[td. 10v]
[‘Y dioddefaint’, British Museum Additional 14986, folios 10v-33v.]
Llyma y dioddefaint yngymraec
ar englynion gair kyrch ynessa i
gallwyd wrth ddysc a synwyr a dyallt
a 'i droi o 'r llading [~ Lladin] ynghymraec
[td. 11r]
ac llyma i dechrav ynhwy [~ nhwy] yn enw duw
y genad oedd hwn
Tewch a 'ch siarad a gwrandewch
am y chwedyl mawr meddyliwch
hen ag ifaink yn ych sswydd
y chware i 'ch gwydd a welwch
y kenadwr
ssvddas dravtvr yn llawen
gwerthodd jessu heb amgen
j 'r twsogion [~ tywysogion] pena yn y tir
yn wir er dec ar hvgaen
jessu o nassreth daliasson
y gwyr ar arfe krevlon
hyd at anas essgob ffraeth
mewn Rwym kaeth anvonason
ssyr kayffas lle i danvonen
j gynghorwyr mawr adwaenen
danvonen at beilatvs
ywchel ievstvs [~ ustus] kaer sselen
[td. 11v]
yw farnv yn varwol daith
wrth ddefod ievstvs [~ ustus] vnwaith
am vod jessu yn draetvr yn
yn ddyn yn erbyn kyfraith
syr peilat jestvs [~ ustus] gwrol
yn i arvav vrddasol
aeth yw nevadd val i gwn
y dydd hwn anrydeddol
jessu kyrchwyd geir i vron
j edrych i weithredon
ac erdolwyn y bobloedd tewch
a gwrandewch i atebion
Syr peilad
Rowch ych holl ddyallt chwi
atavi jestvs [~ ustus] peilad
arglwiddi [~ arglwyddi] ychel ystad
gwrandewch vi drwy vawr gariad
kanys myfi ysydd yn dala 'r kledd
o gyfiownder a mowredd
dan ssissar brenin kadarn
ac yn rroi barn brenhinedd
ac am hyn idd wi yn gorchymyn
ssirif a sserssiant dan vn
y ddwyn y kyrcharwyr [~ carcharwyr] ger vy mron
j roi kyfreithie vddyn
[td. 12r]
yr iddew kyntaf
anrydeddvs yn ich kaid
syr peilad jestys [~ ustus] kadarn blaid
dissmas dessmas barbas
yssy yn van draetiriaid
yr iddew ail
gwrandewch ievstys [~ ustus] arnomi
ller ymi yn deisif ichwi
heddiw yw yn pasc ywchel ddydd
ynyd yw yn Rydd ini i dori
syr peilad
yr iddew kyntaf
oni bai vod i traetyriaeth
yn i veddwl traws Ryfeddaeth
ni ddygesym fe yr awr hon
gar bron ych arglwyddieth
syr peilad
yr ail iddew
nid yw gyfion i nyni
wrth gyfraith ladd na llosgi
[td. 12v]
na dwyn neb i gael angav
ond kadarnhav kyfreithiav
syr peilad
jessu o nassreth gair y [~ fy] mron
kyfod dy law yn inion
a dywaid wir wrthyfi
wyd ti vrenin iddewon
jessu
a wyd ti yn dywedyd hyn yn ffraeth
wrth dy veddwl natyriaith
pa vn ai kael gan arall
val angall wybodaeth
syr peilad
jessu gwrando v' atebion
nid vy ngwaed i yw 'r iddewon
dy bobyl a 'th gynhedlaeth [~ genhedlaeth]
yn ffraeth a 'th gyhyddason
ac ymeddiant [~ yn fy meddiant] i 'th roeson
dywaid ym eiriav inion
ai brenin iddewon wyd
ai nad wyd moes atebion
jessu
pei hanffwn i o 'r wlad hon
o rywogaeth iddewon
vy ngwyssnaythwyr [~ ngwasanaethwyr] a ymladd
kyn i 'm poynaer [~ poener] gwyr o radd
o 'r achos hyn nid wyvi
o gynhedleth [~ genhedlaeth] yrheni
ac ni bv ingychwniad
ich gwlad ni chefais barch [ynddi]
[td. 13r]
yr peilad
er nad ydiw dy wreiddin
o 'r wlad yma na 'th veithrin
mi a ddyweda chwedyl gwir
mewn Ryw dir ir wyd vrenin
