VNARDDEC............1

Ar vlwyddyn honn i dauth Siames brenhin Scotlond i Loegr a chan mil o lu gantho y nawed dydd o vis Medi ac i pwyntiwyd maes rhyngtho ac arglwyddi o Loegyr nid amgen arglwydd Tressorer ac arglwydd Haward a marchogion vrddolion a boneddigion ambenn hynny ar maes a vu yng Krakmor dwy villtir o Northampton ac yno i llas Siamys brenhin Scotlond ac vnarddec o Ieirll y Scotlond a thri o Esgobion a phedwar arddec o varchogion vrddolion a deuddec mil o voneddigion a chyphredin am benn hynny o Scotlond./

VNDANETH............1

Y vlwyddyn honn yn niwedd mis Myhevin i bu vndaneth yn rhith chwaryeth ynghylch Wadharst ynn Sowthsex ac i kafad ac ar vyrr i gostegwyd./

VNDEB...............2

Gwedi yr maes hwnn pann glybu y brenhin ar vrenhines ddyfodiad Iarll y Mars a Iarll Warwic a llu aruthur o vordr Cymru ganthun kymryd i siwrnai a wnaethont tu ar Nordd. Ar Ieirll aeth i Lunden ac yno drwy vndeb vrddas Lloegr ar kyphredin Edward Iarll y Mars a griwyd ynn vrenhin y 4ydd dydd o vis Mawrth oed Crist .1460.

Y vlwddyn honn ddugwyl Valentein yn Pheuersham yngHent i mwrdrwyd Arden gwr bonheddic drwy vndeb a gwarth i wraic ac am hynny hi a losged yngHawnterbri ac vn a groced [~ groged ] mywn cadwyne yno a dau yn Pheuersham wrth gadwyne A gwraic a losged yn Smythphild ac yno hefyd Mosby ai chwaer a vygwyd am yr vn mwrdwr./

VNDER...............1

Mis Mowrth y vlwyddyn honn Syr Andro Dwdley Veis neu Vnder Admiral Lloegr ar y mor a ddalodd ddwy long a llawer o garcharorion ac a ddauth a hwynt i Orwel hafn ac yno i tariysson wrth blesser y brenhin

VNDERHYL............1

Iohn Bwrry Scoyman. Thomas Vnderhyl ac Wiliam Segar./

VNED................1

] Na ddowed vned o nyn /

VNFED...............1

Ynghylch yr vnfed flwyddyn ar ddec oi wrogeth i gwnaethbwyd Westmestr hal ac ir ennillwyd Kaerusalem ac i gwnaethbwyd Gotphre capten y Cristnogion ynn vrenhin ynghaerusalem./

VNIC................1

10 Hefyd ni a vynnwn i ras y Brenhin ddanfon ynn ol Cardnal Pool i gar ef ehun ac nid yn vnic rhoi i bardwn iddo ond hefyd wneuthur yn gyntaf nei yn ail oi gynghoried vchaf

VNKANT..............1

Yn y .30. vlwyddyn. Edward Prins Cymru yn agos i dre Boitiers a roes maes i Iohn brenhin Phrainc ac arno i duc y maes ac yno i dalodd y brenhin ai vab Philip a naw Iarll ac Esgob Sens a llawer y chwanec o Ieirll ac arglwyddi a barwnied a marchogion hyd vnkant arbymthec. Ac yno i llaas [~ llas ] y Duc o Byrgwyn ar Duc o Athiens a Syr Iohn Clermont marsial o Phrainc a llawer o varwnnied a marchogion a gwyr o ryfel hyd yn .1700. a 3000 eraill or kyphredin./

VNODD...............1

Ynghylch yr .21. vlwyddyn oi wrogeth ef holl Phrainc yn vn a gyvun a vnodd na bae i vn gwr eglwyssic dan boen o bechod marwol gael dwy eglwys./

VNVED...............1

Yr Edward hwnn a roes arfeu Lloegr a Phrainc yn i vaner a phan oedd oed Crist yn 1346. yr vnved dydd arddec o vis Awst i bu y vrwydr Yngressi rhyngtho ef a Philip brenhin Phrainc ac i kilodd Philip ac i llaas [~ llas ] brenhin Boem a brenhin Marorican a llawer o wyr mawr am benn hynny. Ar drydedd vlwyddyn gwedi hynny i bu i varwolaeth gyntaf or cornwyd. A dwy vlynedd gwedi hynny i gwnaeth Wiliam Edington tressyrer Lloegr gyntaf arian pedair ac arian dwy./

VNWAITH.............3

Yn yr ail vlwyddyn i gwelad yn Swydd Iork bump lleuad ar vnwaith ar yr awyr ar ail gayaf i dauth tymhestloedd a thowydd garw a chenllysc kymaint ac wye iair./

Pan oedd oed Crist 1441. ir aeth dau lu ar vnwaith i Phrainc vn a ddanvonwyd i Bickardi ac arglwydd Talbot i roi sawd wrth dref Dip. Ar duc ehunan ac yn i gwmpeiniaeth y Duc o Somersed aeth i Angeow.

