NGHYSGOD........................................1

ag yn y dehe yn inion \ mi wela hen wrach ddigllon \ Ers haner awr 'n gwneuthur dwr \ yn ngysgod [~ nghysgod] hen dwr babilon \

NGIL............................................1

pen fwi yn fy ngwelu 'n gruddfan \ hi fudd hith [~ hithau] 'n ngil [~ nghil] y pentan \ yn porthi i melys ddant per \ yn potsio swper bychan \

NGLEDDE.........................................5

nis gwn i amcan prun su ore \ ai doud yn deg ai bwgwth fy arfe \ budd perigl am 'ch houdel myn gwaud Iar \ os tyna i nglun oddiar fy ngledde [~ nghleddau] \

yr ail dodrefnun tewgru \ sudd geni iw ngledde [~ fy nghleddau] glowddu \ hwn a wnaud i daid fy nain \ I guro 'r chwain o 'r gwelu \

os trewi fi ar fy midin \ mi ro [~ roddaf] ngledde [~ fy nghleddau] drwu dy bwdin \ roes rhiw beth i fus 'n dy din di do \ ddarfuti amhwilio heilin \ Heilin

mi ro fy ngledde [~ nghleddau] drwu dy fol \ os torest fy nglol [~ nghlol] i heilin \ Heilin

mae ol fy ngledde [~ nghleddau] ar i hers \ yn smotiog ers smeitin \ Hiran

NGLOD...........................................1

mi fum ar y llawr yn lleden \ mewn llysmer trwm heb amgen \ a nwuthe 'n canu nglul [~ fy nghlul] a nglod [~ fy nghlod] \ yn tybed fy mod i yn gelen \

NGLOL...........................................1

mi ro fy ngledde [~ nghleddau] drwu dy fol \ os torest fy nglol [~ nghlol] i heilin \ Heilin

NGLUL...........................................1

mi fum ar y llawr yn lleden \ mewn llysmer trwm heb amgen \ a nwuthe 'n canu nglul [~ fy nghlul] a nglod [~ fy nghlod] \ yn tybed fy mod i yn gelen \

NGLUN...........................................2

nis gwn i amcan prun su ore \ ai doud yn deg ai bwgwth fy arfe \ budd perigl am 'ch houdel myn gwaud Iar \ os tyna i nglun oddiar fy ngledde [~ nghleddau] \

gwradwudd ar dy wyneb haiarn \ yn effro bo dy eisie 'n uffern \ yn ngrog [~ nghrog] a bochdi wrth gaingc nglun \ yn erbun dy gudyn cadarn \ plwc

NGODE...........................................1

pe dawn i gonest ar bob gweithred \ gwn y gallwn fod yn fy ngolled [~ ngholled] \ raid imi gribddeilio yn mob [~ mhob] bargenion \ os mynai gadw ngode [~ fy nghodau] 'n llownion \

NGOLLED.........................................1

pe dawn i gonest ar bob gweithred \ gwn y gallwn fod yn fy ngolled [~ ngholled] \ raid imi gribddeilio yn mob [~ mhob] bargenion \ os mynai gadw ngode [~ fy nghodau] 'n llownion \

NGOLUN..........................................1

Rwi 'n mund i farw o newun \ mi eisteddaf ar fy ngolun \ ag a ganaf benill ar y faes \ o ffarwel i oes y cerlun \ canu ar faes

NGOLWG..........................................2

mae ngolwg [~ fy ngolwg] i 'n o egwan \ gore i mi dynu fy spectol allan \ ni bu mo 'i bath o dwun i dwun \ Erioud am drwun dynlluan \

mae ngolwg [~ fy ngolwg] i 'n o egwan \ gore i mi dynu fy spectol allan \ ni bu mo 'i bath o dwun i dwun \ Erioud am drwun dynlluan \

NGONGLOG........................................1

mi wna i fy ngorchwul slap \ ag a 'ch rhof chwi whap yn ngonglog \ fel na bo iti Escis wyneb ci \ rhag talu imi fy ngyflog [~ nghyflog] \

NGORCHWUL.......................................1

mi wna i fy ngorchwul slap \ ag a 'ch rhof chwi whap yn ngonglog \ fel na bo iti Escis wyneb ci \ rhag talu imi fy ngyflog [~ nghyflog] \

NGORPH..........................................3

fy anwul dad mi dynga 'n sydun \ man [~ myn] y goron sudd ar 'ch corun \ Rwi yn 'ch caru yn mwu ffyddlon \ na 'm henaed sy yn fy ngorph [~ nghorff] a 'm calon \ nin

fy nad anwul man [~ myn] y goron \ su ar 'ch pen mi a 'ch cara 'n ffyddlon \ ag yn fwu purach tyngaf etto \ na 'm henaed su yn fy ngorph [~ nghorff] i 'm safio \

Mae fy ngorph [~ nghorff] yn llawen ddigon \ ond un peth su 'n blino ngalon [~ fy nghalon] \ yn fwu na dim o 'm holl drafferthion \ i 'm dwu ferch i dyngu anudon \

NGOST...........................................1

mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis bwud fy mowud yn y fan \ Rydwi 'n brudd man [~ myn] fy ffudd y fi heb gel yn siamal sudd \ i bob cerlun cyndun cudd \ rhag buw yn un cybudd cas \ enter plwc y twrw plwc

