Barddoniaeth rydd allan o lsg. Caerdydd 6
Free-metre poetry from Cardiff ms. 6

Cynnwys
Contents

Y Gwr Kadarn, Caerdydd 6, 59–78.
Llyma yr ymddiddan a fv rrwng yr henwr a'r gwr ifaingk, Caerdydd 6, 83–4.
llyma ymddiddan a fv rrwng yr ysbrvd a'i gydymaith, Caerdydd 6, 85–7.
Mair Fadlen a'r kreiriwr, Caerdydd 6, 100–101.
llyma ymddiddan yr enaid a'r korff, Caerdydd 6, 101–106.
ymddidan y gwas ifangk a'r dryw, Caerdydd 6, 124–5.

Y Gwr Kadarn, Caerdydd 6, 59–78.

[td. 77]

y prolog ne flaenddwydiad


Vy ngwir anwyl gredigion
o chychwi sy bobol ffyddlon
ydolwg byddwch fodlon
i 'r geirie a 'r madroddion
na fyddwch i mor atgas
a 'i kymrvd nhw yn ddiflas
o eisie wllvs a thvedd
i wrando ar wirionedd
kewchi glowed travthv tro
dowch yn vfvdd i wrando
na fyddwch i ry wamal
gwrandewch yn ddistaw ddyfal
yscowch oddiwrth bob aflwydd
nid ta gormod gwamalrwydd
na farned neb ar y llall
o bydd o 'i ben ddysc a deall
doyded o 'i frawd i feie
a chynghored yr hyn gore
ni fynwn amlesio neb
na doydvd dim gwrthwyneb
ond i 'ch lles a 'ch daioni
ni chynhalia gwrteisi
byddwch bvr yn ych klone
a llednais heb fawr eirie
yn gwrtais ych arfere
a distaw ych tafode
doetho a ddwyto leia
ag a gelo 'r hyn gwaetha
o hyny ynill fwy klod
a mwy kariad trwy orfod
nid ydiw gair svr ond gwynt
mae fo allan o helynt
yn kythrvddo y gwirion
nid ta mo 'r tafod krevlon
gwyn i fyd a fetro diodde
yfo ynill y chware
fal dioddefodd krist iesv
ymhob peth yfo orfv
rrowch i ffordd bob gwlldineb
ymgroeswch rrag gwrthwyneb
na ddeliwch i grevlondeb
duw a roddo ini rwydddeb
dangosa o 'm meddwl beth
hyd rrydd duw vm ysbrydolieth
drwy dwytsio y kwthogion
y kedyrn a 'r gwyr gwchion
sy 'n rroi i goglvd tra ffol
ar goweth a da bydol
yn ysclyso y nefol
a 'r llywenydd tragwddol
<rr>aga beth ar y ffeiriaid
am na helpen y gweiniaid [td. 78]
haera i bod yn fydol
gwyn i fyd a fo duwiol
nid oes yma ond enyd
pei kaem gwbwl o 'n gwnfyd
mae 'r gwych yn bragio i goweth
yn ol rryw i natvrieth
yn kanmol i feistr y byd
yr hwn ydiw i wnfyd
yr yffeiriad yn pregethv
ag arno fyth yn ragv
ymhob pwynt o 'i wrthnebv
a hyn nid ydiw garv
yn keisio i droi i 'r ffydd
i difeirwch tragowydd
ynte heb wrando arno
ar i bregeth yn blino
oni ddoeth ange yn hy
ato i draed i wely
kydnabod yno yn drwch
a chrio ydifeirwch
galw ar dduw am faddevant
am gybydddra a thrachwant
gweled fod pawb o 'i sclvso
a 'r byd yn i roi heibio
yn oed i wraig a 'i holl blant
i genedl a 'i ddigoniant
fy nghariadvs gymdeithion
er mwyn duw byddwch gyson
n' edwch i 'ch klonav gangkrio
ond yn eglyr ddiscleirio
sefwch meawn kariad perffaith
kryfhewch meawn ffydd a gobaith
gellwch yma ddyscv marw
erbyn deler i 'ch galw
trwy bvr ffydd yngrist iesv
daw ange i 'ch dychrynv

Ymdyrasom yma i 'r vnlle
ar feder datgan chware
ydolwg i chwi hawyr
ysy yma wrandawyr
gael ych ffafr a 'ch wllvs da
dyma 'r enterlvwt gynta
am bob peth a 'r a ddoytwy
i gymrvd yn ddyfadwy
na fwriwch arna far
ond gwrandewch yn wllyscar
i mae 'n esmwyth gwaith gwrando
nid rraid i neb mo 'r digio
er fy mod yn twytsio peth
ar y byd a 'i natvrieth
[td. 59]
Y datganwyr yr yffeiriad / ne 'r pregethwr i was / y gwr kadarn g<....> mwndws /. i wraig ef . gwsnaythwr y gwr kad<arn>
yr ff<eiriad>

Pwy ydiw 'r gwr draw gwych
mae 'r merched arno 'n edrych
sy yn gwisco ffwr bevnvdd
brethyn ffein melfed newydd
kadwen avr a modrwye
nid arno ond chware
a 'i wyr ffrolig ar i ol
y llyna rrwygo heol
y gw<as>

Gwr yw a ddoeth o loeger
fo wyr i bedwar chwarter
a 'r kort i bv 'n ymarfer
fo wyddis ar i faner
yr ff<eiriad>

Awn oddima hyd ato
pei medrwm gyfarch iddo
o 'i groesafv i 'r wlad
ag i wrando ar i siarad
y g<was>

ni wddosti mo 'i arfer
mae 'n ffiwmvs llawn o falchder
kymer gyngor gwyl dy barch
na ddos ato i gyfarch
mae 'n ddigon diystyr gantho
dydi n wir a 'th holl groeso
yr ff<eiriad>

ni na ar hyn mo 'th gyngor
mae geny synwyr ragor
nid ydiw 'r gwr mor gry wych
ag i mae ef yn edrych [td. 60]
dy <....> ar ddalld ichwi wyr
nad ydiw 'r byd ond antvr
y g<was>

wel kymer a ddel atat
nid rraid mo 'r brys i ddrwg farchnad
nid ta ar saint mo 'r kellwer
ni chymran ddim yn ofer
yr yff<eiriad>

