Adran nesaf | |
Adran or blaen |
ANFERTH.........................................2
| |
yn inion tros fynudd twr caergybi \ yn ymul Llunden deri \ mi wela ar frun anferth o faint \ lu mawr o wraint yn pori \ | BLl 143 |
yn nganol [~ nghanol] hun o draffeth \ daeth atta i dristwch anferth \ dyma 'r meister tir yn dwad toc \ i farcio 'r stoc am ardreth \ | BLl 1351 |
ANGALL..........................................1
| |
mi glowes ddoudud riw dro arall \ y peth a wnaeth 'ch tad mor angall \ ch gyru o 'r wlad mewn bwriad didro \ ond bu edifar ganwaith gantho \ ffabian | BLl 1065 |
ANGE............................................3
| |
fu agos bod arna i ange garw \ ddoudud i chwi pa fodd i 'm galw \ fe roed arna i henw braf wrth lwc \ y meister plwc y Twrw \ | BLl 244 |
Ewch lle mynoch ni does gen ange \ ddim mwu o gas i mi na chwithe \ Mortimer | BLl 608 |
\ f' arglwudd frenin ych gwasnaeth ferch \ wufi a 'm trwsiad pur drwu draserch \ I chwi 'n ddiolchgar buth hud ange \ mewn modd ufyddol byddaf ine \ Dynstan | BLl 1246 |
ANGENUS.........................................1
| |
pen gaeue nhw i clistie 'n dynion \ rhag rhoi luseni [~ eluseni] i dylodion \ mine a fyddwn drwu bur wllus \ yn rhoi rhoddion i 'r angenus \ | BLl 347 |
ANGHENION.......................................1
| |
mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis bwud fy mowud yn y fan \ Rydwi 'n brudd man [~ myn] fy ffudd y fi heb gel yn siamal sudd \ i bob cerlun cyndun cudd \ rhag buw yn un cybudd cas \ enter plwc y twrw plwc | BLl 1554 |
ANGHENOG........................................1
| |
Taw ag wulo f' anwul fun \ mae hwn yn ddun cylwuddog [~ celwyddog] \ na choelia di fy anwulud bach \ mo 'i chwedle gwrach anghenog \ ffabian | BLl 1397 |
ANGHYNES........................................1
| |
ar hun o brading cun gorphen priodas \ offrymwch yn gynta a chwithe 'n cael cowntes \ chwi wuddoch fod geni galon gru \ i briodi 'r fath ddau bru anghynes \ Heilin | BLl 838 |
ANGIE...........................................2
| |
na fyddwch chwanog i ryfela \ nid iw ond blinder mawr a thraha \ os cewch yn ddidawl hawl a heddwch \ buth hud angie [~ ] 'n rhodd cymerwch \ | BLl 505 |
Bychan Iawn genine [~ gennyf innau] hud angie \ gysanu 'th dwu wefus doethus dithe \ llaw yn llaw turd gida myfi \ I orphen llinio dudd diweddi \ Exitt oll enter plwc | BLl 1294 |
ANGO............................................1
| |
bu agos imi a gadel fy llyfur 'n ango \ lle mae geirie 'r strodur lan i 'ch rwmo [~ rwymo] \ hai dowch yn mlaen be sudd 'n 'ch brud \ na rowch i ngud [~ ynghyd] 'ch dwulo \ y Briodas rwan | BLl 819 |
ANGOFIAF........................................1
| |
Cordila fy merch rwiti 'n gwbwl \ hollawl glir wrth fodd fy meddwl \ a 'r llw a roddest ni angofiaf \ a 'th cariad imi ni amheuaf \ ila | BLl 304 |
ANGOFIO.........................................1
| |
sydun iawn a darfu angofio \ sydun iawn rae 'r cariad heibio \ a bod yn euog o dori 'r llw \ a roddasen hw i gowiro \ | BLl 1119 |