jessu
ydd wyd ti yn y ddweydyd othefod [~ o 'th ddefod]
yn ryw le yn vrenin vy mod
j hyny j 'm ganed i i 'r tir
a thi yn wir a gai wybod
fy ssiwrnai a gymerais
j 'r byd hwn penn imroddais
j ddwyn tyst ar wirionedd
nid balchedd a gymerais
dal gida gwirionedd
a chida baraint a rhinwedd
ac yn wirion er i mwyn
jr wyvi yn dwyn kynawd [~ cnawd] daiaredd
syr peilad
Gwelwch nad wyvi iddewon
yn kael achos gyfreiddlon [~ gyfreithlon]
j dyly jessu o nassreth
ddwyn marvoleth grevlon
hyn yw yn kostwm ni gwrandewch
bob pasc os gofynwch
y gwr ssydd o 'i alw gar bron
brenin iddewon kymerwch
[td. 13v]
yr iddewon
syr peilad
myn mahownd yr iddewon
chi vynwch roi gwr gwirion
j varfolaeth ar y groes
er nad os [~ oes] dim achosion
nid wyvi yn kael achosion
j roi jessu yn gyfreithlon
moeswch ym ddwr i molchi [~ ymolchi]
y mae 'r gwr yma yn wirion
mi a molchais [~ ymolchais] nid wi waeth
vy nwylaw o 'i waedolaeth
ni ellais i gydgordio
na chytvno a 'i varfolaeth
yr iddeon [~ iddewon]
nage gedwchi i waed efo
arnomi a 'n plant i ssyrthio
a rowch veddwl ych penaeth
a bernwch y varfolaeth
syr peilad
yr iddewon
nid ydychithe gowir ych rin
j gyfraith ssisar yn brenin
mae yn gwnvthyr [~ gwneuthur] tresswn heb gel
a 'i alw yn vchel vrenin
[td. 14r]
syr peilad
paham chwi gewch iddewon
weled vy ngally krevlon
dywevdwch ym ych myddyliav [~ meddyliau]
y gwblav ych wllysiav
yr iddewon
peilatvs jestvs [~ ustus] kadarnaf
dan ssisar y gwr penaf
y mae vo yn dywevdvd ffalstwr yw
mae vo yw mab duw gorycha
chwchi yssydd ievstvs [~ ustus] geirwir
ych kadarnhav yn gelwir
pob dyn a wnel kamwedd maith
wrth ych kyfraith i treir
syr peilad
paham nad wyti yn traythv
pa le i 'th enw di jessu
mae imi yr vn a vynwy ym gradd
ai dy ladd ai dy farnv
jessu
nid os [~ oes] bower ithefod [~ i 'th ddefod]
er nad ydwyd ti yn i wybod
ond trwy bower vy nhad i
j gelli di vy ngorfod
syr peilad
chwchi varchogion krevlonder
kymerwch jessu ych pryddder
ac yn ffest wrth y post Rwymwch
ac yssgyrssiav ysgyrssiwch
yr iddewon
chwchi jestvs [~ ustus] ni a 'i gwnawn
yn ddiballedic ddigawn
[td. 14v]
ac am i gorff yn gyhoedd
ni a rown wisgoedd newyddion
y marchoc
Rwymwch ef yn ffest ddigawn
wrth bost ffyrf mawr krevlawn
ni a 'i Rwymwn ef o 'i eiste
i gael graddav newddion [~ newyddion]
y trydydd marchoc
y pedwerydd marchoc
yssgwrsiwch ef drwy ddirmic
ac nac ofnwch vriwo i gic
mae ym lywenydd vy lloned
i weled mor boenedic
syr peilad
y marchoc kyntaf
bellach ffesstwch y rhwymon
a rhwymo i ddwylo yn grevlon
a rhowch yw iad goron vlin
megis brenin yr iddewon
yr ail marchoc
[td. 15r]
y trydydd marchoc
hempych [~ hanbych] gwell er dy vokio
brenin iddewon etto
od wyd vrenin arnynt wy
dywaid pwy ysy 'n dy daro
y pedwerydd marchoc
proffwyda di ym o 'th vin
pwy yssydd i 'th daro yn ddivlin
a dywaid yma i 'n gwydd
ai da sswydd vod yn vrenin
syr peilad
welwch jessu yn waed hayach
heb arno vn vodfedd iach