Drwy 'ch kenad y meistr gwych
mae 'n groeso yma wrthych
a llawen gan fy nghalon
gae<l k>lowed ych madroddion
i gael vm ddysc o newydd
ymhob pen i mae menydd
ag ar hyny rro <ichi 'r gwinn>
<e>r anhowsed ych meithrin
y gwr k<adarn>

gyrmarsi vt y kydymaith
dros dy lendid yr vnwaith
am dy win mi a 'i kymra
nid ydwyd ti ond iown dda
yr ff<eiriad>

ni byddem waeth rwy 'n tybio
nyni ylldav er y mendio
maneg vmv nid ofer
thelw gelwyr dy feister
para liw <siar> i lifre
mae 'n rraid i <gynen> ddechre
y gwr k<adarn>

mastr mwndws pawb a 'i alw
mae 'n ddigon teg i henw
<a 'i> wsnaythv mawr yw 'r elw
ag o 'i fodd ni bydd o marw
i lifre<i> o symvd liw
gwcha seked sy heddiw
[td. 61]
yr ff<eiriad>

gweddvs iddo liw 'r lifre
ansafadwy fal ynte
nid abal neb er arfer
a dichell ddal y lopster
twyllodrvs yw dy feister
ag anwadal bob amser
gwae a roe arno i bwys
ag a wrthode baradwys
y g<w><r> k<adarn>

nid ydwyd ond athrodwr
fy mestr yw fy swkwr
fy mwkled i a 'm kyscod
i wn<e>vthvr kam a 'i wrthod
doethvm ato yn dra noeth
yn fab pychan trvan llednoeth
heb vn ede amdana
wrthvti i kyffesa
ag yr owran rwyf y llyn
iddo i diolcha fy ffortvn
yn gwisco melfed sidan
gwnaed pawb imi <i> hamkan
ar fy holl genedl yma 'n ben
ag ni chymrir fi amgen
i rwy yn ddigon drythyll
gwilied pawb ar i gewill
ni wn i beth yw eisie
am hyny rwy yn chware
kefais gantho orchafieth
digon o avr a choweth
mae 'm bryd ine i ddilid
heb geisio mo 'i gyfnewid
yr ff<eiriad>

er maint dy goel di arno
fo fydd tebig a 'th dwyllo
a rroir koweth i arall
rwyd yn hir heb i ddeall
a 'th ollwng di oddiwrtho
megis i doethosti ato
[td. 62]
y gwr k<adarn>

na bych di hapvs dafod
am ddyrogan drwg i ddowod
yty hvn del dy frevddwyd
nid ydwyd ond ffals broffwyd
nid klayar vm dy siarad
dy menydd nid yw astad
kasa dyn yn y farchnad
ydiw geny yffeiriad
ni alla mwy mo 'th aros
fo las kant yn llai a<ch>os
yr ff<eiriad>

y ddihareb ysy eirwir
pen rros pawb lle ni cherir
kas gen ffol ddysc a chyngor
rraid i ynfvd gael i ragor
a ddoeto gwir yn rrowiog
knawd iddo gael pen drylliog
fal i mae 'n eglvras son
siampal v<nn> o 'r bostolion
mae 'n rraid iti gonsidrio
a hyn mi a safa wrtho
na elli di mo 'r hyder
chwith tra mawr ar dy feister
sef nid ydiw ond ffalswr
a thebid iawn i baentiwr
ag nid wyt tithe ond ffol
am wsnevthv yr hvdol
yniwedd pob peth barnv
kyffelib fydd a 'th wadv
mwya gobrwy vt a thal
ni chysci nos ddiofal
ond ty svddo meawn bydding
o drafferth fawr a heldring
pob ydeilad sy serfvll
a wnelir yn y towyll
o dduw dduw nid wyti ddyn
am wsnavthv dy elyn
[td. 63]
y g<wr> k<adarn>

fel gelyn i kymra i di
os wrthi felly i doydi
ni havdda arna amgen
ond kael tori dy dalken
a 'th nevthvr di yn siampel
pyt fae <heb> fwy 'r gost na 'r drafel
mi a nefais i rwy 'n ff<y>wmio
lawer dyn yn llai o gyffro
yr ff<eiriad>

ymgroes di ag na lafvr
a chosba dy ddrwg natvr
nag arfer a chrevloni
mae iti beth o 'i golli
na ddod dy ddawn dros ddireidi
gwen i fyd a ffetron [sic] gosbi
os dy dda gymri 'n dduw
bydd y difa<.> kai ymliw
y g<wr> k<adarn>

tra feddwy avr a thrysor
nid rraid vm wrth dy gyngor
medda ddeg o hafodvdd
i rydwy a 'r dda 'n ddedwydd
ag ynddvn fil o wartheg
ie pe dwydwn achwaneg
ni wn pwy miawn pwy allan
mae geny avr ag arian
ag o ddefaid aneiri
ni wyr neb mo 'i rrifedi
a hobiod gwnion mawr
llestri arian a th<r>ysawr
a da 'r byd mwy na digon
wrth fodd wllvs fy nghalon
yr ff<eiriad>

taw a 'th wagff<r>ost rrwysc rryddid
nid yw koweth ond benthig
mae fo 'n eiddoti heddiw
nid hwyrach i kai ymliw [td. 64]
yforv 'n eiddo arall
nid ydwyti ond angall
krist a 'i galwodd ef yn ddrain
nid rraid vt ormod koelfain
nid oes llonyddwch meddwl
lle mae koweth ond trwbwl
gida gofal a thristwch
o 'r tv miawn heb gael heddwch
gan gvr a thrafferth y byd
ni chwsc kwaethog hvn hyfryd
mae krist yn hayrv hefvd
llyma ddoydiad sy enbvd
fod yn haws i fawr gamel
fynd trwy 'r [sic] grav 'r nydwydd chwarel
nag i gwaethog fynd i nef
mae 'n orthrwm iawn y geirie
gwell kyflwr y tylawd diolchgar
o bydd bodlon vfvddgar
o 'i brinder ag sy kantho
a diolch i dduw am tano
doydiad krist drachefn heb dro
dylem bawb i gofleidio
keisiwch i wlad ternas nef
o flaen dim dyma i eirie
a chwi a gewch yma wrth raid
bob peth a fo anghenrraid
bwriwn ar grist bob gofal
da 'r byd y sydd anwadal
ni thal dim mo 'i anwylo
na rroi koel na thrvst arno
byddwn fodlon o 'r hyn fo
diolchwn i dduw amdano


ag yn ddiddig bob amser
os bychan fydd os llawer
[td. 65]
y gwr k<adarn>

myfi pie yr holl gwesti
nid rraid i neb ond tewi
mae 'n pyrthynv vm ddigon
o wyr a dyng ynvdon
o koda myfi ar amnaid
fo ffrymiff pawb i enaid
mawr yw y gras a 'r ffortvn
fo roed vm hyn o dokvn
yr ff<eiriad>

