RON.............................................1

y man aerod a 'r crach fonddigion [~ foneddigion] \ ddanfone erstyddie imi anregion \ ni ron heddiw imi 'n siwr \ ddafan o ddwr 'r afon \

RONUN...........................................1

fel y cymerir mae 'r cwilidd \ ni weld di ronun ar y nwurydd [~ fy nwyrudd] \ na ladd moni yn dy lid \ does arni hi na gwrid na gwradwudd \ Heilin

ROSES...........................................1

mi roses [~ arhosais] yma 'n hwu na 'm bwriad \ ni does geni gartre neb yn gwarchad \ hwrach fod holl nifeilied [~ anifeiliaid] y pentre \ yn pori fy ud i a 'm gwair i gore \

ROST............................................1

mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis bwud fy mowud yn y fan \ Rydwi 'n brudd man [~ myn] fy ffudd y fi heb gel yn siamal sudd \ i bob cerlun cyndun cudd \ rhag buw yn un cybudd cas \ enter plwc y twrw plwc

ROSTIO..........................................1

yn tu roedd canu a downsio \ ar hast a berwi a rostio \ pen weles i 'r helthio y cwrw a 'r bir \ ni fedres i yn wir ond ffeintio \

ROWCH...........................................2

ond ydech yn cyttyno 'n odieth \ chwi gewch amser etto i drin 'ch swieth [~ hyswiaeth] \ rowch i 'ch gilidd yma 'ch cred \ ne geisiwch fyned ymeth \ Heilin

bu agos imi a gadel fy llyfur 'n ango \ lle mae geirie 'r strodur lan i 'ch rwmo [~ rwymo] \ hai dowch yn mlaen be sudd 'n 'ch brud \ na rowch i ngud [~ ynghyd] 'ch dwulo \ y Briodas rwan

ROWUR...........................................1

os gwur neb ohonoch achos na rhwustur \ na ddylid mo 'i rwmo [~ rwymo] doudan mae 'n rowur \ os gwuddoch osodiad dwedwch yn sydun \ dyma 'r drydudd waith yni gofun \

RUBANE..........................................1

chwith imi wisco coat o frethun \ yn lle sidan ag aur melun \ closun main 'n ngulch [~ ynghylch] fy lwune \ yn lle melfed a rubane \

RUCH............................................2

fy nhad 'n ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] na ddigiwch wi [~ chwi] \ os dywuda fi fy meddwl \ ruch i 'n henedd iawn i fod \ yn cymrud gormod trwbwl \

rhowch 'ch het am 'ch pen 'r henwr cu \ am bwu ruch i yn ymofun \ Llur

RUDD............................................2

a chwithe iw Israel a ddaeth o ganan \ newun iw 'ch dwu ferch a 'ch trodd allan \ fy ngar [~ nghar] ine iw 'r brenin pharo \ a rudd linieth a 'ch diwallo \

nis gwni ddarfu i riwun diried \ roi iddo fach mewn tamed \ ag nis gwn i hefud mae rudd on fain \ a dynodd y brain mo 'i lygied [~ lygaid] \

RUN.............................................2

gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin

mi weles henwr o frutania \ wrth y lodg yn rhodio gyne \ a gwallt i ben run lliw a 'r gwlan \ a 'i farfan fel yr eira \ ffebian

RWAN............................................17

a glowchi 'r cwmni mwun lan \ ni chai mo 'r amser i gellwer rwan \ mae rhiw geubren o gybudd ffol \ yn dwad ar f' ol yn fuan \

crysie holand main a chamrig \ oedd geni lawer nid y chydig \ ni i rwan ond crus garw \ o garth llin a da cael hwnw \

mi ges fy magu 'n gu ag anwul \ a phob danteithion yn fy ymul \ rwan ni feddai nag aur nag arian \ rhaid imi fegio o hun allan \ enter sarjant

a chwithe clol maharen \ __yd hi rwan fud i fod 'n llawen \ oni bai rag ofn drwg fi a drawn \ mewn golwg mi 'ch gnawn 'n gelen \ plwc

ho ho mi glowa rwan \ ofn sudd arnat i ddwun dy arian \ reitiach iti ofni wumed cath \ rhag i riwun roi ti frath dy hunan \ Heilin

bu agos imi a gadel fy llyfur 'n ango \ lle mae geirie 'r strodur lan i 'ch rwmo [~ rwymo] \ hai dowch yn mlaen be sudd 'n 'ch brud \ na rowch i ngud [~ ynghyd] 'ch dwulo \ y Briodas rwan

ag y rwan darfu i 'r fyddin \ ynill [~ ennill] aeres fawr i 'r brenin \ merch i dwusog gwlad italia \ a dwun i ffraingc fawr gaeth gludfa \

mae 'r swuddogion oll y rwan \ yn cael mynd bawb i 'w gartre i hunan \ I roi tro ymlith i tolwuth [~ tylwyth] \ a chael i bud yn ddigon Esmwuth \

