TALCEN..........................................2

gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin

Rwi 'n ddeg a ffedwar igien \ daeth er ioud tisa i 'm talcen \ o gwrw tafarn myn fy ngred [~ nghred] \ pe crogid fi loned crogen \

TALED...........................................1

talu am fyta mwud fy hunan \ taled dawl am i daflu fo allan \ ag ar ol talu i bawb ohonun \ bychan Iawn fudd rhan 'r henddun \

TALU............................................12

och o 'r bud helbylus ydoedd \ talu ardreth mawr am diroedd \ talu murdd o drethi mowrion \ am ole 'r dudd a dwr 'r afon \

och o 'r bud helbylus ydoedd \ talu ardreth mawr am diroedd \ talu murdd o drethi mowrion \ am ole 'r dudd a dwr 'r afon \

heb law talu trethi trymion \ nw fynan gael degyme mowrion \ gwair ag ud a phob nyfeilied [~ anifeiliaid] \ meirch a moch gwlan a defed \

yno budd y gwas ar forwun \ heblaw talu am fara ag enllun \ yn gweiddi am gyflog mawr yn rhagor \ ar ol gwasneuthu darn o dymor \

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

Talu am hau a chau a chwnu [~ chwynnu] \ talu am fedi 'r ud a 'i ddyrnu \ talu am nithio talu am falu \ talu am bobi a chorddi a chrasu \

talu am fyta mwud fy hunan \ taled dawl am i daflu fo allan \ ag ar ol talu i bawb ohonun \ bychan Iawn fudd rhan 'r henddun \

talu am fyta mwud fy hunan \ taled dawl am i daflu fo allan \ ag ar ol talu i bawb ohonun \ bychan Iawn fudd rhan 'r henddun \

mi wna i fy ngorchwul slap \ ag a 'ch rhof chwi whap yn ngonglog \ fel na bo iti Escis wyneb ci \ rhag talu imi fy ngyflog [~ nghyflog] \

TAMAUD..........................................1

ni welodd neb mewn towull na gole \ ar i llawr na throell na gardie \ ag ni wna hi ddim ond cyscu i raid \ a byta 'r tamaud gore \

TAMED...........................................2

_________________________elfed \ mae hon o 'r gore i hel 'ch tamed \ ceisiwch etto drwg i wawr \ globen fawr o waled \ Exitt llur

nis gwni ddarfu i riwun diried \ roi iddo fach mewn tamed \ ag nis gwn i hefud mae rudd on fain \ a dynodd y brain mo 'i lygied [~ lygaid] \

TAN.............................................2

wel dyna fine ffabian \ yn gwisco enw a lifre capten \ a chwedi bod mewn rhyfel creulon \ tan frenin ffraingc a 'i goron \

dowch a 'ch cowur ferch caurudd \ nine godwn gylars gida 'n gilidd \ i 'ch rhoi etto 'n llawen ddigon \ yn 'ch cariad tan ych coron \ llur

TANAI...........................................1

pen ddarfu 'r arian yn y boced \ fo ddarfu 'r parch a 'r cariad \ nid cof gen y gwur a 'r code man \ fod tanai wan denanted \

TARIO...........................................2

y trydudd iw 'r spectol gryno \ chwi wuddoch hanes hono \ mi glowa dwndwr islaw 'r brun \ nid alla i ond hun mo 'r tario \ Exit Enter morgan diwc morganog

fy nhad i oedd sieffre gefnbant \ oedd 'n tario twntu [~ tu hwnt i] 'r Crygnant \ ni bu mo 'i fath mewn gwlad na thre \ Erioed am chware 'r sturmant \

TARO............................................1

Llur lwud trwu dristwch ynte \ pen gollo i fyddiane \ wrth rodio 'r bud a 'i frud drwu serch \ mae 'n taro wrth i ferch ifienge \

TAW.............................................2

taw a 'th dafod deifiog \ na ddigia 'r hen ddun tonog \ os byddi bodlon y fi a 'th wna \ yn abal da dy gyflog \ plwc