nid yw hyn beth o 'i ffrostio
ond peth trwm o 'i mofidio
am anog gwyr i nvdon
sy drvain fal alldvdion
wrth d' archiad a 'th orchymyn
gwae dydi rrag anffortvn
gelyn wyt o 'i eneidie
kymer di yn lle chware
i 'th enai dy hvn hefvd
i kweiriaist wely enbvd
yscylerach yw 'r anogwr
a daywaeth na 'r nvdonwr
wyti 'n tybiaid i diengi
rrag kael am hyn dy gosbi
mae dialedd duw ywch dy ben
di a ddyg i ddrwg ddilen
krist a fydd barnwr krevlon
ddydd farn ar bob anvdon
ni ddowaid y gwir mo 'r kelwydd
tv ag vffern mae d' ogwydd
o teimla dy gydwybod
n 'ad i chwant y byd dy orfod
ag anog neb i nvdon
o hyn allan bydd inion
sa di gida 'r kyfiownder
o nevthvr kam nag arfer [td. 66]
Ond syrthia i difeirwch
O myni gael dy heddwch
y g<wr> k<adarn>

fo 'm tvedda pob merch wych
o daw arna i chwenych
o drachwant im avr llydan
ka fy wllvs a 'm amkan
yr ff<eiriad>

gwych ir wyti yn gweithio
tros d' anlladrwydd yn ffinio
vffern dowyll a 'th avr kv
ir ydwyd <o> 'i ffwrkasv
am dwyllo merched gwragedd
a 'th avr mawr i anwiredd
llwybvr kyfing sy mynd i nef
llydan ffordd i vffernlle
haws yw mollwng i wered
na dringo 'r alld a 'i hvched
ar vffern saith borth mowrion
heb wikiede rry rwyddion
sef balchder llid kynfigen
chwant kybydddra wrth angen
glothineb godineb dwys
a bair kolli paradwys
trwy bob vn o rhain ar led
i vffern gellir myned
nid oes ond vn porth ar ne
hwnw yw krist yn ddie [td. 67]
yn wir ni all neb yno
ond trwyddo fo mo< 'r pasio>
nid oes dehallwn ine
yma neb mo 'r kartre
kawn fynd naill ai i lywenydd
ne i vffern dragowydd
yn harglwydd grist i 'n helpv
fo ddychon yn gwaredv
kredwn gobeithwn ynddo
rrown yn koel a 'n pwys arno
klodforwn ni i enw
a diolchwn am yr elw
ynyllodd tynodd ni allan
o gaeth kythiwed satan
anrrydeddwn grist iesv
ni a ddylem i garv
kanwn iddo wiw salme
a moliant drwy ganeve
ni ddyl neb ond yfo fawl
na gogoniant gwastadawl
iddo perthyn ternas ne
dyged ni i 'r pradwysle
doyded pawb yma amen
n' ato duw <ch>oedel amgen
y g<wr> k<adarn>

doydaist yrwan yn dda
yn ddyscedig mi a 'th glowa
pe gwnaet yn ol dy ddwydiad
gwnawn fwy o goel i ffeiriad
o rroi genad ni ddigi
kai ddwydvd peth o 'm ffansi
pwy sy yrwan mor fydol
a chwchwi 'r gwyr ysbrydol
yn llawn chwant a chybydddra
llawn o falchder a thraha
o drachwant modd pryd a gwedd
yn priodi rrianedd [td. 68]
<ni> ellwch hyb gymysceth
briodi neb ysoweth
chwchwi pie 'r merched gwchion
oddiarnom i y llygion
o chwant perchill ag wydde [sic]
ych kymdeithas chwi sy ore
yr ydech i yn rrydrwm
yn drvdwerthv ych degwm
trwy goffri da a 'i gelkio
ni chaiff dim fyned heibio
heb roddir trvan tylawd
nag ylvsen na cherdawd
dylech i y personied
helpv peth ar y gweinied
chwi a ddoedwch yn dda dros ben
a<chi> a newch ymhell amken
ych merweddiad a 'ch arfer
a ddyle fod yn lanter
i ni yma y llygion
i ddangos y ffordd inion
ych gweithredoedd yn discle<irr>io
i bawb wrth fyned heibio
ag yn ateb ymhob lle
yn kydgordio a 'ch geirie
nid rrwymo 'r beichie trymion
ai rrai ar gefne 'r gweinion
a chwi chvnain yn gryfion
yn dwyn y beichie yscafnion
ydrychwch i ar ych siars
ni thal dim gwnevthvr migmars
ni fyn duw byw mo 'i fokio
gwiliwch i fod yn digio
ef y ys<cr>ywta<to>tor <m>e<n>nsiwn [td. 69]
fo wyr ddial yn rrydrwm
fo feder hir ddiodde
ag a feder dalv adre
yr yff<eiriad>

diryfedd i 'r byd fethv
ai 'r llwynog sy 'n p<regethv>
gwiliwch bawb ar ych gwydde
a chychwch ynhw adre
y g<wr> k<adarn>

ymhob gwlad i megir glew
gwnevthvm vt s<i>art rrylew
kyrfvm yn rry dost a 'r briw
ag am hyny mae 'r ymliw
nid ydwy fi 'n rryfygv
yn d' erbyn di bregethv
i geisio gochlvd dy gas
a drachefn vt ymhwrpas
ka ffafr yr holl swyddogion
medra 'r kymal yn inion
nid oes arna mo 'r gofal
ka nevthvr kam heb ddial
yr ff<eiriad>

Gwir tebig ydiw 'r gyfraith
mae 'n drvan hyn ysoweth
i rwyd gwe y pry kopvn
ni chotyma a 'i dylyn
gwybed man a ddeil ynddi
a 'r ednog a dyr drwyddi
kymorthet duw 'r tylawd gwan
y kwthogion a 'mdrawan
y g<wr> k<adarn>