ANGYLES.........................................1
| |
mae hi 'n dwad mewn gwisc euraud \ yn ferch lana erioed a 'r welaed [~ weled] \ gwn na welsoch frenin cynes \ dybycach hon i brud angyles \ Dynstan frenin | BLl 1238 |
ANHAELEDD.......................................1
| |
wale heilin anhaeledd \ dyna arnoch i gnot o 'r diwedd \ dywedwch ithe hiran ar f' ol i 'r wers \ i gael cwlwm hers ych deuwedd \ | BLl 827 |
ANHAWS..........................................1
| |
amal regfa drom gen lawer \ a geiff gwr fo 'n perchen power \ nid gronun anhaws gen i ffynu \ er i 'r hogie ffol fy rhegu \ | BLl 686 |
ANHUNEDD........................................1
| |
rwan cael fy mlant [~ mhlant] fy hunan \ mwy trwu wllus i 'm troi allan \ a 'm difyddio o 'm da feddiant \ mewn anhunedd yn fy henaint \ | BLl 65 1640 |
ANHWILIO........................................1
| |
anhwilio rwi wedi clir amhwilio \ och mae newudd drwg i 'm blino \ gwau fi glowed 'r awr hon \ I rydwi mron llysmeirio \ plwc | BLl 648 |
ANHYDUN.........................................1
| |
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb | BLl 997 |
ANHYNEDD........................................1
| |
mae 'r bud i gid i 'm gado mawr anhynedd \ marw heno yn ddi gariad wedi gwario \ fy euddo yn ddi fudd \ gwae fi 'n gybudd o herwudd Hiran \ o wir oferedd wario f' arian tur y galon \ tor yn gelen yhi yn i sidan sudd \ gwnaeth y goegen eitha gwagedd \ hull ddiwedd fy holl dda \ a mine beunudd heb un beni yn digaloni 'n gla \ fy newun tost sudd heb fost i beri i rai \ gael berw a rost i dori anghenion ar fy ngost [~ nghost] \ mor ddifost fy rhoi 'n fas \ ped faswn ine yn credu o 'm crud fy hun gymerid rhan \ yn lle colli o eis | BLl 1544 |
ANIAN...........................................1
| |
rydwi gwedi synu 'n anian \ yn rhodd yn rhodd ai chwi ydi ffabian \ dyges alar mawr i 'm mynwes \ yn hynod eisie cael 'ch hanes \ | BLl 1060 |
ANIFEILIAID.....................................2
| |
heb law talu trethi trymion \ nw fynan gael degyme mowrion \ gwair ag ud a phob nyfeilied [~ anifeiliaid] \ meirch a moch gwlan a defed \ | BLl 426 |
mi roses [~ arhosais] yma 'n hwu na 'm bwriad \ ni does geni gartre neb yn gwarchad \ hwrach fod holl nifeilied [~ anifeiliaid] y pentre \ yn pori fy ud i a 'm gwair i gore \ | BLl 474 |
ANIFEILIED......................................1
| |
gobeithio fod fy anifeilied ine \ yn llyfu oll i llafur nwuthe \ Exit enter Brenin a 'i 2 ferch a 'r 2 ddiwc Brenin | BLl 476 |
ANIWIOL.........................................1
| |
am hun rhaid imi yn ddiddig ddiodde \ tra bo 'r aniwiol yn i flode \ i hel fy mara yn ddrwg fy llun \ a 'm corpws yn un carpie \ fabian | BLl 1128 |
ANLWC...........................................2
| |
fy anlwc oedd 'r achos mwia \ Mortimer | BLl 581 |
beth iw dy anlwc mos [~ moes] imi glowed \ alltud | BLl 582 |
ANOETH..........................................1
| |
