MA..............................................1

dwed etto 'r dun o 'i go \ brud a doist o frutania \ gida ffwu ag yn ma [~ mha] fodd \ y doist i drosodd yma \ plwc

MAB.............................................15

y drydudd ferch mewn dychrun \ su 'n tori i gwallt hir felun \ mewn dillad mab yn mund o 'i bro \ tros for i dreio i ffortun \

fine dora ngwallt [~ fy ngwallt] hir felun \ ag a fyna siwt o frethun \ mewn dillad mab mi a i drefailio \ ni does le imi yma i dario \

fy mab Hiwin diwc o Lychlun \ fel hun a mae fy llythur cymun \ i chwi mi roddes fy merch hyna \ yn dwusoges gwledudd mersia \

a 'r mab hyna i chwi a enir \ o gnawd olieth cordila gowur \ os daw mewn oed a phwull mesurlon \ hwn a fudd 'n aer i 'r goron \

awn yn gwlwm efo 'n gilidd \ Draw yn awr i droia newudd \ I alw i 'r unlle bawb gerbron \ o 'r boneddigion dedwudd \ Exit oll ffabian mewn dillad mab

Dyma fine tost i thyngied \ yn mell [~ ymhell] o 'm bro 'n trafailio 'n galed \ mewn dillad mab ers haner blwuddun \ etto heb adnabod undun \

para bwint Hiwin y mrawd [~ fy mrawd] hyna \ pa fodd y mae fy chwaer cordila \ pa fodd mae 'ch mab mund ragddo 'n awr \ er cynudd mawr cynedda \ Hewin

i mae fy mab yn myned \ rhagddo 'n birion wrth yn bwried \ ond eisie ymgwfwrdd yma 'n blaid \ I gael o 'i daid i weled \ Morgan

fy nad yn ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] er 'ch cwmffwrdd \ fo ddaw cordila yma 'ch cyfwrdd \ a 'i mab bychan ar i breuchie \ ch wur cynedda yma heb ame \ morgan

er ys tair blynedd yn 'ch byddin \ mewn dillad mab mae merch i frenin \ fel rhyfelwr gwrol gwaedlud \ yn cadw enw capten alltud \

llawer gwaith a bum i 'n rhyfeddu \ pa sut a bu hi cud yn cyscu \ gid a mab heb godi 'r wun \ ar gala yn 'r un gwelu \

diolch i chwi dynstan frenin \ fy mab y ngyfreth [~ yng nghyfraith] pur ymddiffin \ am fawr urddas fy merch ffabian \ a 'ch wllus da imi fy hunan \

fy mab dynstan darllenwch allan \ beth iw 'r ar___l su yntho rwan \ Dynstan

wel fy merch a 'm mab yn ngyfreth [~ yng nghyfraith] \ chwi glowch fod yno fater diffeth \ awn yn llu yno mewn llawenudd \ i roi y dyrnas mewn distawrwudd \ ffabian

fy mab y ngyfreth [~ yng nghyfraith] pur i foddion \ a ffabian fwun fy merch yn galon \ duw a 'ch bendithio yma ych dau \ am fod mor glau a glewion \

MADAM...........................................1

ffarwel iti madam ffabian \ mae itithe obeth weithian \ gael twls [~ tlws] yn lle cledde cri [~ cryf] \ o euddo iti dy hunan \

MADDE...........................................2

Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud

f' anwul blentyn tirion \ caredig iw dy galon \ ni ddigia i monot di er dim \ rwi yn madde i 'm gylynion \

MADRODDION......................................1

galw newch [~ wnewch] i nghud 'ch merched \ a 'i hel yn gul i 'w holi 'n galed \ ar ddoetha gaffoch i madroddion [~ ymadroddion] \ setlo ar hon a wnewch i 'r goron \

MAE.............................................93

os dealldwch gwmni dichlin \ mi draethaf i chwi 'r testun \ y prolog llawn yn hun o le \ fel mae y chware 'n calun \

mae 'r stori yn wir i 'w gweled \ yn nghronicle y brutanied \ am frenin llur wr pur i air \ gen hwn 'r oedd tair o ferched \

mae 'r brenin Llur yn galw \ I dair merch dan i henw \ y naill ar ol y llall yn lli \ hen wr i 'w holi yn arw \

mae dynstan frenin hynod \ pen ddelo i 'w dynabod \ o gowur giad pura serch \ ______________________________ \

