaeth ac heb wrthwyneb a veddiannodd vrenhiniaeth Spaen./ | CHSM 210r. 3-4 |
a vyriodd Harri i vrawd allan o vrenhiniaeth ac am hynny i diengis at Brins Edward oedd yr amser hwnnw yn y dre a elwid Bwrdeaux ar Petyr hwnn drwy nerth y Prins a roes maes i Harri i vrawd ac ai byriodd allan ac a laddodd bum mil oi wyr ac a gafas Petyr lawer o gestyll a threfydd drychefn yr rhai a ynnillyssai Harri i vrawd arno or blaen ac ychydic gwedi hynny i kynnullodd Harri i lu ynghyd ac a ryfelodd ar i vrawd Pityr hyd pan i gorchvygodd hyd i varwolaeth ac heb wrthwyneb a veddiannodd vrenhiniaeth Spaen./ | CHSM 210r. 13-14 |
Y 47. o vrenhiniaeth Edward Iohn o Gawnt duc o Lancastr aeth i Galais a thrwy Phrainc hyd Burdeaux dan dreisso ac ysbeilo ac anrheitho phordd i kerddodd heb gynnic ymladd ac ef ond vn ysskirmits i collodd .50./ | CHSM 210v. 6 |
Y 22. Harri Bolingbrok Duc o Harephord a mab y Duc o Lancastr ar Duc o Norpholk a vanissiwyd or Deyrnas ac ar vyrr gwedi hynny i gyrrodd y Llundeinwyr yn ol Henri Bolingbrok duc o Harephord lle ir oedd yn Phraink ac i Loegr i dauth ac ychydic gid ac ef ar kyphredin a ymgasglodd ynghyd ac ynghastell y Phlint i dalyssont vrenhin Richard ac i carcharwyd ynn y twr gwynn ac yna i delifrodd ac a assignodd ir Henri Bolingbrok duc o Harephord i holl bower ai vrenhiniaeth ai glaim a chyfiownder ynghoron Loegr a Phraink./ | CHSM 211v. 27-28 |
Henri y .4.ydd mab Iohn o Gawnt duc o Lancastr y 4 mab i Edward y .3.edd a gymerth meddiant or vrenhiniaeth honn y dydd diwaethaf o vis Medi oed Crist 1399 nei val hynn mil a phedwarcant onid vn./ | CHSM 212r. 3 |
Pann oedd oed Crist 1420 vis Mai ir aeth yn heddwch rhwng brenhin Lloegr a brenhin Phrainc ac i priododd Harri y .5.ed brenhin Lloegr arglwyddes Gatherin verch brenhin Phrainc yn rhe Droys yn Siampayn ac yn ol y briodas honno i kriwyd Harri .5.ed yn aer i goron ac i vrenhiniaeth Phrainc ac yn Regent o Phrainc./ | CHSM 214r. 7 |
Harri .6.ed yn naw mis oed a ddechreuodd wledychu y dydd diwaethaf ond vn o vis Awst ar wythued vlwyddyn oi vrenhiniaeth ef i coroned ef yn Westmestr ar .10.ed i coroned ef yn Phrainc yn rhe Baris yn vrenhin Ar .24. vlwyddyn oi vrenhiniaeth i priodes ef verch brenhin Cicil a Duc o Angeow. A thra vu ieuank yn llywodreth i ewythredd i bu nid amgen y Duc o Betphord a Gloseter nei gaer Loiw./ | CHSM 214v. 4 |
Harri .6.ed yn naw mis oed a ddechreuodd wledychu y dydd diwaethaf ond vn o vis Awst ar wythued vlwyddyn oi vrenhiniaeth ef i coroned ef yn Westmestr ar .10.ed i coroned ef yn Phrainc yn rhe Baris yn vrenhin Ar .24. vlwyddyn oi vrenhiniaeth i priodes ef verch brenhin Cicil a Duc o Angeow. A thra vu ieuank yn llywodreth i ewythredd i bu nid amgen y Duc o Betphord a Gloseter nei gaer Loiw./ | CHSM 214v. 6 |
Y vlwyddyn honn i gollyngwyd Siamys brenhin Scotlond o garchar Lloegr yr hwnn a wnaeth homaets dros vrenhiniaeth Scotlond i vrenhin Lloegr ac a briododd arglwyddes Sian verch Iarll Somersed a chares y brenhin./ | CHSM 214v. 15-16 |
Pan oedd oed Crist 1430. yr .8.ed oi vrenhiniaeth i gydewis Regal Phrainc yr hwnn oedd y Duc o Betphord lywodraeth Phrainc ynn llaw Esgob Eli Siawnsler Phrainc. Ar Regal a gynhalodd Barlment yn Ron ac a gynphorddiodd y Normaniaid i vfuddhau ac i ddarostwng i vrenhin Lloegr. Ar amser hwnnw ir anfonodd brenhin Phrainc y duc o Alanson a Iane I wyts Duwies vawr y Phrancod i ysgolio Paris ac o ddyno i kurwyd ac i gyrrwyd trwy gwilydd yn i hol a Iane i Duwies yn y clawdd ac i bu lownwaith ymddiphin i bowyd | CHSM 215v. 3 |
a Harri chweched ynn i vrenhiniaeth drychefn a chrio Edward yn Draettur, ond hynny ni bu hir byrhaodd | CHSM 220r. 7 |
Adran nesaf | Ir brig |