Adran nesaf | |
Adran or blaen |
ATHIENS.............1
| |
Yn y .30. vlwyddyn. Edward Prins Cymru yn agos i dre Boitiers a roes maes i Iohn brenhin Phrainc ac arno i duc y maes ac yno i dalodd y brenhin ai vab Philip a naw Iarll ac Esgob Sens a llawer y chwanec o Ieirll ac arglwyddi a barwnied a marchogion hyd vnkant arbymthec. Ac yno i llaas [~ llas ] y Duc o Byrgwyn ar Duc o Athiens a Syr Iohn Clermont marsial o Phrainc a llawer o varwnnied a marchogion a gwyr o ryfel hyd yn .1700. a 3000 eraill or kyphredin./ | CHSM 209v. 15 |
ATT.................2
| |
] Tro att Vwlen iatt vlaenwaiw on / | CHSM 229v. 20 |
Ar nosson honno i danfonodd yr Emprowr att Ras y Vrenhines bod i vab ef ynn vrenhin Napyls a darpar i gwr hithe a hefyd yn vrenhin Caerusalem Ac velly i danvonodd dan i Sel vawr | CHSM 235v. 16 |
ATTEB...............1
| |
atteb hwnnw ir aeth y Dolphyn a llu aruthr gantho at Vwlen ac a wnaeth lawer skyrmaits ac or diwedd ar hyd nos i dauth am benn bas Bwlenn ac i llas gwyr a gwragedd meibion a merched ond a ddiangodd i hei Bwlen./ | CHSM 228r. 16 |
ATTI................1
| |
Ac ar vyrr ynn ol y maes hwnnw i kymerth brenhines Margred Seintwari y Mewley yn Hamsir ac atti i dauth y duc o Somersed ac Iarll Defnsir a llawer y chwanec o lu a brenhin Edward a llawer llu mawr gantho a ymgyfarvu ac wynt yn emyl Tewksbri ac yno i bu vaes creulon rhyngthun ond brenhin Edward ai duc a brenhines Margred a ddalwyd ac a roed ac Edward i mab gerr bronn y brenhin a vwrdrwyd yn gwilyddus./ | CHSM 220r. 19 |
ATTO................2
| |
Richard vrenhin Lloegr a Chaerusalem pan glybu yrru Esgob Eli ar pho or Deyrnas a bod Iohn i vrawd oi benn i hun ynn kymryd llywodraeth y Deyrnas a bod Philip brenhin Phrainc gwedi anrheithio Normandi i gwnaeth drettis rhyngtho ar Twrk mawr a chyngrair dair blynedd ac i troes tu a Lloegr ac ychydic o wyr gid ac ef Ac ar y phordd ynn emyl Thrasia i daliodd y Duc o Awstrits ef ac aeth ac ef yn garcharor at yr Amherodr. Ar Amperodr Harri ai kadwodd yngharchar vlwyddyn a phum mis Ac ynn i garchar i troed llew atto ac i tynnodd ynte galonn y llew oi gorph ac i lladdodd ef y llew./ | CHSM 204r. 2 |
Y vlwyddyn honn i kynhalodd brenhin Harri .5.ed i natolic yn rhe Roon megis regent o Phrawns ac yn debic i Emperodr val i dauth atto lawer o wyr o vrddas Lloegr a Phrainc a theyrnassoedd ereill lawer ac ir aeth ychydic i dy brenhin Phrainc y natolic hwnnw A gwyl Vair y kanhwylle gwedi hynny i dauth y brenhin ar vrenhines i Loegr o Galais i Ddofr a dyddgwyl Vathew y coroned y vrenhines yn Wesmyster gwedi gadel y Duc o Clarens yn lieutenant ac yn llywodraethwr dano ef yn Phrainc ac yn Normandi | CHSM 214r. 11 |
ATTOM...............1
| |
9 Hefyd ni a vynnwn Ddoctor Moor a Doctor Crispin y sydd vn piniwn a ninnau yn rhydd ai danfon yn gadwedic attom megis i kaphom hwynt i bregethu geirie Duw yn ynn mysc | CHSM 232r. 29 |
ATTUN...............3
| |
