DIWETHA..........4

mi dderbenes eich lluthur cida llawenudd a scrufensoch mihefin diwetha ac yn dda iawn cenif [~ gennyf ] cliwed eich bod

ffani fu merch wedu ei chladdu oddiar dechre mihefin diwetha a dwu ferch fach a 'r un yn 3 blwidd

wil ei mam Beni Howel Salem wedu marw Cwanwn Diwetha ni does cenif yn Bresenol ddim llawer o newiddion

disgwl eich cweled [~ gweled ] yn fawr rha [~ yr haf ] diwetha yn oelei bw ond mi cefes fu siomi mi

DIWETHAF.........1

mis pan farw ei mam - yn y lluthur dweth [~ diwethaf ] chwi ofunsoch am hanes crefudd yn Salem y mae

DLAWD............1

yn Carfurddin ac may yn Debig I fund yn dlawd arno fe yr wif yn meddwl na feddiliodd ef

DLODION..........1

wedu mun [~ mynd ] yn amser Caled Iawn ar dulodion [~ dlodion ] yr ynus hon yn presenol y mae 'r LLafur

DOD..............5

wrth eich LLythere nyd yw fy LLythere y yn dod y 'ch LLaw, peidwch a thybed fy mod yn

yr addewyd, o achos fod fy LLythere yn methy dod y 'ch Law mae hynny yn pery y mi

chwy a llafyr ynthy oblegyd y mae LLawer yn dod ohony yma o flawd a LLafyr, mae R yn

frawd Saml. THomas y mae y llythyr hwn yn dod gyda LLong o fryste y PHiledelphia, my weles James

Moses Davidd [~ Dafydd ] ac y mae mosus yn bwriadu dod Trosodd yna mi Bruneis y Leas ar y Cwbwl

DOES.............3

I cael ei dan Siencun + Ei celinion [~ gelynion ] ni Does neb o 'r bud un admeuro dim ar yr

ei fod heb ddechre precethu [~ pregethu ] pan ymadawsochwi ni Does un ynghmri [~ yng NGhymru ] o un parti yn cael

mam Beni Howel Salem wedu marw Cwanwn Diwetha ni does cenif yn Bresenol ddim llawer o newiddion I rhoddi

DOST.............2

chwi a ofunsoch yn eich lluthur am fu nglun Dost ac a ddarllenwn i Heb yn Sbectel y mae

Eclwysi un Suro ysprudodd Dunion at Ei cilidd un Dost fel y mae Crefudd wedu mund I cael ei

DOW..............1

tu cwun [~ gwyn ] ac maent yn buw y Berllan dow, ell ac yn cadw 2 fuwch fe un dilin ei

DOWYDD...........1

Nawr gyfatal ag yn lwyb [~ wlyb ] yawn - pwy fath dowydd sydd yn eych gwlad chwy yn gyffredyn - a Oes

DRACHEFN.........1

meddwl taflu yr boen a 'r drafferth ar Morgan drachefn - yr a fydd yn niwiedol iddo o herwydd ei

DRAFFERTH........1

bod hwy yn meddwl taflu yr boen a 'r drafferth ar Morgan drachefn - yr a fydd yn niwiedol iddo

DRAGWYDDOLDEB....1

ag fod Mylodd wedy cal [~ cael ] ey Symyd y dragwyddoldeb - a ody hyn y wyr - a oes yn eych

DRASKELL.........2

dan y ddayar ney graig fel Clos yr hen Draskell [~ Treasgell ] - a ody Draskell [~ Treasgell ] Newydd yn Sefyll ar

graig fel Clos yr hen Draskell [~ Treasgell ] - a ody Draskell [~ Treasgell ] Newydd yn Sefyll ar Lether a ody y

DRASSGELL........1

Saboth cuda ni [~ gyda ni ] ar cwrdde erill yn Drassgell [~ Treasgell ] a 'r LLaell yn Troedurhin y mae John

DRAW.............1

cweled [~ gweled ] ond cobeithio [~ gobeithio ] cawn cwrdd yr ochor Draw lle na budd rhaid ymadel mwu a 'r ddehilw

DREASCELL........1

n y flwiddin 1753 David Rees a anwid n y Dreascell n Shir Gaerfyrddin ym mhlwif LLanfihangel abar-Cowin n

DREASGELL........2

erchi ei cofio atoch David Rees yn Buw yn Dreasgell [~ Treasgell ] nid Dafudd Eich brawd ond y perchen - ac

cwraic funonlwid [~ FFynnonlwyd ] wedu ei Beduddio a John LLwelin Dreasgell ac fe wnath brophes crand o flan yr eclwis