Y vlwyddyn honn y mis Tachwedd Nicolas Rydlei a Hugh Latimer a losged ynn Rhydychenn ar Grawys gwedi hynny Cranmer Archescob Cawnterbri or blaen gwedi iddo vnwaith recantio a losged./

VOD.................10

Ynghylch y chweched vlwyddyn Robert le Bruce pan glybu vod anvndeb rhwng Edward kaer yn Arvon ac arglwyddi Lloegr a ddauth drychefn i Scotlond ac yno i kymerpwyd ynn vrenhin. Ac yno ir aeth Edward Kaer yn Arvon a llu mawr gantho ac yn ymyl Banockisborn i kyfarvu ar y Scottied ac i bu vrwydyr greulon rhyngthunt ond Lloegr a gollodd y maes./

Y 10ed vlwyddyn o goroniad Edward y .3.edd i duc ef i ach ai edryd i goron Phrainc nid amgen nai vod yn vab i Edward yr ail o Isabel merch ac aeres ac etifedd Philip Lebeau brenhin Phrainc./

Yn y vlwyddyn honn ir ymkanodd kapten Calais draeturiaeth drwy roi yr dref ir Phrankod drychefn Yn yr amser hwnnw i gwrthododd Edward y .3.edd vod yn Emperodr./

A phann welas yr Eglwyswyr hynny ir aethont at y brenhin a dangos iddo vod y Deyrnas yn rhyfeddu nad oedd ef yn gofyn i gyfiownder yn Phrainc. Ac velly i gwnaeth ac ni chafas yn i amser ef mwy enkyd i eiste ar yr Eglwys./

Mam Richard duc o Iork oedd Anna verch Roger Mortimer Iarll y Mars vab Philippa verch ac etifedd Leionel Duc o Glarens yr ail mab ir vn Edward .3.ydd vrenhin Lloegr ac wrth y claim hwnn i kafas vod yn vrenhin ai goroni Dduw Sul y Drindod oed Crist mil a phedwarcant ac vn a thrugein o vlynyddoedd

Y vlwyddyn honn ir oedd y Duc o Albani yn rhoi sawd wrth gastell Wark. a phann glybu ef vod Iarll Swrrey yn dyfod a llu mawr gantho efo a gilodd./

ond wyd veddw vod duw /

Eithyr pan oedd ef ynn tybied i vod yn gydarnaf [~ gadarnaf ] ar holl gryfder a chadernyd Lloegr gid ac ef yr ymadawodd pawb ac ef ac yngHambrits i dalwyd efo ai veibion ac ychydic o wyr gid ac ef ac i danfonwyd ir twr gwynn ynn Llundein yngharchar.

ar Duc wrth i varwolaeth a gyphessodd i vod er ystyddie [~ er ys dyddiau ] mywn kam vywyd ac a'm wrthododd [~ a ymwrthododd ] ac ef ac a erchys [~ erchis ] i bawb na chwilyddien droi ir phydd gatholic./

yr ail dydd ir aeth Weiat i Cooling ac i dalodd arglwydd Cobham a Duw Iau gwedi hynny ir aeth y vrenhines ac arglwyddi Lloegr gid a hi i Ild hawl ac a wnaeth i deissif ar y Maer ac ar y dref ac a orchmynnodd vddunt vod yn gowir iddi ei nerthu hi ac ei chynorthwyo yn erbyn Weiat ai gyfeillon A phawb a gytunodd o wyllys i galon i vyw a meirw gida hi yn y kweryl./

VODD................1

Duw Iessu Dowyssoc nef a Daiar ni ddown i benn ddwyn i bar nid oes vodd Duw sy vyddar

VODDWYD.............2

Y 14. vlwyddyn a brenhin Edward y .3.edd yn mordwyo tu a Phlandrs i kyfarfu ar y mor yn emyl havyn Slus a brenhin Phrainc ai lu ac yno i bu battel aruthur rhyngthun a brenhin Edward a ennillodd y maes a brenhin Phrainc a gilodd a phedwarkant o longe iddo ac oedd ynddun a ddistrywiwyd, a ddalwyd ac a voddwyd./

Y 46. Iarll Penvro a ddanfoned i gadarnhau tre Rotsiel ac ar y mor y kyfarvu yr y Spayniards ac i bu battel vawr rhyngthun ac Iarll Penvro a saith oi wyr a ddalwyd ar rhann arall a laddwyd ac a voddwyd Ac ychydic gwedi hynny i rhoed tref Rotsiel ir Phrankod./

VODNAM..............1

13 Hefyd am a wnaethbwyd o gam ar gwledydd yma ni a vynnwn gael llywodraeth a barn Hwmphre Arwndel a Harri Bray maer yn rhe Vodnam. A chael secwndid dan sel vawr y brenhin i vyned a dyfod. a dyfod a myned a Herod of Arm's i mywn ac allan