Ka rwy 'n llawn tarth a gwres
ddigon o win o 'i wtres
pvr ddaenterthfwyd llysevlvd
a ffopeth wrth fy ngwnfyd
mae geny ddeg o weision
yn gwisco lifreie gleision
[td. 70]
yr ff<eiriad>

hawdd yw geni dy gredv
i bod yn dechre glasv
o eisie bwyd a diod
ni rydd kybyd chwaith gormod
kefaist ne ar y ddayar
kyfion yw duw a somgar
gwilia golli 'r vchelfyd
wrth gael yma dy wnfvd
o deall hyn dy hvn
ni chaiff neb vn ne ond vn
nid oes vt o 'th holl goweth
ond ty ddillad a 'th linieth
a hyny mae i bob tylawd
a 'r ysydd wrth i gardawd
y g<wr> k<adarn>

ai nghyfflybv i feger
rraid vt ddyscv gwell arfer
sy 'n swyddog mawr yn yngwlad
na fid mwy mo 'r fath siarad
on'd e markia fy ngeirie
mi a 'th ro erbyn dy sodle
yr ff<eiriad>

nid oes arna fi rwan
fawr o 'th ofn gwna di d' amkan
rraid vt a 'r byd ymadel [td. 71]
mae a<r> derfyn dy hoedel
dy goweth di waeth ar ben
fo geir rran o 'th flonhegen
gwela ange yn dowod
nid oes yma ond diwrnod
y g<wr> k<adarn>

och fine mi a ddychrynis
amdano son pen glowis
anrrigarog was krevlon
gelyn oedd bradwr kalon
ysbia ydiw 'n agos
nid rraid prvddhav heb achos
y wraig

o f' enaid kymrwch gysvr
chwi arfyddwch ych dolvr
gwae fi f' anwyl gydymaith
na chawn farw ar vnwaith
i gael rran o 'th bridd wely
a maint ir wy 'n dy garv
ni fydda fyw fawr yn d' ol
ni rodia 'n iach mo 'r heol
ni chair gwen ar fy ngenav
fy newis wr yw angav
ni ffeirioda neb ond tayar
a ffridd a fydd fy nghymar
y g<wr> k<adarn>

O tynwch hi oddiwrthy
lleisteiriwch at yngwely
rrag ofn iddi lesmeirio
trymed genthi ymado
gydawa hi 'n sykvtor
o 'm holl goweth a 'm trysor
rryglyddodd arnai hoffi
ni naeth erioed mo 'r koegni
[td. 72]
i gwsnaethwr a 'i chariad

Ow f' enaid tewch i a son
ag na thorwch i mo 'ch kalon
Pa les i chwi er krio
siriwch peidiwch a 'ch wylo
chwi a gewch i 'ch gwsnavthv
sawl a fvoch o 'i garv
a 'ch rrys<c>vr ar wyr gwchion
a 'r byd wrth fodd ych kalon
y wraig

Taw a son ag nag yngan
i fordd a th'di yrwan
kyn glymed darffo i gladdv
tyrd ata i rysymv
yr ff<eiriad>

mae 'n dowod yma garllaw
ni fyn freiber mynd heibiaw
nid a adre yn seithig
rraid iddo gael dy fenthig
y g<wr> k<adarn>

rro avr mawr i bysygwr
imi er bod yn helpwr
i gel enyd fy hoedel
gorfod[1] arna madel
yr ff<eiriad>

na lafvr nistynir d' oes
duw a ran hyd yr einioes
am dy bechod fo 'th gymrwyd
rraid myned tv a 'r lochwyd
y g<wr> k<adarn>

a ga fine fy nghoweth
i fynd gida m'fi ymeth
mi a ddvgvm boen a gofal
wrth i gasclv yn ddyfal
yr ff<eiriad>

na chai ddim ond a gymraist
rraid i adel lle kefaist
a 'i roi i fynv i 'th feister
ar hwn i roedd dy hyder
y g<wr> k<adarn>

o gwae ar draws ag ar hyd
a gascle ormod golvd
pen ddel ato y kledi
fo fydd anodd rroi kyfri [td. 73]
och fi dduw mae 'n ydifar
wrth fy nigwydd i 'r ddayar
na baswn i well i 'r tylawd
o drigaredd a chardawd
na helpaswn bob dyn gwan
wrth fyned o 'r byd allan
na naethwn i lai o ddrwg
fy ngelyn fv fy ngolwg
yr ff<eiriad>

rrowyr vt ydifarv
ers talm dylasvt hyny
pen oeddvti yn grevlon
yn kosbi y tylodion
dwyn da 'r trvan a 'i chwenych
a gwnevthvr drwg yn fynych
kam arfer dy fawr goweth
trwy wnevthvr trwm ansirieth
rraid vt heb rymedi
fynd yn inion i boeni
y g<wr> k<adarn>

Krist iesv o 'th ddaioni
tostyria wrth fy ngledi
ystyn dy law moes dy nerth
ag na choll di mo 'th bridwerth
o llawn wyt o drigaredd
pob kadarn gwan i ddiwedd
yr ff<eiriad>

bvost gybydd kwaethog
ag erioed yn anrrigarog
ti a gai rwan wrth d' angen
ryn mesvr a 'r vn llathenn
y g<wr> k<adarn>

archa i dduw fy helpv
y gwir nid neges gwadv
mi a fvm yn ddigon drwg
ag i 'r tlawd yn dal kilwg
trech yw duw a 'i drigaredd
a 'i ddioddefaint no 'm kamwedd
er dowod arna bechv
duw na ddoro fi fynv
wrth fy nghyflwr tostiria
na ddal fi ar y gwaetha
gollwng trosto fy mhechod
yr hwn a brynaist na wrthod [td. 74]
a 'th wrthfawr waed trwy ddiodde
archollion nid trwy chware
<g>edaist hoelio traed twylo
dy brikbrenv a 'th yscyrsio
gyrv 'r pige drain i 'th ben
er helpv dyn wrth angen
a 'i dynv o gaethiwed
ond krist nid oes ymwared
o dduw kymer fy mharti
llvdd fi rrag mynd i boeni
yr ff<eiriad>

yn d' angen ing a 'th gledi
ar dduw tra fedrvt weddi
a griddfan wrtho 'n drwm
tros dy bechod trwch orthrwm
yn dy rwydddeb a 'th iechid
amdano ni fyddylyt
mae 'r meistr anwyl heno
a 'r hwn roedd dy goel ynddo
pan na elwi ar hwnw
yma <i> lester yt farw
ti a wddost i henw
meistr mwndws llawn o elw
yfo ydoedd dy swkwr
dy arglwydd di a 'th helpwr
dy anwylvd a 'th feistr
dy <.>oham a 'th holl hyder
y g<wr> k<adarn>

