NGHANOL.........................................2

yn nganol [~ nghanol] hun o gyffro \ daw gwur ar fur i 'w examio \ yn enw 'r goron dan arfe 'r eiff \ a phrysur y ceiff i phresio \

yn nganol [~ nghanol] hun o draffeth \ daeth atta i dristwch anferth \ dyma 'r meister tir yn dwad toc \ i farcio 'r stoc am ardreth \

NGHAPTEINIAID...................................1

pwu sudd yma yn cwmnieth \ ai 'r capten mortimer a 'i gydymeth \ pa fodd yr ydech fy ngaptenied [~ nghapteiniaid] \ oes dim newudd da i 'w glowed \ mortimer

NGHAR...........................................1

a chwithe iw Israel a ddaeth o ganan \ newun iw 'ch dwu ferch a 'ch trodd allan \ fy ngar [~ nghar] ine iw 'r brenin pharo \ a rudd linieth a 'ch diwallo \

NGHARENUDD......................................1

Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer

NGHARES.........................................1

ond fo ddaeth ngares [~ fy nghares] ffebian \ a thydi i 'th wlad dy hunan \ meddwl dithe amdanat dy hyn \ yn hollawl o hun allan \

NGHARU..........................................1

mae geni wllus i 'm resymu \ a phob un o 'r tair o 'r neilldu \ a 'r fwia honun [~ ohonynt] a fo 'n ngaru [~ fy ngharu] \ myna i ore i chynyscauddu \

NGHEUDOD........................................1

rwi 'n cerdded ers pedwar diwrnod \ yn ddigon gwag fy ngeudod [~ ngheudod] \ heb gael gen neb 'n henddun llwud \ friwsionun o fwud na diod \

NGHIL...........................................1

pen fwi yn fy ngwelu 'n gruddfan \ hi fudd hith [~ hithau] 'n ngil [~ nghil] y pentan \ yn porthi i melys ddant per \ yn potsio swper bychan \

NGHLEDDAU.......................................5

nis gwn i amcan prun su ore \ ai doud yn deg ai bwgwth fy arfe \ budd perigl am 'ch houdel myn gwaud Iar \ os tyna i nglun oddiar fy ngledde [~ nghleddau] \

yr ail dodrefnun tewgru \ sudd geni iw ngledde [~ fy nghleddau] glowddu \ hwn a wnaud i daid fy nain \ I guro 'r chwain o 'r gwelu \

os trewi fi ar fy midin \ mi ro [~ roddaf] ngledde [~ fy nghleddau] drwu dy bwdin \ roes rhiw beth i fus 'n dy din di do \ ddarfuti amhwilio heilin \ Heilin

mi ro fy ngledde [~ nghleddau] drwu dy fol \ os torest fy nglol [~ nghlol] i heilin \ Heilin

mae ol fy ngledde [~ nghleddau] ar i hers \ yn smotiog ers smeitin \ Hiran

NGHLOD..........................................1

mi fum ar y llawr yn lleden \ mewn llysmer trwm heb amgen \ a nwuthe 'n canu nglul [~ fy nghlul] a nglod [~ fy nghlod] \ yn tybed fy mod i yn gelen \

NGHLOL..........................................1

mi ro fy ngledde [~ nghleddau] drwu dy fol \ os torest fy nglol [~ nghlol] i heilin \ Heilin

NGHLUL..........................................1

mi fum ar y llawr yn lleden \ mewn llysmer trwm heb amgen \ a nwuthe 'n canu nglul [~ fy nghlul] a nglod [~ fy nghlod] \ yn tybed fy mod i yn gelen \

NGHODAU.........................................1

pe dawn i gonest ar bob gweithred \ gwn y gallwn fod yn fy ngolled [~ ngholled] \ raid imi gribddeilio yn mob [~ mhob] bargenion \ os mynai gadw ngode [~ fy nghodau] 'n llownion \

NGHOLLED........................................1

pe dawn i gonest ar bob gweithred \ gwn y gallwn fod yn fy ngolled [~ ngholled] \ raid imi gribddeilio yn mob [~ mhob] bargenion \ os mynai gadw ngode [~ fy nghodau] 'n llownion \