Llur lwud trwu dristwch ynte \ pen gollo i fyddiane \ wrth rodio 'r bud a 'i frud drwu serch \ mae 'n taro wrth i ferch ifienge \

a hono sudd fwia i chroeso \ Er iddo 'n ddygun ddigio \ i 'w anrhydeddu wedi 'r dig \ mae 'n bur garedig iddo \

yn llanw ar hun o destun \ mae 'r ffwl yn twullo 'r cerlun \ I briodi hiran ddiddeunudd ffol \ i beru i 'r bobol chwerthin \

mae hiran hon ddiddeunudd \ yn difa euddo 'r cybudd \ mae ynte 'n tori i galon gerth \ heb feddu gwerth y nodwudd \

mae hiran hon ddiddeunudd \ yn difa euddo 'r cybudd \ mae ynte 'n tori i galon gerth \ heb feddu gwerth y nodwudd \

gida 'ch cenad fawr a bychan \ hen ag ifangc a phob oedran \ mae hi yma cin frithed ar fy ngair \ ar siope ar ffair wulifan \

mae ngolwg [~ fy ngolwg] i 'n o egwan \ gore i mi dynu fy spectol allan \ ni bu mo 'i bath o dwun i dwun \ Erioud am drwun dynlluan \

mae geni dri dodrefnun \ a rhinwedd mawr su arnun \ myfi awn i 'r fan lle don \ y bydd llawer o son amdanun \

nid oes o fewn y dyrnas yma \ mae 'r geirie 'n ddidwull y gwir a ddouda \ un ferch o stat nag o gynhysgeth \ gyfaddas imi o 'r un gwaudolieth \

fe ydiw 'r gwr rwi 'n hysbus ddigon \ mae yn cyfeirio yma 'n inion \ hiwin

ffch well i chwi diwc morga \ oes dim newudd tyner yn ynus brutan \ mae dda geni ddwad Iawn fwriad a fae \ mewn dewr awchus amod i wrando 'ch resyme \ morgan

mae pawb yn Iach am ddim ar glowes \ yn buw i gid heb lid na males \ ond yma a dois yn wir i ymofun \ am un o ferched llur y brenin \ morgan

y brenin sudd heb setlo 'r goron \ y gwir a ddouda na gwneud addwidion \ mae gantho ferched glan o brud \ ag ynte ag olud ddigon \ hiwin

fy mam i oedd gweno Traws fynudd \ oedd gansiwn afrosgo a chrwb ar i hysgwudd \ hi ddoude gelwudd heb na thor na thrai \ mae Etto rai o 'i chwiorudd \

mae imi bart o garenudd o ddoud y gwirionedd \ _e medrw___________ cofio o 'i dechre i 'w diwedd \ ___________________ wrth _____ \ fy mod i ___________________ o fowredd \

oswin bur fy men conghorwr [~ mhen cynghorwr] \ gwn dy fod yn ddoeth dduscawdwr \ dy gyngor da ar hun o bwrpas \ pa fodd y mae imi setlo 'm tyrnas \

mi eis y fi mewn cwrs o oedran \ nid alla i bellach fawr ymlwubran \ fy nair [~ nhair] merch sudd mewn oedran caru \ pa fodd y mae imi cynhyscaeddu \ oswin

mae 'n rhaid i chwi rhwmo [~ rhwymo] 'n fanwl \ na ffriodo buth o 'ch meddwl \ ne cun setlo 'r goron arni \ fynu gweled dudd diweddi \ enin

mae geni wllus i 'm resymu \ a phob un o 'r tair o 'r neilldu \ a 'r fwia honun [~ ohonynt] a fo 'n ngaru [~ fy ngharu] \ myna i ore i chynyscauddu \

os gwnei y peth a gar fy ngalon [~ nghalon] \ mae 'n rhaid iti fod 'n ffyddlon \ a hun drwu lw gofynaf iti \ pa cin bured ferch a 'm cari \ odia

gwrando 'r dun lled ynfud \ a fedri di etto ddoudud \ ple mae llongie gwuch i stor \ mi fentra i 'r mor fy mowud \ plwc

a glowchi 'r cwmni mwun lan \ ni chai mo 'r amser i gellwer rwan \ mae rhiw geubren o gybudd ffol \ yn dwad ar f' ol yn fuan \

son a mae nw fyrth [~ fy ewythr] heilin \ am bawb sudd genthun dipin \ y budd raid i gyru nhw ar frus \ i 'w newid i lus y brenin \ Heilin

fy mab Hiwin diwc o Lychlun \ fel hun a mae fy llythur cymun \ i chwi mi roddes fy merch hyna \ yn dwusoges gwledudd mersia \