Taw ag wulo f' anwul fun \ mae hwn yn ddun cylwuddog [~ celwyddog] \ na choelia di fy anwulud bach \ mo 'i chwedle gwrach anghenog \ ffabian

TAWEL...........................................2

Tost imi 'n ferch i frenin \ gan ofal yn gynefin \ fynd allan gida 'r fyddin a dilin arfe dur \ yn lle parlwre tawel \ dda agwedd fwun ddiogel yn rhifo gwur i ryfel \ am hoedel gafel gur \ yn lle gwr bum i 'n siwr mewn amal daro ar dir a dwr \ yn rhyfela 'n nerth y cledde am fy mowud Efo mwa \ gorchfygu rhai marchogion yn galonog o 'm gelynion \ a llawer brwudir greulon ddigwuddion blin i 'm gwawr \ fel milwr balch mi nilles [~ enillais] farch i drefio 'r beik drwy fawr barch \ cynal caingc o fyddin ffraingc a 'm barnu 'n fawr wuth ar y faingc \ wrth weled fy ngwroleth mi gefes oruwchafieth \ yn gapten ganwrieth a milwrieth mawr \

rwi gida mlentun [~ fy mhlentyn] tawel \ yn diangc am fy hoedel \ yn y muw [~ fy myw] ni chawn mewn gwlad na thre \ drwu degwch le diogel \

TE..............................................2

y cerddor cais di 'r carne \ gida dy groesion bricie \ ag oni te a 'm pastwn da \ fel 'r attebwi mi a 'i gwna 'n dipie \

mi na [~ wnaf] iti dalu imi ngyflog [~ fy nghyflog] athust \ cun dal na gwedd na phenffust \ ag oni te man [~ myn] gwaed y gog \ mi a 'th rho di ngrog [~ yng nghrog] wrth gebust \ Heilin

TEG.............................................2

___________________ teg lan gynlleidfa \ _________________________ hawddgar dyrfa \ ych cenad mewn distawrwudd da \ ______ ______edd a ddymuna \

pwu ydech i bawb a wela \ ag i ba beth y daethoch i yma \ ai haid o dolwuth [~ dylwyth] teg a drodd \ ynte sipsiwns 'n rhodd a 'ch galwa \

TEILWNG.........................................1

ffabian fy anwul blentun \ nid teilwng imi gael fy nerbun \ mor gariadus ar ol gwg \ a wneis i er drwg yn d' erbun \ ffabian

TEIRW...........................................1

roedd yno ymgornio garw \ a tharo yn waeth na teirw \ mi ddianges fi nad elw i o 'm co \ yn mell [~ ymhell] dan floeddio hwchw \

TENGCWL.........................................1

ow gorffun tafod drwg gorphen dy fatter \ goflin i 'r tengcwl fynu gyflog fel tingcer \ plwc

TERFUN..........................................1

os gwelsoch arnon feie \ fellu mae ar y gore weithie \ camolwch ych cymydog ar ol i gefn \ fo wneiff ynte drachefn a chwithe \ Terfun y chware

TESTUN..........................................3

os dealldwch gwmni dichlin \ mi draethaf i chwi 'r testun \ y prolog llawn yn hun o le \ fel mae y chware 'n calun \

y cerddor can riw fesur \ ar dy dane yn eglir \ a fo gyfaddas Iawn i hun \ I galun testun tostur \ Cordila yn canu ar ffarwel __ed__huw

Trom iw ngalon [~ fy nghalon] inion j \ ag ochneion difri i 'm dwufron \ blin oedd blaened a 'm ganed gunt \ i 'm dwun i 'r helunt greulon \ gwae fi rioud fy ngeni i 'r bud \ i 'r adfud penud poenus \ yn f' erbun draw y rhod a drodd \ mewn cwla fodd cwilyddus \ mi dynges yn greulon yn anedwudd anudon \ yn erbun duw cyfion i yru nhad [~ fy nhad] graslon \ o 'i dyrnas lan dirion i dario \ daeth dialedd duw i 'm dilin heb arbed i 'm herbun \ yn ofnadwu funudyn am ddwus gamwedd ysgymun \ mae 'n wrthun y testun su 'n tystio \