er ych mwyn i kafos [~ cafas] boen trwch
dewiswch ef bellach
yr iddew kyntaf
yr ail iddew
syr peilad
chwchi iddewon drwc y moes
Ryfedd ych kam a 'ch anvoes
tewch paham i rhofi
ych brenin chwi ar y groes
[td. 15v]
y trydydd iddew
nid oes ini vrenin byw
onid ssisar gwr gwir yw
Rowchi ef i varvolaeth gref
dywad mae ef oedd vab duw
syr peilad
ydd wyvi yn barnv yn ffraeth
o riolti [~ reiolti] vy mhenaeth
yr jessu vyned i gael gloes
ar y groes trwy gyfraeth [~ gyfraith]
ve a 'i galwe i hvn brenin gwar
gan dwyllo ymhobyl hygar
ac a ddalie valchder tyn
yn erbyn brenin sissar
barnu rwy dav ffilwm wr
dissmas dessmas dav ffalstwr
heb ddim grass barna yrheini
oss myvi ssydd reiolwr [~ reolwr]
barabas yn Rydd aed gar bron
heb na thitiad na holion
jddewon a 'i harche yn Rodd
mi a 'i Rois o fodd vy nghalon
[td. 16r]
y marchoc
dered ffordd y krakwr kyfraeth [~ cyfraith]
ti a geffi boinydigaeth [~ boenedigaeth]
att y groes ywchelvowr gref
j ddioddef dy varfolaeth
yr essgob
kerdda yn ebrwydd i gael gloes
nessav mae adwydd d' einioes
ar y ttair hoel hyn yn wir
yth vyrthyrir ar y groes
chwi varchogion gorchmynwch
y ssimon y groes brysiwch
j gael jessu yw chanlyn
ac val hyn chwip gwybyddwch
dered yma ssimon dyred
dwc y groes hwip [~ chwip] dan gerdded
kerdda yn ebrwydd [ar yn gair]
j roi mab mair yw dynged
ssimon
kered vn kam nis gallaf
dan y groes hon dybygaf
mi a wn i ssyrthia i 'r llawr
mae yn vawr i ffwys arna
y marchoc kynta
kyssyria tydi y travtwr
ydd wyti heddiw yn traetwr
dos a 'r groes hon ar d' ysgwydd
dos yn ddi dramgwydd
[td. 16v]
yr ail marchoc
gostyngwch oll ych penav
a chrymwch oll ych garav
myn mahownd mi a wna waed
Rai o 'i traed hyd i ssgwyddav [~ ysgwyddau]
y pedwerydd marchoc
kerdda wr yn dra chymen
dwc y groes yma yn llawen
yn ssikir tydi a 'i dwc
ne mi a wna yn ddrwc dy ddien
yr essgob
dyro i lawr y groes grevlon
yssgwrssiwch ef yn dda ddigon
beth a dal gallv mab mair
mae genym dair o hoelon
y marchoc kynta
yr ail marchoc
y trydydd marchoc
beth a wnawn yw bais yntav
jessu o nassreth v' yneidiav
a 'i thori yn bedair darn
a 'i Roi ar varn kwtysav
y pedw[[er]]ydd ma[[r]choc]
y mae yn Raid ichwi roi ysgrifen
o eiriav ffalst ywch i ben
[td. 17r]
a rhoi ynddi ymadroedd per
val i medrer i darllain
syr peilad
llyma vi ywch ben
wedi gwnvthyr [~ gwneuthur] ysgrifen
groec a llading [~ LLadin] ac ebriw
hawdd iawn heddiw i darllain
jessws nasyrinws
yr iddew
na newch [~ wnewch] ysgrifen hynod
yn vrenin iddewon vod
ond ir jessu yn Ry hy
ddywevdyd hyn a 'i dafod
mair vam grist
chwys a dwr yssydd ym griddiav [~ gruddiau]
am jessu vy mab inav
peilad idd wi yn gobeithio
gadw v' anraith Rac angav
jessu
mair vy mam nid Ryfeddod
nad ydychi i 'm ydnabod
nid oes dyll gwr ar vy nghroen
wedi i 'r poen mawr vy ngorvod
mair vam grist
och vi och vi vy mab da
o 'r awr i doethym i yma
och vi weled y dydd hwn
pan na wn mae ti yssydd yna