DREF.............3

dechre cody llafyr - pwy mor belled ydch oddy wrth Dref Marchnad a beth yw ey henw hy - a ody

yn ai farmwr ai tfarnwr [~ tafarnwr ] ai Carier o Dref I Dref fel y mau rhai ac y fu

farmwr ai tfarnwr [~ tafarnwr ] ai Carier o Dref I Dref fel y mau rhai ac y fu yna un

DREFACH..........1

Jinkin [~ Jenkin ] a Davidd [~ Dafydd ] Cof ana hansel Bety Drefach a rhiw ferchetos bach erill o 'r Cumdogeth nad

DREFNY...........1

wlad ormessog Hon - beth y mae yr RHaglynieth yn drefny Nis gwn - dymynaf arnoch Gofyo amdanaf y a 'm

DRETH............5

amalhay, y mae pob ceffyl ffarmwr yn 6s o dreth yn nawr y mae yr cwn heb gody eto

nhwy yn, resolfo pery y 'w deylyad, Daly y Dreth fawr, y Gole, y cwn a 'r Ceffyle beder

dai bach a mawr: y mai chwech swllt o dreth ar bob math o geffyl gwaith ag 16s o

ar bob math o geffyl gwaith ag 16s o dreth ar bob ceffyl cyfryw a 4s o dreth ar

o dreth ar bob ceffyl cyfryw a 4s o dreth ar bob ci yn ein gwlad ni nawr onid

DROI.............1

Cael Ei DDiaelodi ag nid oes un Argoel Iddo Droi Ei aeb yn ol A RHai gwedi mund y

DROS.............1

r amser gynt. Ag fel y byoch yn ymdrechgar dros yr Achos goreu flynyddeu maith, mae lle cryf, ar

DROSTIN..........1

y Gole, y cwn a 'r Ceffyle beder gwaith Drostin [~ drostynt ] y flwyddyn hon ag ar hyny fe fydd

DROSTO...........2

Mawr, a Hwnw yn rhewy, fel gallo wagons fyned drosto yn y flwyddyn, a ody hyny yn bod - a

ddaioni yr hollalluog. fel mai yn debygol i wneud drosto ei hun a 'i deulu. - Mi Scrifenes lythyr at

DROSTYNT.........1

Gole, y cwn a 'r Ceffyle beder gwaith Drostin [~ drostynt ] y flwyddyn hon ag ar hyny fe fydd £ 20 ar

DUFNWNDER........1

yn y wlad hon - y maynt yn dwaid fod Dufnwnder [~ dyfnder ] mawr dail a Mwswn cyn yr eloch ar

DUFOD............3

ar 5. ran ohono - Pwy amser y mai Gayaf yn dufod y mewn ag felly yr Haf, a Oes llawer

gwanhau ] yn mlith yr arminied nid oes neb yn dufod I 'w ei cwrando [~ gwrando ] Wm David ai wraig

wraig wedu mund I Carfurddin I fuw llawer wedu Dufod yn ol atom ni Ben PHilps wedu mund yn

DULODION.........1

mau wedu mun [~ mynd ] yn amser Caled Iawn ar dulodion [~ dlodion ] yr ynus hon yn presenol y mae 'r

DUMNO............1

Gryphudd Morus or LLew auredd a 'i wraig yn dumno [~ dymuno ] ei cofio atoch - David THomas Cilcod [~ Cilcoed ] wedu

DUMUNOL..........1

rfliddin [~ y flwyddyn ] hon ond ni cawson cunhaia [~ cynhaeaf ] dumunol ond y mae 'r crop yn waeth na llunedd

DUNION...........1

Cumrd [~ cymryd ] lle un yr Eclwysi un Suro ysprudodd Dunion at Ei cilidd un Dost fel y mae Crefudd

DUW..............3

Yndeb a Heddwch a 'i Gilydd Trwi DDaioni Ein Duw Da - Er Ein Gofid yr yn Gwedi Gorfod RHoi

aros, o hireth am weled Custal, ag os ewyllys Duw gwell na 'r amser gynt. Ag fel y byoch

wyf o ddim pwys ar y Cymry, trwy Diriondeb Duw yr ydwyf yn mwynhau iechyd da yma, dyna un

DWAD.............1

fyne yn gwybod y dydd y byddwch chwythe fel Dwad Agrypa wrth Paul Received January 26 1799 y fod e wedy