O rwan rwy 'n kydnabod
och y drvan wy a 'm pechod
ag na ddychon mo 'm helpv
estalm fo 'm rroes i fynv
pob arglwydd gwan gwe i was fydd
fo las ni chymerth rybydd
a gwae fi rrag anffortvn
fo aeth y byd yn f' erbyn
pen oedd wrtho vm reitia
ifo droes i gefn ata
mae fy mlant i 'm ysclyso
gwddon fy mod ar basio
fy ngwraig yn esmwyth gyscv
ni ddaw ynghyfyl fy ngwely
a 'm holl ffrinds ymynd heibio
heb ymarddel ohono [td. 75]
fy ngredigion sy i 'm gwadv
pwy trosa sy 'n gofalv
ni ddwg neb ran o 'm penyd
na 'm pechod mae 'n ddeink<ryd>
d<iscw>yl mae pawb o 'm da ran
bychan gan bawb a gaffan
rrowyr ganthyn fy ngladdv
i gael fy na o 'i ranv
nid oes neb yn rroi vm gysvr
na chyngor yn fy nolvr
ond mae pawb yn f' ysclvso
ni alla i mwy ond wylo
o krist sa di 'n fy mlaid
ag ymddiffin fy enaid
archa ran o 'th drigaredd
gollwng tros go fy nghamwedd
dod ti rr<y>ngo fi a 'r tan
dy farfolaeth ddigon glan
athioddefaint a bwysa
fy mhechod i gobeitha
<t>rwch yw mhechod a 'm kamwedd
trech ydiw dy drigaredd
yr ff<eiriad>

rwyti rwan o ffydd dda
a gobaith mi a 'th glowa
wedi syrthio i difeirwch
ar feder kael dy heddwch
ni wn pathelw i tykia
gras yr arglwydd sy bena
sef yn d' iechid a 'th bechod
ni fedrvti ymwrthod
pob peth sy dda 'n i amser
ar y byd ni ellir hyder
y g<wr> k<adarn>

O rrenwch hyn i 'r tylodion
ydolwg byddwch gyfion
fal i gorffo i chwi ateb
i bawb i daw gwrthwyneb
yr ff<eiriad>

Pan na ranyt <h>wy yn gyfion
dy dda <..>a yn amryson
yn dy fowyd a 'th iechid
nid yrwan yn d' ofid
rwyti yma fal gwr marw
ag nid oes dim ar dy he<l>w
fo 'th roed allan o feddiant
o bydd rran <...> yn gwarant
ond a rroddaisti o 'th law
n<i>d oes vt dd<im yn> ffrwythaw
[td. 76]
y g<wr> k<adarn>

O duw / duw fo gida mi
mae arna ormod kyfri
o blegid f' ystiwardeth
d<iwin> i bawb i goweth
kymred pawb ohono i siampel
bydded fyw yn ddimrafel
a rroed i 'r tlawd ychydig
wrth i raid o 'r da benthig
nid meddv ymyrodreth
y sy fwya gorchafieth
gwaetha gormod o goweth
oni fedrir i lyfodreth
na cheisied neb mo 'i ryddig
da 'r byd nid yw ond benthig
wrth bob kledi a diffig
gwir dduw sydd ore meddig
archa iddo fod i 'm plaid
krist fo meddig i 'm henaid
yr ff<eiriad>

Kymraist drwm ydifeirwch
duw a roddo vt heddwch
ag a 'th gatwo rrag blinfyd
rrag kael o 'th gas di wnfvd
kedwid duw di rrag myned
i vffern bwll i wered
wy yn gorchymyn dy ened
i 'r ne fry i gael nodded
at i geidwad a 'i brynwr
onid krist nid oes helpwr

duw a fo yn i blaid
ag yn llawen wrth i enaid

Llyma yr ymddiddan a fv rrwng yr henwr a'r gwr ifaingk, Caerdydd 6, 83–4.

[td. 83]

Llyma yr ymddiddan a fv rrwng yr hen<wr> a 'r gwr ifaingk


Ar nawdd duw fy ewyrth heini
mi a mofyn<a> chwedle a thi
dowaid vm ple mae dy wlad
gen i mi yn anllad dy holi

Da delych fab pvr enav
kadarn am hawl gwan a dav
afraid iti holi neb
ond am ateb kynghorav

Hyny sy arna fi eisiav
kyngor kall rag peryglav
mi a fvm ymhob gwlad kyn hyn
yn ymofvn er ystyddiav

Pe rrown vt gyngor tyner
pe gwnavti les i lawer
<....> allvt fod yn gras
kas yw 'r gwir ni charer

Dod vm gyngor synhwyrol
er nad wyfi on dyn ffol
fo gerir y gwir ymhob man
heb na gogan na chanmol

na chanmol anllyfodraeth
na farn yn erbyn kyfraith
kar dy dduw yn fwy na neb
paid a 'th ateb mabolaeth

beth am garv dyn bydawl
a gadv duw 'n ystronawl
a rroi arian keimion swrn
wrth bob arddwrn fal hvdawl

beth ond tori gorchmynav
duw a dilid pech<odav>
mwy lles vt pen favt gwan
i rroi yn arian y fferenav

beth on tori llytyfon
gwyr a gwragedd priodolion
a 'i gyrynt wy rryd y byd
heb fynd ynghyd tra kerddon

peth i dylvt ymgroisi
rrag na 'i nevthvr na 'i beri [td. 84]
<rryf>edd os gwnavt yn ddirgel
nad ae gythrel a thydi

<beth> ond kodi gwaed gwirion
digio iesv a 'i greawd a 'i 'rchollion
a chael melldith yr holl saint
meawn oer ddigofaint grevlon

na thyng i waed yr arglwydd
vn gair na gwir na chelwydd
na ddwg dyst yn erbyn gwir
rrag kael hir gyfeiliornrwydd

bydd di hygar gariadol
a ffar i bawb dy ganmol
ag na feddwl ddrwg vn dydd
di a gai lywenydd nefol

pathelw i gwna yn fodlon
yr iesv a roeswyd yn grevlon
fo fv yr vn hoel drwy i draed
heb ddafn gwaed y 'w galon

wyl o difeirwch ag anian
dy bechod rrybvcha dda i 'r trvan
na fid gasach gynyt neb
na 'th wyneb di dy hvnan

hyny oedd dda i henaint
edrych i oedran ar dremaint
a gwnevthvd iawn am bob drwg
ag ydolwg maddevaint

nid mawr hwyrach i 'r llwynog
pen fai yn rrodio 'n nwynog
o doe at iar ar fol bron
ladd y kowion na 'r keiliog

disymla bydd dda dy bwyll
a dibechod na rybvcha i neb dwyll
er mwyn na wn na ffa ddydd
na ffle i derfydd dy ganwyll

mae saith gelyn kyn kwynion
yn arbed yn erben [sic] fy nghalon
nid amgen na 'r saith bechod
sy yn gorfod y dynion

Er hyn fy ewyrth gwalld lwyd
ti a roist gyngor well na bwyd
er hyd i bon i yn dav ynghyd
ni wn yn y byd pwy ydwyd

O chefaist gyngor kariddol
heb ymliw a neb yn ol
a gwna les vt hyny o swydd
diolch i 'th arglwydd nefol
ag velly i tyrfyna hyny

llyma ymddiddan a fv rrwng yr ysbrvd a'i gydymaith, Caerdydd 6, 85–7.

