Adran nesaf
Next section

Adran o’r blaen
Previous section

 
 
ANFERTH.........................................2
yn inion tros fynudd twr caergybi \ yn ymul Llunden deri \ mi wela ar frun anferth o faint \ lu mawr o wraint yn pori \
BLl 143
yn nganol [~ nghanol] hun o draffeth \ daeth atta i dristwch anferth \ dyma 'r meister tir yn dwad toc \ i farcio 'r stoc am ardreth \
BLl 1351
 
 
ANGALL..........................................1
mi glowes ddoudud riw dro arall \ y peth a wnaeth 'ch tad mor angall \ ch gyru o 'r wlad mewn bwriad didro \ ond bu edifar ganwaith gantho \ ffabian
BLl 1065
 
 
ANGE............................................3
fu agos bod arna i ange garw \ ddoudud i chwi pa fodd i 'm galw \ fe roed arna i henw braf wrth lwc \ y meister plwc y Twrw \
BLl 244
Ewch lle mynoch ni does gen ange \ ddim mwu o gas i mi na chwithe \ Mortimer
BLl 608
\ f' arglwudd frenin ych gwasnaeth ferch \ wufi a 'm trwsiad pur drwu draserch \ I chwi 'n ddiolchgar buth hud ange \ mewn modd ufyddol byddaf ine \ Dynstan
BLl 1246
 
 
ANGENUS.........................................1
pen gaeue nhw i clistie 'n dynion \ rhag rhoi luseni [~ eluseni] i dylodion \ mine a fyddwn drwu bur wllus \ yn rhoi rhoddion i 'r angenus \
BLl 347
 
 
ANGHENION.......................................1
mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis bwud fy mowud yn y fan \ Rydwi 'n brudd man [~ myn] fy ffudd y fi heb gel yn siamal sudd \ i bob cerlun cyndun cudd \ rhag buw yn un cybudd cas \ enter plwc y twrw plwc
BLl 1554
 
 
ANGHENOG........................................1
Taw ag wulo f' anwul fun \ mae hwn yn ddun cylwuddog [~ celwyddog] \ na choelia di fy anwulud bach \ mo 'i chwedle gwrach anghenog \ ffabian
BLl 1397
 
 
ANGHYNES........................................1
ar hun o brading cun gorphen priodas \ offrymwch yn gynta a chwithe 'n cael cowntes \ chwi wuddoch fod geni galon gru \ i briodi 'r fath ddau bru anghynes \ Heilin
BLl 838
 
 
ANGIE...........................................2
na fyddwch chwanog i ryfela \ nid iw ond blinder mawr a thraha \ os cewch yn ddidawl hawl a heddwch \ buth hud angie [~ ] 'n rhodd cymerwch \
BLl 505
Bychan Iawn genine [~ gennyf innau] hud angie \ gysanu 'th dwu wefus doethus dithe \ llaw yn llaw turd gida myfi \ I orphen llinio dudd diweddi \ Exitt oll enter plwc
BLl 1294
 
 
ANGO............................................1
bu agos imi a gadel fy llyfur 'n ango \ lle mae geirie 'r strodur lan i 'ch rwmo [~ rwymo] \ hai dowch yn mlaen be sudd 'n 'ch brud \ na rowch i ngud [~ ynghyd] 'ch dwulo \ y Briodas rwan
BLl 819
 
 
ANGOFIAF........................................1
Cordila fy merch rwiti 'n gwbwl \ hollawl glir wrth fodd fy meddwl \ a 'r llw a roddest ni angofiaf \ a 'th cariad imi ni amheuaf \ ila
BLl 304
 
 
ANGOFIO.........................................1
sydun iawn a darfu angofio \ sydun iawn rae 'r cariad heibio \ a bod yn euog o dori 'r llw \ a roddasen hw i gowiro \
BLl 1119
 
 
ANGYLES.........................................1
mae hi 'n dwad mewn gwisc euraud \ yn ferch lana erioed a 'r welaed [~ weled] \ gwn na welsoch frenin cynes \ dybycach hon i brud angyles \ Dynstan frenin
BLl 1238
 
 
ANHAELEDD.......................................1
wale heilin anhaeledd \ dyna arnoch i gnot o 'r diwedd \ dywedwch ithe hiran ar f' ol i 'r wers \ i gael cwlwm hers ych deuwedd \
BLl 827
 
 
ANHAWS..........................................1
amal regfa drom gen lawer \ a geiff gwr fo 'n perchen power \ nid gronun anhaws gen i ffynu \ er i 'r hogie ffol fy rhegu \
BLl 686
 
