DADAL...........................................1

ryden i yn cyttuno yn abal \ ni byddai gweled ffeiried [~ offeiriaid] on [~ ond] go anamal \ ni waeth chydig siarad a merch a chod \ na chadw gormod dadal \ hiran

DAENOCH.........................................1

glowch i 'r glan ferchede mwuna \ a daenoch [~ adwaenoch] fi pen weloch fi nesa \ Rwi 'n tybio 'ch bod fy rhien ber \ yn Edruch llawer arna \

DAER............................................2

chwi ellwch gofio nad [~ fy nhad] yn daer \ y llw roes fy chwaer a mine \ ni gadwn hwn tra bo chwuth \ nid rhaid i chwi buth mo 'r ame \ Brenin

och os darfu i nhwu [~ nwu] chwaer \ fod mor daer a diras \ ag ar i llyfon wneuthur gwad \ a gyru nhad [~ fy nhad] o 'i dyrnas \

DAETH...........................................7

y fi ydiw morgan diwc morgania \ aer y dehedir gwir a ddouda \ llawn brud tyner llin Brutanied \ o droia daeth fy henhanafied \

Llengcun ydwi o frutania \ mewn gwirionedd mae 'r gair yna \ daeth yn wisc ymen osoweth \ dan ymofun am washaneth [~ wasanaeth] \ Sarjant

yn nganol [~ nghanol] hun o draffeth \ daeth atta i dristwch anferth \ dyma 'r meister tir yn dwad toc \ i farcio 'r stoc am ardreth \

Rwi 'n ddeg a ffedwar igien \ daeth er ioud tisa i 'm talcen \ o gwrw tafarn myn fy ngred [~ nghred] \ pe crogid fi loned crogen \

o waith gyru nhad [~ fy nhad] o 'i feddiant \ daeth arnom flin aflwiddiant \ fe droes y rhod i 'n herbun ni \ hoff un wedd yn ddi ffyniant \

Trom iw ngalon [~ fy nghalon] inion j \ ag ochneion difri i 'm dwufron \ blin oedd blaened a 'm ganed gunt \ i 'm dwun i 'r helunt greulon \ gwae fi rioud fy ngeni i 'r bud \ i 'r adfud penud poenus \ yn f' erbun draw y rhod a drodd \ mewn cwla fodd cwilyddus \ mi dynges yn greulon yn anedwudd anudon \ yn erbun duw cyfion i yru nhad [~ fy nhad] graslon \ o 'i dyrnas lan dirion i dario \ daeth dialedd duw i 'm dilin heb arbed i 'm herbun \ yn ofnadwu funudyn am ddwus gamwedd ysgymun \ mae 'n wrthun y testun su 'n tystio \

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

DAETHOCH........................................2

pwu ydech i bawb a wela \ ag i ba beth y daethoch i yma \ ai haid o dolwuth [~ dylwyth] teg a drodd \ ynte sipsiwns 'n rhodd a 'ch galwa \

pwu ydech i 'r gwr Ifangc cryno \ pam yr edech i yma 'n loutro \ o ble daethoch beth iw 'ch neges \ moswch [~ moeswch] glowed cwrs o 'ch hanes \ ffabian

DAETHUM.........................................1

i 'r Llur lwud ar llaw lydan \ daethum i a phapur ag i 'w ferch ffabian \ i ellwch ithe i ddarlen [~ ddarllen] budur i fin \ ne beidio 'r brenin dynstan \ Exitt Llur

DAFLU...........................................1

talu am fyta mwud fy hunan \ taled dawl am i daflu fo allan \ ag ar ol talu i bawb ohonun \ bychan Iawn fudd rhan 'r henddun \

DAFOD...........................................1

taw a 'th dafod deifiog \ na ddigia 'r hen ddun tonog \ os byddi bodlon y fi a 'th wna \ yn abal da dy gyflog \ plwc

DAGRE...........................................1

ni fedrai ond wulo 'r dagre halltgri \ ag wulo wnewch ithe pen ddoudwi i chwi \ a fath warchad oedd geni gartre \ ar ol ymadel a chwi gyne \