[td. 17v]
jessu
yr iddew kynta
ti a vwryd temyl i lawr
kaer sselem kyn teirawr
ac a 'i gwnavd y gwr llonydd
o newydd kyn trydydd dydd
yr ail iddew
yr essgob
ef allai help meddan
i bob kry [~ cryf] ddoe a ffob gwan
gedwch heddiw i 'r jessu
brofi i helpv i hvnan
y marchoc kyntaf
os mab duw wyd a 'n kreodd
val i dwaid d' ymadrodd
dyred i lawr nyni a 'th roes
oddiar y groes o 'n hanvodd
jessu
edrych wraic vlin i chyflwr
dy fab o vlaen ar gysswr
ac yn lle dy vab weithian
kymer jevan engylwr [~ efengylwr]
[td. 18r]
jevan ydd wyd yn kysgv
ar vy mrest dan ovalv
kymer edolwc [~ adolwg] vy mam
attad yw hamgleddv [~ hamgeleddu]
mair vam grist
och pa refeddod [~ ryfeddod] voddion
yn lle gwr Roi duw kyfion
am hyn o refeddod [~ ryfeddod] ddirmic
mae yn boenedic vy nghalon
jessu
vy mam na chymer attad ti
val na bo trymach iti
yr holl grevlonder a 'th ffydd
nid ywr dydd val i gweli
dissmas y lleidyr
or dwyd [~ ydwyt] vrenin arnomi
ac ar gaer sselem gwedi
dere oddiar y groes dy hvn
ac ni ac gredwn itti
dessmas y lleidyr
taw a 'th eiriav ynvydion
ac na vokia dduw kyfion
nyni a haeddoson gael tramgwydd
mae vo yn arglwydd gwirion
[td. 18v]
arglwydd ystyria vy rhaid
lle mae yn drwm v' ychenaid
a ffan elych i 'th dernas
kymer i 'th ras vy enaid
jessu
y marchogion
gwrandewchi yfo gair bron
yn gwnheithio [~ gwenieithio] i 'r lladron
Raid ini gyfarch iddo
os yfo yw brenin iddewon
eli eli lama ssabattane
jessu
yr iddew kynta
gwrandewchi ef yn galw ar dduw nef
mae yn tybiaid i gwrendy i lef
vo ddaw duw yma yn bryd
ac a 'i llvdd ef i ddwedyd
jessu
ydd wyvi yn ssychedic
ac yn dra blin ssychedic
[td. 19r]
herwydd maint vy nolyr maith
ve wyl pawb waith vy niwic
yr ail iddew
moesswch wenwyn er dirmic
a bystyl [~ bustl] hwerw [~ chwerw] ssychedic
ac wedi vod ef yn hwy
ni bydd e mwy ssychedic
jessu
welwch holl griadyriaid [~ greaduriaid]
kydnabyddwchi vy rhaid
yr rwi yn gwnythyr [~ gwneuthur] tessmant ffraeth
er kael o 'm penaeth v' enaid
gorchmyna v' enaid vy hvn
j 'm gorvchel dad a 'm kvn
ac jevan nid yw gam
vy mam idd wi yn i orchymyn
a 'm korff i iddewon blaid
a 'm pechod i 'r kythereiliaid [~ cythreuliaid]
vy meddiant i 'm dissgyblon
a 'm postolion [~ apostolion]s dwyfoliaid
a 'm nefoedd i gyfiawnwyr
a 'm passiwn i difeirwyr [~ edifeirwyr]
llyma ddangos o 'm diwedd
vy moredd [~ mawredd] i 'm kariadwyr
[td. 19v]
yr iddewon
gwirion vab duw ydiw hwn
yn diodde i bassiwn
a ddioddefodd farwol loes
ar y gyroes [~ groes] mi a 'i gwiddiwn
peilad krogaist ladron chwyrn
Ydolwc yn tyrnged [~ teyrnged] yn
a dydd ychel yw vory
j gael i hessgirn yw kladdv
syr peilad
ewch yn ebrwydd varchogion
a chymerwch y kyrff meirwon
mi a 'i gorchmyna hwy atoch
gwnewch a fynoch i 'r lladron
y marchogion
moysswch yn dyny ymaith
i kyrff meirwon da yw yn gwaith
moysswch yn gan y gwynt
i kyladdv [~ claddu] hwynt ar vnwaith
y marchoc kyntaf
yr ail marchoc
