DDYFN...........................................1

cwus rhu ddyfn i hadud henddun \ Hiran

DDYFRODI........................................1

Rwi fi hiran yn dy gymrud ti ddihirun \ I ddyfrodi dy dda gerlun tra meddi di gwrlid \ I dalu i fy montin wel dyna fy mantes \ ag i dori 'r gogles ar y din gaglud \

DDYGUN..........................................3

a hono sudd fwia i chroeso \ Er iddo 'n ddygun ddigio \ i 'w anrhydeddu wedi 'r dig \ mae 'n bur garedig iddo \

Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy

os darfu nad [~ fy nhad] yn ddygun ddigio \ nid raid imi am hun mo 'r gwrido \ ni wada i buth mo 'm henw i yndun [~ undyn] \ er a wneis o dwull i 'w herbun \ Dynstan

DDYLID..........................................1

os gwur neb ohonoch achos na rhwustur \ na ddylid mo 'i rwmo [~ rwymo] doudan mae 'n rowur \ os gwuddoch osodiad dwedwch yn sydun \ dyma 'r drydudd waith yni gofun \

DDYMUNA.........................................1

___________________ teg lan gynlleidfa \ _________________________ hawddgar dyrfa \ ych cenad mewn distawrwudd da \ ______ ______edd a ddymuna \

DDYNABOD........................................1

o na redit i 'w gyfarfod \ a pheru iddo hud yma dyfod \ na ddwed wrtho pam na phwu \ nes gweled wy i 'w ddynabod \ mortimer

DDYRFEDD........................................1

gore bechan iw bechan buwch \ ni base hi gwaeth er bod ddyrfedd [~ ddyrnfedd] 'n uwch \ plwc

DDYRNFEDD.......................................1

gore bechan iw bechan buwch \ ni base hi gwaeth er bod ddyrfedd [~ ddyrnfedd] 'n uwch \ plwc

DDYRNU..........................................2

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

a fedri di ddyrnu a nithio \ ag edruch gwalle a godro \ hiran

DDYSCA..........................................1

ewch chwithe dam oddyma \ fi ddysca i chwi ladrata \ mund yn ddrwg o gorph a llaw \ hi dorodd naw o 'm cloia \ Exit Hiran

DDYSCI..........................................1

rydwi wedi mynd yn henedd \ ag yn gwla o eisie ymgeledd \ a ddysci di imi plwc y twrw \ gael i 'w charu hen wrach arw \

DDYSCU..........................................1

Dowch i 'r gwersullt draw i dreio \ am yn tro i ddyscu trainio \ alltud

DEALLDWCH.......................................1

os dealldwch gwmni dichlin \ mi draethaf i chwi 'r testun \ y prolog llawn yn hun o le \ fel mae y chware 'n calun \

DECHRE..........................................1

mae imi bart o garenudd o ddoud y gwirionedd \ _e medrw___________ cofio o 'i dechre i 'w diwedd \ ___________________ wrth _____ \ fy mod i ___________________ o fowredd \

DEDWDDWCH.......................................1

Yrwan cefes fuddugolieth \ a 'm llu adre i 'm llyfodreth \ trwu orfoledd a dedwddwch \ a lle i aneddu mewn llynyddwch \

DEDWUDD.........................................2

Medda fine boed llawenudd \ I chwi nad [~ fy nhad] yn hen wr dedwudd \ budd cofio am frenin llur yn llwura \ hen brud hoenus waed brutania \ Brenin

awn yn gwlwm efo 'n gilidd \ Draw yn awr i droia newudd \ I alw i 'r unlle bawb gerbron \ o 'r boneddigion dedwudd \ Exit oll ffabian mewn dillad mab

DEFAED..........................................1

a 'm dwulo 'n nghud mi ro fy melldith \ i 'r golwg a weles i 'n drafrith \ Defaed y pentre boda ag un \ yn pori fy egin gwenith \

DEFED...........................................2

heb law talu trethi trymion \ nw fynan gael degyme mowrion \ gwair ag ud a phob nyfeilied [~ anifeiliaid] \ meirch a moch gwlan a defed \

a fedri di godi yn fore f' ened \ i odro geifir a defed \ hiran

DEG.............................................4

nis gwn i amcan prun su ore \ ai doud yn deg ai bwgwth fy arfe \ budd perigl am 'ch houdel myn gwaud Iar \ os tyna i nglun oddiar fy ngledde [~ nghleddau] \

yn wir ffabian deg i gwawr \ ni phara i chwi fawr lawenudd \

yn lle 'r hugan benagored \ chwi cewch [~ ] wisco siwt o felfed \ pedwar cant a deg o bune \ cin y nos a dal 'ch lifre \

wel wel pa beth dybygwn \ troi doe yn ol nis gallwn \ ni godwn armi deg os daw \ i 'w dal nhw draw os gallwn \

DEGWCH..........................................1

rwi gida mlentun [~ fy mhlentyn] tawel \ yn diangc am fy hoedel \ yn y muw [~ fy myw] ni chawn mewn gwlad na thre \ drwu degwch le diogel \

DEGWM...........................................2

Degwm Ieir a degwm gwudde \ oni chan nw cowion nw fynan 'r wuie \ ni cheiff dun truan yma 'n ddiran \ ddim a fo i euddo i hunan \

