CHA.............................................1

y peth a wpwi [~ wypwyf] na cha nis ceisia \ plwc

CHADW...........................................1

ryden i yn cyttuno yn abal \ ni byddai gweled ffeiried [~ offeiriaid] on [~ ond] go anamal \ ni waeth chydig siarad a merch a chod \ na chadw gormod dadal \ hiran

CHAEL...........................................1

mae 'r swuddogion oll y rwan \ yn cael mynd bawb i 'w gartre i hunan \ I roi tro ymlith i tolwuth [~ tylwyth] \ a chael i bud yn ddigon Esmwuth \

CHAI............................................1

a glowchi 'r cwmni mwun lan \ ni chai mo 'r amser i gellwer rwan \ mae rhiw geubren o gybudd ffol \ yn dwad ar f' ol yn fuan \

CHAMRIG.........................................1

crysie holand main a chamrig \ oedd geni lawer nid y chydig \ ni i rwan ond crus garw \ o garth llin a da cael hwnw \

CHAMWEDDE.......................................1

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

CHAN............................................4

pacia grigwt [~ grigwd] i ffwrdd i 'th grogi \ nid a mo 'm arian i yno leni \ ag ni chan w geniog futh \ ond a dalwi oer drith yn drethi \

Degwm Ieir a degwm gwudde \ oni chan nw cowion nw fynan 'r wuie \ ni cheiff dun truan yma 'n ddiran \ ddim a fo i euddo i hunan \

Rwiti 'n lan o brud a gwedd \ rwiti 'n synhwurol ddoeth mewn hedd \ rwiti 'n birion dy waedolieth \ rwiti 'n well na chan cynhyscieth \ ffabian

ond mynai gyru yn ddiymwared \ o 'm tyrnas fel tratiried \ ag ni chan w tra bo chwuth \ mo 'r dwad buth i 'm gweled \

CHANFOD.........................................1

dyna hi 'n birion pe dau hi o barod \ cun colli 'r fath henwrach lle gallwn i chanfod \ os bydda i 'n i leicio i 'm boddio bun lwcus \ I drin fy nodranach [~ nodrefnach] a mine 'n oedranus \ plwc

CHANOL..........................................1

fo dal i thaid i grogi wrth gebust \ ag os tybyga hith [~ hithau] i 'w phobol \ hi dal i 'w chynio yn i chanol \ Heilin

CHANW...........................................1

ni chanw lyfodraethu arnon \ maenhw 'n euog o dyngu anudon \ pen wnen a 'i tad y ffasiwn beth \ a 'i droi o 'i lyfodreth gyfion \

CHARIAD.........................................1

mi af a 'r newudd yma 'n ddi brin \ i 'w dystoliaethu o flaen y brenin \ mi wn pan glowo 'ch bri a 'ch galwad \ y cewch i gantho barch a chariad \ ffabian

CHARU...........................................1

rydwi wedi mynd yn henedd \ ag yn gwla o eisie ymgeledd \ a ddysci di imi plwc y twrw \ gael i 'w charu hen wrach arw \

CHAU............................................1

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

CHAWN...........................................2

yn y muw [~ fy myw] ni chawn le ar fy min \ i grio gin chwerthin \ plwc

rwi gida mlentun [~ fy mhlentyn] tawel \ yn diangc am fy hoedel \ yn y muw [~ fy myw] ni chawn mewn gwlad na thre \ drwu degwch le diogel \

CHEIFF..........................................1

Degwm Ieir a degwm gwudde \ oni chan nw cowion nw fynan 'r wuie \ ni cheiff dun truan yma 'n ddiran \ ddim a fo i euddo i hunan \

CHEISIA.........................................1

considred pawb su 'n trin y bud \ y modi [~ fy mod i] 'n doud y gwir i gid \ o gyfadde 'r cwbwl ni cheisia i orchest \ biw olieth sal iw deilio 'n onest \

CHEISIAI........................................1

y fi ydi 'r gwr ni cheisiai wad \ a ddaeth o wlad brutania \ ni ches i cimin er pen ddois i ffraingc \ a chlowed caingc ar dane \ ffabian

CHENAD..........................................1

gid a chenad f' arglwudd frenin \ fy ngwr anwul a 'i ymddiffin \ ar fur odro ni fynwn dreio \ ych dwun i 'ch meddiant unwaith etto \ Llur

CHERIG..........................................1

lle 'r elwi i ddoud fy ngaledi [~ nghaledi] a niwig \ cymesur medd rhai yn ffyrnig \ bychan genthun yn fawr i swn \ fy llichioi [~ lluchio i] a chwn a cherig \