gweddia fi beunudd na bo i 'r hen gybudd \ ai hiran ddiddeunudd ond gwradwudd i 'ch ___ gwrido \ topun yn dopun bob dudd yn y flwuddun \ yn llwm 'n noeth llumun y ddau grebun yn ymgru_____ \ drwu boen bochi ben ben ar ledel a 'r mopren \ yn dilio tra dalien 'ch talcen a dolcio \ a ffust ag a ffastwn nes y cysco pob ascwrn \ yn boeth y bo 'r ffasiwn buth heb orphwuso \ trwu afraid 'n anoeth ar elo 'ch holl goweth \ cun trenudd ne dranoeth na feddoch ddodrefnun \ ag fellu run moddion 'r elo da 'r holl gybyddion \ na roddo i 'r tylodion roddion o 'r eiddun \ dyna weddi o 'r ore ffynu wnelo 'r geirie \ amen doudwch ithe Efengil o 'm gene \ Heilin | BLl 34 857 |
ANOG............................................1
| |
oni chlowes i fod rhai rhieni \ yn cosbi i plant am dyngu \ a 'r hen ffwl acw yn anog i blant \ ag yn digio na wnaethant hynu \ | BLl 386 |
ANREGION........................................1
| |
y man aerod a 'r crach fonddigion [~ foneddigion] \ ddanfone erstyddie imi anregion \ ni ron heddiw imi 'n siwr \ ddafan o ddwr 'r afon \ | BLl 1533 |
ANRHIGAROG......................................1
| |
fe ddaw yma gybudd chwanog \ ____ henw iw heilin gribddeiliog \ hwn sudd groes ar les y gwan \ hen gerun anrhigarog \ | BLl 32 |
ANRHYDEDD.......................................1
| |
I gwestwn sudd yn gofun \ drwu lw pa un ohonun \ a 'i care 'n bura hud i fedd \ gan addo anrhydedd uddun \ | BLl 40 |
ANRHYDEDDU......................................1
| |
a hono sudd fwia i chroeso \ Er iddo 'n ddygun ddigio \ i 'w anrhydeddu wedi 'r dig \ mae 'n bur garedig iddo \ | BLl 87 |
ANSYNHWUROL.....................................1
| |
ffarwel y cwmni grasol \ rhaid imi ymado a mhobol [~ fy mhobl] \ i rodio 'r bud o fan i fan \ fel dynes ansynhwurol \ enter Llur dynstan a ffabian llur | BLl 1761 |
ANUDON..........................................3
| |
Mae fy ngorph [~ nghorff] yn llawen ddigon \ ond un peth su 'n blino ngalon [~ fy nghalon] \ yn fwu na dim o 'm holl drafferthion \ i 'm dwu ferch i dyngu anudon \ | BLl 1632 |
ni chanw lyfodraethu arnon \ maenhw 'n euog o dyngu anudon \ pen wnen a 'i tad y ffasiwn beth \ a 'i droi o 'i lyfodreth gyfion \ | BLl 1688 |
Trom iw ngalon [~ fy nghalon] inion j \ ag ochneion difri i 'm dwufron \ blin oedd blaened a 'm ganed gunt \ i 'm dwun i 'r helunt greulon \ gwae fi rioud fy ngeni i 'r bud \ i 'r adfud penud poenus \ yn f' erbun draw y rhod a drodd \ mewn cwla fodd cwilyddus \ mi dynges yn greulon yn anedwudd anudon \ yn erbun duw cyfion i yru nhad [~ fy nhad] graslon \ o 'i dyrnas lan dirion i dario \ daeth dialedd duw i 'm dilin heb arbed i 'm herbun \ yn ofnadwu funudyn am ddwus gamwedd ysgymun \ mae 'n wrthun y testun su 'n tystio \ | BLl 1739 |
ANUFUDD.........................................1
| |
rwi i 'm barnu beunudd \ yn ferch ddi serch anufudd \ ag yn euog o dori llw \ i farwgarw gerudd \ | BLl 1708 |
ANWUL...........................................19
| |
fy anwul dad mi glowes alw \ rwi 'n dwad attoch gynta gallw \ l a bo imi yma yn amlwg \ __________ud 'r hun fo dda 'n 'ch golwg \ | BLl 290 |