NGHORFF.........................................3

fy anwul dad mi dynga 'n sydun \ man [~ myn] y goron sudd ar 'ch corun \ Rwi yn 'ch caru yn mwu ffyddlon \ na 'm henaed sy yn fy ngorph [~ nghorff] a 'm calon \ nin

fy nad anwul man [~ myn] y goron \ su ar 'ch pen mi a 'ch cara 'n ffyddlon \ ag yn fwu purach tyngaf etto \ na 'm henaed su yn fy ngorph [~ nghorff] i 'm safio \

Mae fy ngorph [~ nghorff] yn llawen ddigon \ ond un peth su 'n blino ngalon [~ fy nghalon] \ yn fwu na dim o 'm holl drafferthion \ i 'm dwu ferch i dyngu anudon \

NGHOST..........................................1

mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis bwud fy mowud yn y fan \ Rydwi 'n brudd man [~ myn] fy ffudd y fi heb gel yn siamal sudd \ i bob cerlun cyndun cudd \ rhag buw yn un cybudd cas \ enter plwc y twrw plwc

NGHRED..........................................1

Rwi 'n ddeg a ffedwar igien \ daeth er ioud tisa i 'm talcen \ o gwrw tafarn myn fy ngred [~ nghred] \ pe crogid fi loned crogen \

NGHROG..........................................3

mi na [~ wnaf] iti dalu imi ngyflog [~ fy nghyflog] athust \ cun dal na gwedd na phenffust \ ag oni te man [~ myn] gwaed y gog \ mi a 'th rho di ngrog [~ yng nghrog] wrth gebust \ Heilin

gwradwudd ar dy wyneb haiarn \ yn effro bo dy eisie 'n uffern \ yn ngrog [~ nghrog] a bochdi wrth gaingc nglun \ yn erbun dy gudyn cadarn \ plwc

mae merched a gwragedd yn chwanog \ y leni i feddwi 'n gynddeiriog \ yn ngrog [~ nghrog] a bo 'r ffasiwn hon amen \ i 'w gweddi 'r hen gribddeiliog \

NGHRONICLE......................................1

mae 'r stori yn wir i 'w gweled \ yn nghronicle y brutanied \ am frenin llur wr pur i air \ gen hwn 'r oedd tair o ferched \

NGHUD...........................................2

galw newch [~ wnewch] i nghud 'ch merched \ a 'i hel yn gul i 'w holi 'n galed \ ar ddoetha gaffoch i madroddion [~ ymadroddion] \ setlo ar hon a wnewch i 'r goron \

a 'm dwulo 'n nghud mi ro fy melldith \ i 'r golwg a weles i 'n drafrith \ Defaed y pentre boda ag un \ yn pori fy egin gwenith \

NGHWMPEINI......................................1

mae hwn 'n landdun ifangc lysti \ ni does mo 'i fath yn fy ngwmpeini [~ nghwmpeini] \ o ble doisti 'r glanddyn mwuna \ alltud

NGHYFFES........................................2

ag yrwan rydwi 'n fodlon \ o wir wllus gwaed fy ngalon [~ nghalon] \ I droi 'n nol wel dyna nghyffes [~ fy nghyffes] \ os cai 'ch gwneuthur chwi 'n frenhines \ ffabian

ag yrwan rydwi 'n fodlon \ o wir wllus gwaed fy ngalon [~ nghalon] \ I droi 'n nol wel dyna nghyffes [~ fy nghyffes] \ os cai 'ch gwneuthur chwi 'n frenhines \ ffabian

NGHYFLAWN.......................................1

diolch i chwi nhad y ngyfreth [~ fy nhad-yng-nghyfraith] \ am 'ch cariad pur ddi wenieth \ i wneud ych wllus mewn pur ddawn \ a mae fy ngyflawn [~ nghyflawn] obeth \

