CHWIDIR.........................................1

y meister tir ar ben y dwrnod \ y fudd yn chwidir Iawn yn dyfod \ I yru 'r da yn fawr i draffeth \ oni budd o 'n siwr o 'i ardreth \

CHWILIO.........................................2

ni adawodd na thwll na chornel \ yn uchel nag yn isel \ o fewn y tu gwae fi na ddo \ heb i chwalu a 'i chwilio 'n ddyfal \

ond gore imi chwilio 'r cene \ yn fanwl i bociede \ yn pen bottwm sudd yn hon \ a thair o hoelion prenie \

CHWIORUDD.......................................4

fy mam i oedd gweno Traws fynudd \ oedd gansiwn afrosgo a chrwb ar i hysgwudd \ hi ddoude gelwudd heb na thor na thrai \ mae Etto rai o 'i chwiorudd \

Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer

nage nage mae 'r co o 'r gore \ mi glowes son am ffabian fine \ ddigio o 'i thad ai throi o 'r gwledudd \ Eisie bod yn un air a 'i chwiorudd \

Tair blynedd bum i 'n cario cledd \ mi af dair blynedd newudd \ er mwun fy nhad gwnaf suful war \ i ddial ar fy chwiorudd \ mortimer

CHWITH..........................................3

chwith imi wisco coat o frethun \ yn lle sidan ag aur melun \ closun main 'n ngulch [~ ynghylch] fy lwune \ yn lle melfed a rubane \

fy anwul dad caredig \ mae 'n chwith geni weld ych diwig \ ar ol trafailio tir a mor \ yn henwr mor fethiedig \

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

CHWITHE.........................................19

fy hendaid oedd hirlwn din dene \ o gene hull gethin hirion i scythre \ fy hen nain oedd morfudd mawr i bar \ nis gwn i nad wi 'n gar i chwithe \

i chwithe Morgan diwc morganwg \ y roes fy ail ferch rodia 'n amlwg \ ag yn nhwusogeth [~ fy nhywysogaeth] gwlad y dehe \ y budd 'ch breintie chwi a hithe \

Ewch lle mynoch ni does gen ange \ ddim mwu o gas i mi na chwithe \ Mortimer

mae hithe 'n wbodol bidin \ uwch ben i marchnad Eirin \ ag yn crechneitio yn i lle \ ych gweled chwithe 'n chwerthin \

a chwithe clol maharen \ __yd hi rwan fud i fod 'n llawen \ oni bai rag ofn drwg fi a drawn \ mewn golwg mi 'ch gnawn 'n gelen \ plwc

ar hun o brading cun gorphen priodas \ offrymwch yn gynta a chwithe 'n cael cowntes \ chwi wuddoch fod geni galon gru \ i briodi 'r fath ddau bru anghynes \ Heilin

wale hai fyrth [~ fy ewythr] heilin \ i lawr dula chwi ar 'ch deilin \ a chwithe hiran wuneb 'r hufr \ i gael gweddi 'r llufr cyffredin \ dau ar i glinie gweddio

os cawn i 'n dau reoli 'r wlad \ cewch chwithe nhad yn ngyfreth [~ fy nhad-yng-nghyfraith] \ rhwng 'ch dwu ferch yn un a wnan \ tra boch i 'ch glan fiwolieth \ Cordila

o ran fy mod i 'n hen ar faingc \ a chwithe 'n ifaingc heini \ os cedwch fi tra bwi 'n y bud \ cewch chwithe gud reioli [~ reoli] \

o ran fy mod i 'n hen ar faingc \ a chwithe 'n ifaingc heini \ os cedwch fi tra bwi 'n y bud \ cewch chwithe gud reioli [~ reoli] \

a chwithe giw dihareb \ mi dala i chwi 'ch godineb \ oes dim o 'r cwilidd ar dy raen \ fynd arni o flaen fy wuneb \ plwc

ewch chwithe dam oddyma \ fi ddysca i chwi ladrata \ mund yn ddrwg o gorph a llaw \ hi dorodd naw o 'm cloia \ Exit Hiran

rhowch imi 'ch meddwl pur dda ffabian \ rhof ine i chwithe wllus purlan \ rhan o 'm cariad rhan o 'm coron \ a rhan o 'm coweth a rhan o 'm calon \ ffabian

a chwithe iw Israel a ddaeth o ganan \ newun iw 'ch dwu ferch a 'ch trodd allan \ fy ngar [~ nghar] ine iw 'r brenin pharo \ a rudd linieth a 'ch diwallo \