CHES............................................3

o gyfadde 'r gwir rydwi 'n forwun \ fel a does i 'r bud yn blentun \ man [~ myn] fy ffudd os fi di [~ ydyw] ffebian \ ni ches i yrioed ddrwg air na gogan \ mortimer

pen ddois atta fy hun a chodi \ fo ddiangodd pawb i 'w crogi \ ni ches i ond y wad ar foc \ am stwrdio toc i dewi \

y fi ydi 'r gwr ni cheisiai wad \ a ddaeth o wlad brutania \ ni ches i cimin er pen ddois i ffraingc \ a chlowed caingc ar dane \ ffabian

CHEST...........................................1

hi a ddifethodd f' arian loned stwc \ rhwngthi a phlwc y Twrw \ prynu sir dda a llenwi chest \ a gwario rest am gwrw \

CHLEDDE.........................................4

Tair blynedd hir o ddyddie \ i gario clog a chledde \ dan enw capten gynen gaingc \ dan frenin ffraingc a 'i arfe \

Rwi 'n hen ryfelwr fine \ yn cario gwn a chledde \ pe cawn i wubod am awr ne ddwu \ yn filen pwu a ym ladde \

ni wnewch mo hynu sir gobeithio \ nes dyscu imi 'r ffordd i drainio \ gwn na bu erioed yn unlle \ yn fy llaw na phik na chledde \ Sarjant

hwdiwch deliwch meister alltud \ saeth a bwa a chledde hefud \

CHLOWED.........................................3

gwell geni glowed buwch 'n brefu \ na chlowed 'r un o rhain yn nadu \ rwi 'n doud y gwir yn ddigon ffri \ ni fedra i mo 'r gwadu \

ni fwu geni glowed yn bloeddio \ na chlowed buwch yn beuchio \ nid ai a 'm sens chwaith yn mell [~ ymhell] \ mi wn yn well oddwrtho \

y fi ydi 'r gwr ni cheisiai wad \ a ddaeth o wlad brutania \ ni ches i cimin er pen ddois i ffraingc \ a chlowed caingc ar dane \ ffabian

CHLOWES.........................................2

oni chlowes i fod rhai rhieni \ yn cosbi i plant am dyngu \ a 'r hen ffwl acw yn anog i blant \ ag yn digio na wnaethant hynu \

ni chlowes i etto neb yn gofun \ Heilin

CHLOWIR.........................................1

er fy mod i 'n ferch i frenin \ rwi mewn cyflwr gwaeth na gwerin \ draw dros foroedd fi drafailia \ lle na chlowir mo 'r son amdana \

CHLUN...........................................1

fy nain oedd Iewan bengaled \ yr wrthuna rioed ar weled \ yn braffach i choese na phen i chlun \ ag yn fur o un o 'i llygied [~ llygaid] \

CHO.............................................1

na ddo naddo plwc y Twrw \ gwaeth na thori corn y ngwddw [~ fy ngwddw] \ mai 'n dwad 'n rhyfel blin o 'i cho \ a 'm code i Eisio i cadw \ plwc

CHOD............................................1

ryden i yn cyttuno yn abal \ ni byddai gweled ffeiried [~ offeiriaid] on [~ ond] go anamal \ ni waeth chydig siarad a merch a chod \ na chadw gormod dadal \ hiran

CHODI...........................................1

pen ddois atta fy hun a chodi \ fo ddiangodd pawb i 'w crogi \ ni ches i ond y wad ar foc \ am stwrdio toc i dewi \

CHOELIA.........................................1

Taw ag wulo f' anwul fun \ mae hwn yn ddun cylwuddog [~ celwyddog] \ na choelia di fy anwulud bach \ mo 'i chwedle gwrach anghenog \ ffabian

CHOESE..........................................1

fy nain oedd Iewan bengaled \ yr wrthuna rioed ar weled \ yn braffach i choese na phen i chlun \ ag yn fur o un o 'i llygied [~ llygaid] \

CHOILIE.........................................1

mi weles briodi 'r cono \ ag a weles i gladdu fo etto \ ni choilie i fod neb drwu holl gred \ yn gweled i fydyddio \ Exitt oll enter Llur a dynstan a ffabian Dynstan

CHORDDI.........................................1

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

CHORNEL.........................................1

ni adawodd na thwll na chornel \ yn uchel nag yn isel \ o fewn y tu gwae fi na ddo \ heb i chwalu a 'i chwilio 'n ddyfal \

CHOWARCH........................................1

a fedri di hyswi ddi barch \ nyddu gwlan a chowarch \ hiran

CHOWSOCH........................................1

oni chowsoch i dal yn y bala boch \ pasel siwrne roesoch i arni \

CHRASU..........................................1

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

CHROESO.........................................1

a hono sudd fwia i chroeso \ Er iddo 'n ddygun ddigio \ i 'w anrhydeddu wedi 'r dig \ mae 'n bur garedig iddo \

CHRWB...........................................1

fy mam i oedd gweno Traws fynudd \ oedd gansiwn afrosgo a chrwb ar i hysgwudd \ hi ddoude gelwudd heb na thor na thrai \ mae Etto rai o 'i chwiorudd \