Degwm Ieir a degwm gwudde \ oni chan nw cowion nw fynan 'r wuie \ ni cheiff dun truan yma 'n ddiran \ ddim a fo i euddo i hunan \

DEGYME..........................................1

heb law talu trethi trymion \ nw fynan gael degyme mowrion \ gwair ag ud a phob nyfeilied [~ anifeiliaid] \ meirch a moch gwlan a defed \

DEGYMWR.........................................1

casa gwr ar gefn cynhaia \ geni weled y ffordd y rhodia \ iw 'r degymwr suth i pengclog \ 'n cario fy ud i a 'i picwarch bigog \

DEHE............................................2

ag yn y dehe yn inion \ mi wela hen wrach ddigllon \ Ers haner awr 'n gwneuthur dwr \ yn ngysgod [~ nghysgod] hen dwr babilon \

i chwithe Morgan diwc morganwg \ y roes fy ail ferch rodia 'n amlwg \ ag yn nhwusogeth [~ fy nhywysogaeth] gwlad y dehe \ y budd 'ch breintie chwi a hithe \

DEHEDIR.........................................1

y fi ydiw morgan diwc morgania \ aer y dehedir gwir a ddouda \ llawn brud tyner llin Brutanied \ o droia daeth fy henhanafied \

DEIDI...........................................3

ha pwu na chwerdde \ deidi [~ nid ei di] buth i 'r ne ni dwaunost [~ adwaenost] mo 'r llwubre \ Heilin

mi fentrwn ddal am ddime ne ddwu \ na deidi [~ nad ei di] yno mwu na mine \ plwc

ai ni deidi [~ nid ei di] i 'r ne os cei di drigfa \ Heilin

DEIFIOG.........................................1

taw a 'th dafod deifiog \ na ddigia 'r hen ddun tonog \ os byddi bodlon y fi a 'th wna \ yn abal da dy gyflog \ plwc

DEIGIEN.........................................1

deigien mlynedd mi fynega \ a bum i 'n frenin yn Mrutania \ drwu gario 'n ddidwn y goron ddedwudd \ heb na thwull na brad i 'm bronudd \

DEILIN..........................................1

wale hai fyrth [~ fy ewythr] heilin \ i lawr dula chwi ar 'ch deilin \ a chwithe hiran wuneb 'r hufr \ i gael gweddi 'r llufr cyffredin \ dau ar i glinie gweddio

DEILIO..........................................1

considred pawb su 'n trin y bud \ y modi [~ fy mod i] 'n doud y gwir i gid \ o gyfadde 'r cwbwl ni cheisia i orchest \ biw olieth sal iw deilio 'n onest \

DEIOL...........................................1

a fynwch i fy mun reiol [~ reol] \ honyma am dro ar dreial \ pen foch yn mund i hwilio 'ch cloc \ gosodwch hi 'n goc i 'ch deiol \

DEISI...........................................1

y moch yn y deisi 'n gwneuthur i hwllus \ ag yn fy scubor modd echrydus \ a 'r gwudde a 'r hwiad a 'r jeir i gid \ yn byta fy ud trwu manus \

DEIT............................................1

y cerddor a 'r boche pedler \ cweiria dy dane yn dyner \ rwi yn tybio ba deit i 'n ddigon pell \ y downsiwn i 'n well o lawer \ ownsio rwan

DELIWCH.........................................1

hwdiwch deliwch meister alltud \ saeth a bwa a chledde hefud \

DENANTED........................................1

pen ddarfu 'r arian yn y boced \ fo ddarfu 'r parch a 'r cariad \ nid cof gen y gwur a 'r code man \ fod tanai wan denanted \

DENE............................................1

fy hendaid oedd hirlwn din dene \ o gene hull gethin hirion i scythre \ fy hen nain oedd morfudd mawr i bar \ nis gwn i nad wi 'n gar i chwithe \

DERI............................................1

yn inion tros fynudd twr caergybi \ yn ymul Llunden deri \ mi wela ar frun anferth o faint \ lu mawr o wraint yn pori \

DESTUN..........................................1

yn llanw ar hun o destun \ mae 'r ffwl yn twullo 'r cerlun \ I briodi hiran ddiddeunudd ffol \ i beru i 'r bobol chwerthin \

DEUTU...........................................1

pa beth iw trwst gwnhwunol [~ gynhwynol] \ su o 'm deutu mor rhyfeddol \ mi wn fod 'ch swn 'n ddigon cru \ er haner dychrynu 'r bobol \

DEUWEDD.........................................5

ni awn 'n deuwedd tuagatto \ i gael ymgomio peth ag efo \ \ fe alle down cun yn bedd \ drwu rinwedd yma i rainio \ Exit ddau plwc y Twrw

ch braint chwi yn hun o amser \ a fudd arglwuddieth diwc Caerbier \ yno cewch i fuw 'ch deuwedd \ tra boch i 'n inig heb etifedd \

wale heilin anhaeledd \ dyna arnoch i gnot o 'r diwedd \ dywedwch ithe hiran ar f' ol i 'r wers \ i gael cwlwm hers ych deuwedd \

yni 'n deuwedd drwu gytundeb \ sudd yn riwlio mewn gwroldeb \ nid all neb ar for na thir \ ddoudud i 'r gwrthwuneb \

mawr iw 'r gras a 'r cariad su rhyngthoch \ Ewch ych deuwedd gynta a galloch \ enter y ddau ddiwc