 
ANHUNEDD........................................1
rwan cael fy mlant [~ mhlant] fy hunan \ mwy trwu wllus i 'm troi allan \ a 'm difyddio o 'm da feddiant \ mewn anhunedd yn fy henaint \
BLl 65 1640
 
 
ANHWILIO........................................1
anhwilio rwi wedi clir amhwilio \ och mae newudd drwg i 'm blino \ gwau fi glowed 'r awr hon \ I rydwi mron llysmeirio \ plwc
BLl 648
 
 
ANHYDUN.........................................1
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb
BLl 997
 
 
ANHYNEDD........................................1
mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis
BLl 1544
 
 
ANIAN...........................................1
rydwi gwedi synu 'n anian \ yn rhodd yn rhodd ai chwi ydi ffabian \ dyges alar mawr i 'm mynwes \ yn hynod eisie cael 'ch hanes \
BLl 1060
 
 
ANIFEILIAID.....................................2
heb law talu trethi trymion \ nw fynan gael degyme mowrion \ gwair ag ud a phob nyfeilied [~ anifeiliaid] \ meirch a moch gwlan a defed \
BLl 426
mi roses [~ arhosais] yma 'n hwu na 'm bwriad \ ni does geni gartre neb yn gwarchad \ hwrach fod holl nifeilied [~ anifeiliaid] y pentre \ yn pori fy ud i a 'm gwair i gore \
BLl 474
 
 
ANIFEILIED......................................1
gobeithio fod fy anifeilied ine \ yn llyfu oll i llafur nwuthe \ Exit enter Brenin a 'i 2 ferch a 'r 2 ddiwc Brenin
BLl 476
 
 
ANIWIOL.........................................1
am hun rhaid imi yn ddiddig ddiodde \ tra bo 'r aniwiol yn i flode \ i hel fy mara yn ddrwg fy llun \ a 'm corpws yn un carpie \ fabian
BLl 1128
 
 
ANLWC...........................................2
fy anlwc oedd 'r achos mwia \ Mortimer
BLl 581
beth iw dy anlwc mos [~ moes] imi glowed \ alltud
BLl 582
 
 
ANOETH..........................................1
gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin
BLl 34 857
 
 
ANOG............................................1
oni chlowes i fod rhai rhieni \ yn cosbi i plant am dyngu \ a 'r hen ffwl acw yn anog i blant \ ag yn digio na wnaethant hynu \
BLl 386
 
 
ANREGION........................................1
y man aerod a 'r crach fonddigion [~ foneddigion] \ ddanfone erstyddie imi anregion \ ni ron heddiw imi 'n siwr \ ddafan o ddwr 'r afon \
BLl 1533
 
 
ANRHIGAROG......................................1
fe ddaw yma gybudd chwanog \ ____ henw iw heilin gribddeiliog \ hwn sudd groes ar les y gwan \ hen gerun anrhigarog \
BLl 32
 
 
ANRHYDEDD.......................................1
I gwestwn sudd yn gofun \ drwu lw pa un ohonun \ a 'i care 'n bura hud i fedd \ gan addo anrhydedd uddun \
BLl 40
 
 
ANRHYDEDDU......................................1
a hono sudd fwia i chroeso \ Er iddo 'n ddygun ddigio \ i 'w anrhydeddu wedi 'r dig \ mae 'n bur garedig iddo \
BLl 87
 
 
ANSYNHWUROL.....................................1
ffarwel y cwmni grasol \ rhaid imi ymado a mhobol [~ fy mhobl] \ i rodio 'r bud o fan i fan \ fel dynes ansynhwurol \ enter Llur dynstan a ffabian llur
BLl 1761
 
 
ANUDON..........................................3
Mae fy ngorph [~ nghorff] yn llawen ddigon \ ond un peth su 'n blino ngalon [~ fy nghalon] \ yn fwu na dim o 'm holl drafferthion \ i 'm dwu ferch i dyngu anudon \
BLl 1632
ni chanw lyfodraethu arnon \ maenhw 'n euog o dyngu anudon \ pen wnen a 'i tad y ffasiwn beth \ a 'i droi o 'i lyfodreth gyfion \
BLl 1688
Trom iw ngalon [~ fy nghalon] inion j \ ag ochneion difri i 'm dwufron \ blin oedd blaened a 'm ganed gunt \ i 'm dwun i 'r helunt greulon \ gwae fi rioud fy ngeni i 'r bud \ i 'r adfud penud poenus \ yn f' erbun draw y rhod a drodd \ mewn cwla fodd cwilyddus \ mi dynges yn greulon yn anedwudd anudon \ yn erbun duw cyfion i yru nhad [~ fy nhad] graslon \ o 'i dyrnas lan dirion i dario \ daeth dialedd duw i 'm dilin heb arbed i 'm herbun \ yn ofnadwu funudyn am ddwus gamwedd ysgymun \ mae 'n wrthun y testun su 'n tystio \
BLl 1739
 