NGRED...........................................1

Rwi 'n ddeg a ffedwar igien \ daeth er ioud tisa i 'm talcen \ o gwrw tafarn myn fy ngred [~ nghred] \ pe crogid fi loned crogen \

NGROG...........................................3

mi na [~ wnaf] iti dalu imi ngyflog [~ fy nghyflog] athust \ cun dal na gwedd na phenffust \ ag oni te man [~ myn] gwaed y gog \ mi a 'th rho di ngrog [~ yng nghrog] wrth gebust \ Heilin

gwradwudd ar dy wyneb haiarn \ yn effro bo dy eisie 'n uffern \ yn ngrog [~ nghrog] a bochdi wrth gaingc nglun \ yn erbun dy gudyn cadarn \ plwc

mae merched a gwragedd yn chwanog \ y leni i feddwi 'n gynddeiriog \ yn ngrog [~ nghrog] a bo 'r ffasiwn hon amen \ i 'w gweddi 'r hen gribddeiliog \

NGUD............................................2

chwi ellwch roi 'ch dwulo ngud [~ ynghyd] pen fynoch \ wrth hir ymgeisio ond da 'r ymgowsoch \ ni does neb am y glowa i \ ar feder tori rhyngoch \

bu agos imi a gadel fy llyfur 'n ango \ lle mae geirie 'r strodur lan i 'ch rwmo [~ rwymo] \ hai dowch yn mlaen be sudd 'n 'ch brud \ na rowch i ngud [~ ynghyd] 'ch dwulo \ y Briodas rwan

NGULCH..........................................1

chwith imi wisco coat o frethun \ yn lle sidan ag aur melun \ closun main 'n ngulch [~ ynghylch] fy lwune \ yn lle melfed a rubane \

NGWAELOD........................................1

efengil futh o 'th gene \ mi ro iddo sen eisie marw tyddie \ pe cen i riw un am dal 'n hawdd \ yn ngwalod [~ ngwaelod] clawdd a 'i cladde \ plwc

NGWALLT.........................................2

fine dora ngwallt [~ fy ngwallt] hir felun \ ag a fyna siwt o frethun \ mewn dillad mab mi a i drefailio \ ni does le imi yma i dario \

fine dora ngwallt [~ fy ngwallt] hir felun \ ag a fyna siwt o frethun \ mewn dillad mab mi a i drefailio \ ni does le imi yma i dario \

NGWALOD.........................................1

efengil futh o 'th gene \ mi ro iddo sen eisie marw tyddie \ pe cen i riw un am dal 'n hawdd \ yn ngwalod [~ ngwaelod] clawdd a 'i cladde \ plwc

NGWDDW..........................................2

na ddo naddo plwc y Twrw \ gwaeth na thori corn y ngwddw [~ fy ngwddw] \ mai 'n dwad 'n rhyfel blin o 'i cho \ a 'm code i Eisio i cadw \ plwc

na ddo naddo plwc y Twrw \ gwaeth na thori corn y ngwddw [~ fy ngwddw] \ mai 'n dwad 'n rhyfel blin o 'i cho \ a 'm code i Eisio i cadw \ plwc

NGWE............................................1

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

NGWELU..........................................1

pen fwi yn fy ngwelu 'n gruddfan \ hi fudd hith [~ hithau] 'n ngil [~ nghil] y pentan \ yn porthi i melys ddant per \ yn potsio swper bychan \

NGWMPEINI.......................................1

mae hwn 'n landdun ifangc lysti \ ni does mo 'i fath yn fy ngwmpeini [~ nghwmpeini] \ o ble doisti 'r glanddyn mwuna \ alltud

NGWR............................................5

ffarwel mi af i lus y Brenin \ os daw amdanai neb i ymofun \ nhw gan afel ynthai 'n un twr \ yn cogor yn ngwr y gegin \ Exitt enter Brenin ag oswin

mynai ych rhoi mewn newudd wiscied \ cun y caffo ngwr [~ fy ngwr] 'ch gweled \ Exit oll Mortimer

mynai ych rhoi mewn newudd wiscied \ cun y caffo ngwr [~ fy ngwr] 'ch gweled \ Exit oll Mortimer

gid a chenad f' arglwudd frenin \ fy ngwr anwul a 'i ymddiffin \ ar fur odro ni fynwn dreio \ ych dwun i 'ch meddiant unwaith etto \ Llur

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

NGWROLETH.......................................1

gynefin \ fynd allan gida 'r fyddin a dilin arfe dur \ yn lle parlwre tawel \ dda agwedd fwun ddiogel yn rhifo gwur i ryfel \ am hoedel gafel gur \ yn lle gwr bum i 'n siwr mewn amal daro ar dir a dwr \ yn rhyfela 'n nerth y cledde am fy mowud Efo mwa \ gorchfygu rhai marchogion yn galonog o 'm gelynion \ a llawer brwudir greulon ddigwuddion blin i 'm gwawr \ fel milwr balch mi nilles [~ enillais] farch i drefio 'r beik drwy fawr barch \ cynal caingc o fyddin ffraingc a 'm barnu 'n fawr wuth ar y faingc \ wrth weled fy ngwroleth mi gefes oruwchafieth \ yn gapten ganwrieth a milwrieth mawr \