arch i loinssias o 'i ddewrder
y marchoc mawr i bryddder
ddodi ffon wrth ais jessu
a 'i vrathv o 'i gryfeder [~ gryfder]
[td. 20r]
loinssias
y mae ofn ar vy nghalon
vod hwn yn wr gwirion
herwydd wrth y gwaed o 'i ais
myvi a gefais vy ngolygon
v' arglwydd ym kadw vy enaid
yr awr hon ir wi i 'th weled
mi a wn dy vod yn gyfion
pen i kawn vy ngolygon
josseb barmathia
o jestys [~ ustus] anrydeddol
o 'ch gwiriondeb tostiriol [~ tosturiol]
pob kyriawdyr [~ creadur] dan ych power
ychel dyner gallyol
Rowch i mi y korff marw
yssy ynghyroc ar y groes akw
a Rowch genad yw gladdv
mewn bedd darfv boen garw
nigodemws
[td. 20v]
nicodemws ssy 'n dwevdyd
[n]id oes veddiant kyn gryfed
vei gwyr pawb a 'r a aned
kanys dan ych power chwi
i mae poini pob gweithred
ssiosseff barmathia
ni all neb ymgythlybv
ych anRydedd a 'ch gallv
deissyfa 'r korff gwedi i oes
oddiar y groes yw gladdv
syr peilad
y mae yn Ryfedd gen vy nghalon
os marw eto yr owron
gedwchi ef i dreio yr hawl
oni vo yn varwol ddigon
[k]anys o kyfyd ef eilwaith
gedwch i varw o 'r vnwaith
o metha Roi i ddihenydd
vo dry ffydd yn holl iaith
ssaintwrw
[y]n wir nid Raid gofalon
[m]ae ef yn varwol ddigon
[y]n oer wedi treio yr oes
ar y groes vawr grevlon
[td. 21r]
syr peilad
josseff barmathia
o gorff gwrthfawr o anRydedd
o gynawd [~ gnawd] kvfiawn o vowredd
o v' arglwydd a 'm proffwyd
o v' ymborth wyd a 'm hymgeledd [~ hamgeledd]
o bendigedic ddolvrvs
arglwydd mawr anRydeddvs
i 'th dwytsio nid wi gyfion
dy gorff gwrthfawr dioddefvs
o wir broffwyd dioddefawr
a meistyr jssrael gwrthfawr
parod yw yngrym a 'm gallv
j 'th erbyn jessu i 'r llawr
nigodemws dal di i draed
tra vwy yn rryddhav dwylo gwaed
y tair hoel hyn sy yn ryfedd
heb drigaredd yn galed
[td. 21v]
mair vam dduw
ssiosseff vy nghalon oernad
ryfedd na thyr yn wastad
gan gymain [~ gymaint] vil o weithie
ym gaffel poenav irad
melldigedic vor dynion
o 'r drain a wnaeth dy goron
oni tiboen [~ onid diboen] imab [~ i 'm mab] yw
melldith dduw i 'r iddewon
o gwae vi vyth drymed
mor alaith [~ alaeth] ym dy weled
vy vn mab och vi ddyw gwyn
ar dyll hyn ar v' arffed
ssiosseff ba[r]mathi[a]
dyred mair a 'th vab genyd
kymer gynffwrdd mair hefyd
ssych dy ddevrydd v' anrrydedd
yw roi mewn bedd gwyn yn byd
mair vam dduw
welav [~ wele] mae genym inav
wylmant yw holl archollav
eliwn o 'i iad i 'r llawr
i gorff gwrthfawr wedi angav
[td. 22r]
ssiosseff barmathia
dyro i lawr y korff tyner
j amdoi v' arglwydd a 'm ner
ssyndonn dros i weliav
gwai [~ gwae] vinav Rac mawr bryddder
mair vam dduw
yn ifank i 'th vegais
trwy lywenydd mawr i 'm hais
heddiw yn drist i 'th amdoyai di
gwai [~ gwae] vi o 'r awr i 'th welais
ssiosseff barmathia
Rown garec vawr ar i fedd
ni a glyddasom [~ gladdasom] yn mowredd
gadwn yma y korff v' anraith
awn ymaith bawb i 'n tyedd
yn jach jessu dy wledd
yn jach vrenin y rinwedd
yn jach arglwydd yn Raid wyd
yn jach broffwyd y mowredd.