Llengcun ydwi o frutania \ mewn gwirionedd mae 'r gair yna \ daeth yn wisc ymen osoweth \ dan ymofun am washaneth [~ wasanaeth] \ Sarjant

mae hwn 'n landdun ifangc lysti \ ni does mo 'i fath yn fy ngwmpeini [~ nghwmpeini] \ o ble doisti 'r glanddyn mwuna \ alltud

mae hithe 'n wbodol bidin \ uwch ben i marchnad Eirin \ ag yn crechneitio yn i lle \ ych gweled chwithe 'n chwerthin \

anhwilio rwi wedi clir amhwilio \ och mae newudd drwg i 'm blino \ gwau fi glowed 'r awr hon \ I rydwi mron llysmeirio \ plwc

mae thad hi 'n aer bodheble \ Heilin

oni ddoudest ti i bod hi 'n henedd \ mae hon 'n Ifangc mi wn wrth i danedd \ plwc

mae hi 'n abal hen o 'i hoedran \ ond i bod hi 'n fyches fechan \ Heilin

mae rhain yn rhydda os daw i 'm rhan \ I fuw mewn caban cybudd \ Heilin

o ist o ist o ist rwi 'n rhybiddio pawb o 'r fyddin \ i ddwad y foru i du fyrth [~ fy ewythr] Heilin \ mae yn ddwrnod rhan yd ag enllun \ arian cig caws ag ymenun \ heilin

'r ail osteg rwi i 'ch rhybiddio \ ddwad atfr_th Heilin y foru i 'ch cinio \ mae yn gwerthu i stoc a rhoi 'r tir i fynu \ i fund gida i wraig i gaer i fyrddu \ Heilin

wale seilans bawb gwrandewch fy eneidie \ y drydudd waith mae 'r goel os hapie \

os gwur neb ohonoch achos na rhwustur \ na ddylid mo 'i rwmo [~ rwymo] doudan mae 'n rowur \ os gwuddoch osodiad dwedwch yn sydun \ dyma 'r drydudd waith yni gofun \

bu agos imi a gadel fy llyfur 'n ango \ lle mae geirie 'r strodur lan i 'ch rwmo [~ rwymo] \ hai dowch yn mlaen be sudd 'n 'ch brud \ na rowch i ngud [~ ynghyd] 'ch dwulo \ y Briodas rwan

oes neb yma ganfu ertolwg \ fy mrawd morgan diwc morganwg \ mae yn rhowur geni 'n ddi ffael \ yma i gael i 'r golwg \

para bwint Hiwin y mrawd [~ fy mrawd] hyna \ pa fodd y mae fy chwaer cordila \ pa fodd mae 'ch mab mund ragddo 'n awr \ er cynudd mawr cynedda \ Hewin

para bwint Hiwin y mrawd [~ fy mrawd] hyna \ pa fodd y mae fy chwaer cordila \ pa fodd mae 'ch mab mund ragddo 'n awr \ er cynudd mawr cynedda \ Hewin

i mae fy mab yn myned \ rhagddo 'n birion wrth yn bwried \ ond eisie ymgwfwrdd yma 'n blaid \ I gael o 'i daid i weled \ Morgan

fy nhad a 'm brenin trwu gowirserch \ mae 'ch merch rodia 'n 'ch anerch \ hithe newudd ddwun i 'w gwelu \ ar i merch bach Twusoges Cymru \ Brenin

mae 'n dda geni fod fy merched \ yn cadw hepil i 'r brutanied \ dan obeithio os can w i houdel \ a cadwan hwuthe fraint ddiogel \ enter Cordila