VOEDIO..............1

Ar vlwyddyn honn i gorchmynwyd ir dieithred voedio y Deyrnas achos Phowks Debrent oedd yn cadw castell Betphord yn erbyn ywyllys y brenhin. Y .5. vlwyddyn i dauth crefydd y brodur llwydion gyntaf i Loegr ac a elwid ordr Saint Phrancis

VOLIANT.............1

Y nowfed dydd o Ebrill i marchokaodd Edward brenhin Lloegr Phrainc ac Iwerddon ai ewythr Syr Edward Seimer ac y Stat y Deyrnas am benn hynny or Twr i Westmestr trwy Lunden ar heolydd gwedi llenwi o gyfrlide a charpets, a thapitas a brethyn arian, a brethyn aur, a phali drwy Siebseid a phob kwndid ynn rhedec o win, a chwaryau a phagiwns gann blant yn cressau y brenhin trwy voliant a chanuau, a Salme, a gweddie, a llawer ychwanec o ddigrifwch a llywenydd megis i chwarddodd oedd ynn i weled

VONEDDIGION.........1

Ar vlwyddyn honn i dauth Siames brenhin Scotlond i Loegr a chan mil o lu gantho y nawed dydd o vis Medi ac i pwyntiwyd maes rhyngtho ac arglwyddi o Loegyr nid amgen arglwydd Tressorer ac arglwydd Haward a marchogion vrddolion a boneddigion ambenn hynny ar maes a vu yng Krakmor dwy villtir o Northampton ac yno i llas Siamys brenhin Scotlond ac vnarddec o Ieirll y Scotlond a thri o Esgobion a phedwar arddec o varchogion vrddolion a deuddec mil o voneddigion a chyphredin am benn hynny o Scotlond./

VORDR...............1

Gwedi yr maes hwnn pann glybu y brenhin ar vrenhines ddyfodiad Iarll y Mars a Iarll Warwic a llu aruthur o vordr Cymru ganthun kymryd i siwrnai a wnaethont tu ar Nordd. Ar Ieirll aeth i Lunden ac yno drwy vndeb vrddas Lloegr ar kyphredin Edward Iarll y Mars a griwyd ynn vrenhin y 4ydd dydd o vis Mawrth oed Crist .1460.

VORDWYODD...........1

a brenhin Lloegr a vordwyodd i Normandi ac yno weithie ynnill o vrenhin Phraink howlds a chestyll ynn Normandi ac weithie brenhin Lloegr yn ynnill yn Phrainc. Ond brenhin Richard aeth i ossod wrth gastell Gaelart ac vn or castell ai harganvu ac ai trewis yn i benn a gwnn ac ai lladdodd./

VORDYR..............2

Yn amser Edward gyntaf hwnn i kyvodes Madoc a Morgan yn erbyn y brenhin ac i lladdyssont Syr Roger Puleston Liftenant y brenhin ac i dauth y brenhin i Gymru i dir Mon ac yno i gwnaeth gastell y Duw Mares a chestyll eraill ar vordyr y mor ac y chydic gwedi hynny i dalwyd Madoc a Morgan ac yn Llunden i colled eill dau ac i rhoes Brenhin Edwart y kyntaf i Edwart yr ail yr hwnn a elwid kaer yn Arvon, Dwyssogaeth Cymru ac Iarllaeth gaer Lleon./

yr maes ynghresse ar maes a ennillodd Edward y .3.edd ac yno i llaas [~ llas ] brenhin Boem a phedwar vgein o Dwyssogion a .12. cant o varchogion vrddolion a dec mil arhvgein or kyphredin Gwedi hynny i rhoes Edward sawt wrth Galais ac i bu yno yr yspas o vlwyddyn Ac yn hynny o amser i dauth brenhin Phraink ar vedr kwnnu yr sawd ac ymddiphin y Dref ac ir aeth phwrdd heb roi maes ac yno i rhoed y Dref i vrenhin Edward y trydydd Yr amser i sowdiwyd Calais i dauth Davydd o Scotlond drwy annoc brenhin Phrainc i vordyr Lloegr ar vrenhines a wnaeth o opheiriaid a llygion ac yn agos i Ddurham mywn maes a ddalodd brenhin y Scotlond a llawer o arglwyddi ac Ieirll ac a laddodd yn y maes hwnnw or kyphredin bymthec mil./

VORGEISSYN..........2

Y vlwyddyn honn i rhodd y brenhin sawd wrth Vwlen nid amgen y 14. dydd o vis Gorphenna idd auth o Ddofyr i Galais ar .15.ed o Galais i Vorgeissyn ac yno i campiodd noswaith ar .16.ec wrth Vwlen ac yno i campiodd ar du /

Y Debiti ai gyngor ai depheiodd ef ai ddyfyn. Ar Trwmpeter ar Bwsment gwyr a ddaethoedd gid ac ef aeth drychefn i Vorgeissyn