DAID............................................2

yr ail dodrefnun tewgru \ sudd geni iw ngledde [~ fy nghleddau] glowddu \ hwn a wnaud i daid fy nain \ I guro 'r chwain o 'r gwelu \

i mae fy mab yn myned \ rhagddo 'n birion wrth yn bwried \ ond eisie ymgwfwrdd yma 'n blaid \ I gael o 'i daid i weled \ Morgan

DAIONI..........................................1

ai ofn su arnoch fynd i ryfel \ pa golled su arol 'ch bath na 'ch houdel \ nid ych daioni.

DAIR............................................2

mae 'r brenin Llur yn galw \ I dair merch dan i henw \ y naill ar ol y llall yn lli \ hen wr i 'w holi yn arw \

Tair blynedd bum i 'n cario cledd \ mi af dair blynedd newudd \ er mwun fy nhad gwnaf suful war \ i ddial ar fy chwiorudd \ mortimer

DAITH...........................................1

a ofynest iddo i ble mae i daith \ na 'i hanes chwaith na 'i henw \ mortimer

DAL.............................................14

para bwint gwnion ferched \ a fynwch i hi boni bengaled \ mi a 'ch gwela 'n chwerthin meinir dal \ Ran bod y gal i 'w gweled \

fo dal i mam hi fil o byne \ Heilin

fo dal i nain hi wedd a phenffust \ Heilin

fo dal i thaid i grogi wrth gebust \ ag os tybyga hith [~ hithau] i 'w phobol \ hi dal i 'w chynio yn i chanol \ Heilin

fo dal i thaid i grogi wrth gebust \ ag os tybyga hith [~ hithau] i 'w phobol \ hi dal i 'w chynio yn i chanol \ Heilin

mi na [~ wnaf] iti dalu imi ngyflog [~ fy nghyflog] athust \ cun dal na gwedd na phenffust \ ag oni te man [~ myn] gwaed y gog \ mi a 'th rho di ngrog [~ yng nghrog] wrth gebust \ Heilin

mae geni newudd a dal i goelio \ os rhynga fodd i 'ch gras i wrando \ am fawr rhyfeddod a fu 'n 'ch armi \ anamal jawn mae 'r fath stori \ Dynstan

dyma dal giw sal go sosi \ y bradwr a gai am briodi \ Heilin

oni chowsoch i dal yn y bala boch \ pasel siwrne roesoch i arni \

Dyma iti dal yn ddigon siwr \ y bostiwr broliwr brilin \ plwc

dwed etto ffwlcun sal \ pabeth a dal dy newudd \ plwc

yn lle 'r hugan benagored \ chwi cewch [~ ] wisco siwt o felfed \ pedwar cant a deg o bune \ cin y nos a dal 'ch lifre \

wel wel pa beth dybygwn \ troi doe yn ol nis gallwn \ ni godwn armi deg os daw \ i 'w dal nhw draw os gallwn \

efengil futh o 'th gene \ mi ro iddo sen eisie marw tyddie \ pe cen i riw un am dal 'n hawdd \ yn ngwalod [~ ngwaelod] clawdd a 'i cladde \ plwc

DALA............................................1

a chwithe giw dihareb \ mi dala i chwi 'ch godineb \ oes dim o 'r cwilidd ar dy raen \ fynd arni o flaen fy wuneb \ plwc

DALIEN..........................................1

gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin

DALIO...........................................1

digllon jawn iw heilin \ fy mod i 'n wuch fy montin \ mi af cin wched a haul ha \ tra dalio da 'r cribddeilin \

DALU............................................2

Rwi fi hiran yn dy gymrud ti ddihirun \ I ddyfrodi dy dda gerlun tra meddi di gwrlid \ I dalu i fy montin wel dyna fy mantes \ ag i dori 'r gogles ar y din gaglud \

mi na [~ wnaf] iti dalu imi ngyflog [~ fy nghyflog] athust \ cun dal na gwedd na phenffust \ ag oni te man [~ myn] gwaed y gog \ mi a 'th rho di ngrog [~ yng nghrog] wrth gebust \ Heilin