[td. 85]

llyma ymddiddan a fv rrwng yr ysbrvd a 'i gydym<aith>


Er bod yn anodd iawn fy nrrin
a 'm wyneb heb fa<..> chwerthin
nid oes adwyth i 'm dilin

dy broffwyd wy o 'r vn iaith
a 'th frawd ffydd a 'th gydymaith
er duw na fydd ddrwg d' obaith

Gobeitha yn dda nos a dydd
ar fam y pvm llywenydd
a bair vt nef yn dragowydd

Er bod yn rryfedd gen y byd
a ddoeda yn iaith ddybryd
i mae i bawb ran o 'r penyd

myn y gwr a ddioddefwys
y sy 'n vchel ymradwys
mae fy iaith i yn gymwys

y gwr a fv yn y gadair gvr
yn godde gloes a dolvr
a <w>nel i bawb gymrvd synwyr

pen fo 'r ddwygoes yn ogyd
ag yn vn hosan hefvd
odid mab gwraig gwyn i fyd

a fyno gwnevthvr i les
a gweled mair f' arglwyddes
gwnaed yn fanwl i gyffes

kyffesv 'n llwyr wrth wr llen
a mynych geisio y fferen
a wna 'r enaid yn llawen

y byb bach fy melldith vt
ti a 'm gedaist i 'm gofid
am fy nrrachwant yn y byd

ni wyr pen nag ymenydd
na llen na llyfr brith d<o>fvdd
pwy gynta i 'r llywenydd

ai 'r gwr traws anghyfarchvs
ai 'r forwyn falch ryfygvs
ai 'r tylawd gwan angyfnerthvs

ar fy ngair gwir a 'm llwyr gred
o 'r lan bigilidd a red
ni wyr neb ple mae i dynged
[td. 86]

<...>ddio merch Joseio
ddydd a nos lle bo 'n trigo
<a> ddengys y lle iddo

Gwae 'r wraig orwag i dillad
er golwg serch a chariad
a ddyko tifedd i gam dad

Gwae 'r gwr gorwag wrth rodio
o gwyr mae <e>f y piefo
er i gost a 'i gwrthoto

llety 'r nos a bwyd wrth raid
helpa dylodion ag ymddifaid
a llyna ystor i 'r enaid

Gore gwascod ar fynydd
rrag glaw a gwynt a thowydd
i ddyn yw dillad newydd

Gore gwascod i 'r enaid
bwyd a diod i weiniaid
a hwnw a gaiff wrth i raid

fo bery dillad y nos
a roes y barwn hirnos
o hyd ddydd brawd ddydd a nos

trafel traed perindode
a mynych ganv pedere
y nef a ddwg i 'r eneidie

mawr yw 'r llvdded mwy yw 'r haint
gwnaed o hen hyd ifaingk
er duw wsaneth i 'r saint

Gwell keiniog ar dal allor
i wr er kanv yn y gor
na deg i gybydd angor

Odid kyfrwyddvd ar i les
hylithr pawb ar i afles
fo dwenir drwg yn i fonwes

Er nad wyf wr safedig
mwy na throwynt blaen seithig
onid tuw nid oes feddig

mi a fvm meawn diffeithle
mwy na naw kant o nosie
yn aros vn pedere
[td. 87]

am wator yngydgristion
a 'i warthav ef yn wirion
a naeth vm ddwyn penyd <....>

nid amgen fy mhynydle
na dwr aylyd ach<.....>
rrwng y goldfor a 'r indie

am ddwyn kam dystiolaeth
yr owan gwn fod yn gaeth
gwae fy nghalon rrag hiraeth

er bod y<n> meddwl llawer dyn
na henwaf iesv fy hvn
ag na beiddiaf i ofvn

er nas henwaf wrthvti
pena trigaredd yw imi
iesv grist rrag hir boini

ar fy ngair gwir a 'm llwyr gred
nid a kyngor ynghorff neb
mwy na 'r glaw yn y gareg
ag felly

Mair Fadlen a'r kreiriwr, Caerdydd 6, 100–101.

[td. 100]

Mair fadlen mawr yw d' wrthie
moes dy gyngor i mine
beth a na tylawd am yscidie
ag am ddillad a 'i kvddie

Y kreiriwr mae vt gydnabod
drvd yleni bwyd a diod
ag anodd kael y geiniog
mae 'n dda kyfarch i 'r drindod

Mair fadlen priod ifan
myddyges duw i hvnan
ti a wddost f 'ymddiddan
oes dim kyngor am arian

Y kreiriwr barabl digri
a wnel drwg arhoed o 'i gosbi
o bydd kyfion dy weddi
nid tylodach duw er rroddi

Mair fadlen drigarog
mae arna ofn fy mhechod
ti a 'mddiddenaist a 'r drindod
beth yw rrinwedd y gerdod

Y kreiriwr taer i 'mddiddan
oes vt gyngor onti dy hvnan
pen ddel y ddevdroed i 'r vn hosan
gwell yw 'r gerdod no 'r arian

Mair fadlen deg i ffen
ti a gerddaist dy bresen
ag a welaist beth yw lvsen
onta keiniog y fferen
[td. 101]

Y kreiriwr taer i eirie
duw a gar dy weddie
oni bai gerdod ag yfferene
nid ae 'r enaid byth o boen<e>

Mair fadlen <o 'r betni>
wy i 'th wsaneth yleni
dowaid vm para weddi
sy dda marfer ohoni

Y kreiriwr da yw d' arfer
dowaid bevnvdd XV pader
yn ynwedig ar dduw gwener
o 'r pvm harcholl a 'r pvm prvdder

Mair fadlen o frynbvga
iti ferch i kyfarcha
duw a 'th g<a>rodd di 'n fwy
oes dim dialedd am draha

Y kreiriwr na fydd grevlon
gwyn i fyd a fo gwirion
ni char duw ddin o 'r dynion
a fo tyrhavs ag anghyfion