fy anwul dad mi dynga 'n sydun \ man [~ myn] y goron sudd ar 'ch corun \ Rwi yn 'ch caru yn mwu ffyddlon \ na 'm henaed sy yn fy ngorph [~ nghorff] a 'm calon \ nin | BLl 298 |
fy anwul dad gida 'ch cenad \ mi ddois i 'r gole wrth 'ch archiad \ ag yma rydwi 'n bur fodlon \ I wneud yr hyn a garo 'ch calon \ renin | BLl 312 |
fy nad anwul man [~ myn] y goron \ su ar 'ch pen mi a 'ch cara 'n ffyddlon \ ag yn fwu purach tyngaf etto \ na 'm henaed su yn fy ngorph [~ nghorff] i 'm safio \ | BLl 320 |
fy anwul dad bod hir oes i chwi \ yn 'ch henaint i rioli [~ reoli] \ nes y gweloch i 'ch gorwurion \ yn i hoed i gario 'r goron \ Rodia | BLl 518 |
mi ges fy magu 'n gu ag anwul \ a phob danteithion yn fy ymul \ rwan ni feddai nag aur nag arian \ rhaid imi fegio o hun allan \ enter sarjant | BLl 542 |
gwell geni gael brath fy hunan \ ar f' enioes [~ einioes] na dwun f' arian \ sudd yn fy ngadw [~ nghadw] i 'n fy hwul \ y ngalon [~ fy nghalon] anwul oedden \ plwc | BLl 667 |
fy anwul dad a 'm brenin \ rwi 'n syrthio ar fy naulin \ I ofun tros fy mlentun [~ mhlentyn] bach \ ych bendith a 'ch ymddiffin \ Brenin | BLl 923 |
Duw madde i nhad [~ fy nhad] anhydun ddigio am ddim mor ddygun \ a 'i gilwg fel y gelun yn fy erbun i fel hyn \ a gyru i anwul eneth ael adun o 'i lyfodreth \ heb gymod mewn dig ymeth o soweth rydwi 'n sun \ hireth mawr sudd arnai 'n awr \ fel brathiad cledd i 'm gwedd a 'm gwawr \ yn dwun galar dwus di gymar \ fel oeredd Eira ar y ddaiar \ o na bawn i beunudd yn ngaere fy ngharenudd \ orchafieth fel fy chwiorudd dda ddeunydd yno ddwu \ Llur lwud pa le rwit garw nhad [~ fy nhad] a 'm gyre i rwud \ fel y rydw heb neb i 'm galw \ ond fy hunan a wur fy henw \ capten alltud meddan yn lle arglwuddes ffebian \ yn musgc penaithied Brytan | BLl 999 |
Taw ag wulo f' anwul fun \ mae hwn yn ddun cylwuddog [~ celwyddog] \ na choelia di fy anwulud bach \ mo 'i chwedle gwrach anghenog \ ffabian | BLl 1394 |
fy anwul dad mae 'n wir y peth \ y fi ydiw 'ch geneth ffabian \ | BLl 1442 |
fy anwul dad caredig \ mae 'n chwith geni weld ych diwig \ ar ol trafailio tir a mor \ yn henwr mor fethiedig \ | BLl 1444 |
fy anwul dad diragrith \ rhowch imi 'ch nawdd a 'ch bendith \ Llur | BLl 1448 |
ffabian fy anwul blentun \ nid teilwng imi gael fy nerbun \ mor gariadus ar ol gwg \ a wneis i er drwg yn d' erbun \ ffabian | BLl 1452 |
gid a chenad f' arglwudd frenin \ fy ngwr anwul a 'i ymddiffin \ ar fur odro ni fynwn dreio \ ych dwun i 'ch meddiant unwaith etto \ Llur | BLl 1654 |
cychwnwch [~ cychwynnwch] f' anwul dad calonog \ ni awn yn lluoedd mawr galluog \ yno yn un aed gida nyni \ rag i gadarn fradwur godi \ Exitt oll enter Cordila | BLl 1699 |
f' anwul dad mwun tyner \ i 'ch calon rhowch esmwuthder \ fe ddarfu duw drwu bur dda bwull \ gofio i twull a 'i ffalster \ llur | BLl 1778 |
f' anwul dad a 'm brenin \ rwi 'n syrthio ar fy neilin \ ger 'ch bron ar hun o brud \ i fegio i bowud uddyn \ | BLl 1786 |
f' anwul blentyn tirion \ caredig iw dy galon \ ni ddigia i monot di er dim \ rwi yn madde i 'm gylynion \ | BLl 1798 |
Adran nesaf | Ir brig |