 
ANUFUDD.........................................1
rwi i 'm barnu beunudd \ yn ferch ddi serch anufudd \ ag yn euog o dori llw \ i farwgarw gerudd \
BLl 1708
 
 
ANWUL...........................................19
fy anwul dad mi glowes alw \ rwi 'n dwad attoch gynta gallw \ l a bo imi yma yn amlwg \ __________ud 'r hun fo dda 'n 'ch golwg \
BLl 290
fy anwul dad mi dynga 'n sydun \ man [~ myn] y goron sudd ar 'ch corun \ Rwi yn 'ch caru yn mwu ffyddlon \ na 'm henaed sy yn fy ngorph [~ nghorff] a 'm calon \ nin
BLl 298
fy anwul dad gida 'ch cenad \ mi ddois i 'r gole wrth 'ch archiad \ ag yma rydwi 'n bur fodlon \ I wneud yr hyn a garo 'ch calon \ renin
BLl 312
fy nad anwul man [~ myn] y goron \ su ar 'ch pen mi a 'ch cara 'n ffyddlon \ ag yn fwu purach tyngaf etto \ na 'm henaed su yn fy ngorph [~ nghorff] i 'm safio \
BLl 320
fy anwul dad bod hir oes i chwi \ yn 'ch henaint i rioli [~ reoli] \ nes y gweloch i 'ch gorwurion \ yn i hoed i gario 'r goron \ Rodia
BLl 518
mi ges fy magu 'n gu ag anwul \ a phob danteithion yn fy ymul \ rwan ni feddai nag aur nag arian \ rhaid imi fegio o hun allan \ enter sarjant
BLl 542
gwell geni gael brath fy hunan \ ar f' enioes [~ einioes] na dwun f' arian \ sudd yn fy ngadw [~ nghadw] i 'n fy hwul \ y ngalon [~ fy nghalon] anwul oedden \ plwc
BLl 667
fy anwul dad a 'm brenin \ rwi 'n syrthio ar fy naulin \ I ofun tros fy mlentun [~ mhlentyn] bach \ ych bendith a 'ch ymddiffin \ Brenin
BLl 923
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan
BLl 999
Taw ag wulo f' anwul fun \ mae hwn yn ddun cylwuddog [~ celwyddog] \ na choelia di fy anwulud bach \ mo 'i chwedle gwrach anghenog \ ffabian
BLl 1394
fy anwul dad mae 'n wir y peth \ y fi ydiw 'ch geneth ffabian \
BLl 1442
fy anwul dad caredig \ mae 'n chwith geni weld ych diwig \ ar ol trafailio tir a mor \ yn henwr mor fethiedig \
BLl 1444
fy anwul dad diragrith \ rhowch imi 'ch nawdd a 'ch bendith \ Llur
BLl 1448
ffabian fy anwul blentun \ nid teilwng imi gael fy nerbun \ mor gariadus ar ol gwg \ a wneis i er drwg yn d' erbun \ ffabian
BLl 1452
gid a chenad f' arglwudd frenin \ fy ngwr anwul a 'i ymddiffin \ ar fur odro ni fynwn dreio \ ych dwun i 'ch meddiant unwaith etto \ Llur
BLl 1654
cychwnwch [~ cychwynnwch] f' anwul dad calonog \ ni awn yn lluoedd mawr galluog \ yno yn un aed gida nyni \ rag i gadarn fradwur godi \ Exitt oll enter Cordila
BLl 1699
f' anwul dad mwun tyner \ i 'ch calon rhowch esmwuthder \ fe ddarfu duw drwu bur dda bwull \ gofio i twull a 'i ffalster \ llur
BLl 1778
f' anwul dad a 'm brenin \ rwi 'n syrthio ar fy neilin \ ger 'ch bron ar hun o brud \ i fegio i bowud uddyn \
BLl 1786
f' anwul blentyn tirion \ caredig iw dy galon \ ni ddigia i monot di er dim \ rwi yn madde i 'm gylynion \
BLl 1798

Adran nesaf
Next section

I’r brig
Back to the top