DWAID............4

a beth yw ey henwea [~ enwau ] - yr ydys yn dwaid fod Nadrodd Mawryon yn eych glad [~ gwlad ] a ody

y maen yn y wlad hon - y maynt yn dwaid fod Dufnwnder [~ dyfnder ] mawr dail a Mwswn cyn yr

Oes potato, Erfyn, Garesh a ffanas - yr ydys yn dwaid fod Eyra Mawr, a Hwnw yn rhewy, fel gallo

y fod yn Grystion may arnaynne [~ arnaf innau ] chwant dwaid fod eych LLythyr chwithe yn agos yn perswadio yne

DWAYD............1

fond o £ 100 yn costy 10s &c yr ydys yn dwayd fod y dwymyn felen wedy bod yn gadarn yawn

DWEID............1

fel y mau rhai ac y fu yna un dweid y meu wedu bod yn flwiddun oer Iawn yn

DWETH............1

yn 3 mis pan farw ei mam - yn y lluthur dweth [~ diwethaf ] chwi ofunsoch am hanes crefudd yn Salem y

DWFWR............1

Treasgell ] Newydd yn Sefyll ar Lether a ody y Dwfwr yn Tarddy yn agos at y Ty - Ni ddarfych

DWU..............1

merch wedu ei chladdu oddiar dechre mihefin diwetha a dwu ferch fach a 'r un yn 3 blwidd ar llall

DWUMUN...........1

am ei fawr Dirondeb Tiac atom y mae y dwumun wedu bod yn Teilu ond heb wneithur yn Rwigiad

DWYM.............1

yr gayaf, yn oer yawn, a 'r Haf yn Dwym yawn - a ody Teyly David fy Nay, wedy chwanegy

DWYMYN...........1

costy 10s &c yr ydys yn dwayd fod y dwymyn felen wedy bod yn gadarn yawn yn nghyfynea [~ cyffiniau

DYALL............1

o 'ch rhan CHwi o 'r wlad, - Rwyf yn dyall bo'd [~ bod ] David, THomas a Bet wedi Scrifeny

DYCHWELSANT......1

amdano nesa. - Wedi i fyScrifenny llythyr Simon James dychwelsant i nol yr ailwaith, Mae yn ddrwg gen i

DYDD.............3

gwelwch Ichod, ag felly chwy fyddwch yn gwybod y dydd y byddaf y yn Screfenny ac felly fyne yn

y yn Screfenny ac felly fyne yn gwybod y dydd y byddwch chwythe fel Dwad Agrypa wrth Paul Received

LLong o fryste y PHiledelphia, my weles James Penlan Dydd Sadwrn dywethaf maynt oll yn yach, y mae Mr

DYDDYE...........1

mi screfeny yr yn pethe mwya hynod yn y dyddye hin - y llafyr sydd wedy mynd yn RHyfedd o

DYDDYFF..........1

chwy yn mwya penodol, y pren Swgir [~ siwgr ] - a dyddyff [~ tyfiff ] y pren hwn, yn y wlad hon, pe

DYFAL............1

wedy hyspysy hyn y chwy mor , caffwch y yn dyfal mi screfenaf yno, y mae yn bleser mawr yawn

DYFNDER..........1

y wlad hon - y maynt yn dwaid fod Dufnwnder [~ dyfnder ] mawr dail a Mwswn cyn yr eloch ar y

DYFOD............3

y llong ymaith o milfford, yr ydwyf yn meddwl Dyfod trosodd atoch y spring nesaf os gallaf mewn un

yma on [~ ond ] ychydig of fara ond sydd yn dyfod o wledydd erill yn mis mai ag mai y

a ddiwedes i wrth Simon James, yr ymdrechaf i dyfod i 'ch gweled cynted ag y Gallwyf, Arwydd dda

DYFFYG...........1

Gallwyf, Arwydd dda yw bod tymlad [~ teimlad ] o 'r dyffyg yn aros, o hireth am weled Custal, ag os

DYLEDION.........1

gymeryd llawer o boen yn gyntaf i gasclu yr dyledion, eithur yr ym yn clywed yn awr ei bod

DYLWYTH..........1

ych gwrdd [~ cwrdd ] mewn yechyd chwy a 'ch holl Dylwyth yn america fel ag y mae yn ein gadel

DYM..............3

wy yn bwryadi yddo e wneithyr felly - Nyd oes dym cyfnewydad yn fy Nheyly y yr yn Ny oll

am hyny yr wy i 'n bwryady nad oes dym, a oes gyda chwy ddym Cwrw ney ddyod gadarn

y My roddy cysan yddo, ag felly rhodded hythe, dym yn chwaneg oddy wrth eych anwillaf frawd y mae