Y vlwyddyn honn ir aeth Iarll Warwic ar duc o Clarens i Phrainc ac yno i buon ynghylch chwe mis ac yno i dauth Iarll Warwic ar duc o Clarens ac Iarll Penvro ac arglwydd Rhydychen ar kyphredin a ddauth attun ac Edward a gilodd i Phlandrs at y Duc o Byrgwyn a brenhines Elsabeth ai mab Edward a gymerth Seintwari ynn Westmestr ______ | CHSM 220r. 3 |
Ac a roessont gri ymddiphynniant hwy y Deyrnas rhac yr y Spaeniards a dieithred eraill a thybied y kaen ganllyn [~ ganlyn ] a sevyll yn i hanghrediniaeth a goresgyn brenhines Mari a diley y phydd gatholic ac yno i dauth y Traeturiaid hynn i Rotsiestr ac yno i dauth attun yn gystal rai a anyssid o vaes Kent ac yngHent nid amgen Robert Rwdston. Cwtbert Vychan Water Mantels, Kneuet, Godphrey a llawer ychwanec ac er a ddauth attun o bob tir etto er hynn Cawnterbri a vu gowir yn gymaint a thrwy borth Duw a synwyr a gwroleth Iohn Twein Maer ai gyd vrodyr ac aldermen y Dref a nerth a chynhorthwy kowiried eraill ymddiphynnwyd y Dre hyd nad aeth vn o honi erioed at Weiat nac at vn oi barti | CHSM 234r. 15 |
Ac a roessont gri ymddiphynniant hwy y Deyrnas rhac yr y Spaeniards a dieithred eraill a thybied y kaen ganllyn [~ ganlyn ] a sevyll yn i hanghrediniaeth a goresgyn brenhines Mari a diley y phydd gatholic ac yno i dauth y Traeturiaid hynn i Rotsiestr ac yno i dauth attun yn gystal rai a anyssid o vaes Kent ac yngHent nid amgen Robert Rwdston. Cwtbert Vychan Water Mantels, Kneuet, Godphrey a llawer ychwanec ac er a ddauth attun o bob tir etto er hynn Cawnterbri a vu gowir yn gymaint a thrwy borth Duw a synwyr a gwroleth Iohn Twein Maer ai gyd vrodyr ac aldermen y Dref a nerth a chynhorthwy kowiried eraill ymddiphynnwyd y Dre hyd nad aeth vn o honi erioed at Weiat nac at vn oi barti | CHSM 234r. 19 |
AUR.................7
| |
Ynghylch yr amser hwnnw i rhyfelodd y Cymru ar Gwyddyl ar brenhin Sion ai gyrrodd i brynu heddwch er llawer o aur ac arian a da./ | CHSM 205r. 4 |
Pan oedd oed Crist .1539. vis Mai i mwstriwyd holl Lunden mywn harnes gwynnion a siackedi o sidan gwynn a brethyn gwynn a chadwyneu aur mywn tri maes o ryfel hyd pan oedd ynn rhyfeddod i lawer o ddieithred o amryfaelion Deyrnassoedd | CHSM 225v. 24 |
oedd y brenhin ac ar y phordd kynn i ddyfod yno i kyfarfu y brenhin ac ef a thrugein a phumcant o wyr mywn siackedi o velued vn lliw gid ac ef a siacked y Prins gwedi i brodrio ac aur ai llewys o aur dilin. Ac yno i daethont i Hampton Cowrt at y brenhin Harri .8.ed a brenhines Gatrin a thrannoeth i torrodd ac i gwahanodd yr ost i ddangos bod heddwch | CHSM 229r. 21 |
oedd y brenhin ac ar y phordd kynn i ddyfod yno i kyfarfu y brenhin ac ef a thrugein a phumcant o wyr mywn siackedi o velued vn lliw gid ac ef a siacked y Prins gwedi i brodrio ac aur ai llewys o aur dilin. Ac yno i daethont i Hampton Cowrt at y brenhin Harri .8.ed a brenhines Gatrin a thrannoeth i torrodd ac i gwahanodd yr ost i ddangos bod heddwch | CHSM 229r. 21 |