NGHYFLOG........................................3

mi wna i fy ngorchwul slap \ ag a 'ch rhof chwi whap yn ngonglog \ fel na bo iti Escis wyneb ci \ rhag talu imi fy ngyflog [~ nghyflog] \

mi na [~ wnaf] iti dalu imi ngyflog [~ fy nghyflog] athust \ cun dal na gwedd na phenffust \ ag oni te man [~ myn] gwaed y gog \ mi a 'th rho di ngrog [~ yng nghrog] wrth gebust \ Heilin

gad iddo Heilin hoiwlan \ mi goda ngyflog [~ fy nghyflog] a 'm llaw fy hunan \ am log f' arian barfan fraith \ mi af lawer gwaith ar hiran \ Exit gid enter Hiwin diwc o lychlun

NGHYFRAITH......................................16

fy nad yngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] rwi 'n gobeithio \ fod y dyrnas gwedi i setlo \ a phob peth mewn modd cariadus \ gwnawn ine bawb yn ol 'ch wllus \ Morgan

rwi 'n cyhoiddi gostegion priodas wudun \ rhwng heilin gribddeiliog o lanbidirodun \ a hiran ddiddeunudd o blwu mynudd y tylodi \ wures yn ngyfreth [~ wyres-yng-nghyfraith] i doreth y diogi \

fy meibion 'n ngyfreth [~ yng nghyfraith] glana ar dir \ da ceni yn wir 'ch gweled \ yn Iach lawen yma 'ch dau \ pa fodd y mau fy merched \ Hewin

fy nad yn ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] er 'ch cwmffwrdd \ fo ddaw cordila yma 'ch cyfwrdd \ a 'i mab bychan ar i breuchie \ ch wur cynedda yma heb ame \ morgan

fy nhad 'n ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] na ddigiwch wi [~ chwi] \ os dywuda fi fy meddwl \ ruch i 'n henedd iawn i fod \ yn cymrud gormod trwbwl \

os cawn i 'n dau reoli 'r wlad \ cewch chwithe nhad yn ngyfreth [~ fy nhad-yng-nghyfraith] \ rhwng 'ch dwu ferch yn un a wnan \ tra boch i 'ch glan fiwolieth \ Cordila

am hynu gwnawn ni gudsentio \ yn dau heb fethu er dim a fytho \ I yru 'n tad yngyfreth [~ tad-yng-nghyfraith] 'n glir \ ffwrdd o 'i dir i dario \ enter llur

cyfarch well fy meibion yngyfreth [~ yng nghyfraith] \ pa fodd yn rhodd y mae 'm dwu eneth \ hewin

I mae nhw yn doud o soweth \ fod fy nhad yn ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] \ yn dwad ag armi dros y mor \ i 'n curo ni o 'r freninieth \

fy nhad yn ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] cowur inion \ pa fodd yn rhodd mae 'ch corph a 'ch calon \ mewn gwlad ddiarth yn oedranus \ da geni 'ch gweld yn llawen Iachus \ Llur

diolch i chwi dynstan frenin \ fy mab y ngyfreth [~ yng nghyfraith] pur ymddiffin \ am fawr urddas fy merch ffabian \ a 'ch wllus da imi fy hunan \

fy nad ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] rwi fi 'n fodlon \ mi ges y ferch a gare ngalon [~ fy nghalon] \ a hun iw 'r gynysgeth ore \ ag er i mwun mi a 'ch cara chwithe \ ffabian

wel fy merch a 'm mab yn ngyfreth [~ yng nghyfraith] \ chwi glowch fod yno fater diffeth \ awn yn llu yno mewn llawenudd \ i roi y dyrnas mewn distawrwudd \ ffabian

fy anwulwr mwuneiddgar \ sudd wedi i gyrchu i garchar \ a 'm brawd yn ngyfreth [~ yng nghyfraith] yn 'r un dudd \ rwi 'n ofni a budd edifar \

fy mab y ngyfreth [~ yng nghyfraith] pur i foddion \ a ffabian fwun fy merch yn galon \ duw a 'ch bendithio yma ych dau \ am fod mor glau a glewion \

diolch i chwi nhad y ngyfreth [~ fy nhad-yng-nghyfraith] \ am 'ch cariad pur ddi wenieth \ i wneud ych wllus mewn pur ddawn \ a mae fy ngyflawn [~ nghyflawn] obeth \