Canu rwan ar y Queens dream

ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan y rwan yma rwu \ diwedd canu enter capten mortimer

pe dase rwan ar fy helw \ ond y peth fu geni yn ngadw [~ fy nghadw] \ mi a 'i cowswn yn ystwuthach beth \ y ddau gydymeth accw \

os aeth fy nad yn henwr llwud \ i fegio i fwud rwan \ fe gafodd ormod twull a brad \ i golli stad a 'i goran \ Dynstan

rydwi 'n ddwl a hen y rwan \ mi a 'i adwaunwn pen oedd hi lodes fechan \ ffabian

ymafel yni gloren \ cwed [~ cyfyd] wale hai rwan Hiran \ ni a 'i claddwn yn domen hud i din \ a blaen i bidin allan \

rwan cael fy mlant [~ mhlant] fy hunan \ mwy trwu wllus i 'm troi allan \ a 'm difyddio o 'm da feddiant \ mewn anhunedd yn fy henaint \

fy mab dynstan darllenwch allan \ beth iw 'r ar___l su yntho rwan \ Dynstan

y cerddor a 'r boche pedler \ cweiria dy dane yn dyner \ rwi yn tybio ba deit i 'n ddigon pell \ y downsiwn i 'n well o lawer \ ownsio rwan

RWI.............................................46

Rwi 'n hen ryfelwr fine \ yn cario gwn a chledde \ pe cawn i wubod am awr ne ddwu \ yn filen pwu a ym ladde \

fe ydiw 'r gwr rwi 'n hysbus ddigon \ mae yn cyfeirio yma 'n inion \ hiwin

ydech i bawb yma fel roeddech i gyne \ mi dewes [~ adewais] i fy spectol gartre \ spiio rwi dan neuthur [~ wneuthur] wep \ oes yma neb yn eisie \

glowch i 'r glan ferchede mwuna \ a daenoch [~ adwaenoch] fi pen weloch fi nesa \ Rwi 'n tybio 'ch bod fy rhien ber \ yn Edruch llawer arna \

Rwi fi 'n leicio dy resyme \ am hun mi rodia beth tua 'r grisie \ a gur cordila fy merch hyna \ ata i yma i ymgomio 'n gynta \ win

fy anwul dad mi glowes alw \ rwi 'n dwad attoch gynta gallw \ l a bo imi yma yn amlwg \ __________ud 'r hun fo dda 'n 'ch golwg \

fy anwul dad mi dynga 'n sydun \ man [~ myn] y goron sudd ar 'ch corun \ Rwi yn 'ch caru yn mwu ffyddlon \ na 'm henaed sy yn fy ngorph [~ nghorff] a 'm calon \ nin

rwi fine i chwi yn chwaer gyfreithlon \ un dad un fam un waed un galon \ heb ddigio nad [~ fy nhad] er yn faban \ i 'm hoed er ioed dim hud 'r wan \

Rwi 'n gobeithio fod bendithion \ rheini yn gwreiddio yn fy ngalon [~ nghalon] \ ag y don i 'm calun hefud \ pen fo fwia f' ing a 'm caethfud \

er fy mod i 'n ferch i frenin \ rwi mewn cyflwr gwaeth na gwerin \ draw dros foroedd fi drafailia \ lle na chlowir mo 'r son amdana \

rwi ti yn ddigon smala ymado a 'th wlad \ o achos dy hen dad ynfud \

gwell geni glowed buwch 'n brefu \ na chlowed 'r un o rhain yn nadu \ rwi 'n doud y gwir yn ddigon ffri \ ni fedra i mo 'r gwadu \

fy nad yngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] rwi 'n gobeithio \ fod y dyrnas gwedi i setlo \ a phob peth mewn modd cariadus \ gwnawn ine bawb yn ol 'ch wllus \ Morgan

os wy i fab y gwir rwi i 'w ddoudud \ ni does arna i henw ond alldud \ Sarjant

yn wir yn wir rwi 'n credu 'n ffyddlon \ fod pawb yma imi 'n Elynion \ Sarjant

cymrwch ofal amdano 'r Sarjant \ rwi fi 'n leicio 'r llangc 'n galant \ Exit i gid plwc y twrw

anhwilio rwi wedi clir amhwilio \ och mae newudd drwg i 'm blino \ gwau fi glowed 'r awr hon \ I rydwi mron llysmeirio \ plwc

ai llangces ifangc wit rwi 'n gofun iti \ Hiran

Rwi yn ddigon hen er fy naioni \ Heilin

Rwi gwedi gofun dod imi atteb \ hiran

rwi fi 'n abal ffeiried [~ offeiriaid] er y mod [~ fy mod] yn ffwl \ i briodi hen garbwl o gybudd \

Dyna ben rwi 'n ddigon bodlon \ fo gust i 'ch pwrs y fi iw person \ nid a hi heno yma 'n ffair \ nes gofun tair gostegion \

o ist o ist o ist rwi 'n rhybiddio pawb o 'r fyddin \ i ddwad y foru i du fyrth [~ fy ewythr] Heilin \ mae yn ddwrnod rhan yd ag enllun \ arian cig caws ag ymenun \ heilin