mae 'r swuddogion oll y rwan \ yn cael mynd bawb i 'w gartre i hunan \ I roi tro ymlith i tolwuth [~ tylwyth] \ a chael i bud yn ddigon Esmwuth \

nage nage mae 'r co o 'r gore \ mi glowes son am ffabian fine \ ddigio o 'i thad ai throi o 'r gwledudd \ Eisie bod yn un air a 'i chwiorudd \

mae tair blynedd ar y mater \ er pen ydech imi 'n bartner \ yn cud gysgu a chud gyfeddach \ erioed ni wubum mai merch oeddech \ ffabian

mae geni newudd a dal i goelio \ os rhynga fodd i 'ch gras i wrando \ am fawr rhyfeddod a fu 'n 'ch armi \ anamal jawn mae 'r fath stori \ Dynstan

mae geni newudd a dal i goelio \ os rhynga fodd i 'ch gras i wrando \ am fawr rhyfeddod a fu 'n 'ch armi \ anamal jawn mae 'r fath stori \ Dynstan

er ys tair blynedd yn 'ch byddin \ mewn dillad mab mae merch i frenin \ fel rhyfelwr gwrol gwaedlud \ yn cadw enw capten alltud \

cyfarch well fy meibion yngyfreth [~ yng nghyfraith] \ pa fodd yn rhodd y mae 'm dwu eneth \ hewin

ych merched sudd yn 'r un feddylie \ oll yn oll ag yden ine \ am ych troi ffwrdd o 'r tir \ mae 'n ddigon gwir y geirie \ llur

_________________________elfed \ mae hon o 'r gore i hel 'ch tamed \ ceisiwch etto drwg i wawr \ globen fawr o waled \ Exitt llur

fel y cymerir mae 'r cwilidd \ ni weld di ronun ar y nwurydd [~ fy nwyrudd] \ na ladd moni yn dy lid \ does arni hi na gwrid na gwradwudd \ Heilin

Capten Mortimer dwed imi \ a ddarfu ffabian wisco amdani \ hi ddawodd [~ addawodd] ddwad i 'm cyfarfod \ mae 'n hireth geni amdani 'n dyfod \ Mortimer

mae hi 'n dwad mewn gwisc euraud \ yn ferch lana erioed a 'r welaed [~ weled] \ gwn na welsoch frenin cynes \ dybycach hon i brud angyles \ Dynstan frenin

ffarwel iti madam ffabian \ mae itithe obeth weithian \ gael twls [~ tlws] yn lle cledde cri [~ cryf] \ o euddo iti dy hunan \

ow mae ngalon [~ fy nghalon] i 'n drom ryfeddol \ pen elo 'r bud yn ngwrthuneb i 'r bobol \ nid un ffordd na dwu y daw \ ond wuth ne naw yn gynhwunol \

mae 'ch dwu chwaer yn fawr i stad \ wedi troi 'ch tad o 'i euddo \ fe roes y ffon o 'i law i 'w guron gas \ mawr lles addas iddo \

Taw ag wulo f' anwul fun \ mae hwn yn ddun cylwuddog [~ celwyddog] \ na choelia di fy anwulud bach \ mo 'i chwedle gwrach anghenog \ ffabian

os darfu i nhad [~ fy nhad] ar funud drom \ fy ngyru o 'm cymdogeth \ mae drwm iddo ynte droi \ a 'i yru o 'i Lyfodreth \ Dynstan

y capten mortimer lan ddigur \ mae 'r newudd pur o 'th fynwes \ mortimer

a ofynest iddo i ble mae i daith \ na 'i hanes chwaith na 'i henw \ mortimer

naddo ond 'n llus y brenin per \ y mae fo ar feder galw \ ffabian

dyma 'r hen wr wedi dyfod \ mae 'n cyfeirio i 'm cyfarfod \ enter brenin llur ag a ddowed

fy anwul dad mae 'n wir y peth \ y fi ydiw 'ch geneth ffabian \

fy anwul dad caredig \ mae 'n chwith geni weld ych diwig \ ar ol trafailio tir a mor \ yn henwr mor fethiedig \

fy nhad cymerwch gysur \ chwi ellwch dduall hun yn Eglir \ mae fi iw Ioseph i 'ch croesawu \ a ffraingc iw 'r Aipht i 'ch llawenychu \