[td. 22v]
yn iach wr bendigedic
mewnn [~ mewn] lle addvwyn vrddedic
hyd ymhen y trydydd dydd
vy llywenydd nid ysgic
[syr peilad]
tewch henawgwyr [~ hynafgwyr] ystyriol
tewch arglwiddi [~ arglwyddi] glan yrddassol
pob bonheddic ivank yrddol
tewch a 'ch ssiarad a 'ch afrwol [~ afreol]
yn ssikir mi a wn ofni
vy ngallyawl bowair [~ bŵer] i
myn mahownt vy nyw difri
y wnaeth i 'r lloer oleni [~ oleuni]
[td. 23r]
chwchwi wyr ymladd ssiaradwyr
ofer ddynion diystyr
kydnabyddwchi wyr o stad
mae ych browdwr chwi peilad
kanys mi yw 'r ychel iestys [~ ustus]
dros y byd ymhob ynys
holl india dan dekeriys
lasamja erod ffilypys
rwyvi yn hyssbys gydnabod
ywch law pawb vy ngallv vod
y gyflenwi kyfraith hynod
Jessu o nassreth yn varw y vod
yn hoeth [~ yn noeth] wedi i sgwrsio
val ir odd [~ oedd] gyfraith yno
yr hwn a 'i galwai i hvn evo
brenin iddewon yno
loinssias a 'i ffon a 'i brathodd
a 'i galon ef a holldodd
ac er hyny gwedi i varw
ffest a garw y pregethodd
[td. 23v]
ydd oedd e 'n twyllo ymhobyl i
ac mewn kywilydd y rhoddi
gorchymyn yr wyfi ichwithe
y bregeth ef i hofni
ac am hyny vy nghynghorion
kayffas ac annas yrddolion
v' anrydeddol amddiriaid
a 'm dewissiaid dywsogion [~ dywysogion]
o chlowchi neb a 'i pregethav
pa arglwiddi [~ arglwyddi] o dyrav
perwch yddyn beth bychan
yn vyan yfyddhav
val traetyriaid gair mron [~ fy mron]
dygwch mewn Rwymay krevlon
myn mahownt os kai i 'm golwc
mi a wna yn amlwc i archollion
[td. 24r]
ka[iaphas]
ssyr peilad anrydeddys
brenin kyfraith yn hynys
gwrandewch yn reswm ninav
lle ir ychi yn ddiav yn iestvs [~ ustus]
merkwchi yr ymddiddanion
a ddywod ef yngwydd tystion
dywod i bwrie demyl vawr
y lawr a wnaethoedd ssalmon
ac o fewn y trydydd dydd
y gwnai 'r demyl o newydd
wrth y bowair [~ bŵer] ef i hvn
geiriav bychain gorfydd
chwchwi y tywssogion [~ tywysogion]
proffwydodd geiriav ffeilsstion
trwy obaith i troe yn holl iaith
wrth i gyfraith a 'i ymddiddanion
[Syr Peilad]
beth a fyddyliwchi [~ feddyliwch chwi] anas
a 'ch doethineb kayffas
pen ievstys yn kyfreithiav
moes yn ddiav gyngor addas
[td. 24v]
[Anas]
y mae 'r traetvr hwnw yn dwedyd
y trydydd dydd i kyfyd
yn vyw yn ssikir o 'i vedd
gwedi gorwedd mewn gweryd
Rac ofn yr dyssgyblon
drwy vawr dwyll a chynghorion
geissio yn lledrad ddwyn y korff
er amorth ym kynghorion
chwchi warden gorycha
ar vyrder gwnewch hynyna
gellwch gynal ych yrddas
[td. 25r]
a ffob kas chwi a 'i gorffena
[Syr Peilad]
diolch ywch vy nghyfeillion
am ych parod gynghorion
kanys wrth yn kyfraith ni
chwi ssydd Rwymedigion
pedwar marchoc dewch gar bron
y essmwytho vy nghalon
allan yma ym kadw
kanys ofni idd wyf yn grevlon
m[archoc kyntaf]
[td. 25v]
yr ail marchoc
os gorchmynwch y nyni
ni a wnawn drichant y drengi
nac vn dyrnod nid a yn Rad
ssyr peilad i 'th voli
y trydydd marchoc
pei delai yma ddav kant
mi a wnawn yddynt dan warant
gryny i krwyn a 'i hesgirn
os a min heyrn i trawant
y pedwerydd marchoc
nid wy vi yn ofni
twssogion [~ tywysogion] nac arglwiddi [~ arglwyddi]
mi a wna gymaint erochi
a 'i dwyn atoch yw krogi
y marchoc kynta
yr ail marchoc
y essgirn gwna yn ddryllie
a 'i gic a 'i groen a 'i ie
a 'i hymenydd heb ddim gwad
ssyr peilad kyn i kode
[td. 26r]
y trydydd marchoc
arglwydd ym kyredwch [~ credwch] eto
ni allodd y gwr ystentio
a droes attafi i wyneb
o 'm gwelai neb yn digio
