GAFEL...........................................1

Tost imi 'n ferch i frenin \ gan ofal yn gynefin \ fynd allan gida 'r fyddin a dilin arfe dur \ yn lle parlwre tawel \ dda agwedd fwun ddiogel yn rhifo gwur i ryfel \ am hoedel gafel gur \ yn lle gwr bum i 'n siwr mewn amal daro ar dir a dwr \ yn rhyfela 'n nerth y cledde am fy mowud Efo mwa \ gorchfygu rhai marchogion yn galonog o 'm gelynion \ a llawer brwudir greulon ddigwuddion blin i 'm gwawr \ fel milwr balch mi nilles [~ enillais] farch i drefio 'r beik drwy fawr barch \ cynal caingc o fyddin ffraingc a 'm barnu 'n fawr wuth ar y faingc \ wrth weled fy ngwroleth mi gefes oruwchafieth \ yn gapten ganwrieth a milwrieth mawr \

GAFFOCH.........................................1

galw newch [~ wnewch] i nghud 'ch merched \ a 'i hel yn gul i 'w holi 'n galed \ ar ddoetha gaffoch i madroddion [~ ymadroddion] \ setlo ar hon a wnewch i 'r goron \

GAFODD..........................................2

hi gafodd god mewn cilfach \ Lle roedd fy hen arianach \ na welson oleini ddudd man [~ myn] dun \ Ers llawer blwuddun hir Iach \

os aeth fy nad yn henwr llwud \ i fegio i fwud rwan \ fe gafodd ormod twull a brad \ i golli stad a 'i goran \ Dynstan

GAGLUD..........................................1

Rwi fi hiran yn dy gymrud ti ddihirun \ I ddyfrodi dy dda gerlun tra meddi di gwrlid \ I dalu i fy montin wel dyna fy mantes \ ag i dori 'r gogles ar y din gaglud \

GAI.............................................3

gwaed dy galon a geulo \ ai hen glosun wedi glytio \ ai dyna 'r cyflog gai \ am briodi rwiti 'n byrddwudio [~ breuddwydio] \ Hiran

dyma dal giw sal go sosi \ y bradwr a gai am briodi \ Heilin

gid a 'ch cenad a ddarfu chwi 'ch cinio \ gwur grasol gai groeso \ mi ddois yma a phetisiwn i chwi 'ch tri \ o scrifen ddigri 'r cymro \ Dynstan

GAIA............................................1

blwuddun rhewmawr a 'r mor yn Ia \ y sluddresi yma 'r llynedd \ a dyna 'r gaia impie pur \ a rhewodd y gwur yn y gwragedd \ Exitt plwc Dynstan

GAINGC..........................................2

Tair blynedd hir o ddyddie \ i gario clog a chledde \ dan enw capten gynen gaingc \ dan frenin ffraingc a 'i arfe \

gwradwudd ar dy wyneb haiarn \ yn effro bo dy eisie 'n uffern \ yn ngrog [~ nghrog] a bochdi wrth gaingc nglun \ yn erbun dy gudyn cadarn \ plwc

GAIR............................................4

fo ddigie wrth hon yma \ eisie i bod a 'i gair fel rodia \ ag yno rhane 'r dyrnas glaer \ rhwng y ddwu chwaer hyna \

Llengcun ydwi o frutania \ mewn gwirionedd mae 'r gair yna \ daeth yn wisc ymen osoweth \ dan ymofun am washaneth [~ wasanaeth] \ Sarjant

does i 'w nol a brysia 'n fuan \ gad gael golwg mwun ar hiran \ gida 'r gair mi a 'i gwela 'n cerdded \ yn un cwrwm tin y gored \

fe aeth y gair atto yn inion \ y modi yn tori yn greulon \ tored Hiran i gwddw ond e \ mi dora fine ngalon [~ fy nghalon] \

GAL.............................................1

para bwint gwnion ferched \ a fynwch i hi boni bengaled \ mi a 'ch gwela 'n chwerthin meinir dal \ Ran bod y gal i 'w gweled \

GALA............................................1

llawer gwaith a bum i 'n rhyfeddu \ pa sut a bu hi cud yn cyscu \ gid a mab heb godi 'r wun \ ar gala yn 'r un gwelu \

GALANT..........................................1

cymrwch ofal amdano 'r Sarjant \ rwi fi 'n leicio 'r llangc 'n galant \ Exit i gid plwc y twrw

GALAR...........................................2

galar mawr i 'm calon ine \ pan fyddyliwi am fynd adre \ a hireth trwm am wlad brutania \ myned yno mi lyfasa \

Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer

GALED...........................................2

galw newch [~ wnewch] i nghud 'ch merched \ a 'i hel yn gul i 'w holi 'n galed \ ar ddoetha gaffoch i madroddion [~ ymadroddion] \ setlo ar hon a wnewch i 'r goron \

Dyma fine tost i thyngied \ yn mell [~ ymhell] o 'm bro 'n trafailio 'n galed \ mewn dillad mab ers haner blwuddun \ etto heb adnabod undun \

GALL............................................1

Does lle mynech meinir ddichlin \ di gest i fendith o cun dy gychwun \ er dicied oedd ni bu arnat wall \ am fod mor gall a 'i ofun \

GALLA...........................................1

mi edrycha walle os galla i 'n glir \ at ych coffre yn wir ddigyffro \ Heilin

GALLOCH.........................................2

Dowch pan Erchwi 'n nes fy merched \ Efo 'ch gwur drwu bur ystyried \ fel a galloch wrando 'n addas \ y modd y rydwi 'n setlo yn tyrnas \

mawr iw 'r gras a 'r cariad su rhyngthoch \ Ewch ych deuwedd gynta a galloch \ enter y ddau ddiwc

GALLUOG.........................................1

cychwnwch [~ cychwynnwch] f' anwul dad calonog \ ni awn yn lluoedd mawr galluog \ yno yn un aed gida nyni \ rag i gadarn fradwur godi \ Exitt oll enter Cordila

GALLW...........................................1

fy anwul dad mi glowes alw \ rwi 'n dwad attoch gynta gallw \ l a bo imi yma yn amlwg \ __________ud 'r hun fo dda 'n 'ch golwg \

GALLWN..........................................4

pe dawn i gonest ar bob gweithred \ gwn y gallwn fod yn fy ngolled [~ ngholled] \ raid imi gribddeilio yn mob [~ mhob] bargenion \ os mynai gadw ngode [~ fy nghodau] 'n llownion \

dyna hi 'n birion pe dau hi o barod \ cun colli 'r fath henwrach lle gallwn i chanfod \ os bydda i 'n i leicio i 'm boddio bun lwcus \ I drin fy nodranach [~ nodrefnach] a mine 'n oedranus \ plwc

wel wel pa beth dybygwn \ troi doe yn ol nis gallwn \ ni godwn armi deg os daw \ i 'w dal nhw draw os gallwn \

wel wel pa beth dybygwn \ troi doe yn ol nis gallwn \ ni godwn armi deg os daw \ i 'w dal nhw draw os gallwn \

GALON...........................................12

mae hiran hon ddiddeunudd \ yn difa euddo 'r cybudd \ mae ynte 'n tori i galon gerth \ heb feddu gwerth y nodwudd \

rwi fine i chwi yn chwaer gyfreithlon \ un dad un fam un waed un galon \ heb ddigio nad [~ fy nhad] er yn faban \ i 'm hoed er ioed dim hud 'r wan \

ag yrwan digio 'n greulon \ o eisie imi dyngu llyfon \ am beth allase i galon goelio \ heb na llw na rheg amdano \

chwi gewch gud rioli [~ reoli] 'r dyrnas \ gwiliwch ddilin llid na males \ gida 'ch gilidd yn un galon \ a gwnewch gylanedd [~ gelanedd] o 'ch gelynion \

gobeithio fod pob peth o 'r gore \ yn ol ych addusg byddwn ine \ yn un galon gida 'n gilidd \ drwu gowur nod yn glod i 'n gwledudd \ Cordila

wel wel alltud cymer galon \ cei foru ddial ar dy Elynion \ alltud

ar hun o brading cun gorphen priodas \ offrymwch yn gynta a chwithe 'n cael cowntes \ chwi wuddoch fod geni galon gru \ i briodi 'r fath ddau bru anghynes \ Heilin

gwaed dy galon a geulo \ ai hen glosun wedi glytio \ ai dyna 'r cyflog gai \ am briodi rwiti 'n byrddwudio [~ breuddwydio] \ Hiran

Dyma fine hiran \ mi gyma [~ gymeraf] fy mud yn llawen \ tur y carl i galon yn y man \ hen gleiriach gwan i gloren \

mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis bwud fy mowud yn y fan \ Rydwi 'n brudd man [~ myn] fy ffudd y fi heb gel yn siamal sudd \ i bob cerlun cyndun cudd \ rhag buw yn

fy mab y ngyfreth [~ yng nghyfraith] pur i foddion \ a ffabian fwun fy merch yn galon \ duw a 'ch bendithio yma ych dau \ am fod mor glau a glewion \

f' anwul blentyn tirion \ caredig iw dy galon \ ni ddigia i monot di er dim \ rwi yn madde i 'm gylynion \