mae 'n rhaid i chwithe yn sydun \ alw am aed o lychlun \ gida 'r brutanied i gadw 'r dwr \ yn mhob harbwr yni herbun \ Hewin

chwithe sudd yn frenin graslon \ heb ddim cilwg yn 'ch calon \ yn fodlon wedi cael fy ngeneth \ yn ymddifad heb gynhysgeth \ Dynstan

fy nad ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] rwi fi 'n fodlon \ mi ges y ferch a gare ngalon [~ fy nghalon] \ a hun iw 'r gynysgeth ore \ ag er i mwun mi a 'ch cara chwithe \ ffabian

mawr fu 'r dwull oedd yn 'ch herbun \ dwun ych coron oddiar ych corun \ a 'ch gyru chwithe i hel ych bwud \ yn hen wr llwud i gudun \ ffabian

os gwelsoch arnon feie \ fellu mae ar y gore weithie \ camolwch ych cymydog ar ol i gefn \ fo wneiff ynte drachefn a chwithe \ Terfun y chware

CHWN............................................1

lle 'r elwi i ddoud fy ngaledi [~ nghaledi] a niwig \ cymesur medd rhai yn ffyrnig \ bychan genthun yn fawr i swn \ fy llichioi [~ lluchio i] a chwn a cherig \

CHWNU...........................................1

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

CHWRYDDIETH.....................................1

_____h____ brud cyfaddas \ ni ddaethom yma o bwrpas \ __ chwryddieth ger ych bron \ I gampio hon o gwmpas \

CHWUTH..........................................2

chwi ellwch gofio nad [~ fy nhad] yn daer \ y llw roes fy chwaer a mine \ ni gadwn hwn tra bo chwuth \ nid rhaid i chwi buth mo 'r ame \ Brenin

ond mynai gyru yn ddiymwared \ o 'm tyrnas fel tratiried \ ag ni chan w tra bo chwuth \ mo 'r dwad buth i 'm gweled \

CHWYNNU.........................................1

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

CHYDIG..........................................3

crysie holand main a chamrig \ oedd geni lawer nid y chydig \ ni i rwan ond crus garw \ o garth llin a da cael hwnw \

ryden i yn cyttuno yn abal \ ni byddai gweled ffeiried [~ offeiriaid] on [~ ond] go anamal \ ni waeth chydig siarad a merch a chod \ na chadw gormod dadal \ hiran

ni waeth imi ddownsio chydig \ ar y cwrw rwi 'n amcanu cynig \ dowch ithe bawb o 'r cwmni pur \ ar f' ol yn bur garedig \

CHYFATHRACHI....................................1

nag nid etib neb i 'm colin [~ canlyn] \ ond un o ferched llur y brenin \ ni chyfathrachi ag aliwns diffeth \ Rhag llygru 'n Iaith a 'n gwir waedolieth \

CHYFION.........................................1

ag ar 'ch ol i fod yn nesa \ i chyfion aer iw fwur cynedda \ ag os hwn a ddaw drwu dyciant \ mi yra i dad a 'i fam o feddiant \ plwc

CHYLCHE.........................................1

chwi welwch i bod hi 'n globen \ heb wudur a chylche o wden \ a naud i fy nain i weld mund i 'w harch \ o birion march friaren \

CHYMRWCH........................................2

fy mrawd Hewin a mine sudd \ yn ifaingc 'n nudd 'n cryfder \ gwnewch cynedda yn aer i 'r dyrnas hon \ a chymrwch i 'ch bron Esmwuthder \

capten mortimer na chymrwch gyffro \ ni wiw i chwi ar hun mo 'r hidio \ gwendid fy men [~ mhen] a chur fy ngalon [~ nghalon] \ a 'm roes i ddadwrdd oer fyrddwudion [~ freuddwydion] \ mortimer

CHYNIO..........................................1

fo dal i thaid i grogi wrth gebust \ ag os tybyga hith [~ hithau] i 'w phobol \ hi dal i 'w chynio yn i chanol \ Heilin

CHYNTH..........................................1

pe cawn i hen wrach fantach erwun \ o gybyddes arthes wrthun \ a chynth arian da dybygwn \ mewn pur adeg mi priodwn \

CHYNYSCAUDDU....................................1

mae geni wllus i 'm resymu \ a phob un o 'r tair o 'r neilldu \ a 'r fwia honun [~ ohonynt] a fo 'n ngaru [~ fy ngharu] \ myna i ore i chynyscauddu \