I mae nhw yn doud o soweth \ fod fy nhad yn ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] \ yn dwad ag armi dros y mor \ i 'n curo ni o 'r freninieth \

mae 'n rhaid i chwithe yn sydun \ alw am aed o lychlun \ gida 'r brutanied i gadw 'r dwr \ yn mhob harbwr yni herbun \ Hewin

rwi 'n ofni nad iw o bwrpas \ darfu ini ymdroi mewn andras \ mae 'r brutanied bawb yn bur \ I dderbun llur i 'w dyrnas \

am hynu ni awn i siarad \ yn bene noethion att benaithied \ mae geni yn llychlun ddeuddeg mil \ i gud tynu o hil brutanied \ Exit enter Heilin

mae merched a gwragedd yn chwanog \ y leni i feddwi 'n gynddeiriog \ yn ngrog [~ nghrog] a bo 'r ffasiwn hon amen \ i 'w gweddi 'r hen gribddeiliog \

mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud

nis gwni ddarfu i riwun diried \ roi iddo fach mewn tamed \ ag nis gwn i hefud mae rudd on fain \ a dynodd y brain mo 'i lygied [~ lygaid] \

ho naddo y glan gwmpeini \ mae o newudd farw heb oiri \ er hynu mae 'n brud oddyma i ddwun \ mae pen i drwun on drewi \

ho naddo y glan gwmpeini \ mae o newudd farw heb oiri \ er hynu mae 'n brud oddyma i ddwun \ mae pen i drwun on drewi \

ho naddo y glan gwmpeini \ mae o newudd farw heb oiri \ er hynu mae 'n brud oddyma i ddwun \ mae pen i drwun on drewi \

Hiran cais weiddi hai hwchw \ mae dy wr di wedi marw \ rwitithe heddiw huw 'n dy ran \ yn globen o widdan weddw \ Hiran

mae ol fy ngledde [~ nghleddau] ar i hers \ yn smotiog ers smeitin \ Hiran

mae 'n ddigon hun o sowndio 'r bib \ o glul i 'r cribddeilun \ Hiran

fy nhad yn ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] cowur inion \ pa fodd yn rhodd mae 'ch corph a 'ch calon \ mewn gwlad ddiarth yn oedranus \ da geni 'ch gweld yn llawen Iachus \ Llur

Mae fy ngorph [~ nghorff] yn llawen ddigon \ ond un peth su 'n blino ngalon [~ fy nghalon] \ yn fwu na dim o 'm holl drafferthion \ i 'm dwu ferch i dyngu anudon \

Mae geni wllus fy merch ffabian \ nithio 'r brad o 'r ynus allan \ yn lle cynysgeth chwi gewch ithe \ wisco 'r goron yn 'ch dyddie \

yni yn un air jeirll a diwcied \ ag arglwiddi tir brutanied \ at y grasusaf frenin llur \ a mae yn pur ddeisyfied \

bu farw fy chwaer Rodia \ pen glybu hi 'r newudd yma \ mae ngalon [~ fy nghalon] ine ar bigie dur \ yn drom o gur a blindra \

Trom iw ngalon [~ fy nghalon] inion j \ ag ochneion difri i 'm dwufron \ blin oedd blaened a 'm ganed gunt \ i 'm dwun i 'r helunt greulon \ gwae fi rioud fy ngeni i 'r bud \ i 'r adfud penud poenus \ yn f' erbun draw y rhod a drodd \ mewn cwla fodd cwilyddus \ mi dynges yn greulon yn anedwudd anudon \ yn erbun duw cyfion i yru nhad [~ fy nhad] graslon \ o 'i dyrnas lan dirion i dario \ daeth dialedd duw i 'm dilin heb arbed i 'm herbun \ yn ofnadwu funudyn am ddwus gamwedd ysgymun \ mae 'n wrthun y testun su 'n tystio \

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

diolch i chwi nhad y ngyfreth [~ fy nhad-yng-nghyfraith] \ am 'ch cariad pur ddi wenieth \ i wneud ych wllus mewn pur ddawn \ a mae fy ngyflawn [~ nghyflawn] obeth \

os gwelsoch arnon feie \ fellu mae ar y gore weithie \ camolwch ych cymydog ar ol i gefn \ fo wneiff ynte drachefn a chwithe \ Terfun y chware