A chwedi hynny i trigodd arglwydd Admiral ar brenhin ynghylch .6. diwrnod i gydwledychu ac ni welpwyd na chynt na chwedi dreiwmph na bankets nar vath vwmings nar vath riolti hyd yn oed yr rhai oedd ynn dwyn y tyrtsie mewn brethyn aur. ac yno ir aeth yr Admiral i Phrainc, gwedi cael dirfawr lawenydd a chresso a rhoddion ac anrhegion iddo ef ac ei gyfeillon ai gwmpeini | CHSM 229r. 30 |
Y nowfed dydd o Ebrill i marchokaodd Edward brenhin Lloegr Phrainc ac Iwerddon ai ewythr Syr Edward Seimer ac y Stat y Deyrnas am benn hynny or Twr i Westmestr trwy Lunden ar heolydd gwedi llenwi o gyfrlide a charpets, a thapitas a brethyn arian, a brethyn aur, a phali drwy Siebseid a phob kwndid ynn rhedec o win, a chwaryau a phagiwns gann blant yn cressau y brenhin trwy voliant a chanuau, a Salme, a gweddie, a llawer ychwanec o ddigrifwch a llywenydd megis i chwarddodd oedd ynn i weled | CHSM 230r. 9 |
A thrwy Lunden ac o gwmpas yr heolydd i rhoed brethynneu mawr werthoc a chloth o Raens a brethyn aur a brethynn arian a llawer o bagiwns a chwarye a chanue o glod a moliant ac anrhydedd ir brenhin ar vrenhines ac yno i herbynnwyd i Eglwys Bowls ac yno Esgob Llundein ai cressawodd yn vchelwriedd ac yn anrhydeddus a chwedi gwneuthur i gweddi i marchokayssont i Westmestr/. | CHSM 236r. 15 |
AUTH................1
| |
Y vlwyddyn honn i rhodd y brenhin sawd wrth Vwlen nid amgen y 14. dydd o vis Gorphenna idd auth o Ddofyr i Galais ar .15.ed o Galais i Vorgeissyn ac yno i campiodd noswaith ar .16.ec wrth Vwlen ac yno i campiodd ar du / | CHSM 227r. 32 |
AWCTORITI...........1
| |
Eithr ni bu hir gwedi hynny hyd pan ddanfonodd y brenhin ynn erbyn y gyfreith honno ynn i hol ai rhoi ynn vchelwried ac awgtoritie [~ awctoriti ] drychefn./ | CHSM 208v. 22 |
AWDLEY..............2
| |
Pan oedd oed Crist .1459. i bu yr maes ymlor hieth ynn Swydd y Mwythic rhwng arglwydd Awdley o rann y brenhin ac Iarll Salsbri o rann y Duc o Iork ar maes a dduc Iarll Salsbri ac arglwydd Awdley a laddwyd | CHSM 217r. 33 |
Pan oedd oed Crist .1459. i bu yr maes ymlor hieth ynn Swydd y Mwythic rhwng arglwydd Awdley o rann y brenhin ac Iarll Salsbri o rann y Duc o Iork ar maes a dduc Iarll Salsbri ac arglwydd Awdley a laddwyd | CHSM 217v. 1 |
AWDURDOD............1
| |
Ynghylch yr amser hwnnw i gwaharddodd Sion vrenhin Lloegr awdurdod a threth a phower y Pab or Deyrnas honn peth ni wellaodd ddim Ac ynn ol hynny Philip brenhin Phrainc ynghweryl Arthur duk o Vruttaen yr hwnn a enwyssai rai o arglwyddi Loegr yn vrenhin a ryfelodd ar vrenhin Sion ac ai gyrrodd o Normandi ac a ennillodd arno lawer o gestyll a threfydd./ | CHSM 204v. 9 |
AWGTORITIE..........1
| |
Eithr ni bu hir gwedi hynny hyd pan ddanfonodd y brenhin ynn erbyn y gyfreith honno ynn i hol ai rhoi ynn vchelwried ac awgtoritie [~ awctoriti ] drychefn./ | CHSM 208v. 22 |
AWN.................1
| |
] Nid awn tut on kut nim kar / | CHSM 226r. 12 |
Adran nesaf | Ir brig |