y pedwerydd marchoc
bai amdano arfav kadarn
o ddyr nei [~ neu] bres nei [~ neu] hayarn
ssyr peilad kewch i orfod
ar vn dyrnod yn gadarn
ssyr peilad
byd ta [~ byd da] ywch varchogion
chwyrn a chredic a chrevlon
chwi a dynassoch ar vyrder
yr holl bryder o 'm kalon
kedwch y vedd yrddolion
yn ssikir ddiogel ddigon
Rac dwyn y korff trwy vwriad
yn lladrad o 'r dissgyblon
[td. 26v]
dihafarchwyr yn ternas
gorofeddwchi o gwmpas
a 'i vedd ef kedwch yn dda
a mine a 'ch gwna mewn yrddas
v' ymddiriaid yssydd ynoch
dim a 'r allwy gwna eroch
nid arhomi vod yn drwch
ewch kedwch val i gwyddoch
[y marchoc kyntaf]
[yr ail marchoc]
[y trydydd marchoc]
ni 'm tawr pwy a 'm kylowo [~ clywo]
od a yn vyw od ysgyd efo
nestel ym vriw vara
onis gwna i ef yn ddryllie
[td. 27r]
[y pedwerydd marchoc]
enaid krist
drwy bendwmpian mi a gysgais
ac o 'm nattvr mi a brofais
er mwyn dyn varfolaeth chwerw
y kariad hwnw dangosais
v' anrydeddol gorff yn iach
gobaith gorffowys bellach
[td. 27v]
drychefn [~ drachefn] oni ddelwyf
mawr yw v' elw o 'r fasgnach
y mae brenin y llywenydd
yn dyfod yn dragowydd
y drigo yn i dernys [~ deyrnas] hvn
yn gyfiawn dduw bevnydd
lissiffer
pwy ssydd yma nid yw addas
wrth yn melltigedic dernas
ni 'dewis [~ adewis] ef yma mwy
ni wn i pwy a 'i kafas
enaid krist
mab duw wyf vi o allv
brenin krevlon a gwr kv
bonheddic a mewn llywenydd
mawr vy nghystydd kyn angav
[td. 28r]
[lissiffer]
how ple idd ychi yn wrol
holl dywsogion [~ dywysogion] vffernol
dowch wrth vy' ngalw yn ffest
wrth orchymyn yn barodol
ych pyrth pres kedyrn yno
gwnewch yn ffest ich kylch etto
ac yn sikir gan ych pwyll
yn ddidwyll Rac i syrthio
[sattan]
[lissiffer]
ai vo ywr brenin gorychel
a aeth a lassar heb ddim kel
a oedd genym ni yngharchar
mewn heyrn bar diogel
[sattan]
je v' arglwydd yfo sydd yna
j weithred yw dyfod yma
a 'n ysbeilio ni yw i fryd
j gyd am ssilltydd adda
[td. 28v]
[lissiffer]
gorchymyn nid oferedd
o 'm kydernid [~ cadernid] a 'm anrydedd
ywch nas gatoch lle i bwyvi
mae e yn ddifri yn i vowredd
vo aeth oddiwrth yr holl gythrelied
heb ond ynwaith i weled
val hedydd yn vyan
mawr a bychan arswyded
enaid krist
yffernol byrth agorwch
chwi dywyssogion tywllwch [~ tywyllwch]
yn llydan llydan werin
j frenin y digrifwch
[sattan]
pwy yw brenin krevlon kry [~ cryf]
yr hwn nid ydiw i 'n hofny
na 'n poen na 'n penyd hynod
ond dyfod yn Ry hy
[td. 29r]
[enaid krist]
ymdrigwn mewn llywenydd
gida brenin tragowydd
yrwan ir wy yn entrio
ternys [~ teyrnas] gwlad nef awn yno
[Adda]
athoniav [~ â 'th ddoniau] rwyvi i 'th alw
brenin yr israel akw
mi a 'th roes di yn ddiddic
bendigedic vo dy enw
[dafydd broffwyd]
hael Jessu o 'r gwraidd ganaid
bv gan dy bobyl wiliaid
padriairch a ffroffwidi
maen yn dy henwi yn honaid
[td. 29v]
o oen duw yr holl bychode [~ bechode]
tynaist ymaith wrth oddef
o 'th farfolaeth i gwnaethost
da vyost wrthym nine
yn vffern peraist gyffro
a throi y balchedd heibio
o 'th henw kysgredic [~ cysegredig]
bendigedic vyth a fo
enaid krist
vy heddwch i v' yneidie
yma a fy i 'ch plith chwithe
abram ben ffydd a 'n gweryd
essac jakob yn ddie
chwi a gewch wlad vrddasol
ych treftad brenin nefol
am a wnaethochi ero [~ erddo]
y kewch drigo yn dragwyddol
mihangel gwna hyn yma
dwc gynyd vy nhad adda
[i 'r] llywenydd tragwyddol
[lle y mae] nefol orffwysfa
[td. 30r]