Mair fadlen da yw dy ffydd
duw a 'th gar di yn dragowydd
beth a dderfydd i 'r kybydd
ni roes gerdod ag nis rrydd

Y kreiriwr kowod d' wyneb
gwyn i fyd y gore i weithred
a fo hael a diniwed
y nef a gaiff yn ygored

Mair fadlen forwyn dirion
gwae ni nel dy orchmynion
gweddi pawb yn i galon
beth a dderfydd i 'r swyddogion

Y kreiriwr gat t' ymofyn
mawr fydd trachchwant afradddyn
gwae ni ochelo i dri gelyn
ni ffery swydd ond blwyddyn

llyma ymddiddan yr enaid a'r korff, Caerdydd 6, 101–106.

llyma ymddiddan yr enaid a 'r korff

y korff yn dwydvd

Henffych well foneddigion
gwyr a gwragedd a meibion
a hefvd pob rryw ddynion

i chwchwi i doyda
mi a ddoythvm hyd yma
o herwydd fy mod yn ddoetha
[td. 102]

dyfod i rwy i 'ch rrybiddio
pawb a 'r sydd yma 'n gwrando
er mwyn duw i neb na ddigio

bid pawb onochi 'n ysbys
ar ymddiddan gwr kamweddvs
a fv gynt yn rryfygvs

Mowredd rryfig ar dda
balch iawn ag ysmala
tra fvm yn y byd yma

Mae fy ysbrvd i 'n kerdded
a 'm korff meawn bedd kayed
ar hynt fo gaiff pawb fy ngweled

Melldigedig fo 'r fam a 'm dygodd
a 'r tad a 'm ynillodd
heddiw ni wyfi hyfryd
yr enaid yn twydvd [sic]

Pwy a glowa fi mor grevlon
yn dwydvd ymadroddion
duw a wyr kysvr fy nghalon

rwyti yn esmwyth yn gorfedd
meawn bedd o saith droedfedd
er a naethosti o gamwedd

nid wyfi 'n kael nos na dydd
am vt dori dy gred a 'th fedydd
haner awr drigo 'n llonvdd
y korff

Tydi oedd i 'm kell nos a dydd
er pen gefais gred a bedydd
gynyt ni chawn vn awr lonvdd
yr enaid

O gnawd brwnt melldigedig
arnad ni chawn vnawr ddiddig
na ffasc na gwyl arbenig
[td. 103]

ni roddvti pen ddele 'r tylawd
er krist i geisio kard<awd>
ni chaid na bwyd na diod
y korff

Tydi oedd arna fi 'n feistres
fal llawforwyn arglwyddes
i 'm harwain i nevthvr afles
yr enaid

Pob rrvw ddyn a fo krevlon
fo ddowaid ymadroddion
wrth ywllvs i galon
y korff

oddima nad elwy fi o 'm gorfedd
er a nevthvm i o gamwedd
ti a wnaeth bob kynddrygedd
ag ar hynt waeth yr enaid oddiwrth y korff Mihangel a maelodd yn yr enaid / a 'r kythrel a maelodd yn yr enaid
Mihangel a ddowod

Kilia gythrel heibio
a dos ymhell oddiwrtho
beth i rwyt yn i holi iddo
y kythrel

Ni naethe wedi eni
erioed ond yn gorchmynion ni
am hyny rraid imi ddeisyf
mihangel

O 'm golwg gythrel melldigedig
yn enw 'r tad kysegredig
mae arnad olwg ffyrnig
arnad ni bydd neb kyredig
y kythrel

dowch yn es  y kythreiliaid
mae akw angel diriaid
rragom yn kadw 'r enaid
y kythrel

Pwy yw 'r vn a fai kyn howned [td. 104]
arnom in tri a mynd a 'r ened
yn awr pe kaem i weled

bellach byddwn i smala
ar gael enaid y gwrda
er duw ni naeth vn twrn da

byddwch lawen y kyfeillion
saeth a yscar fy nghalon
llyma fantais dda ddigon

yn 'y nghalon i bo 'r ffon
oni newch garn gystowkon
er hyn bawb yn fodlon
mihangel

I rwyfi yn go<rc>hymyn yn ddiddig
yn enw 'r tad kysegredig

na neloch gam a 'r enaid gwirion
nes dowod ag ef garbron
mab duw yr ail person
a ddioddefodd dros enaid pob kristion
y kythrel

Nad el hvn ar fy llygaid
er a nelochi o blaid
nes kael onofi yr enaid
mihangel

fo gaiff pawb o wyr tre
ar hynt weled mawr wrthie
a chida hyny iesv a mair a ddoeth yno
Mair yn doydvd

er llafvr fy nwyfron
a 'r prvder a 'r dolvr krevlon
a ddioddefaisti ag a gefaisti yn dy galon
na fydd wrtho fo grevlon
Iesv

Chwi ellwch wybod yn ysbvs
oni bai fod yn gamweddvs
na byddwni 'n erbyn ych wllvs
Mair

dysyf i rwy wrth fy rraid
yn erbyn y kythreiliaid
yn y faentol bwyso 'r enaid

yfo ddowod weddie
ag a gymrodd ydifeirwch yn awr ange
ag a gafas dy gorff kysegredig dithe
drwy lan gyffes o 'r gene
dysyfv i rwy fine
yn y faentol roi ymhydere
[td. 105]
iesv

er a wnaeth erioed yn f' erbyn
tori 'r gyfraith a 'r deg gorchymyn
gan ych bod yn dost drost<o> 'n kalvn
kymerwchi o yn ddiwrafvn
mair

Mihangel archangel o 'r nef
moes y faentol a 'r pydere
a fv 'n pwyso 'r eneidie

bellach i rvm yn gobeitho
ple bynag i bo 'n treiglo
i rvmi 'n sikir ohono

llyma ddangos yn amlwg
i bawb y sy meawn golwg
trech gweithred dda na gweithred ddrwg
[td. 106]