TEWCH...........................................1

Tewch yn uchel Iawn a siarad \ pwu a wela i draw yn dwad \ mortimer

TEWGRU..........................................1

yr ail dodrefnun tewgru \ sudd geni iw ngledde [~ fy nghleddau] glowddu \ hwn a wnaud i daid fy nain \ I guro 'r chwain o 'r gwelu \

TH..............................................21

Cordila fy merch rwiti 'n gwbwl \ hollawl glir wrth fodd fy meddwl \ a 'r llw a roddest ni angofiaf \ a 'th cariad imi ni amheuaf \ ila

Roedd yna gyne i wared \ yn cychwun i wlad y Tyrcied \ gwilia di na ddoes i 'w rwud \ nw a 'th wnan di 'n fwud i willied \ phabian

rwi ti yn ddigon smala ymado a 'th wlad \ o achos dy hen dad ynfud \

pacia grigwt [~ grigwd] i ffwrdd i 'th grogi \ nid a mo 'm arian i yno leni \ ag ni chan w geniog futh \ ond a dalwi oer drith yn drethi \

beth a 'th gyrodd di ffordd yma \ alltud

pam a doist i o 'th gymdogeth \ alltud

di eist yn satan drwg i fol \ yn mell [~ ymhell] y bo 'th siol ysmala \ Heilin

di fydi yni leicio a 'th dithe cin llacied \ mi a 'i galwa i 'r gole i gael iti gweled \

mi a 'th wela 'n abal llom dy ysgwudd \ oes genti etto ddim dillad newudd \ hiran

gwaed fo a 'th witsied di y cene \ doed neb yno mi dora __________________ \ di gollest dy _______________ \ ai fellu a gofyni ostegio p________ \ plwc

melldith dy fam i ti cydafel [~ cadafael] \ rwiti yn waeth dy gwrs na chythrel \ oni fedri di 'n well na hun briodi \ cymer iti hi a does i 'th crogi \ plwc

mi na [~ wnaf] iti dalu imi ngyflog [~ fy nghyflog] athust \ cun dal na gwedd na phenffust \ ag oni te man [~ myn] gwaed y gog \ mi a 'th rho di ngrog [~ yng nghrog] wrth gebust \ Heilin

taw a 'th dafod deifiog \ na ddigia 'r hen ddun tonog \ os byddi bodlon y fi a 'th wna \ yn abal da dy gyflog \ plwc

taw a 'th dafod deifiog \ na ddigia 'r hen ddun tonog \ os byddi bodlon y fi a 'th wna \ yn abal da dy gyflog \ plwc

ow huran suran serfull \ mi a 'th wela 'n bropor erchill \ ag er dy fod yn dy ddillad stwff \ mi af arnat i hwff o 'm sefull \ enter Heilin

Bychan Iawn genine [~ gennyf innau] hud angie \ gysanu 'th dwu wefus doethus dithe \ llaw yn llaw turd gida myfi \ I orphen llinio dudd diweddi \ Exitt oll enter plwc

y capten mortimer lan ddigur \ mae 'r newudd pur o 'th fynwes \ mortimer

efengil futh o 'th gene \ mi ro iddo sen eisie marw tyddie \ pe cen i riw un am dal 'n hawdd \ yn ngwalod [~ ngwaelod] clawdd a 'i cladde \ plwc

o diwrth [~ ] bwu 'r postiwr doist a 'th petisiwn \ ag i bwu gostwm ag ar ba gwestiwn \ plwc

ow llur gru a 'r llaw grafell \ ni wubum rioed dy fod mor musgrell \ a rhoi dy dorth i wr o 'th bro [~ ] \ a mynd i geisio tafell \

ond fo ddaeth ngares [~ fy nghares] ffebian \ a thydi i 'th wlad dy hunan \ meddwl dithe amdanat dy hyn \ yn hollawl o hun allan \