enaid krist
lissiffer
gwae ni ssattan heb y lisiffer
yma i drigwn mawr yw yn pryddder
daeth brenin mab duw gwrol
o dragwyddol ychelder
gwnewch ddiogel byrth Ragddo
Rac i ddyfod yma eto
ac yn sikir gwybyddwch
na bom ni ttrwch i ssyrthio
enaid krist
vy nhad o 'r nef gorvchaf
Rwyfi yn gofyn yt hyn ymaf
gael o 'm pobl dref i tad
o gariad mi a 'i harchaf
j 'r llywenydd pan i 'ch kefais
pradwysol [~ paradwysol] i 'ch anvonais
yn dragwyddol i bon yno
yn ttrigo am a ddioddefais
[td. 30v]
jessu
vy mam vair wedi ych prvddder
kymerwch ych yssmwythder
wedir wylo a wnaethost
mair gwybvost vawr vlinder
mair
jevan vy mab ttirionder
ni allai gymryd v' ysmwythder
er penn welais ben i oes
vy mab ar y groes dduw gwener
yn wraic vo a 'm galwodd
ac a ddywod o 'i madrodd [~ ymadrodd]
edrych dy vab ar y groes
yn y oes erioed ni thygiodd
pe ym gylwasai [~ galwasai] vy mab tirion
vi yn vam ttrasai [~ torasai] vy nghalon
gorffowys di jevan beth
mawr yw aleth ynwyfron
enaid krist
ampych [~ hanbych] gwell vam drygaredd
paid a 'th wylo v' anrrydedd
kic a gwaed wyvi yn barod
gwedi gorfod o 'r diwedd
a chynawd [~ chnawd] dyn myvi a 'i prynais
yn y modd i dioddefais
ar dduw gwener y kroglith
vy ngwaed i 'ch plith a gollais
[td. 31r]
mair
jeuann vengylwr [~ efengylwr]
gwai [~ gwae] vine vyth vy mam dda
a fv dduw jessu yma
angredic [~ angharedig] ym vyoch
och och ple mwy i keisiaf
[td. 31v]
mair
mair glewffas
pai delem at i vedd
pwy a 'm helpai v' anrrydedd
o droi y garec wrthfawr
ssydd ar gorff y gwr yn gorwedd
mair vadlen
yr angel
nag ofnwch wragedd heno
jessu ydd ychi yn i geisio
hwn dioddefodd varfolaeth
ar y groes vawr a 'i ysgwrsio
[td. 32r]
mair vadlen
a ffan tynodd y terfen [~ terfyn]
llawn diffeithwch aniben
och vy nghalon i a dyr
ar vyrr o ddirfawr angen
v' arglwydd a 'm duw a golles [~ gollais]
y gwr mwya a geres [~ gerais]
ni 'dewis [~ adewis] hwn yn yr holl vyd
help ond vn vy nghyffes
mair vam grist
y marchoc kynta
kodwch wyr ni all ero [~ erddo]
na llaw na throed ystentio
gan rryw fflam o dan aeth
ym golwc val saeth heibio
[td. 32v]
yr ail marchoc
y trydydd marchoc
Raid ym er bod yn anodd
ym harglwydd peilad adrodd
j vyned efo ymaith
yn byrffaith [~ berffaith] o 'n gwir anfodd
y pedwerydd marchoc
syr peilat
ffei ohonoch draetyriaid
ffei vyth o 'r lle imddiriaid
kysgv a wnaethoch nos a dydd
gwae chwi aros i gyfraid
chwi 'dowsoch [~ adawsoch] i 'r dysgyblon
ladrata 'r korff anhirion
gwna i 'ch klonav [~ calonnau] grynv yn chwyrn
a 'ch oll esgyrn vawheion
[td. 33r]
y marchoc kynta
myn mahownt peila [~ peilad] tirion
yr oedd mor gryf a chrevlon
ac ni feiddiem ni ystentio
ddim rragddo gwae vy nghalon
yr ail marchoc
syr peilad anrrydeddys
ve rodd i droed ar v' ysdlys
ni wyddywn pynn myn fy ffydd
ai nos ai dydd i kwnws
y trydydd marchoc
ve 'm rroddai i lawr ar vyrder
syr peilad am holl bower
ni allwn i vil an bod
brofi gorfod i gryfder
y pydwerydd [~ pedwerydd] marchoc
syr peilad
ffei fawheion llwfr anhy
pam i dywedech vyth hyny
och rrac kywilidd tra fwy byw
[td. 33v]
sswrth yma yw geny hyny
ffei ohonoch draetyriaid
lle ni 'ch gwelwy o 'm llygaid
ddychi [~ ydd ych chwi] yn ffeilsion kymain [~ cymaint] hyn
chwi vyoch vn ai vyned
ond kyn i bwytawy ddim bara
myn y gwr i kreda
vo a 'i pryn ych krwyn
a 'ch esgirn ddwyn korff oddyma
Ac velly y ttyrfyna [~ terfyna]