'r ail osteg rwi i 'ch rhybiddio \ ddwad atfr_th Heilin y foru i 'ch cinio \ mae yn gwerthu i stoc a rhoi 'r tir i fynu \ i fund gida i wraig i gaer i fyrddu \ Heilin

rwi 'n cyhoiddi gostegion priodas wudun \ rhwng heilin gribddeiliog o lanbidirodun \ a hiran ddiddeunudd o blwu mynudd y tylodi \ wures yn ngyfreth [~ wyres-yng-nghyfraith] i doreth y diogi \

Rwi fi Heilin gribddeiliog \ yn dy gymrud di hiran ddi hirog \ i dirio 'r nos ag i dori nwu \ dy filen glwu dy falog \

Rwi fi hiran yn dy gymrud ti ddihirun \ I ddyfrodi dy dda gerlun tra meddi di gwrlid \ I dalu i fy montin wel dyna fy mantes \ ag i dori 'r gogles ar y din gaglud \

fy anwul dad a 'm brenin \ rwi 'n syrthio ar fy naulin \ I ofun tros fy mlentun [~ mhlentyn] bach \ ych bendith a 'ch ymddiffin \ Brenin

ffabian lan can croeso i chwi \ dy brudferthwch rwi yn i hoffi \ yn fy Llus mi wnaf amgenach \ cewch barch Twusoges fel 'r heuddech \

f' arglwudd frenin y ngael [~ fy nghael] 'n gariad \ nid iw i chwi ddim caffailiad \ ond fel y rwi drwu burder calon \ mi fydda futh i 'ch caru 'n ffyddlon \

nid allai ddwoud i bawb fy neges \ Rwi 'n chwenech gweled y frenhines \ ffabian

rwi 'n ofni nad iw o bwrpas \ darfu ini ymdroi mewn andras \ mae 'r brutanied bawb yn bur \ I dderbun llur i 'w dyrnas \

och och och yn uchel \ rwi 'n ddigon blin o 'm hoedel \ o achos ffolog ffrilog ffraeth \ a 'm hiwsiodd yn waeth na chythrel \

Rwi 'n ddeg a ffedwar igien \ daeth er ioud tisa i 'm talcen \ o gwrw tafarn myn fy ngred [~ nghred] \ pe crogid fi loned crogen \

rwi 'n cerdded ers pedwar diwrnod \ yn ddigon gwag fy ngeudod [~ ngheudod] \ heb gael gen neb 'n henddun llwud \ friwsionun o fwud na diod \

Rwi 'n mund i farw o newun \ mi eisteddaf ar fy ngolun \ ag a ganaf benill ar y faes \ o ffarwel i oes y cerlun \ canu ar faes

fy nad ngyfreth [~ nhad-yng-nghyfraith] rwi fi 'n fodlon \ mi ges y ferch a gare ngalon [~ fy nghalon] \ a hun iw 'r gynysgeth ore \ ag er i mwun mi a 'ch cara chwithe \ ffabian

rwi i 'm barnu beunudd \ yn ferch ddi serch anufudd \ ag yn euog o dori llw \ i farwgarw gerudd \

rwi gida mlentun [~ fy mhlentyn] tawel \ yn diangc am fy hoedel \ yn y muw [~ fy myw] ni chawn mewn gwlad na thre \ drwu degwch le diogel \

fy anwulwr mwuneiddgar \ sudd wedi i gyrchu i garchar \ a 'm brawd yn ngyfreth [~ yng nghyfraith] yn 'r un dudd \ rwi 'n ofni a budd edifar \

fy ngwr i sudd mewn cyflwr caeth \ rwi 'n ofni gwaeth nag undun \ fel gwbedun pell o 'i le wedi ddal yn ngwe 'r pru copun \ bu farw ym chwaer mae 'n newudd chwith \ daeth arnom felltith ffiedd \ am yn balchder a 'n ffalster ffol \ ni gowson ddol o ddialedd \ yr howddgar ferchede cymerwch fi 'n siample \ a 'r dynion nid ame gweddiwch ar linie \ rag syrthio dan fagle pyryglon \ pob twull a chamwedde pob diles fyddylie \ er i ciddio tros ddyddie amdanun rhaid \ diodde pen ddelo i 'r gole 'n dirgelion \

am y bradwur diffeth \ mi rho nhw i 'w marfoleth \ mynai llosgi rwi 'n doud yn glau \ bob un o 'r ddau ar unweth \ ffabian

f' anwul dad a 'm brenin \ rwi 'n syrthio ar fy neilin \ ger 'ch bron ar hun o brud \ i fegio i bowud uddyn \

f' anwul blentyn tirion \ caredig iw dy galon \ ni ddigia i monot di er dim \ rwi yn madde i 'm gylynion \

y cerddor a 'r boche pedler \ cweiria dy dane yn dyner \ rwi yn tybio ba deit i 'n ddigon pell \ y downsiwn i 'n well o lawer \ ownsio rwan

ni waeth imi ddownsio chydig \ ar y cwrw rwi 'n amcanu cynig \ dowch ithe bawb o 'r cwmni pur \ ar f' ol yn bur garedig \