DALWI...........................................1

pacia grigwt [~ grigwd] i ffwrdd i 'th grogi \ nid a mo 'm arian i yno leni \ ag ni chan w geniog futh \ ond a dalwi oer drith yn drethi \

DAM.............................................2

ewch chwithe dam oddyma \ fi ddysca i chwi ladrata \ mund yn ddrwg o gorph a llaw \ hi dorodd naw o 'm cloia \ Exit Hiran

os buon dratiried ffeilsion \ i 'ch erbun fel gylynion \ gwneud da dam ddrwg iw wllus duw \ ar ffordd i fuw fel cristion \ llur

DAN.............................................18

_____________________________dau n__________ \ _____________________________lw_____y________ \ _______ __________________ched yn y man \ ___wr hynd dan i henw \

mae 'r brenin Llur yn galw \ I dair merch dan i henw \ y naill ar ol y llall yn lli \ hen wr i 'w holi yn arw \

yn nganol [~ nghanol] hun o gyffro \ daw gwur ar fur i 'w examio \ yn enw 'r goron dan arfe 'r eiff \ a phrysur y ceiff i phresio \

Tair blynedd hir o ddyddie \ i gario clog a chledde \ dan enw capten gynen gaingc \ dan frenin ffraingc a 'i arfe \

Tair blynedd hir o ddyddie \ i gario clog a chledde \ dan enw capten gynen gaingc \ dan frenin ffraingc a 'i arfe \

ydech i bawb yma fel roeddech i gyne \ mi dewes [~ adewais] i fy spectol gartre \ spiio rwi dan neuthur [~ wneuthur] wep \ oes yma neb yn eisie \

ha ha beth a ddoudid i ffwlcun \ ai arian sudd gen riwun \ budd ngalon [~ fy nghalon] yn chwerthin dan y mron [~ fy mron] \ pen glowi son amdanun \ plwc

Llengcun ydwi o frutania \ mewn gwirionedd mae 'r gair yna \ daeth yn wisc ymen osoweth \ dan ymofun am washaneth [~ wasanaeth] \ Sarjant

chwi gewch washaneth [~ wasanaeth] geni o 'r gore \ dan frenin ffraingc i wisco arfe \ foru 'r bore i fynd i ryfel \ ag i ymladd am ych houdel \ ffabian

mae 'n dda geni fod fy merched \ yn cadw hepil i 'r brutanied \ dan obeithio os can w i houdel \ a cadwan hwuthe fraint ddiogel \ enter Cordila

dan obeithio y cai fy rhan \ fel brenin gan i feibion \ Dowch cymerwch feddiant rhad \ drwu gariad yn y goron \ Exitt oll enter alltud ne ffabian

pam 'r attebwch fi mor ddigllon \ pa beth yn rhodd su 'n blino 'ch calon \ beth sudd yn peri dan y rhod \ wur grasol fod mor groesion \ hewin

er drenged bloedd y brebwl \ nid ydwi ond drwg wrth swmbwl \ ni roi mo ngalon [~ fy nghalon] dan fy nroed [~ nhroed] \ ni bum i erioed ar feddwl \

mi a 'i gwela 'n gangien burwen barod \ gwen gnawd afieth gwedi dyfod \ croeso ffabian burlan berlwus \ Dowch dan rodio i 'm gomio yn gymwus \ enter ffabian yni gwisc i hun

ni wnai mo 'r stori ddim yn llai \ mi glowes rai yn dwedud \ fod 'r henwr ffol nid ffel \ yn gorfod hel i fowud \ ffabian dan wulo

brysiwch bellach dan wneud gwen \ I gladdu 'r hen Heilin \ plwc

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

roedd yno ymgornio garw \ a tharo yn waeth na teirw \ mi ddianges fi nad elw i o 'm co \ yn mell [~ ymhell] dan floeddio hwchw \