Pawb a ddwyto gweddie
ag a gymro difeirwch yn awr ange
ag a gaffo gorff iesv grist drwy lan gyffes o 'r gene
nid a i enaid byth i 'r poene

a hefvd y sawl a roddo kardod
i 'r tylawd yn fwyd ne ddiod
fo a 'i kaiff i hvn dan amod
y korff

er i 'm henaid gael trigaredd
yma i bydda fi 'n gorfedd
ymhlith llyffaint a nadredd

mi a fvm gynt yn rryfygvs
a balch iawn a chamweddvs
heddiw mi a 'i gwn yn ysbys

llyma rybydd i bob kadarn
i ddechre fydd teg a gorwag yn hen llesc a gwan
myddylied pawb am grist a 'r farn
yr ange

pam i dwydi di hyny
kenhiadwr iesv wyfi
mae 'n rraid i bawb bryderv
y gwr kadarn

myn gwaed ryw [sic] nis predera
y neb a 'r nis gwelaf fi i weled
ble bynag i bwy 'n kerdded
ange

ange a ddaw 'n ddie rvw ddydd
i bawb a gaffas kred a bedydd
llyma ddigon o rybydd

llyma 'r amser i mado
pob kadarn doed i wrando
rrag ofn i dduw ddigio

avr ag arian a thlyse
a ffob amriw bethe
a ddwg yr enaid i 'r poene
onis gesyd i 'r ffordd ore
i 'r tlawd mwya i angenrreidie
y korff

llyma ddiwedd y chware
a duw a ro llywenydd i chwithe
a ne tragwddol i 'r eneidie
amen

ymddidan y gwas ifangk a'r dryw, Caerdydd 6, 124–5.

ymddiddan y gwas ifangk a 'r dryw

[td. 124]

Val ir oeddwn i yn rrodio
ag yn ystyd fyfyrio
mi a glown fab o 'm gwlad
a 'i gariad wedi rwystro

o dyfelais i i fwriad
roedd gantho feddwl anllad
ag y<n> gofvn i 'r dryw bach
gyfrinach am i gariad
y mab

Y dryw bach o 'r berth fieri
dowaid wir vm os medri
a welaisti meawn vn wlad
fath gariad ag sy imi
y dryw

Mi a ddoeda vt yn ddirgel
i mae hi 'n ferch lan benvchel
er i bod hi 'n lan ag yn ffraeth
ni byddi waeth er i gochel
y mab

I gochel ni na finav
mae hi 'n gowir i geiriav
mae iddi galon gowir syth
nid rraid vm fyth i hamav
y dryw

er teked a fai 'r kleddav
a 'i lafn a 'i ddwrn a 'i groesav
galle dori yn y karn
yn ddwyddarn pen fo gorav
y mab

Taw a 'th siarad y dryw bach
erioed ni bv dy ffolach
gallwn dyngv ar draet tuw
nad oes yn fyw i chwirach
y dryw

Chwi ellwch dyngv trosti
tra foch a 'ch golwg arni
keisiwch lw a fotho gwell
pen foch ymhell oddiwrthi
y mab

Y dryw bach taw a 'th chwedle
mae hi 'n gowir i geirie
a rrag teked geirie hon
hi a geiff 'y nghalon ine
y dryw

er teked yw i chwedle
mae i chalon yn llawn twylle
ef a ddoydai 'r henwyr gynt
nad oedd ond gwynt o 'i geiriav
y mab

mae peth arall ysy fwy
pale bynag ir elw
pen ymneidiwy ar liw 'r kan
hi a ddaw i 'r man i mynwy
y dryw [td. 125]

pen fo 'r gwalch ar i hediad
yfo ddiscin yn wastad
ag a ddaw ar law y dyn
mwy rrag newyn na ch<ar>iad
y mab

y dryw bach er a ddoydi
nid gwaeth i tidde dewi
er a nel na mab na merch
ni ddaw fy serch oddarni
y dryw

pe gwypvt tithe 'n amlwg
faint i ffalsedd a 'i mowrddrwg
pe ni gwelvt pe bae i ti hap
tynvt dy gap dros d' olwg
y mab

y dryw bach taw a 'th boetri
mi a roddais 'y nghoel arni
pe kaffai dda yr holl sieb
ni charai neb ond myfi
y dryw

mae 'n dy garv yn fwya dyn
ar i gair a 'i mynydvn
a ffei gwypvt dwyll y ferch
ni thal i serch mo 'r gwelldyn
y mab

hi a 'mefyl pen fyno
yn fy mwnwgl a 'i dwylo
a rroi kvsan ar fy min
a chwerthin pen i 'm gwelo
y dryw

mi a ddalia gynglwyst newydd
vn ne ddwy o 'm ydenydd
yn erbyn vn ddime bach
bydd kasach gynyt wenddydd
y mab

nos a dydd awr ag enyd
pen i gwelwy gwyn fy myd
a ffan ddelwy fi lle bo
ni ddaw i 'm ko mo 'r hollfyd
y dryw

i rwy fi yn tybiaid hefvd
pen ddelai wen lle byddvd
walle myne ddeiliwr od
i bo<d> ymhell oddiwrthvd
y mab

na ddowaiti mo hyny
nad ydiw yn fy ngharv
dyma fodrwy avr a roes
i 'm hoes nid a oddiwrthy
y dryw

pe rroddai vt y kwbwl
anodd yw deall meddwl
o chaiff le kyn pen y mis
hi a fyn y pris yn ddwbwl
y mab

y dryw bach taw a 'th faswedd
ni allai odde mo 'th ff<ol>edd
rwyti 'n siarad wrth dy chwant
fo ddigie sant o 'r diwedd
[td. 126]
y dryw

T<e>wch a son ag na ddigiwch
mae hi 'n llawn o ddiffeithwch
o doydaf vt gelwydd byth
kymrwch fy nyth a lloscwch
y mab

echnos brevddwyd a welwn
ag yn llvnden i byddwn
hithe 'n wylo 'r dagre 'n dost
nid er bost ir adroddwn
y dryw

yngwrthwyneb i ddynion
i daw yr holl fryddwydion
roedd hi 'n chwerthin yn deg i gwen
ag yn llawen ddigon
y mab

Y dryw bach taw a 'th drallod
mae 'n fy ngharv yn ormod
hi addawodd vmv hyn
na chae vn dyn mo 'n hathrod
y dryw

addawed hyn a fyno
ni na hi lai na 'th dwyllo
mi a orfedda yn y tan poeth
pen gwiro gwen ddoeth i gaddo
y mab

mi a ro faglav ar y ddayar
ithal ag i 'th roi yngharchar
er a gerddais o goed a dail
ni welais d' ail na 'th gymar

rwyti 'n dechre fy nigio
am dy gelwydd ar weno
ffarwel iti y dryw bach
a dos yn iach dros heno
terfyn

Nodiadau
Notes

1.rr probably = rr[aid], cf. l. 532 above and l. 540 below; mistakenly not deleted by the scribe when he noticed that the text had gorfod in this line.
© University of Cambridge 2004
Diweddarwyd: 
Last update: